Nazlı Gaye Alpaslan
Avukat
ngahukuk@gmail.com

Kapıdan ve Mesafeli Sözleşme Tanzim Edilerek Yapılan Satışlarda Fatura

Bilindiği gibi fatura 213 sayılı VUK’nun 229. maddesinde satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı  meblağı göstermek üzere  emtiayı satan veya  işi yapan tüccar tarafından  müşteriye verilen ticari vesika olarak tarif edilmiştir.  Bu tanım 6762 sayılı TTK’nun 23. maddesinde,  faturanın hangi durumlarda  istenebileceğinden çıkılarak  yapılan tanımdan biraz farklıdır.  Gerçekten de söz konusu yasada ticari işletmesi icabı bir mal satmış veya  imal etmiş veyahut bir iş görmüş yahut bir çıkar temin etmiş olan tacirden,  diğer taraf kendisine  bir fatura verilmesini ve bedel ödenmişse bunun da faturada gösterilmesini isteyebilir hükmü yer almaktadır. Buradan hareketle VUK’da yapılan tanımdan daha fazla olarak,  bir çıkar temin edilmesi halinde de fatura isteyebilme hakkı vermektedir.[1] 

Uygulamada satış faturalarının ortaya çıkışlarında çeşitli türlere rastlayabilmekteyiz. Örneğin, fatura/çek, özel fatura,  kapıdan ve mesafeli sözleşme düzenlenerek yapılan satışlara ilişkin iade bölümlü fatura, irsaliyeli fatura, proforma fatura,…. vs.  fatura  çeşitlerine rastlayabiliyoruz.[2]

4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Yasanın 8. maddesi  hükmü uyarınca, işyeri, fuar, panayır gibi satış mekanları dışında  önceden  mutabakat yapılmaksızın  deneme ve  muayene  şartlı satışlar “kapıdan satış” olarak tanımlanmaktadır.  Bu gibi satışlarda  alıcı/tüketiciye 7 günlük  deneme ve  muayene süresi sonuna kadar  malı kabul veya  hiçbir gerekçe beyan etmeksizin  kabul etmeme olanağı verilmiştir.

4077 sayılı yasanın  madde 9/A hükmüne göre, yazılı, görsel, telefon ve elektronik ortamda  veya diğer iletişim araçları   vasıta kılınarak ve tüketicilerle karşı karşıya gelinmeksizin yapılan  ve malın  veya hizmetlerin tüketiciye anında  veya bilahare teslimi  veya ifası kararlaştırılan sözleşmeler “mesafeli sözleşmeler” olarak tanımlanmıştır.

213 sayılı VUK’nun 234. maddesi uyarınca, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı  basit usulde   tespit  edilenlerle defter tutmak zorunda olan serbest meslek erbabı ve çiftçilerin   vergiden muaf esnafa yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia için düzenleyip işi yapana veya emtiayı satana  imza ettirecekleri gider pusulası, vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmündedir.  

3065 sayılı KDVK Genel Tebliği Seri No 54[3]  uyarınca, tüketicilerin satın aldıkları mal veya hizmetlerin çeşitli nedenlerle geri verilerek bedelinin alınması veya başka bir mal veya hizmet ile değiştirilmesinin  istenmesi halinde, bu işlemlerin gider pusulası düzenlenerek yapılması gerektiği belirtilmiştir.

Maliye Bakanlığı yayınladığı 385 Sıra Nolu VUK Genel Tebliği[4] ile 01.08.2008 tarihinden itibaren sadece kapıdan ve mesafeli  sözleşmeler  düzenlenerek yapılan satışlara ilişkin iade işlemleri için VUK’nun  mük. 257. maddesinin verdiği yetkiye dayanarak iade bölümünün yer  alacağı  bir  faturanın  düzenlenmesini ve  en az iki örneğinin müşteriye malla beraber gönderilmesini uygun  görmüştür.

Söz konusu faturanın alt kısmına açılacak iade bölümünde;

1-      Malı iade edenin adı, soyadı, adresi, imzası,

2-      İade edilen mala ilişkin cins, miktar, birim fiyat ve tutar yer alacaktır.

Bu şekilde düzenlenen fatura malla beraber müşteriye  gönderildiğinde müşteri malı iade etmek isterse iadeye ilişkin bölümü doldurulacak  ve iki örnek  olan faturanın bir örneğini mal ile birlikte malı satana geri gönderecek, bir örneği de kendinde  kalacaktır.

 

---

[1] ÖZYER M. Ali, Açıklama ve Örneklerle Vergi Usul Kanunu,  4. Baskı, Mart 2008, HUD yayınları, s. 383.

[2] Uygulamada ve doktrinde faturanın kullanılış şekline ve amacına göre çeşitli sınıflandırmalar yapılmaktadır. Bu sınıflandırmaya göre faturalar “Basit Fatura”, “Komisyoncu Alış ve Satış Faturaları”, “İade Faturası”, “İrsaliyeli Fatura”, “Tasdikli Fatura”, “Muvakkat Fatura-Kesin Fatura”, “Kapalı Fatura-Açık Fatura” gibi adlar almaktadır.

[3] 24.04.1996 tarih ve 22620 sayılı RG’de yayımlanmıştır.

[4] 01.08.2008 tarih ve 26954 sayılı  RG’de yayımlanmıştır.

25.06.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.