Nazlı Gaye Alpaslan
Avukat
ngahukuk@gmail.com

Vergi Dairesi Mükellefin Matrah Artırımı İşlemini Sonradan Bozabilir Mi?

Bilindiği gibi, 6111 sayılı  torba yasanın  6, 7, 8 ve 9. maddelerine göre  gelir, kurumlar, KDV ile vergi tevkifatı ile  matrah artırımı  hükümleri uyarınca yasal düzenlemeler yapılmıştır.[1] Torba yasa gereğince 2.5.2011 tarihine kadar  mükelleflere müracaat  olanağı tanıyan  bu yasa  2009 yılına ilişkin  tarh zamanaşımı  süresinin   sonu olan   31.12.2014 tarihine kadar  yapılacak   vergi incelemelerini etkileyecektir.   Bu nedenle, 6111 sayılı yasanın  bütün hükümlerinin vergi incelemeleri yönünden muhtemel  etkilerinin incelenmesinde yarar görülmektedir. 

Torba kanun olarak nitelendirilen 6111 sayılı kanun hükümlerine göre  matrah artırımında bulunanlar için  artırımda bulunan  yıl ve dönemler için  vergi incelemesi  yapılamaz ve dolayısıyla  cezalı tarhiyat önerilemez.[2]   Doğal olarak, matrah artırımı  yapıldığı yıllarla ilgili mükellefler hakkında  Cumhuriyet  Savcılıklarına suç duyurusunda bulunulamaz veya asliye ceza mahkemelerinde ceza davası  açılamaz.[3]

Başka bir ifade ile, 6111 Sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak matrah artırımında bulunulan yıllar için yıllık gelir ve kurumlar vergisi yönünden inceleme yapılamayacak olması, VUK nun 359. maddesinde düzenlenen ve hürriyeti bağlayıcı cezalar gerektiren hükümlerin uygulamasını da engellemektedir.

Başka  bir ifade ile belirtmek gerekirse; matrah artırımında bulunulan yıllar için sahte ve/veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlenmiş ve/veya kullanılmış dahi olsa, bu yıllar için Gelir ve Kurumlar vergisi incelemesi yapılamayacağı için Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusu da yapılmayacaktır. [4]

Öte yandan, 6111 sayılı Kanun’un 9. maddesinin 3. bendine göre, matrah ve vergi artırımı yapılmayan yıllar ve dönemler için idare vergi incelemesi yapabilecektir. Şunu da belirtmek gerekir ki, bir mükellefin sadece 2007 yılına ilişkin olarak matrah artırımında bulunulabilen tüm vergilerle ilgili artırımda bulunması durumunda, 25.02.2011 tarihinden sonra yapılacak bir inceleme neticesinde bu mükellefin 2008 yılı ile ilgili sahte belge düzenlediğinin tespit edilmesi 2007 yılına ilişkin matrah artırımını geçersiz kılmayacak, 2007 yılı ile ilgili inceleme yine de yapılamayacaktır.

Başka bir ifade ile, 6111 sayılı kanunun  6 ila 9. madde hükümlerine göre, ilgili vergi türleri itibariyle matrah artırımında bulunan mükellefler bakımından  vergi incelemesi ve  beyan haricinde tarhiyat yapılamayacağı  açık olduğundan   bu konuda  matrah artıran mükelleflere cezalı tarhiyat yapılamaz.[5]  Matrah artırımı  yapan mükelleflerle ilgili   matrah  artırımının  yapıldığı  yılın  defter, kayıt ve belgeleri  vergi incelemesi için istenebilir.   Başka bir ifade ile,  matrah artırımı yapanlar yönünden  defter ve belge ibrazı yükümlülüğü ortadan kaldırılmaz. Hal böyle olmasına rağmen matrah artırımının  yapıldığı yıllarla ilgili  vergi müfettişine ibraz edilen defterlerle ilgili cezalı tarhiyat  önerilemez.[6] 
Haklarında  sahte belge düzenleme yönünde  “vergi tekniği raporu” (VTR) bulunan mükellefler  prensip olarak  yasanın  9/6. md hükmüne göre  matrah artırım  talepleri  sadece  2006 ila 2009 yılları  için   kabul edilmez.   Konuyla ilgili 6111 sayılı kanuna ekli olarak çıkarılan   1 seri nolu  genel tebliğde  ayrıntılı  açıklamalar yapılmıştır.   Söz konusu  tebliğ 12.3.2011 gün ve 27872  (2.mükerrer) RG’de yayınlanmıştır. 

Haklarında sahte belge kullanma raporu  bulunan mükellefler ise,  2006 ila 2009 yılları için  matrah artırımı yapabilir.  Bu  kuralın tek istisnası  haklarında  sahte belge düzenleme yönünde vergi inceleme raporu bulunan mükellefler 2006 ila 2009 yılları için  matrah  artırımı  yapamazlar.  Vergi daireleri  mükelleflerin sahte  fatura düzenleme raporu olup olmadığı hakkında  ayrıntılı araştırma yapmak  zorundadırlar. [7]

Bir şekilde  matrah artırımı yapmış olmalarına karşın  daha sonra haklarında sahte fatura düzenleme raporunun  bulunduğu  tespit edildiği takdirde bu mükelleflerin matrah artırım tahakkukları  bozulur, ödedikleri paralar emanet hesabına alınır.[8] 

Sonuç olarak, matrah artırımının  geçerli  olduğu  2006 ila 2009  takvim yılları için   haklarında “sahte belge düzenleme  raporu” bulunmayanlar (2005, 2004 yılları için  sahte belge düzenleme raporu olsa bile)  yönünden  matrah  artırımı  geçerli  olacaktır. [9]  6111 sayılı kanuna göre matrah artırımı  yapanlar tahakkuk eden vergileri sürelerinde yatırma zorunluluğu yoktur.[10]  Tahakkuk  eden bu  vergiler bilahare vergi dairesine gecikme zamlı  olarak ödenebilir.

Yargıya intikal eden bir hadise hakkında İzmir 4. Vergi Mahkemesince verilen kararda mükellefin her ne kadar sahte ve muhteviyatı itibari ile yanıltıcı belge düzenlediği gerekçesi ile 6111 sayılı Yasa’dan faydalandırılmadığı görülmekte ise de; davacı mükellefin 6111 sayılı Yasa kapsamında faydalanmış olduğu dönemlerin 2006-2010 yılları olduğu, hakkında düzenlenen vergi inceleme raporunun ise 2004 yılına ilişkin olduğu görüldüğünden davacının söz konusu dönemlerden 6111 sayılı Yasanın 9/6 kapsamında herhangi bir fiil işlemediği açık olduğundan 6111 sayılı Yasa kapsamında tahakkukların düzeltme yoluyla terkinine ilişkin işlemde Yasal isabet bulunmayıp iptali gerekmektedir. Açıklanan nedenlerle davanın kabulüne, davacını 6111 sayılı Yasadan yararlandırılmaması yoluyla tesis edilen işlemin ve düzeltme fişlerinin iptaline… karar verilmiştir.

 

---

[1] 6111 sayılı  torba yasa 25.2.2011 tarih  ve 278571 sayılı  mükerrer  RG’de yayınlanmıştır. 

[2] 6111 sayılı  yasa md. 6-9

[3] KESKİN Kemal Serkan,  “Sahte Belge Düzenleme İncelemeleri 6111 Sayılı Yasadan Nasıl Etkilenir?”, 2.5.2011, E-Yaklaşım Dergisi.

[4] ERMUMCU Özer, “Matrah Artırımında Bulunan Yıllar İçin Sahte Belge Düzenleme Ve/Veya Kullanma Nedeniyle Cumhuriyet Savcılığına Suç Duyurusunda Bulunulamaz”,  bkz. muhasebevergi.com

[5] ALPASLAN Mustafa – KAYA Eda, “Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı  Belge Düzenleyenler ve Kullananlar Açısından  6111 Sayılı Yasa Hükümlerine Göre Matrah Artırımı Uygulamalarının İrdelenmesi”, Vergi Dünyası Dergisi, Nisan  2011, Sayı:356.

[6] İzmir 2. Vergi Mahkemesi  kararı, 23.2.2012 gün ve E:2011/1004-K:2012/267 sayılı karar.

[7] Bkz. BUDAK Yılmaz, Vergi Dünyası Dergisi, Haziran 2011, s.358

[8] Bkz. 6111 sayılı yasa (1) Seri Nolu  GT.

[9] Bkz. İzmir 4. Vergi Mahkemesi  kararı, 7.11.2012 gün ve E:2011/1301-K:2012/1317 sayılı kararları.

[10] Bkz. ÇİTİL Bünyamin, “6111 Sayılı Yasada Sahte Belge Kullanan ve Düzenleyenlerin Durumu ve Matrah Artırım Şartları”, Vergici ve Muhasebeciyle Diyalog Dergisi, Sayı:297, Ocak 2013, s.164-169.

06.03.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.