Prof. Dr. Necdet Sağlam
Anadolu Üniversitesi
İktisadi İdari Bilimler Fakültesi
nsaglam@anadolu.edu.tr

Muhasebe Meslek Mensuplarının 2024’de Yaşadıkları Zorluklar ve 2025 Beklentileri Nelerdir?

2024 yılı, muhasebe meslek mensupları için ekonomik ve mesleki anlamda çok yönlü zorluklarla dolu bir yıl olmuştur. Aşağıda 2024’te öne çıkan sorunlar ve 2025 beklentileri ele alınmıştır.

1. Enflasyon Muhasebesi

Türkiye’de yüksek enflasyonun etkisiyle enflasyon muhasebesi; 2022 yılında tekrar gündeme gelmiş ve 2023 ve 2024 yıllarında uygulanmıştır. Bu alanda net ve uygulamaya yönelik mevzuat eksikliği, meslek mensuplarını karmaşık durumlarla karşı karşıya bırakmıştır. Bu yıllarda enflasyon düzeltmesiyle ilgili yapılan düzenlemelerin tam tersi düzenlemeler yapılması ve eskisinin düzeltilmesinin yine şirketlerce yapılmasına yönelik değişiklikler meslek mensuplarınca hem moral bozukluğu hem de kafa karışıklığı yaratmıştır. Mevzuat düzenlemelerini şu şekilde sıralayabiliriz.

• 555 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği (30 Aralık 2023): Bu tebliğ, 2023 hesap dönemi sonuna ait bilançoların düzeltilmesi ve izleyen dönemlerde enflasyon düzeltmesi uygulamalarına ilişkin usul ve esasları belirlemiştir. Tebliğde, düzeltme işlemlerinde dikkate alınacak temel ilkeler, düzeltmeye tabi mali tablolar ve diğer ilgili hususlar detaylandırılmıştır.
• 165 Sıra No.lu VUK Sirküleri (20 Şubat 2024): Bu sirküler, enflasyon düzeltmesi işlemlerinde kullanılacak Ocak 2005- Aralık 2023 dönemine ait ortalama ticari kredi faiz oranlarını belirlemiş ve uygulamaya yönelik bazı hususları açıklamıştır.
• 560 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği (30 Nisan 2024): Bu tebliğ ile mükelleflerin 2024 hesap döneminin birinci geçici vergi dönemi sonu itibarıyla enflasyon düzeltmesi yapmamaları uygun görülmüştür.
• 170 Sıra No.lu VUK Sirküleri (17 Temmuz 2024): Bu sirküler, Ocak- Haziran 2024 dönemine ait ortalama ticari kredi faiz oranlarını belirlemiştir.
• 563 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği (31 Ağustos 2024): Bu tebliğ ile enflasyon düzeltmesi kapsamına giren ve 31 Aralık 2023 tarihli gelir tablosunda brüt satışlar toplamı 50.000.000 TL’nin altında olan mükelleflerin, 2024 hesap döneminin ikinci ve üçüncü geçici vergi dönemleri sonu itibarıyla enflasyon düzeltmesi yapmamaları uygun bulunmuştur.
• 175 Sıra No.lu VUK Sirküleri (8 Ekim 2024): Bu sirküler, Temmuz- Eylül 2024 dönemine ait ortalama ticari kredi faiz oranlarını açıklamıştır.
• 176 Sıra No.lu VUK Sirküleri (1 Kasım 2024): Bu sirküler, enflasyon düzeltmesi uygulamasına ilişkin tereddüt edilen bazı hususları açıklığa kavuşturmak amacıyla yayımlanmıştır.

2.  Mevzuat Değişikliklerinin Takibi

Hızla değişen mevzuat, meslek mensupları için büyük bir stres kaynağı oldu. Vergi oranları, özel düzenlemeler ve tebliğlerin sıkça güncellenmesi, özellikle küçük ve orta büyüklükteki muhasebe ofislerini zorladı. Hatalı bir işlemin ciddi yaptırımlara yol açma ihtimali, mesleki riskleri artırdı.

Enflasyon muhasebesi ve raporlama standartlarına dair sık değişiklikler, meslek mensuplarının sürekli yeni bilgilere uyum sağlamasını gerektirmiştir.   Sık sık yayımlanan sirküler ve tebliğlerin takip edilmesi zor olmuştur.

Vergi Kanunlarında Yapılan Değişiklikler:

• Gelir ve kurumlar vergisi düzenlemeleri: İndirim ve istisnalara ilişkin yeni düzenlemeler getirilmiştir.
• KDV Uygulama Değişiklikleri: Katma Değer Vergisi iade süreçlerinde vergi inceleme raporlarına dayalı bir sistem oluşturulmuştur.
• Damga Vergisi ve Harçlar: Belirli işlemler için damga vergisi oranları güncellenmiştir.
• Vergi oran ve tutarlarının güncellenmesi: 2024 yılına ilişkin yeniden değerleme oranlarıyla birlikte, vergilerdeki oranlar ve tutarlar yeniden belirlenmiştir.

Sosyal Güvenlik Mevzuatındaki Prim Hesaplamalarındaki vb. değişiklikler yapılmıştır:

İşverenlerin SGK prim hesaplama süreçlerinde, asgari ücretin artışıyla birlikte prim taban ve tavan rakamları yeniden belirlenmiştir.

Genç ve kadın istihdamı başta olmak üzere bazı sektörlerde teşvikler artırılmış ve işverenler için prim indirimi uygulamaları genişletilmiştir.

3. Beyannameler ve Artan Yükler

2024 yılında Muhasebe Meslek Mensupları Gelir Vergisi Beyannamesi, Kurumlar Vergisi Beyannamesi, Katma Değer Vergisi (KDV) Beyannamesi, Muhtasar Beyanname ve Prim Hizmet Beyannamesi, Geçici Vergi Beyannamesi, Damga Vergisi Beyannamesi, E-Defter ve E-Beyanname Yükümlülükleri vb. beyanları yetiştirmekle uğraşmışlardır. Ayrıca E-defter beratlarının gönderilmesi ve elektronik beyannamelerin düzenlenmesi, teknolojik altyapının güncel tutulmasını gerektirmiştir.2024 yılında yaşanan bazı güçlükler aşağıda sıralanmıştır.

• Gelir İdaresi tarafından talep edilen beyanname sayısında ve detaylarında çarpıcı bir artış yaşandı. Her yeni düzenleme ve form, meslek mensuplarının iş yükünü katlanarak artmıştır. Özellikle elektronik beyan sistemindeki sıkça yaşanan teknik sorunlar, iş yükünü daha da zorlaştırmıştır.
• Yeni düzenlemeler ve uygulamalar nedeniyle beyannamelerde istenen veri miktarı artmıştır.
• Özellikle elektronik beyannamelerde format ve içerik değişiklikleri muhasebe meslek mensuplarını zorlamıştır. E-uygulamalardaki güncellemeler, uyum sürecini uzatmıştır.
• E-beyanname sistemlerinde yaşanan kesintiler ve hatalar, beyan sürelerini riske atmıştır.
• Beyan sürelerinin dar olması ve mükelleflerin son gün talepleri, meslek mensuplarında ciddi bir stres yaratmıştır.

4. Angaryalar ve Zaman Baskısı

2024 yılında işlerin dijitalleşmesiyle birlikte teorik olarak angaryalar azalmalıydı; ancak bu durum pratikte bu şekilde olmamıştır. Meslek mensupları elektronik uygulamalarda sürekli güncellenen sistemlere uyum sağlama çabalarıyla zaman kaybetmişlerdir. Bunun yanında müşteri istekleri, denetim raporları ve e-arşiv gibi yeni uygulamaların getirdiği fazladan iş yükü, çoğu meslek mensubunu gece gündüz çalışmak zorunda bırakmıştır.

5. Fiyat Rekabeti ve Ücret Yetersizliği

Sektördeki yoğun fiyat rekabeti, muhasebe hizmetlerinin değerinin düşmesine yol açmış ve çoğu muhasebe meslek mensubu , yaptıkları yoğun çalışmanın karşılığını maddi olarak alamamaktan şikâyet etmektedir. Artan maliyetlere rağmen ücretlerini arttıramayan meslek mensupları, bu durumdan olumsuz etkilenmişlerdir.

2024 yılında muhasebe meslek mensupları, piyasa koşullarındaki artan rekabet nedeniyle ciddi fiyat baskılarıyla karşı karşıya kalmıştır. Bu durum, özellikle küçük ve orta ölçekli muhasebe büroları zorlamıştır. Muhasebe hizmeti veren büyük şirketler, geniş hizmet yelpazesi ve güçlü teknolojik altyapıları sayesinde daha uygun fiyatlar sunabilmiş, küçük muhasebe meslek mensupları için ciddi bir rekabet yaratmıştır. Bu fiyat baskısı, özellikle meslek mensuplarının iş yüküne oranla yeterli kazanç sağlayamamasına neden olmuştur.

6. Ekonomik Koşulların Muhasebe Bürolarına Etkisi

Küresel ve yerel ekonomik belirsizlikler, müşteri portföyü ve tahsilatları etkilemiştir. Birçok muhasebe meslek elemanı, müşterilerinden alacaklarını zamanında tahsil edememiş ve bu durum, finansal istikrarlarını sarsıcı hale getirebilmektedir.

2024 yılı, yüksek enflasyon ve ekonomik belirsizliklerin etkisiyle muhasebe meslek elemanları için zorlayıcı bir yıl olmuştur. Artan büro masrafları, özellikle kira, enerji ve teknoloji maliyetleri, muhasebe bürolarının mali yükünü artırmıştır. Elektronik sistemlere geçiş zorunluluğu, yazılım lisansları ve teknolojik altyapı yatırımları gibi ek maliyetler doğurmuş, ancak bu maliyet artışları müşteri ücretlerine yansıtılamamıştır. Tahsilat sorunları ve fiyat rekabeti, nakit akışı yönetimini daha da zorlaştırmıştır.

Personel maliyetlerindeki artış da önemli bir sorun olarak öne çıkmıştır. Asgari ücretteki yükseliş ve artan iş yüküne rağmen, çalışan memnuniyetini artıracak ücret politikaları oluşturulamamıştır. Nitelikli personel bulma zorluğu, ofislerdeki iş yükünü daha da artırmıştır. Bu durum, meslek mensuplarının hem mali hem de operasyonel anlamda sıkışmasına yol açmıştır.

Mevzuat değişiklikleri ve yoğun beyanname süreçleri, muhasebe meslek mensuplarının iş yükünü artırırken, hizmetlerinin değerinin yeterince anlaşılamaması meslek mensuplarının en büyük sorunlardan biri olmuştur. Müşteriler, muhasebe hizmetlerini maliyet odaklı bir bakış açısıyla değerlendirmiş ve düşük fiyat beklentisiyle hizmetin kalitesine yönelik talepler arasında denge kurulamamıştır.

Bu zorlukların üstesinden gelinmesi için büro masraflarını optimize edecek çözümler, hizmetin değerini yükseltecek farkındalık çalışmaları ve meslek odalarının sektörel destekleri gereklidir. Teknolojik yatırımlar için teşviklerden yararlanılması ve fiyat rekabetine karşı standart ücret politikalarının geliştirilmesi, muhasebe meslek mensuplarının sürdürülebilirliği için hayati önem taşımaktadır.

7. 2025 ve Sonrasına Ait Yılı Beklentiler

Muhasebe meslek mensupları, 2024 yılında yaşadıkları ekonomik ve mesleki zorluklardan ders çıkararak, 2025 yılına daha sistematik çözümlerle girmek istemektedir. Enflasyon muhasebesi gibi karmaşık alanlarda daha net ve uygulanabilir mevzuat düzenlemeleri, bu yılın en önemli beklentilerinden biridir. Özellikle sürekli değişen tebliğ ve sirkülerler nedeniyle oluşan belirsizliklerin giderilmesi ve mevzuat düzenlemelerinin daha öngörülebilir hale gelmesi meslek mensuplarının iş yükünü hafifletecektir.

Beyannameler ve yeni dijital uygulamalar konusundaki teknik sorunların azaltılması da öncelikli beklentiler arasındadır. Beyanname süreçlerinin basitleştirilmesi, e-beyan sistemlerinde kesintisiz hizmet sunulması ve dijital uygulamalara uyum sağlanması için meslek mensuplarına yönelik eğitim ve desteklerin artırılması önem arz etmektedir. Ayrıca, beyan sürelerinin genişletilmesi ve mükelleflerin son gün taleplerine karşı meslek mensuplarını koruyacak düzenlemeler yapılması beklenmektedir.

2025 yılında meslek mensupları, ekonomik koşullara uyum sağlamak adına büro masraflarını düşürecek teşvikler, personel maliyetlerini hafifletecek SGK destekleri ve elektronik dönüşüme yönelik hibeler talep etmektedir.

2025 yılında meslek mensuplarının karşılaşması beklenen zorlukları aşabilmesi ve mesleki standartları yükseltmesi için şu alanlarda ilerleme sağlanması önemlidir:

• Dijital Dönüşümün Hızlandırılması: Yapay zekâ uygulamalı muhasebe ve beyan yazılımlarının daha etkin ve kullanış dostu hale getirilmesi, meslek mensupları yararına çalışma yükünü hafifletebilir.
• Hazır Beyan sistemine geçilmeli: 2027’ne kadar MSUGT hesap planın değiştirilerek Gelir ve Kurumlar Vergisine Esas teşkil edilecek (gerektiğinde nazım hesapları) 8 grubunun kullanılması sağlanmalı ve e-defter yükleyerek KDV, Geçici Vergi ve Kurumlar Vergisinde hazır beyan sistemine geçilmeli ve meslek mensuplarının işi kolaylaştırılmalı.
• MSUGT tebliği güncellenmeli, bazı hesaplara (örneğin; 257 Birikmiş amortisman) alt hesaplar açılması günümüzün şartlarına göre Canlı Varlıklar, Devam Eden Projeler gibi yeni hesaplar yaratılması gerekir.
• Eğitim ve Sertifikasyon: Mevzuat değişikliklerine uyum sağlayacak etkin ve verimli eğitim programlarının yaygınlaştırılması ve sertifikasyonların teşviki gerekir. Meslek odalarının bir “Muhasebe Akademisi” kurması gerekir.

26.12.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.