SMMM Evren Özmen 1 TL için 532.000 TL Fazla Vergi Ödeme Riski (22.11.2024)

E-bültenimize kayıt olun, yeni yazılar e-posta adresinize gelsin! Üye olmak için tıklayın.

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

YAZARLARIMIZ

M.Vefa Toroslu
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vefa@vefatoroslu.com

Konsinye Malların Muhasebeleştirilmesi

1. Konsinye Mal Kavramı

Konsinye sözcüğünün anlamı, mülkiyet devri yapılmaksızın, malların satış sorumluluğunu yüklenen bir işletmeye (Komisyoncu) gönderilmesidir. Malların komisyoncuya gönderilme ile malların mülkiyeti değil, sadece zilyetliği devredilmiş olmaktadır. Konsinye satışta mallar; gönderenin belirleyeceği fiyatlarla müşterilere satılmak üzere veya satılmadığı takdirde iade edilmek kaydıyla, gönderilenin zilyetliğine bırakılır.

Malların mülkiyeti işletmeye ait olmakla beraber satılmak üzere başka bir işletmeye gönderilmiş mallar “Konsinye Mallar” olarak tanımlanır. Malı gönderen işletme ile malı satmak üzere alan işletme malın satış şartları ile ilgili olarak anlaşma yaparlar. Satılmak üzere gönderilen malların mülkiyeti mallar satılıncaya kadar malı gönderen işletmeye ait olduğundan konsinye malların işletmenin aktifinde özel bir hesapta takip edilmesi gerekir. Konsinye malı satmak üzere teslim alan işletmenin stoklarında da mülkiyeti kendisine ait olmayan mallar olacağından bu işletmenin de konsinye malları nazım hesaplarda takip etmesi gerekir.

Teknik terimlerle ifade etmek gerekirse; satıcı olan tarafa yani ürünü satmak üzere aracıya gönderen işletmeye “konsinyatör”, ürünü satmak üzere teslim alan işletmeye “konsinyi” denilmektedir. Konsinye mal satışları her iki işletme açısından ayrı ayrı incelenecektir.

2. Konsinye Gönderen (Konsinyatör) Açısından Muhasebe İşlemleri

a) Malların Komisyoncu İşletmeye Gönderilmesi

İşletme tarafından komisyoncuya mallar gönderildiği zaman yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olur.

–––––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––––––

157 DİĞER STOKLAR

157.01 Konsinye Mallar

153 TİCARİ MALLAR

–––––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––––––

Mallar satılmak üzere komisyoncuya konsinye olarak gönderildiği zaman maliyet bedeli ile 157 Diğer Stoklar hesabı borçlandırılır. Karşılığında aynı tutar kadar 153 Ticari Mallar hesabı alacaklandırılır.

b) Malların Komisyoncu Tarafından Satılması

Malların komisyoncu tarafından satıldığı zaman malları gönderen işletme malların faturasını düzenler. Bu durumda yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olur.

–––––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––––––

120 ALICILAR

600 YURTİÇİ SATIŞLAR

391 HESAPLANAN KDV

–––––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––––––

Malların satışı gerçekleştiği zaman satış bedeli kadar 600 Yurtiçi Satışlar hesabı ile KDV tutarı kadar 391 Hesaplanan KDV hesabı alacaklandırılır. Karşılığında bu tutarların toplamı kadar 120 Alıcılar hesabı borçlandırılır.

Ayrıca satılan malların maliyet kaydı yapılır. Bu durumda yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olur.

–––––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––––––

621 SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ (-)

157 DİĞER STOKLAR

157.01 Konsinye Mallar

–––––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––––––

Satılan malların maliyet bedeli kadar 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti (-) hesabı borçlandırılır. Karşılığında aynı tutar kadar 157 Diğer Stoklar hesabı alacaklandırılır.

c) Komisyon Bedeli Tahakkuku

Mallar satıldığı zaman komisyoncu malları konsinye olarak gönderen işletmeye anlaştıkları oran üzerinden komisyon faturası düzenler. Bu durumda yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olur.

–––––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––––––

760 SATIŞ PAZARLAMA VE DAĞITIM GİD.

191 İNDİRİLECEK KDV

320 SATICILAR

–––––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––––––

Komisyoncu tarafından düzenlenen faturadaki komisyon tutarı kadar 760 Satış Pazarlama ve Dağıtım Giderleri hesabı ile KDV tutarı kadar 191 İndirilecek KDV hesabı borçlandırılır. Karşılığında bu tutarların toplamı kadar 320 Satıcılar hesabı alacaklandırılır.

3. Konsinye Alan (Konsinyi) Açısından Muhasebe İşlemleri

a) Malların Satıcı Tarafından Gönderilmesi

Satıcı işletme tarafından mallar komisyoncuya gönderildiği zaman yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olur.

–––––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––––––

900 BORÇLU NAZIM HESAPLAR

900.01 Alınan Konsinye Mallar

950 ALACAKLI NAZIM HESAPLAR

950.01 Konsinye Mallardan Borçlar

–––––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––––––

Mallar satılmak üzere komisyoncu tarafından konsinye olarak teslim alındığı zaman, alınan malların satış bedelleri üzerinden nazım hesap kayıtları yapılır.

b) Komisyon Faturası Düzenlenmesi

Mallar satıldığı zaman komisyoncu malları konsinye olarak gönderen işletmeye anlaştıkları oran üzerinden komisyon faturası düzenler. Bu durumda yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olur.

–––––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––––––

120 ALICILAR

643 KOMİSYON GELİRLERİ

391 HESAPLANAN KDV

–––––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––––––

Komisyoncu, komisyon faturasını düzenlediği zaman, komisyon tutarı kadar 643 Komisyon Gelirleri hesabı ile KDV tutarı kadar 391 Hesaplanan KDV hesabı alacaklandırılır. Karşılığında bu tutarların toplamı kadar 120 Alıcılar hesabı borçlandırılır.

c) Nazım Hesap Kayıtlarının Kapatılması

Konsinye satış işlemi gerçekleştiği zaman komisyoncu işletme malları konsinye olarak teslim aldığı zaman yaptığı nazım hesap kayıtlarını ters kayıt ile kapatır. Bu durumda yapılması gereken muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olur.

–––––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––––––

950 ALACAKLI NAZIM HESAPLAR

950.01 Konsinye Mallardan Borçlar

900 BORÇLU NAZIM HESAPLAR

950.01 Alınan Konsinye Mallar

–––––––––––––––––––––––––––– / –––––––––––––––––––––––––––––

4. Konsinye Malların Değerlemesi

Konsinye malları teslim eden işletmeler, malların mülkiyetini değil, zilyetliğini devretmiş olmaktadır. Dolayısıyla konsinye işleminde, işlemin yapıldığı an itibariyle herhangi bir satış söz konusu değildir. Bu nedenle konsinye olarak gönderilen mallar konsinyatör işletmenin bilançosunun aktifinde yer alacaktır. Konsinye malların mülkiyeti işletmenin elinde olduğu için, VUK’un 262. ve 274. maddeleri esas alınarak bu tür mallar, maliyet bedeli ile değerlemeye tabi tutulacaktır.

Konsinye mal satışında vergi kanunları açından aşağıda belirtilen konulara dikkat edilmesi gerekmektedir.

· Satıcı malı yollarken VUK’un 230/5 maddesi çerçevesinde sevk irsaliyesi düzenlemelidir. Eğer alıcı malı satıcının işyerinde teslim almışsa sevk irsaliyesini kendisi düzenlemelidir. Her iki durumda da düzenlenen sevk irsaliyelerinde malın konsinye mal olduğunu belirtmelidir.

· Alıcı malı sattığında kendi fatura düzenlemek istiyorsa faturayı düzenlediği tarihten itibaren yedi gün içinde satıcının kendisine fatura düzenlemesini sağlamalıdır.

· Alıcı malı sattığında sevk irsaliyesi düzenleyip satıcının fatura düzenlemesini istiyorsa sevk irsaliyesini düzenlediği tarihten itibaren yedi gün içinde satıcının malın faturasını düzenlemesini sağlamalıdır.

· Satıcı fatura düzenlerken alıcının malı sattığı tarihi mutlak suretle fatura üzerinde belirtmelidir.

· Katma değer vergisine tabii mallarda satıcının malı alıcıya yollarken, KDV Kanunu’nun 10/d maddesi kapsamında malı yollaması gerekmektedir.

11.12.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)