Nazlı Gaye Alpaslan
Avukat
ngahukuk@gmail.com

Mali Tatil Uygulamasının Muhasebe İşlemlerine Etkileri

GENEL BİLGİLER:  

Mali  Tatil İhdas Edilmesi Hakkındaki 5604 Sayılı Yasa gereği her yıl  1 Temmuz ila 20 Temmuz dönemi “mali tatil” olarak uygulanmaktadır.  Mali tatil ile ilgili  dava açma, temyiz ve  muhasebe uygulamalarına yönelik önemli  uyarılarımız kısaca aşağıda olduğu gibidir:[1]

Diğer yandan, 1 Ağustosta başlayıp 5 Eylülde biten adli tatil veya diğer  bir deyimle çalışmaya ara verme idari yargılama ve vergi hukuku  açısından  süreleri uzatıcı etkisi bulunmaktadır. [2]  Yapılan  yeni  bir düzenleme ile torba yasa ile adli tatil yeniden 20 Temmuz -5 Eylül tarihleri  arasına alınmıştır.

1) 1 – 20 Temmuz Arası Mali Tatili Nedeniyle Uzayan Süreler Nelerdir?

Mali tatil dolayısıyla son günü 1-20 Temmuza tekabül eden  bir kısım süreler otomatik olarak  20 temmuzdan itibaren 5 gün uzamış   olarak kabul edilecektir.  Bu hüküm  gereğince uzayan süreler şunlardır:

1. Beyana dayalı tarhiyatta, beyanname verme süresinin son günü mali tatil süresi içerisinde kalan vergilere ilişkin beyannamelerin verilme süreleri, istisnaları hariç, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamaktadır. Mali tatil süresinin sonu beklenmeden beyannamelerin verilmesi mümkündür.
2. İkmalen, re'sen veya idarece yapılan tarhiyata ilişkin olup vadesi mali tatile rastlayan vergi, resim ve harçlar ile vergi cezaları ve gecikme faizlerinin ödeme süresi, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılmaktadır.
3. İkmalen, re'sen veya idarece yapılmış olan tarhiyatlara karşı mükelleflerin uzlaşma talep etme veya cezada indirim talebinde bulunma süresinin son gününün mali tatile rastlaması halinde bu süre, mali tatilin son gününü izleyen tarihten itibaren yedi gün uzamış sayılmaktadır. Mali tatil süresi içinde uzlaşma veya cezada indirim talebinde bulunulması mümkündür.[3]

2) Mali  Tatil Nedeniyle İşlemeyen (Stop Eden) Süreler Nelerdir?: Vergi yargısında temyiz süreleri mali  tatilde etkilenmemektedir.

Mali tatilde işlemeyen süreler kısaca şöyledir:

1. Muhasebe kayıt süreleri.
2. Vergi Usul Kanunu'nun 153-170. maddelerinde düzenlenen bildirme süreleri.
3. Dava açma süreleri.

Mali tatilin (1-20 Temmuz)  temyiz süresine uzatıcı etkisi yoktur. Mali tatilde temyiz süresinin  uzayacağına dair görüşler olabilir. Ancak, yüksek mahkeme  Danıştay’ın  vermiş olduğu bir çok kararda temyiz süresinin  uzamayacağı yönünde  görüşler hakimdir. [4] Bu nedenle, mali  tatil aralığına denk  gelen  sürelerde  vergi mahkemesi  kararları üzerine 30 gün içerisinde  Danıştay’da temyiz yapılmalıdır.  Vergi mahkemesi  kararı tek  hakim ile verilmiş ise, bu kararın yine 30  gün içerisinde ilgili  bölge idare mahkemesi nezdinde  itirazı yapılmalıdır.   Ödeme emrine ilişkin davalarda da yine mali tatil içerisinde  5 günlük  dava açma  hakkı kullanılmalıdır.   Mali tatil  bu konuda  dava açma süresini etkilemez.[5]  İhtiyati haciz ve ihtiyati tahakkuk  gibi  davaların da mali  tatilde açılması  unutulmamalıdır. Aksi  takdirde dava açma süresi  kaybedilmiş olacaktır.

3) Vergi Dairesi veya Vergi Müfettişlerine Vergi İncelemesi İçin Defter ve Belgelerin İbrazı İle İlgili  Konular Nelerdir?

Vergi incelemesi ile ilgili  istisnai durumlar dışında, mali tatil süresince işyerinde incelemeye başlanılması ve inceleme amacıyla defter ve belgelerin bu süre içinde ibrazının istenmesi mümkün bulunmamaktadır.

Mali tatil süresinden evvelce başlanılmış olan incelemeler devam edebilir. Ancak bu süre içinde ilave defter, belge ve bilgi talep edilmesi ve tutanak imzalamaya davet edilmesi mümkün  bulunmamaktadır.

4) Mali Tatilin Sona Erdiği, 20 Temmuz Gününü İzleyen 5 Gün (25 Temmuz) İçinde Biten Kanuni ve İdari Süreler Nelerdir?

Mali tatilin sona erdiği 20 temmuz gününü  izleyen yedi gün içinde biten kanuni ve idari süreler, tatilin son gününü izleyen  21 temmuzdan tarihinden  itibaren yedinci günün mesai saati bitiminde sona ermektedir. Yapılan düzenleme ile 7 günlük süre 5 güne çekilmiştir. Böylece, mali tatilden sonra 5 günlük uzayan süre 25 Temmuzda sonlanmaktadır.

Bu durumda Haziran/2018 veya Nisan-Mayıs-Haziran/2018 dönemine ait muhtasar beyannameler ile Haziran/2018 dönemine ait katma değer vergisi beyannamelerinin 25 Temmuz günü akşamına kadar verilmesi imkan dahilindedir.

5) Beyanname Verme Süresi Uzamış Olan Vergilerde Ödeme Süresi Ne Olacaktır?

Beyana dayanan ve beyanname verme süresi malî tatil nedeniyle uzamış olan vergilerde ödeme süresi (aynı ay içerisinde kalmak kaydıyla), uzayan beyanname verme süresinin son gününden itibaren üçüncü günün mesai saati bitimine kadar uzamaktadır.

Buna göre, Haziran/2018 veya Nisan-Mayıs-Haziran/2018 dönemine ait muhtasar beyannameler nedeniyle tahakkuk eden gelir ve kurumlar vergisi stopajlarıyla, Haziran/2018 dönemine ait katma değer vergisi beyannameleri nedeniyle tahakkuk eden katma değer vergilerinin 30 Temmuz 2018 günü akşamına kadar ödenmesi imkan dahilindedir.

6) Mali Tatilde Uzamayan Süreler Nelerdir?

Öncelikle belirtelim ki, mali tatilde temyiz süreleri uzamaz. Ayrıca, aşağıda sayılan süreler mali tatil nedeniyle uzamamaktadır:

1. Özel tüketim vergisi, banka ve sigorta muameleleri vergisi, özel iletişim vergisi ile şans oyunları vergisine ilişkin olarak verilmesi gereken beyannamelerin verilme ve ödeme süreleri.
2. İcra yoluyla yapılan satışlarda katma değer vergisi uygulamasına yönelik (5) no.lu Katma Değer Vergisi Beyannamesinin verilme ve ödeme süresi.
3. Noterlik Kanunu'nun 118. maddesine göre noterler tarafından tahsil edilen damga vergisi ve harç bedellerinin bu Kanun'un 119. maddesi uyarınca ilgili vergi dairesine bildirilmesine ilişkin olarak verilecek beyannameler ile süreksiz yükümlülük şeklinde değerlendirilen ve 492 sayılı Harçlar Kanunu'na göre verilen (1), (2) ve (4) no.lu Beyannamelerin verilme ve ödeme süreleri.
4. Kanuni süresinden sonra kendiliğinden veya pişmanlık talepli olarak verilen beyannamelerin ödeme süresi.
5. İthalde ödenen katma değer vergisi ve emlak vergisi gibi gümrük idareleri, il özel idareleri ve belediyeler tarafından tarh ve tahsil edilen vergiler hakkında mali tatil uygulanmamaktadır.

7)  Mali Tatilde Yoklama veya İcrai İşlemlerin Akıbeti Ne Olacaktır?

Mali tatilde işe  başlama, işi terk işlemleri  uzar.  Zira, işe başlama  ve işi terk işlemlerinin  süreleri mali tatilde çalışmaz.

Vergi tahsilatı ile ilgili  işlemler mali tatilde etkilenmez.  İcrai işlemler devam eder[6].

8) Mali Tatilin  Dava Açma Sürelerine Etkisi Nedir?

Vergi ile ilgili işlemlere ilişkin  dava açma süreleri  mali tatil süresince işlemez. 5604 sayılı kanunun  7. maddesinin  3. fıkrasında  dava açma süreleri ile ilgili olarak; vergiyle ilgili işlemlere ilişkin dava açma sürelerinin  mali tatilde  işlemeyeceği  belirtilmiştir.  Buna göre, dava açma süresinin  durabilmesi için dava açma süresinin  son gününün  mali tatile tekabül etmiş olması  şart değildir. Mali tatilin ilk gününden önce  işlemeye başlayan  dava açma süresi, tatilin ilk gününde kaçıncı günde ise o günde kalır ve çalışmaz.[7]   Çalışması duran  dava açma süresi, mali tatilin  bitiminden itibaren  kaldığı yerden  çalışmaya başlar ve sona erinceye kadar  devam eder.[8]  

9) Adli Tatil 20 Temmuzda Başlar -30 Ağustos’ta Bitecektir

Bilindiği gibi,  idari yargılamada  çalışmaya ara verme 20 Temmuz  ila 30 Ağustos tarihleri  arasında  mahkemeler çalışmaya ara vermektedir.  Kendilerine vergi ve ceza ihbarnamesi  tebliğ edilen  gerçek  ve tüzel kişiler  açısından  dava açma süreleri 30 Ağustostan itibaren  7 gün  uzar.  Bu durumda dava açma süresi en son 7 Eylülde bitecektir.[9] 

Kendisine  vergi dairesi  tarafından  ödeme emri  tebliğ edilen  gerçek  ve tüzel kişiler de  aynı  şekilde dava açma süresi  1 Temmuz – 5 Eylüle tekabül eden  hallerde  dava açma süreleri 5 Eylüle uzamış sayılacaktır. [10]

SONUÇ ve ÖZET:

Mali tatil (1-20 Temmuz), vergi ve muhasebe uygulamaları açısından önemli etkilere sahiptir. Özellikle muhasebe kayıtları, vergi incelemeleri, işe başlama ve işi terk yoklama işlemleri açısından da mali tatilin etkileri söz konusudur.

Diğer taraftan vergi incelemeleri yönünden ise mali tatilde aramalı incelemeler hariç vergi mükelleflerinin inceleme işlemleri mali tatilin bitimine ötelenmektedir. Mali tatilde vergi müfettişleri mükelleflerin defter ve belgelerini isteme olanakları bulunmamaktadır.

Öte yandan, adli tatil ise 20 Temmuzda başlayıp 30 Ağustosta son bulmaktadır.

1 Temmuz 2021 tarihinde mali tatil başlamış olacağından dolayı, bu tarihten itibaren rutin vergi incelemeleri yapılamaz. Bu kuralın tek istisnası “aramalı vergi incelemeleri” dir. Aramalı olarak yapılan vergi incelemelerine mali tatilin etkisel bir durumu yoktur. (Bkz: VUK mad. 142)

---

[1] Adli tatil veya  2577 sayılı İYUK’na göre  çalışmaya ara verme 1 Ağustos ile 5 Eylül tarihlerinde  mahkemeler tatil etmektedirler.  Aynı tatil uygulamaları vergi ve muhasebede ve  SGK uygulamalarında 1 Temmuz ila 20 Temmuz arası mali tatil olarak  ilan edilmiştir.  Bu  zaman  zarfında  birçok  vergi, SGK ve muhasebe işlemleri  otomatik olarak  5 gün  uzamaktadır.  Böylece, süreler  bu dönemlere tekabül etmesi halinde mali tatil 27 Temmuzda bitmektedir.  

[2] İYUK md. 61

[3] 213 sayılı VUK md.376

[4]  Dnş. 3. D.nin, 23.02.2009 gün  ve E:2007/3182-K:2009/461 sayılı kararları.  Ayrıntılı açıklamalar için bkz. Vergi Sorunları Dergisi , Ocak 2010, Y:33, s:256.

[5] Ayrıntılı açıklamalar için bkz. ALPASLAN Mustafa – KAYA Eda, “Mali Tatil, Her Yıl 1-20 Temmuz Olup, Beyan, Bildirim ve Ödemeler 20 Temmuzdan İtibaren 7 Gün Uzamaktadır”, Maliye Postası Dergisi, 01.07.2010 günlü.

[6] Alpaslan Nazlı Gaye, Vergi ihtilafları ile ilgili makale, yorum ve incelemeler, İZMİR/2015 s:189

[7] Bkz aynı  görüş için CANDAN Turgut, Vergi Suçları ve Cezaları, Ankara, Maliye ve Hukuk Yayınları, 3. Baskı, s.580.

[8] Dnş. 4. D.nin, 20.10.2009 gün ve E:2007/5873-K:2009/5026: 29.06.2007 tarihinde tebliğ  olunan ihbarname ile başlayan 30 günlük dava açma süresinin,  5604 sayılı kanunun  1. maddesinin 3. fıkrası  uyarınca, 3.7.2007 gününde durarak, tatilin  sona erdiği tarihi izleyen  21.07.2007 gününde işlemeye devam edeceği; 31.07.2007 gününde açılan davanın süresinde olduğu hk.;  Dnş. 7. D.nin, 20.05.2009 gün ve E:2008/1480-K:2009/2464 sayılı kararları da aynı yönde verilmiştir.

[9] ALPASLAN Mustafa – YÜCEL Burhan,  “Vergi Uyuşmazlıklarında Adli Tatilin Müracaat Sürelerine Etkisi Nedir?”,  Vergi Dünyası Dergisi, Temmuz 2012, Yıl:31, Sayı:371, s.118-126

[10] HUMK md. 176

16.06.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.