Neşe Çetin
Yeminli Mali Müşavir
SG Yeminli Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim A.Ş.
nese.cetin@sg-ymm.com.tr

2872 Sayılı Çevre Kanunu Uyarınca Kesilen İdarî Para Cezalarında “İndirim Uygulaması” ve “Taksitlendirme Uygulaması” Nedir?

2872 Sayılı Çevre Kanunu’nda , bu kanun uyarınca kesilen idarî para cezalarında “İndirim Uygulaması” Ve  “Taksitlendirme Uygulaması” ile ilgili bir düzenleme yer almamaktadır.

Bu nedenle, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Genel Kanun Niteliği” başlıklı 3 üncü maddesinde yapılan düzenleme çerçevesinde, idari para cezalarının ödenmesi ile ilgili olarak Kabahatler Kanunu’nun da yer alan “İndirim Uygulaması” ve “Taksitlendirme Uygulaması”  hükümlerinin uygulanması gerekmektedir. Öte yandan bu Kanunda  yer alan düzenlemelere uygun olarak,  2872 sayılı Çevre Kanunu’ nun 25 inci maddesi hükmüne dayanılarak hazırlanan “Çevre Kanununa Göre Verilecek İdarî Para Cezalarında İhlalin Tespiti ve Ceza Verilmesi İle Tahsili Hakkında Yönetmelik” 03.04.2007 tarih ve   26482 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu yönetmeliğin “ İdarî Para Cezalarının Ödeme Şekli ” başlıklı 20 nci maddesinde yapılan düzenleme aşağıdaki gibidir.

“(1) İdarî para cezasının dava açma süresi içinde defaten ödenmesi hâlinde, tahakkuk ettirilen tutarın dörtte üçü tahsil edilir.

(2) İdarî para cezasına muhatap olanın ekonomik durumunun müsait olmaması hâlinde idarî para cezasının ilk taksitinin peşin ödenmesi koşuluyla, bir yıl içinde ve dört eşit taksit hâlinde ödenmesine karar verilebilir.

(3) İdarî para cezasının ödeme süresi olan bir ay içinde yapılan taksitlendirme talepleri idarî para cezası vermeye yetkili mercilerce değerlendirilerek karar verilir. Taksitlendirme talebi; Çevre Denetim Tutanağı ile ceza karar tarihi, kararın tebliğ tarihi, taksit tarihleri ve tutarları açık olarak belirtilmek suretiyle yazılı olarak yapılır. ”

Buna göre,

İndirim Uygulaması; idarî para cezasının  (idarî yaptırım kararlarının) dava açma süresi içinde yani cezanın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren otuz gün içinde, defaten ödenmesi durumunda uygulanmakta ve tahakkuk ettirilen tutarın dörtte üçü tahsil edilmektedir.

Taksitlendirme Uygulaması; taksitlendirme başvurusu idari yaptırım kararının tebliğini müteakip kanuni ödeme süresi içinde bu kararı veren idareye yapılacak ve talepler bu idareler tarafından değerlendirilerek karara bağlanacaktır. Kanuni ödeme süresinden sonra yapılan taksitlendirme başvurularının değerlendirilmeyeceği tabiidir. 

Taksitlendirme talebinin reddi ise bir idari işlemdir. Yönetmelikte, bu talebin kabul edilip edilmeyeceği hususunda idareye takdir yetkisi tanınmış olmakla birlikte, idarenin bu talebi reddetmesi halinde red gerekçesini açıklaması gerekmektedir. Yönetmelikte, idarenin hangi hallerde bu talebi reddedebileceği açıklanmamıştır. Dolayısıyla Yönetmelikte idareye tanınan yetki sonsuzdur. Verilen yetkinin sınırlarının çizilmemiş olması idarenin keyfi davranışta bulunma hakkının olduğu şeklinde bir yoruma ulaşılması ise hukuken olanaksızdır.. Kaldı ki, idarenin taksitlendirme talebini reddetmesi de ayrıca idari yargıda iptal davasına konusu edilebilecektir.

Ayrıca, Çevre Kanunu uyarınca yapılacak taksitlendirmelerde herhangi bir faiz hesaplanmamaktadır. Çünkü Çevre Kanununda ve Çevre Kanununa Göre Verilecek İdarî Para Cezalarında İhlalin Tespiti ve Ceza Verilmesi İle Tahsili Hakkında Yönetmelikte herhangi bir faiz alınması öngörülmemiştir.

Diğer yandan, Yönetmelik hükümlerine göre başvuru süresinin nasıl hesaplanacağı sorunu ile karşılaşılabilecektir. Sürelerin ise nasıl hesaplanacağına ilişkin genel bir kanun bulunmayıp değişik usul kanunlarında sürelerin hesaplanmasına ilişkin düzenlemeler bulunmaktadır. Bu kapsamda, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun “ Sürelerin bitimi” başlıklı 92 nci maddesinde;

“ (1) Süreler gün olarak belirlenmiş ise tebliğ veya tefhim edildiği gün hesaba katılmaz ve süre son günün tatil saatinde biter.

(2) Süre; hafta, ay veya yıl olarak belirlenmiş ise başladığı güne son hafta, ay veya yıl içindeki karşılık gelen günün tatil saatinde biter. ”

hükmü yer almaktadır.

Buna göre, süre ay olarak belirlenmiş ise başladığı güne sonraki ayda karşılık gelen günün tatil saatinde bitecektir. Ayrıca söz konusu kanunun 93 üncü maddesine göre; resmî tatil günleri, süreye dâhildir. Sürenin son gününün resmî tatil gününe rastlaması hâlinde, süre tatili takip eden ilk iş günü çalışma saati sonunda bitecektir.

Örneğin, idari yaptırım kararı ilgiliye 11 Ocak 2013 tarihinde tebliğ edilmişse ve ilgilinin taksitlendirme istemesi durumunda; taksitlendirme talep dilekçesinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilmesi, idarenin taksitlendirmeyi kabul etmesi ve ilk taksitin yatırılması kanuni ödeme süresi olan 11 Şubat 2013 günü mesai saati bitiminde tamamlanması gerekmektedir. İlgilinin talep dilekçesini 12 Şubat 2013 günü idareye vermesi durumunda ilginin taksitlendirme başvurusu dikkate alınmayacaktır.

“Taksitlendirme Uygulaması” nda Taksit Sürelerinin Belirlenmesi Nasıl Yapılır?

“Çevre Kanununa Göre Verilecek İdarî Para Cezalarında İhlalin Tespiti ve Ceza Verilmesi İle Tahsili Hakkında Yönetmelik” de yer alan “ İdarî Para Cezalarının Ödeme Şekli ” başlıklı 20 nci maddesinde yapılan düzenleme çerçevesinde ilgilinin taksitlendirme dilekçesinde;

a. Çevre Denetim Tutanağı ile ceza karar tarihi,
b. Kararın tebliğ tarihi,
c.  Taksit tarihleri ve
d. Tutarlarının

açık olarak belirtilmesi gerekmektedir. Ancak idare, idarî para cezasına muhatap olanın ekonomik durumunun müsait olmaması hâlinde idarî para cezasının ilk taksitinin peşin ödenmesi koşuluyla, bir yıl içinde ve dört eşit taksit hâlinde ödenmesine karar verilebilir.

Örnek:Kanatlı  hayvan yetiştiriciliği yapan bir firmanın toprağa ölü hayvanları gömmesi nedeniyle 2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20/1-j maddesi uyarınca  (toprak kirliliği) kesilen ceza ile ilgili olarak 40.636,00 TL  tutarındaki idari yaptırım kararı ilgiliye 11 Ocak 2013 tarihinde tebliğ edilmiştir. İlgili taksitlendirme talep dilekçesinde aşağıda belirtilen durumlardan birini seçip, taksitlendirme talep edebilir. Ancak taksitlendirme talebi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından değerlendirilerek son karar ilgiliye bildirilecektir.

  

Taksit Tutarı	1.DURUM Ödeme Tarihi	2.DURUM Ödeme Tarihi	3.DURUM Ödeme Tarihi
10.159 TL	11 Şubat 2013	08 Şubat 2013	08 Şubat 2013
10.159 TL	11 Mart 2013	09 Nisan 2013	07 Mayıs 2013
10.159 TL	11 Nisan 2013	10 Haziran 2013	06 Ağustos 2013
10.159 TL	13 Mayıs 2013	09 Ağustos 2013	08 Kasım 2013

 

“Taksitlendirme Uygulaması” ndan Yararlananların Dava Açması Halinde Taksitlendirme Geçersiz Sayılacak Mı? 

“Taksitlendirme Uygulaması” ndan yararlanan ilgilinin dava açması durumunda, uygulama ile ilgili olarak 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “Genel Kanun Niteliği” başlıklı 3 üncü maddesinde  yapılan düzenleme çerçevesinde, Kabahatler Kanununda yer alan düzenlemelerin esas alınması gerekmektedir.

Kabahatler Kanunu’nun 5560 sayılı Kanunla değişik m. 17  f.4 de; 

"Genel Bütçeye gelir kaydedilmesi gereken idarî para cezalarına ilişkin kesinleşen kararlar, 21.7.1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil edilmek üzere Maliye Bakanlığınca belirlenecek tahsil dairelerine gönderilir. Sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idareler tarafından verilen idarî para cezaları, ilgili kanunlarında aksine hüküm bulunmadığı takdirde, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre kendileri tarafından tahsil olunur. Diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından verilen ve Genel Bütçeye gelir kaydedilmesi gerekmeyen idarî para cezaları, ilgili kanunlarında özel hüküm bulunmadığı takdirde genel hükümlere göre tahsil olunur."

hükmü yer almaktadır.

Buna göre, genel bütçeye gelir kaydedilmesi gereken idari para cezalarının 6183 sayılı Kanuna göre takip ve tahsil edilebilmesi için, bu cezalara ilişkin idari yaptırım kararlarının kesinleşmesi gerekmektedir.

Öte yandan 12.5.2007 Tarihli ve 26520 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan442 Seri Nolu Tahsilat Genel Tebliğinde ise taksitlendirme şartlarının ihlali halinde yapılacak işlemler aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

a. Taksitlendirme uygulaması kanun yoluna başvuruyu engellememektedir. Dolayısıyla, taksitlendirilen idari para cezası hakkında dava da açılmış ve yargılama sürecinde ödenmesi gereken taksitlerin süresinde veya tam olarak ödenmemiş olması halinde, ödenmemiş olan bu taksit tutarlarının muaccel hale geldiği gerekçesiyle takip işlemlerine başlanılmasına, idari yaptırım kararı kesinleşmediğinden, kanunen imkan bulunmamaktadır. Ancak, borçlu tarafından rızaen ödeme yapılabileceği tabiidir.

b.  Dava sürecinin bir yıllık taksitlendirme süresinden fazla olması halinde idarece verilecek bir yıllık süre geçersiz sayılacaktır.

c.   Dava sürecinin idarece verilen taksitlendirme süresinden az olması halinde ise dava sürecinde ödenmeyen taksit tutarlarının, ödeme süresi gelmemiş taksit veya taksitler ile birlikte geri kalan taksit ödeme süreleri içerisinde eşit tutarlar halinde ödenmesine müsaade edilecektir. Bu durumda da taksitlerin süresinde ödenmesi şartı aranılacak, taksitlerin zamanında ve tam olarak ödenmemesi halinde idari para cezasının kalan kısmının takip ve tahsiline başlanılacaktır.

 
 

05.08.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.