Prof. Dr. Necdet Sağlam
Anadolu Üniversitesi
İktisadi İdari Bilimler Fakültesi
nsaglam@anadolu.edu.tr

Yeni Aylık TCMB Veri Formu Hakkında Öne Çıkanlar

TCMB’YE BİLDİRİLEN VERİ FORMLARINA İLİŞKİN 2021 YILINDA NE DEĞİŞTİ?

Yurtiçinden ve yurtdışından sağlanan yabancı para nakdi kredileri ile dövize endeksli kredilerinin toplamı 15 milyon USD ve üstünde olan firmalar, Sistematik Risk Veri Takip Sistemi kapsamında Merkez Bankası’na 2021 yılından itibaren yalnızca aylık bazda yabancı para pozisyonuna ilişkin bildirim yapacaklardır. Belirlenen yeni aylık veri formundan türev işlemlerin bildirimi çıkarılmıştır. Veri formları her ayın son günü itibariyle hazırlanacak ve müteakip ayın son gününe dek bildirilecektir. Yeni aylık veri formu, TMS/BOBİ-FRS değil VUK mali tabloları esas alınarak hazırlanacaktır. Aylık raporlar şimdilik e-posta ile gönderilecektir, fakat 31 Mayıs 2021 tarihine dek 2020'ye ait yıllık raporların tamamlanması sonrasında yeni aylık raporların bildirimi için sistemde alan açılacaktır. 2021 yılına ilişkin aylık veri formlarının doğruluk denetimi için bağımsız denetim sürecine son verilmiştir.

Sistemik Risk Veri Takip Sistemi (SRVTS); Finansal İstikrar ve Kalkınma Komitesi’nin koordinasyonunda, firmaların döviz pozisyonunu etkileyen işlemlerini takip etmek amacıyla Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bünyesinde oluşturulan bir veri tabanıdır.

VERİ FORMUNUN BAĞIMSIZ DENETİM SÜRECİ KALDIRILDI. PEKİ MERKEZ BANKASI FİRMALARCA BİLDİRİLEN VERİLERİN DOĞRULUĞUNA İLİŞKİN DENETİMİNİ NE ŞEKİLDE GERÇEKLEŞTİRİYOR?

TCMB tarafından yayımlanan açıklamada Banka nezdinde bulunan çeşitli veri tabanları ile firma tarafından bildirilen verilerin çapraz kontrollerinin gerçekleştirildiği, bununla birlikte verilere mantıksal kontrollerin de uygulandığı ifade edilmektedir. Ayrıca, ihtiyaç duyulması halinde Banka tarafından bizzat yükümlüler (bildirim yapan firmalar) nezdinde denetim yapılabileceği de belirtilmektedir. İstenilen verilerin gerek vergi esaslı resmi mali tablolara dayalı olması gerekse firmaların likiditesi ve risk analizi açısından oldukça detaylı ve önemli bilgiler içermesi sebebiyle Banka’ya tam ve doğru veri bildirmek ileriki süreçlerde faydalı olacaktır, zira yakın gelecekte ticari bankaların firmalara Eximbank kredisi vb. yabancı para cinsinden fon kullandırırken TCMB veri tabanlarında işlenmiş veriler, kriterler ve rasyolar doğrultusunda değerlendirme yapmaları da ihtimal dahilindedir.

FİRMALAR VERİ FORMUNU ZAMANINDA BİLDİRMEZSE VEYA YANLIŞ BİLGİLERLE BİLDİRİRSE CEZA RİSKİ NE OLABİLİR?

"Bankaca istenilen bilgi ve belgeleri vermeyen, gerçeğe aykırı veren veya belirlenen usul ve esaslara aykırı olarak veren gerçek kişiler ile tüzel kişilerin görevli ve ilgilileri hakkında bin günden iki bin güne kadar adli para cezasına hükmolunur.” denilmektedir. Bu da yönetmeliğe aykırılığın tespit edilmesi halinde asgari 20.000 TL azami 200.000 TL aralığında bir ceza tutarına tekabül eder. Bu sebeple, aylık veri formunu her ay vergi beyannamesi verir gibi tam ve doğru şekilde hazırlamak ve zamanında bildirmek önem arz etmektedir.

Son olarak, yükümlülük kapsamındaki firmaların ilk uygulamaya mahsus olmak üzere 9 Nisan Cuma gününe dek 2021 yılı Ocak ve Şubat aylarına ait veri formlarını bildirmesi gerekmektedir. Takip eden aylarda ise veri formlarının bir sonraki ayın son gününe dek bildirilmesi gerekecektir. 15 milyon USD eşiğindeki bildirim yükümlülüğünün belirlenmesinde gayrı nakdi krediler dikkate alınmayacaktır fakat leasing ve faktöring kredileri ise bildirim yükümlülüğüne dahildir. Yükümlülüğün belirlenmesinde yalnız kredi anapara tutarları esas alınacak olup faiz tahakkukları dikkate alınmayacaktır. SRVTS uygulamasında raporlama yükümlülüğü belirlenirken grup şirketleri için konsolide finansal tablolar değil sadece bireysel mali tablolar dikkate alınacak ve veri formları bireysel finansal tablolar kullanılarak doldurulacaktır.

Yukarıdaki nedenlerle firmaların veri formunu hazırlarken finansal raporlama ve veri analizi alanlarında deneyimli bir meslek mensubundan uzman desteği almaları ileride kredibilite, cezai yaptırım riski vb. konularda sıkıntı yaşamamaları açısından faydalı olacaktır. Özellikle; finansal tabloların tam ve doğru ölçümlenmesi, veri formunun mali tablolarla tam uyumlu olması, hesapların vadelerine göre somut mali analizlere dayalı olarak doğru ayrıştırılması, tüm döviz türü & yurtiçi-yurtdışı vs. tasniflerinin doğru yapılması TCMB’nin önümüzdeki süreçte verileri işlemesi neticesinde firmalar için önem arz edecektir.

NOT: Bu makale Veri Analisti ve Finansal Raporlama Uzmanı Onur YOLCU ile birlikte hazırlanmıştır.

08.04.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.