Nazlı Gaye Alpaslan
Avukat
ngahukuk@gmail.com

Vergi Davalarında Re’sen Araştırma İlkesi

Bilindiği gibi, vergi usul ve vergi yargılama hukukunda re’sen araştırma ilkesi bulunmaktadır.   Vergi usul ve vergi yargılama hukuku kamu hukuku içersinde yer alan bir hukuk dalıdır.   İdari yargı hukuku içerisinde yapılan ve temel maksadı vergi yönetiminin  işlemlerinin  hukuka uygun olup olmadığını  denetlemek olan  vergi yargısı,  yargılama  proseslerinde  hem  usule ilişkin ve hem de maddi olaylara ilişkin  her türlü  konuları  kendiliğinden   tahkik etmek  ve incelemek  ile yükümlüdür. Böylelikle hukuk devletinin idare ve yargı bazında  realize edilmesi, hukuka uygunluk  denetimi yapılırken  maddi  gerçeğe erişilmesi  ve  adil yargılanma hakkının   hayata  geçirilmesi ile mümkün olacaktır. 

2577 sayılı İYUK’nun 20/1 maddesindeki hükme göre; “Danıştay  ile idare ve vergi mahkemeleri, bakmakta oldukları  davalara ait her  çeşit incelemeleri kendiliklerinden  yaparlar (…) lüzum gördükleri evrakın gönderilmesini ve her türlü bilgilerin verilmesini taraflardan ve ilgili diğer yerlerden  isteyebilirler”  hükmü ile VUK’nun 3. maddesinde “ispat” başlıklı “B” bendinde yer alan  “vergilendirmede vergiyi doğuran olay  ve bu  olaya ilişkin muamelelerin gerçek  mahiyeti esastır”  hükümleri,  vergi yargılama hukukunda re’sen  araştırma ilkesinin temel  “yasal”  dayanaklarını  oluşturmaktadır. 

Re’sen  araştırma ilkesi  İYUK 20/1 md hükmüne göre mahkemeler tarafından   saptanan  süre içerisinde uyuşmazlığın çözümü için  gerekli gördükleri  belge ve bilgilerin gönderilmesini ve  her türlü bilgilerin verilmesini taraflardan  ve ilgili diğer mercilerden  talep edebilirler.   

İdari yargılamada genellikle bilgi ve belgelerin idare elinde bulunduğu kabul edilmekle birlikte,  asıl olarak  beyan esasına dayalı  olan   vergisel işlemlerde, mükelleflerin   görevleri arasında olan  defter, kayıt ve belgelerini saklama   ve ibraz yükümlülüğü bulunmaktadır.   Buna göre,   mahkemelerin   davacı taraftan tutmakla zorunlu olduğu defter, kayıt  ve belgeleri mahkemeden  talep edilmesi durumunda  belli bir durumun  ispatı için ibraz edilmesi  zorunluluğu  bulunmaktadır. [1]

---

[1] Ayrıntılı açıklamalar için bkz. İBİŞ Recep, Vergi Yargılamasında Resen Araştırma, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara 2013, s.62

28.04.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.