Prof. Dr. Necdet Sağlam
Anadolu Üniversitesi
İktisadi İdari Bilimler Fakültesi
nsaglam@anadolu.edu.tr

Deprem Hasar ve Zararlarının Muhasebeleştirilmesi

1- GİRİŞ

Depremler en yıkıcı doğal afetlerden biridir ve ciddi ekonomik, sosyal ve çevresel etkilere neden olabilir. 1990 yılından bu yana OECD hesaplamasına göre dünyada yılda ortalama 34,5 milyar ABD Doları zarara neden olan depremler sonucunda 1.000.000’dan fazla insan hayatını kaybetmiştir. Hızlı kentleşme, sismik alanlarda varlıkların birikmesi ve bir dereceye kadar artan depremsellik, dünyanın birçok yerinde artan miktarda deprem riskine maruz kalmaya yol açmıştır.

Son yıllarda çok fazla felaket olaylarına tanık olduk. 2004 Hint Okyanusu depremi ve tsunamisi, 2005 Katrina kasırgası, 2010 Haiti depremi, 2011 Japonya depremi ve tsunamisi, 2023 Kahramanmaraş depremi afet risk yönetimi, yeniden inşa stratejileri, gelişmekte olan ülkelerin ekonomisinin kırılganlığını göstermiştir.

11 ilde 14 milyon kişiyi doğrudan etkilediği düşünülen deprem bölgesinde, Hazine ve Maliye Bakanlığı açıklamalarına göre 669 bin 562 faal mükellef, 2 milyon 166 bin 685 motorlu taşıtlar vergisi (MTV) mükellefi bulunmaktadır.

Deprem hasar ve kayıpların muhasebeleştirilmesinde kaybolan nakit, hazır değerler, menkul kıymetler, stoklar, maddi duran varlıklar çok önemlidir ve bu makalede bu konu ele alınacaktır.

2. YASAL DÜZENLEMELERDE MÜCBİR SEBEP

Mücbir sebep (force majeure), hukukta görevin, taahhüdün ve sorumluluğun yerine getirilmesine engel teşkil edebilecek nitelikte bulunan deprem ve sel gibi doğal afetler, salgın, ölüm, iflas ve buna benzer hallerdir. 7 Şubat 2023 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye, Elâzığ ve Şanlıurfa illerinde deprem tarihi itibariyle 31 Temmuz 2023 tarihine kadar mücbir sebep ilan edilmiştir. Mücbir sebep halleri Vergi Usul Kanununun 13. Maddesinde sayılmış olup;

• Vergi ödevlerinden herhangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk;
• Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler;
• Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler;
• Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması, gibi hallerdir.

Vergi Usul Kanunu 15. Madde uyarınca Maliye Bakanlığı bölge, il, ilçe, mahal veya afete maruz kalanlar itibariyle mücbir sebep ilan etmeye yetkilidir. Mücbir sebep kapsamındaki illerde;

-Verilmesi gereken vergi beyannameleri ve bildirimlerinin verilme süreleri,

-Bu beyanname ve bildirimler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri,

-Deprem tarihinden önce tahakkuk etmiş, ödeme süresi mücbir sebep hali ilan edilen süreye rastlayan her türlü vergi, ceza ve gecikme faizinin ödeme süresi,

-2023 yılı motorlu taşıtlar vergisinin ikinci taksit ödeme süresi,

-Deprem tarihinden önce ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilen ve vadesi mücbir sebep halinin başladığı tarihten sonrasına rastlayan her türlü vergi, ceza ve gecikme faizinin ödeme süresi uzatılmıştır. Buna göre, mücbir sebep halinin geçerli olduğu dönemde verilmesi gereken beyanname ve bildirimler 15.08.2023 Salı günü sonuna kadar verilebilecek, bu beyanname ve bildirimler üzerine tahakkuk eden vergiler ile yukarıda ifade edilen diğer vergi, ceza ve gecikme faizleri 31.08.2023 Perşembe günü sonuna kadar ödenebilecektir.

Söz konusu yerlerde bulunan mükellefler tarafından, mücbir sebep hali süresi içerisinde verilmesi gereken 2023 yılı 1 inci geçici vergi dönemine ilişkin geçici vergi beyannameleri verilmeyecektir. Ayrıca mücbir sebep ilan edilen illerde bulunan vergi mükelleflerinin vergi borçları 02.10.2023 Pazartesi günü sonuna kadar başvuru yapmaları kaydıyla faizsiz 24 aya kadar taksitlendirilecektir.

Diğer taraftan Vergi Usul Kanununun 278. maddesi uyarınca tabii afetler yüzünden iktisadi kıymetlerinde önemli bir azalış olan emtianın emsal bedeli ile değerlenmesi ve aynı Kanunun 267. maddesine göre de emsal bedelinin takdir komisyonunca takdir edilmesi gerekmektedir. Emtiası zarar gören mükelleflerce vergi dairelerine yapılan müracaatlar, süratle takdir komisyonlarına intikal ettirilecek, komisyonlar bu işleri öncelikli ve ivedi olarak görüşecekler ve komisyonların belirlediği bedellere göre mükelleflerce zarar kaydı yapılabilecektir.

Depremden zarar gören amortismana tabi iktisadi kıymetler için Bakanlığımızca genel bir amortisman oranı belirlenememesi nedeniyle amortismana tabi iktisadi kıymetleri zarar gören mükelleflerin vergi dairesine olağanüstü amortisman oranı belirlenmesi talebi ile başvurmaları gerekmektedir.

Bu başvurular süratle takdir komisyonlarına intikal ettirilerek söz konusu kıymetlerin değerleri takdir edilecektir. Komisyonlar bu işleri öncelikli ve ivedi olarak görüşeceklerdir.

Diğer taraftan, Bakanlık vergi denetmenlerine mükelleflerin kayıtlarından iktisadi kıymetlerin net aktif değerleri tespit ettirilecektir. Bu işleri müteakiben olağanüstü amortisman nispetine ilişkin dosyalar derhal Bakanlığa  [TA1] gönderilecektir.

Bu çerçevede Hazine Maliye Bakanlığı zarar tespit komisyonları bölgede “Hasar Tespit Tutanakları” düzenlemekte ve mükelleflerden kaybettikleri ve zararları ile beyanda almaktadır. Daha sonra bu tutanaklar ilgili mevzuat çerçevesinde Takdir Komisyonlarınca değerlendirilerek gerekli işlemler yapılacaktır.

Deprem nedeniyle defter ve belgeleri zayi olan mükelleflerin, durumu Türk Ticaret Kanunu’nun 68. maddesi uyarınca yetkili mahkeme kararı ile belgelemeleri gerekmektedir.  Türk Ticaret Kanunu’na ve Vergi Usul Kanununa göre tutulması ve tasdiki zorunlu defterleri ile kullanmak mecburiyetinde bulunduğu belgelerini kaybeden mükellefler durumu öğrendikleri tarihten itibaren 2 ay içinde yetkili mahkemeden kendilerine bu durumu tespit eden bir belge verilmesini isteyebileceklerdir. Bu konuda bir süre ve değişiklik beklenmektedir.

Bunun yanı sıra tabii afete uğrayan yerlerde bulunan mükellefler, defter ve belgelerinin zayi olduğuna ilişkin belgeyi dilerlerse ile veya ilçe idare kurullarından da alabileceklerdir. Bu şekilde alınan belgeler de yetkili mahkemeden alınmış belge sayılacaktır.

Deprem nedeniyle defterleri zayi olan mükellefler, mücbir sebebin sona erdiği tarihten itibaren en geç 15 gün içinde yeni defter tasdik ettirerek bu defterleri tutacaklardır.

Deprem nedeniyle defter ve belgeleri zayi olan mükelleflerin 2023 yılına ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahları takdir komisyonlarınca belirlenebilecektir.

3. DEPREMDE ZARAR GÖREN VE BAĞIŞ YAPAN İŞLETMELER AÇISINDAN KDV

KDV kanununun 30. maddesinin c bendinde “Deprem, sel felaketi sonucu zayi olanlar hariç olmak üzere, zayi olan mallara ait katma değer vergisi, vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden indirilemez” denilmektedir. Bu kapsamda deprem bölgesindeki mükellefler, mücbir sebep halinde zayi olan mallarına ilişkin geçmişte indirim konusu yapılarak KDV’leri tekrardan ilave KDV yapmak zorunda değildir.

Depremden etkilenen kişilere verilecek ücretsiz barınma hizmetlerinde, fatura üzerinde işlemin mahiyetini açıklamak şartıyla, KDV ve konaklama vergisi hesaplanmayacaktır.

Ayni bağışlar; AFAD ve Kızılay’a [TA2] yapılabileceği gibi İlgili kurumların yönlendirdiği kamu kurum ve kuruluşlarına da yapılabilecektir. Bu kapsamda yapılan ayni bağışların, bağışa konu malların içeriğine ve ilgili kurumlarca teslim alındığına ilişkin belge düzenlenmesi kaydıyla, indirim konusu yapılabilecektir. Yine söz konusu kapsamda bedelsiz olarak yapılan bağış ve yardımların tesliminde KDV hesaplanmayacak ve bağışa konu mallara ilişkin yüklenilen KDV’ler de işletmeler tarafından indirim konusu yapılabilecektir. Ayrıca, AFAD’a yapılan bağışlarla ilgili olarak bu idareyle bağışlayanlar arasında düzenlenen kâğıtlar için damga vergisi de alınmayacaktır. Yine bedelsiz teslimlerin alımında düzenlenen faturalarda KDV bulunması durumunda bu KDV’ler KDV kanununun 30/a maddesi uyarınca indirim konusu yapılabilecektir.

Bedelsiz teslim edilecek malzemelere ilişkin alım faturası; KDV kanunu 17/2-b maddesi uyarınca KDV’den istisna düzenlenirse; KDV’siz düzenlenen fatura tutarının tamamının giderleştirilerek gelir tablosuna yansıtılması aynı zamanda Kanunen Kabul Edilmeyen Gider yazıldıktan sonra kurum kazancından indirim sağlanabilmesi için kurum geçici vergisi beyannamesinde kazancın bulunması halinde indirilecek istisna ve indirimler bölümünde bağış ve yardımlar kısmında indirim olarak yer vermek gerekecektir.

Bedelsiz teslim edilecek malzemelere ilişkin alım faturası KDV’li olarak düzenlendi ise; faturada yer verilen KDV; KDV kanunu 30. maddesi uyarınca indirim konusu edilebileceğinden, faturaya ilişkin KDV’nin indirime konu edilmesi, kalan fatura matrahının ise; giderleştirilerek gelir tablosuna yansıtılması aynı zamanda Kanunen Kabul Edilmeyen Gider yazıldıktan sonra kurum kazancından indirim sağlanabilmesi için kurum geçici vergisi beyannamesinde kazancın bulunması halinde indirilecek istisna ve indirimler bölümünde bağış ve yardımlar kısmında indirim olarak sadece matrah kadar kısmına yer verilmesi gerekecektir.

4. DEPREME YAPILAN BAĞIŞ VE YARDIMLARIN İNDİRİLMESİ

Kamu kurumları ile kamu yararına çalışan dernekler ile Cumhurbaşkanınca vergi muafiyeti tanınan vakıflara yapılan bağış ve yardımların yıllık toplamı beyan edilecek gelirin %5’ini (kalkınmada öncelikli yöreler için %10’unu) aşmamak üzere makbuz karşılığında yapılan bağış ve yardımlar,

Cumhurbaşkanlığınca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla makbuz karşılığı yapılan aynî ve nakdî bağışların (AFAD) %100’ü kurumlar vergisi matrahının tespitinde indirim konusu yapılabilecektir.

Türkiye Kızılay Derneği ve Türkiye Yeşilay Cemiyeti’nin iktisadi işletmeleri hariç yapılacak aynî bağış ve yardımlar ise beyan edilecek gelirin/kurum kazancının %5’ini aşmamak üzere indirim konusu yapılabilecektir.

Yardım malzemesi alınarak AFAD’a bağış yapılmasında aşağıdaki kayıt yapılır.

689. DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR [TA3] (-)			XX
		102 BANKALAR		XX

Ayni bağışların tamamı, bağışa konu malların içeriğine ve ilgili kurumlarca (AFAD ve/veya AFAD’ın yönlendirdiği kamu kurum ve kuruluşlar) teslim alındığına ilişkin belge düzenlenmesi kaydıyla indirim konusu yapılabileceğinden ayni bağışı yapan kişi/kurumun adının ilgili belgede yer alması gerekmektedir. Bu konuda GİB’in yayımladığı bültende bu hususa ilişkin belgelendirme koşulları olarak aşağıdaki usuller benimsenmiştir.

Ayni bağış ve yardımın, işletmenin aktifinden veya stokundan çekilerek bağışlanmış olması durumunda, mükelleflerin işletmeden çekip bağışladıkları değerler için fatura düzenlemesi, düzenlenen faturanın arka yüzüne faturada belirtilen değerlerin ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından bağış veya yardım olarak alındığına ilişkin şerh konularak yetkili kimseler tarafından imzalanmış olması yeterli sayılacaktır. Yapılan ayni yardımlar aşağıdaki şekilde kayda alınır.

689. DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)			XX
		152 MAMULLER
		153 TICARI MALLAR
		191 İNDİRİLECEK KDV		XX

5. İŞLETMEDE HASAR GÖREN VE KAYBOLAN VARLIKLARIN MUHASEBELEŞTİRLMESİ

İşletmenin tamamen yıkılması ve bütün menkul, stok ve maddi duran varlıklarının kaybedilmesi durumunda aşağıdaki gibi bir kayıt yapılır.

689. DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)			XX
257. BİRİKMİŞ AMORTİSMAN(-)			XX
		100 KASA		X
		108 DİĞER HAZIR DEĞERLER		X
		110 HİSSE SENETLERİ		X
		111 ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLARI		X
		112 KAMU KESİMİ TAHVİL, SENET VE BONOLARI		X
		150 İLK MADDE VE MALZEME		X
		151 YARI MAMULLER- ÜRETİM		X
		152 MAMÜLLER		X
		153 TİCARİ MALLAR		X
		157 DİĞER STOKLAR		X
		251. YER ALTI VE YER ÜSTÜ DÜZENLERİ		X
		252. BİNALAR		X
		253. TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR		X
		254. TAŞITLAR		X
		255. DEMİRBAŞLAR		X
		256. DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR		X
		258. YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR		X

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ayni değerlerin, mükelleflerce dışarıdan alınarak kamu kurum ve kuruluşuna bağışlanmış olması durumunda bu kurum ve kuruluş tarafından teslim alınacak değerler için teslime ilişkin bir belge düzenlenmiş olması yeterli olup, düzenlenen belgede bağışlanan kıymetin değerinin, cinsinin ve miktarının tereddüde mahal bırakmayacak şekilde belirtilmiş olması gerekmektedir.

Ayrıca, bağışlanan değerlere ilişkin olarak düzenlenmiş olan faturaların arka yüzünde yukarıda belirtilen açıklamalar dahilinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının yetkililerinin imzası bulunacaktır.

6. DEPREM NEDENİYLE DEĞERİNİ KISMEN YA DA TAMAMEN KAYBEDEN STOKLAR

 Doğal afet sonucunda değer kaybına uğrayan ticari emtia mükellef tarafından düşük değerle satılmışsa veya satılması düşünülüyorsa, satış bedelinin düşüklüğü uğranılan zararın vergi matrahını etkilemesini herhangi bir formaliteye gerek kalmaksızın sağlayacaktır.

Mesela, gıda maddeleri toptancılığı yapan firmanın deposu çökmüş ve bu malların koruma altına alınmasına fırsat kalmadan yağış sonucu değeri düşmüşse, söz konusu gıda maddelerinin bir yem fabrikasına durumu açıklayan bir fatura ile satılması uğranılan zararın vergisel açıdan realize edilmesi anlamına gelir.

Bununla birlikte kıymeti düşen malın satış kabiliyeti yoksa (çöpe atılacaksa) veya ileride satılacak olsa bile yıl sonu stokları arasında görünme ihtimali varsa ve de mükellef bu değer düşüklüğünün dönem sonu itibariyle vergi matrahını etkilemesini istiyorsa aşağıda izah ettiğimiz hususların göz önünde bulundurulması gerekir.

Tabi afetler neticesinde kıymeti düşen malların değerlenmesine ilişkin düzenleme Vergi Usul Kanunu (VUK)’ nun 278 inci maddesinde yer almaktadır. Değeri düşen stoklara ait karşılık aşağıdaki şekilde ayrılır.

157 DİĞER STOKLAR			XX
		153 TİCARİ MALLAR /152 MAULLER		XX
654 KARŞILIK GİDERLERİ (-)			XX
		158 SROK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI		XX

Deprem nedeniyle zayi olan emtianın sigortalı olması ve sigortadan tazminat alınması halinde, uygulamanın VUK’un 329 ve 330 uncu maddelerine göre yapılması gerekir. Bu maddelere göre, emtiada meydana gelen zayiat dolayısıyla alınan sigorta tazminatları emtianın maliyet bedeliyle karşılaştırılıp kar/zarar hesaplarına alınabilecektir.

7. DEPREM NEDENİYLE KISMEN VEYA TAMAMEN DEĞERİNİ KAYBEDEN MADDİ DURAN VARLIKLAR

Doğal afetler neticesinde değerini tamamen veya kısmen kaybeden MDV’ların değerlemesine ilişkin VUK’un 317 nci maddesinde “Amortismana tabi olup; yangın, deprem, su basması gibi afetler neticesinde değerini tamamen veya kısmen kaybeden; ...........menkul ve gayrimenkullerle haklara mükelleflerin müracaatları üzerine ve ilgili bakanlıkların mütalaası alınmak suretiyle, Maliye Bakanlığınca her işletme için işin mahiyetine göre ayrı ayrı belli edilen “Olağanüstü ekonomik ve teknik amortisman nispetleri” uygulanır.

VUK’un 318 nci maddesinde yer alan “Maliye Bakanlığınca ... ayrı ayrı tespit edilen nispetler ilgililerin müracaatta bulunduğu hesap döneminden muteberdir.” Hükmü gereği zararın 2023 yılında dikkate alınabilmesi için başvurunun, depremin vuku bulduğu 2023 yılı (hesap dönemi) sonuna kadar yapılması gerekir. İşletmelerin deprem nedeniyle hasarları Hazine ve Maliye Bakanlığının bölgedeki temsilcilerince “hasar tespit tutanağı” ile belirlenmekte ve daha sonra bunlar bakanlıkça onaylanacaktır.

Depremde değerini kısmen ya da tamamen kaybeden MDV’lar için olağanüstü amortisman oranı belirlenmemekte, bu kıymetlerin taktir komisyonu aracılığı ile emsal bedeli bulunarak net değer ile emsal bedel arasındaki farkın giderleştirilmesi yoluna gidilmektedir.

Örneğin, işletme aktifine kayıtlı bir makinenin 80.000 TL değer kaybına uğradığı tespit belirlenmiştir.

689. DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)			80.000
		257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR		80.000

Deprem nedeniyle MDV’ların niteliğini yitirmesine rağmen belli bir hurda değeri varsa, “hurda değeri” ile makinenin net değeri arasındaki fark kadar olağanüstü amortisman ayrılmak suretiyle, zarar sonuç hesaplarına intikal ettirilir.

Örneğin; işletme aktifine kayıtlı 100.000 TL değerli, 5 yıl ekonomik ömürlü ve 40.000 TL birikmiş amortismanı olan makine hurda haline gelmiş ve bu makine için 5.000 TL hurda değeri belirlenmiştir.

Bu takdirde makinenin aktif bedelinden birikmiş amortismanları düşüldükten sonraki kalan net değeri (60.000 TL) ile hurda bedeli (5.000 TL) arasındaki fark olan 55.000 TL olağanüstü amortisman ayrılır.

Makine kullanılamaz duruma geldiğinden ayrılacak olağanüstü amortisman üretim gideri olarak değil dönemin diğer olağan dışı gider ve zararı olarak işlem görmelidir. Ancak, deprem tarihi olan 6Şubat’a kadar makinenin olağan işletme faaliyetlerinde kullanıldığı da göz önünde bulundurulmalıdır. Bu durumda, makinenin 37 günlük kıst amortismanı genel üretim gideri olarak kaydedilmelidir.

Genel üretim gideri: 37/365 x 20.000 TL = 2.027 TL

Olağanüstü amortisman: 55.000 TL – 2.027 TL = 52.973 TL

730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ			2.027
689. DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)			52.973
		257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR		55.000

Olağanüstü amortisman ayrılması

30.04.2023

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR			95.000
294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR			5.000
		253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR		100.000

Hurda haline gelen makinenin elden çıkarılacak stoklar hesabına alınması

Deprem nedeniyle MDV’ların değerini kaybetmişse Başkanlıkça tayin edilen “sıfır değer” uyarınca sabit kıymetin net değeri kadar olağanüstü amortisman ayrılır. Tamamen değerini kaybeden MDV’lar ilişkin VUK’un mükerrer 298-Ç maddesi kapsamında oluşmuş olan “Yeniden Değerleme Fonu” varsa bu fon MDV’lar aktiften çıkarılıncaya kadar bu fonun sermayeye ilave edilmesi tavsiye edilir. Yoksa bu fon gelir kaydedilmelidir.

Örneğin, işletmenin aktifinde kayıtlı olan ve yönetim faaliyetinde kullanılan 1.000.000 TL değerindeki bir bina, 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen deprem nedeni ile kullanılmaz hale gelmiştir. Binanın dönem başı itibariyle birikmiş amortismanı 100.000 TL ve bina bedelinde yer alan arsa payı 200.000 TL’dir. Binaya normal amortisman yöntemine göre yıllık 25.000 TL amortisman ayrılmaktadır.

Bina kullanılamaz duruma geldiğinden, ayrılacak olağanüstü amortisman genel yönetim gideri olarak değil dönemin diğer olağan dışı gider ve zararı olarak işlem görmelidir. Bununla birlikte bina deprem olayının yaşandığı 6 Şubat’a kadar işletme faaliyetlerinde kullanıldığından ilgili yıl için normalde ayrılması gereken amortismanı genel yönetim gideri olarak değerlendirilmelidir.

Genel üretim gideri: 37/365 x 25.000 TL = 2.534 TL

Olağanüstü amortisman: Bina Maliyet Bedeli – Arsa Payı – Birikmiş Amortisman

Olağanüstü amortisman:1.000.000 – 200.000 – 102.534 = 697.466

770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ			2.534
689. DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR (-)			697.466
		257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR		700.000

Olağanüstü amortisman ayrılması

257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR			800.000
250 ARAZİ VE ARSALAR			200.000
		252 BİNALAR		1.000.000

Kullanılamaz hale gelen binanın aktiften çıkarılması

8. DEĞERİNİ KAYBEDEN EMTİANIN VE MDV’LARIN SİGORTALI OLMASI

Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK), DASK Genel Şartları'nda yer alan ilgili madde gereği; tamamı ticarî veya sınaî amaçla kullanılan binalar, Zorunlu Deprem Sigortası kapsamı dışındadır.

İşletmelerce özel sigorta ettirilen stok veya MDV’lar, sigorta kapsamındaki herhangi bir olay neticesinde hasara uğradığında, sigorta şirketleri zararın tespiti için sigorta eksperlerini görevlendirir. Bu uzmanlar işletmenin muhasebe kayıtlarını ve diğer bilgi ve belgeleri inceleyerek elde ettikleri bulgular neticesinde bir rapor düzenlerler ve bu rapora istinaden zarar tazmin edilir.

Kısmen ya da tamamen hasara uğrayan emtia için alınan sigorta tazminatları VUK’un 330 ncu maddesi uyarınca değerlendirilir. Madde hükmü şöyledir: “Emtia ve zirai mahsul ve hayvan kıymetlerinde vukua gelen zayiat dolayısıyla alınan sigorta tazminatları bunların değerlerinden fazla olursa bu fazlalık kara alınır. “

 VUK’un 329 ncu maddesine göre deprem, yüzünden tamamen veya kısmen ziyaa uğrayan MDV’lar için alınan sigorta tazminatı bunların değerlerinden (azla veya eksik olduğu taktirde farkı gelir yazılır.

Depremde yıkılan binanın sigortalı olması ve sigorta şirketinden 350.000 TL tazminat alınması durumunda aşağıdaki kayıt yapılır:

102 BANKALAR			350.000
		679. DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR		350.000

Kaynaklar:

Danıştay 11. Dairesi, 02.12.1997, E. 1997/2808, K. 1997/4353 Sayılı Kararı, Sakıp Şeker, Dönem Sonu İşlemleri, Yaklaşım Yayınları, Cilt: 5,1999, s.2035.

Danıştay 4.Dairesinin 30.03.1989 Tarih ve E. 1989/1561 sayılı kararı.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu

193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu

https://www.denet.com.tr/vergi/dosyalar/sirkuler/SIRK2023-038.pdf

 [TA1]Hazine Maliye Bakanlığına

 [TA2]Afad başkanlığı  ve kızılay olmalı tamamı indirileceği için

Burada kdv den bahsettiğiniz için tamamı indirilire gerek yok. Sadece indirim konusu yapılacak ifadesi daha doğru.

 [TA3]Kkeg yapacak, beyannaemede düşecek.

01.03.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.