Prof. Dr. Necdet Sağlam
Anadolu Üniversitesi
İktisadi İdari Bilimler Fakültesi
nsaglam@anadolu.edu.tr

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve Tek Düzen Muhasebe Sistemi –I

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 175 ve mükerrer 257. maddelerinin Maliye Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak;  26/12/1992 tarihli ve 21447 Resmi Gazetede mükerrer sayısında 1 seri nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği yayınlanmış ve daha sonra yayınlanan yeni tebliğler ile (toplam 15 tebliğ yayınlanmıştır)  kullanılan hesaplara bazı ilaveler yapılmıştır. Bu düzenleme ile 1994 yılından bu tarafa Türkiye’de Tek Düzen Muhasebe Sistemi uygulanmaktadır.  Tebliğde;

a) Muhasebenin Temel Kavramları,

b) Muhasebe Politikalarının Açıklanması,

c) Mali Tablolar İlkeleri,

d) Mali Tabloların Düzenlenmesi ve Sunulması

e) Tekdüzen Hesap Çerçevesi Hesap Planı ve İşleyişi, konularında düzenlemeler yapılmış ve bu düzenlemeler Tebliğin ekini oluşturmuştur.

Düzenleme; bilanço usulünde defter tutan işletmelerin faaliyet ve sonuçlarının sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi, mali tablolar aracılığı ile ilgililere sunulan bilgilerin tutarlılık ve mukayese edilebilirlik niteliklerini koruyarak gerçek durumu yansıtmasının sağlanması ve işletmelerde denetimin kolaylaştırılması amacıyla yapılmıştır. İşletme hesabı esasına göre defter tutan işletmeler ise sadece belirlenen "Muhasebenin Temel Kavramları"na uymakla yükümlüdürler.

Tebliğ kapsamındaki işletmeler Tebliğle belirlenen muhasebe usul ve esaslarına uymak zorundadırlar. Tebliğ kapsamında teşebbüs ve işletmelerin kamu idare ve müesseselerine ait olması hukuki yapılarının farklılığı, özel kanunlarının bulunması, vergi muafiyet ve istisnalarından yararlanmaları, bu mecburiyetleri yerine getirmelerine engel teşkil etmemektedir. Bu teşebbüs ve işletmelerin ticari esaslara göre faaliyet göstermeleri, belirlenen muhasebe usul ve esaslarına uymaları için yeterlidir.

Tebliğde maliyetlerin takibinde 7/A ve 7/B seçeneği öngörülmüş ve işletmelerin bu seçeneği yıllık limitler dahilinde seçmesi gerekir. 2012 yılı için yeniden değerleme oranı % 7,8 olarak belirlendiğinden 2012 Yılı Aktif Toplamı 1.941.400 TL veya Net Satışlar Toplamı 3.882.800 TL’ sının altında kalan üretim ve hizmet işletmeleri ile ticaret işletmeleri 2013 yılında 7/A veya 7/B seçeneklerinden herhangi birini seçebilirler. Belirlenen tutarı aşan üretim ve hizmet işletmeleri ise 2013 yılında maliyet hesaplarını 7⁄A seçeneğine göre tutmak zorundadırlar. Ek Mali Tabloları Düzenlemek Zorunda Olan işletmeler ile 7/A Seçeneğini Uygulamak Zorundadırlar. Bunun dışındaki işletmeler 7/B seçeneğine göre kayıtlarını yapabilirler. Bu düzenlemeye göre 7/A ve 7/B seçeneğine ait hesapların aynı anda beraber kullanılması mümkün değildir.

Belirlenen muhasebe usul ve esaslarını uygulamak zorunda oldukları halde, buna uymayanlar hakkında 213 sayılı Vergi Usul Kanunu ile 3568 sayılı Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununun ilgili hükümleri uyarınca gerekli cezai işlemler uygulanır.  Bu çerçevede belirlenen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve malî tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ve kullanılmasına ilişkin kural ve standartlara uymayanlara 422 Sıra No.lu V.U.K Genel Tebliği ile 1.1.2013'den itibaren 4.300 -TL özel usulsüzlük cezası kesilir.

Türkiye Muhasebe Standartlarını(TMS) uygulama kapsamına ilişkin olarak Türk Ticaret Kanunu’nun 88 inci ve Geçici 1 inci maddeleri ile 660 sayılı KHK’nın 9 uncu ve Geçici 1 inci maddeleri uyarınca 1/1/2013 tarihi ve sonrasında başlayan hesap dönemlerine ilişkin münferit ve konsolide finansal tabloların hazırlanmasında; 660 sayılı KHK’da belirtilen kamu yararını ilgilendiren kuruluşların, 6102 sayılı Kanunun 397’nci maddesi çerçevesinde Bakanlar Kurulu kararıyla bağımsız denetime tabi olacakların ve aynı Kanunun 1534 üncü maddesinin ikinci fıkrasında sayılan şirketlerin münferit ve konsolide finansal tablolarının hazırlanmasında Türkiye Muhasebe Standartlarını uygulaması gerekmektedir. Türkiye Muhasebe Standartlarını uygulayacak işletmelerin mevcut tek düzen hesap planının alt hesaplarında izleyerek yılsonunda TMS’na göre mali tablolarını düzenlemeleri mümkündür. Diğer taraftan TMS’na göre yapılan değerlemelerden kaynaklanan farkların nazım hesaplarda izlenerek yılsonunda muhasebe karının ve vergi karının bulunması mümkündür.

04.11.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.