7153 Sayılı Kanun ile 2872 Sayılı Çevre Kanunu’na eklenen (1) sayılı Liste Kapsamındaki ürün, ambalaj malzemeleri ve plastik poşetler için geri kazanım katılım payı (gkkp) ödenmesi öngörülmüş, ancak Kanunun Ek-11. Maddesinde gkkp beyannamelerine ilişkin düzenleme yapma yetkisi verilen Hazine ve Maliye Bakanlığınca plastik poşetler için gkkp beyannamesinin verilmesine ilişkin Tebliğ düzenlemesi yapılmıştı.
31.12.2019 tarih ve 30995 (4. Mük) sayılı Resmi Gazetede Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik yayımlanarak 2872 sayılı Çevre Kanununun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünlerden poşetler için satış noktalarından, diğer ürünler için 01.01.2020 tarihinden itibaren yurt içinde piyasaya sürenlerden/ithalatçılardan tahsil edilecek geri kazanım katılım paylarının belirlenmesine, beyan edilmesine, tahsilatına ve izlenmesine, bu ürünleri piyasaya sürenlerce/ithalatçılarca uyulacak hükümlere ilişkin idari ve teknik usul ve esaslar belirlenmiştir.
2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun Ek 11. Maddesinde gkkp tutarları takvim yılı başından geçerli olmak üzere her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak yeniden değerleme oranında (hesaplanan tutarların %5’ini aşmayan kesirler dikkate alınmayacak şekilde) artırılarak uygulanması öngörülmüş olup, Cumhurbaşkanına, bu suretle tespit edilen tutarları yarısına kadar artırmaya veya indirmeye yetki verilmiştir. Söz konusu yetki 25.01.2020 tarih ve 31019 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 2063 Sayılı Kararla kullanılmış olup, 01.01.2020 tarihinden itibaren uygulanmak üzere plastik poşetlerin gkkp 15 kr.’tan 18 kr/ad. çıkarılırken diğer ürünlerin ve ambalaj maddelerinin geri kazanım katılım payları değiştirilmemiştir. 01.01.2020 tarihinden itibaren uygulanacak gkkp tutarları yazımız ekindeki yer almaktadır.
05.02.2020 tarih ve 31030 Sayılı Resmî Gazetede Hazine ve Maliye Bakanlığınca yayımlanan Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi Genel Tebliği (Sıra No: 1)’de Değişiklik Yapılmasına Dair 2 Sıra No.lu Tebliğ ile plastik poşetler için verilmekte olan gkkp beyannamesi, gkkp ödenmesi zorunlu olan diğer ürün ve ambalaj maddelerini de kapsayacak şekilde güncellenmiştir.
Son olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğünce gkkp uygulaması kapsamındaki ürünlerin tanımlanması ve Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik'in genel uygulamalarına ilişkin iş ve işlemler 10.02.2020 tarihinde yayımlanan “Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Usul ve Esaslar” ile açıklanmış bulunmaktadır.
Geri Kazanım Katılım Payına ilişkin olarak 01.01.2020 tarihinden itibaren uygulanacak mevzuat düzenlemelerine aşağıda yer verilmiştir.
7153 Sayılı Kanun ile 2872 Sayılı Çevre Kanunu’na eklenen ve yazımız ekinde yer alan (I) sayılı Liste Kapsamındaki (geri kazanım/geri dönüşüm yolu ile elde edilenler dahil) ürünler ve ambalaj malzemeleri ile ambalajlanmış ürünler ve plastik poşetler için gkkp ödenmesi gerekmekle birlikte söz konusu yönetmelikte, kapsama giren ürünler ve ambalaj malzemeleri ile plastik poşetler için gkkp ödenecek ve ödenmeyecek durumlar aşağıdaki şekilde açıklanmıştır. Diğer taraftan kapsama giren plastik poşet, lastik, akümülatör, pil, madeni yağ, bitkisel yağ, ilaç, elektrikli ve elektronik eşya ile içecek ambalajı dâhil tüm ambalajlara yönelik olarak tanımlayıcı ve açıklayıcı hususlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yayımlanan “Geri Kazım Katılım Payına İlişkin Usul ve Esaslar” da yer almakta olup, gkkp’na ilişkin mükellefiyetlerin tespitinde söz konusu açıklamaların dikkate alınması gerekmektedir.
Geri Kazanım Katılım Payı Ödenecek Ürünler |
Ürünlerde Geri Kazanım Katılım Payı Ödenmeyecek Haller |
Bu ürünlerin ithal edilmesi durumunda ithalatçıların ithalatın gerçekleştiği tarihi içeren beyan döneminde ithal edilen ürüne ait gkkp ödemesi gerekmektedir. İthalat işlemi; başka ülkeler, serbest bölgeler veya ilgili mevzuat uyarınca bu bölgelere eşdeğer kabul edilen özel birimler menşeli ürün, eşya ve/veya malzemenin Türkiye Gümrük Bölgesi içinde millileştirerek serbest dolaşıma sokulmak sureti ile yurt içine alınmasını ifade etmektedir. Serbest dolaşıma giriş rejimi dışındaki (dahilde işleme rejimi vb) diğer gümrük rejimleri kapsamındaki ithalat işlemleri için gkkp uygulamasında ithalat tanımı dışındadır.
|
|
Geri Kazanım Katılım Payı Ödenecek Ambalaj Malzemeleri |
Ambalaj Malzemelerinde Geri Kazanım Katılım Payı Ödenmeyecek Haller |
|
|
Geri Kazanım Katılım Payı Ödenecek Plastik Poşetler |
|
|
|
Gkkp’nın, kapsamına giren ürünleri ve ambalajlı eşya/malzemeleri yurt içine tedarik, dağıtım veya kullanım amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak ilk defa piyasaya sürenlerce ödenmesi gerekmektedir. Ancak kapsama giren ürün veya ambalajlı eşya/malzemenin ambalajına kendi adını, ticarî markasını veya ayırt edici işaretini koymak suretiyle kendini üretici/piyasaya süren olarak tanıtan gerçek veya tüzel kişiler adına bu ürünleri üreterek temin eden üreticilerin bu şekildeki tedarik amaçlı satılmasında üreticiler için gkkp yükümlülüğü oluşmaz. Tedarikçilerden temin edilen ürünlere kendi adını, ticarî markasını veya ayırt edici işaretini koymak ve kendini üretici/piyasaya süren olarak tanıtmak sureti ile piyasaya arz eden gerçek veya tüzel kişilerden gkkp alınır.
Kapsama yer alan ürünlerden serbest dolaşıma sokulmak sureti ile millileştirilen ürünler ithalatçı gerçek veya tüzel kişiler tarafından yurt içinde piyasaya arz edilmiş sayılır ve ithalatçılardan gkkp alınır. Temsilci vasıtasıyla yapılan ithalatlarda temsilcilerin gkkp yükümlülüğü bulunmamakta olup, bu yolla ithalatta adına ithalat yapılanlar gkkp’ndan sorumludur.
Kamu kurum ve kuruluşlarının münhasıran asli görevlerinde kullanmak, piyasaya arz edilmemek ve ticari amaç güdülmemek kaydıyla ürettikleri veya bağlı kuruluşlarına ürettirdikleri kapsama giren ürünler ve ambalaj malzemeleri için gkkp beyan ve ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır.
2872 Sayılı Çevre Kanunu’na ekli (1) sayılı listenin birinci sırasındaki yer alan plastik poşetleri (alışveriş torbaları) tüketicilere/kullanıcılara verilerek toptan ve/veya perakende olarak mal veya ürün satışını yapan mağaza, market ve benzeri satış yerleri, (Bu kişi veya kurumların gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyetinin bulunup bulunmaması önemli değildir) bu beyannameyi vermek zorundadır.
2872 sayılı Kanun gereğince Gkkp Beyannamesini vermekle yükümlü olanların bu yükümlülüklerinin sona erdiği tarihten itibaren bir ay içerisinde bağlı bulundukları vergi dairesine yükümlülüğün sona erdiğini bildirmeleri gerekmektedir.
Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunanlar için gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine gelir veya kurumlar vergisinden mükellefiyeti bulunmayan gerçek kişiler için yerleşim yeri adresinin bulunduğu, gerçek kişiler dışında kalanlar için ise kanuni merkez/işyerinin bulunduğu, yerin vergi dairesine;
dönemler halinde, poşetin satışının yapıldığı ve diğer ürünler için piyasaya sürüldüğü/ithal edildiği beyan dönemini takip eden ayın son günü saat 23.59'a kadar elektronik ortamda gönderilmesi ve gkkp’nın aynı süre içinde (vergi daireleri veznelerine, PTT işyerlerine, anlaşmalı bankalara www.gib.gov.tr üzerinden banka kartı ve banka hesabından havale yöntemi ile) ödenmesi gerekmektedir.
Beyannamelerini elektronik ortamda kendileri gönderme şartlarını taşıyan mükellefler ile gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmamakla birlikte gkkp’nı beyan etme zorunluluğu bulunanlar söz konusu beyannameleri kendileri gönderebilecektir. Vergi beyannameleri, bildirim ve eklerini elektronik ortamda göndermek üzere aracılık yetkisi bulunan meslek mensupları müşterilerine ait defter-beyan sistemini kullanma yetkisi bulunan meslek odaları üyelerine ait gkkp beyannamelerini elektronik ortamda gönderebilecektir.
Gkkp Beyannamesinin kanuni süresi içinde veya kanuni süresinden sonra hatalı ve/veya eksik olduğunun anlaşılması halinde, süresinde veya süresi geçtikten sonra bu hata ve/veya eksiklikleri düzeltici mahiyette (daha önceki beyanları da kapsayacak şekilde) elektronik ortamda yeni bir beyanname verilmesi mümkündür. Gkkp tutarını azaltıcı mahiyette düzeltme beyannamesi verilmesi hâlinde bu beyannamelere ilişkin gerekli düzeltme işlemleri yapılabilecek olmakla birlikte Gelir İdaresi Başkanlığınca, Çevre ve Şehircilik Bakanlığına gkkp tutarını azaltıcı mahiyette verilen düzeltme beyannamelerine ilişkin elektronik ortamda bilgi verilinceye kadar, vergi dairesi müdürlükleri tarafından gkkp tutarını azaltıcı mahiyette verilen düzeltme beyannamelerine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili il müdürlüklerine yazı ile bilgi verilecektir.
Aynı beyan dönemi içinde satılıp geri alınan ürünler açısından ürünler için gkkp yükümlüğü doğmamakta olup, aynı beyan dönemi içinde satılıp geri alınan ürünler gkkp beyannamesine dahil edilmeyecektir.
Önceki beyan dönemi içinde satılıp, cari beyan dönemi içinde iade alınan ürünlere ait önceki dönemde ödenmiş bulunan gkkp, cari dönemde ödenecek toplam gkkp’ndan mahsup edilecek olup, iadeye esas olan gkkp tutarının cari dönem beyanıyla oluşan gkkp tutarından fazla olması halinde mahsup edilemeyen tutar gelecek dönem beyanlarıyla oluşacak gkkp’ndan mahsup edilmek üzere sonraki aya devredilecektir.
İade işlemine konu edilen ürünler için mahsuplaşmaya esas bedel olarak ürünün piyasaya arz edildiği tarihte uygulanan gkkp esas alınacaktır. İade alınarak mahsuplaşma işlemi gerçekleştirilen ürünlerin yeniden piyasaya arz edilmesi halinde piyasaya arz edildiği tarihte geçerli tutar üzerinden gkkp’nın ödenmesi gerekmektedir.
Sürekli bir çevre görevlisi istihdam eden veya çevre danışmanlık firmalarından çevre yönetimi hizmeti alan veya çevre yönetim birimi kurma zorunluluğu bulunan piyasaya süren işletmeler ile ödeyecekleri gkkp tutarı 50.000 TL.’sından fazla olan piyasaya süren işletmelerce yapılacak bildirim ve beyannamelerine esas verilerin 2872 sayılı kapsamında tanımlanan çevre görevlisi tarafından incelenip onaylanması gerekmektedir.
Gkkp’na ilişkin iş ve işlemlere yönelik veriler en az beş yıl süreyle muhafaza edilme zorunluluğu bulunmaktadır.
Gkkp’nın süresinde beyan edilmediğinin veya eksik beyan edildiğinin tespiti hâlinde beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen katılım payının her bir dönemi ayrı ayrı belirtilmek üzere tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerektiğine ilişkin yazı ilgiliye Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tebliğ edilir. Bir aylık ödeme süresinin son günü vade tarihi kabul edilen bu tutar için ödeme emri ile takip edilir ve vade tarihinde ödenmeyen tutar için vade tarihinden ödeme tarihine kadar 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre hesaplanacak gecikme zammı oranında faiz uygulanarak aynı Kanuna göre tahsil edilir.
Gkkp Beyannamesinin süresi içinde verilmesine rağmen beyan edildiği ayın sonuna kadar katılım payının ödenmemesi veya süresi geçtikten sonra verilen düzeltme beyannameleri üzerine ödenmesi gereken ilave katılım payları vade tarihinden itibaren yukarıda belirtilen şekilde 6183 Sayılı Kanun’a göre takip edilir.
Ayrıca gkkp’nı ödemediği tespit edilenlere 2872 sayılı Kanunun 20/1-z maddesinde (ödenmesi gereken tutarın %20 fazlası) idari para cezası uygulanması öngörülmüştür.
İlgili Bakanlıklarca çıkarılan mevzuatta geri kazanım katılım paylarının faturada gösterilmesi ve KDV matrahına dahil edilip edilmeyeceğine ilişkin olarak bugüne kadar bir açıklama yapılmamıştır. Mevcut düzenlemelere göre gkkp, kapsama giren ürün ve ambalajlı malları ithal edenlerce veya yurtiçinde ilk defa piyasa arz edenlerce ödenmesi gereken bir yükümlülük olduğundan, söz konusu payın satış faturalarında gösterilmemesi (dolayısıyla KDV matrahına da dahil edilmemesi) gerektiği değerlendirilmektedir. Zaten kg. bazlı gkkp ödenmesi gereken ürün ve ambalaj malzemeleri açısından, düşük miktarlarda piyasa arzlarda gkkp’nın tutar olarak faturada gösterilmesi de fiilen mümkün değildir. Çok düşük tutarların 0,01 kr.’a yuvarlanması halinde ise gkkp hatalı hesaplanmış olacaktır.
Gkkp, kapsama giren ürünlerin ve ambalaj malzemelerinin ithalat yoluyla alımında veya yurtiçine arzında doğmaktadır. 213 Sayılı VUK’nun değerleme hükümleri ve Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği Sıra No:1 eki Tek Düzen Hesap Planı Açıklamaları uyarınca ithalatta doğan gkkp yükümlüğünün ithal edilen ürün veya ambalajlı ürünün maliyet bedeli ile ilişkilendirilmesi, yurt içine satılan ürünler ve kapsama giren ambalaj malzemeleri ile ambalajlanmış ürün/eşya/malzemeye ilişkin gkkp’nın ise malın alıcıya ulaştırılması için yapılan bir gider olarak değerlendirilerek 760-Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri hesabında muhasebeleştirilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda gkkp’nın muhasebeleştirilmesinde ithalatta ilgili maliyet ve gider (150, 153, 730 vb) hesapları, yurt içinde arzlarda 760-hesap karşılığında 369-Ödenecek Diğer Yükümlülükler hesabı kullanılabilir.
İade alınan ürünler ve ambalajlı eşya/malzemelere ait gkkp ise daha önce yapılan kayıtları düzeltmek ve mahsuba konu etmek üzere ilgili maliyet ve gider hesaplarına alacak 136-Diğer Çeşitli Alacaklar hesabına borç yazılmak suretiyle muhasebeleştirilmelidir. Gkkp ödenen ürünler ve ambalajlı eşya/malzemelerin hesap dönemi kapandıktan sonra iade alınması halinde 136-hesabın karşılığında 679-Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar hesabı kullanılabilir. 136-hesaba alınan tutar beyan döneminde 369- hesaba aktarılmak suretiyle kayden mahsup işlemi yapılarak, 369-hesabın kalan bakiye tutarı ilgili beyan döneminde gkkp olarak ödenmelidir.
2872 SAYILI KANUNA EK (1) SAYILI LİSTE GERİ KAZANIM KATILIM PAYI TUTARI
Tutar |
|
Plastik poşet (Plastik alışveriş torbaları) |
18 kr./adet |
Ürünler |
Tutar |
Lastik (Binek araç) |
2 TL/adet |
Lastik (Otobüs, kamyon, kamyonet, yükleyici ve kazıcı lastikleri ve diğerleri) |
4 TL/adet |
Lastik (İş makinası lastikleri) |
10 TL/adet |
Dolgu lastikler |
5 TL/adet |
Akümülatör (Kurşun asitli olanlar) |
20 kr./kg |
Akümülatör (Nikel kadmiyumlu olanlar) |
50 kr./ kg |
Akümülatör (Diğerleri) |
5 kr./kg |
Çinko karbon piller |
2 TL/kg |
Alkali silindirik piller |
2 TL/kg |
Alkali düğme piller |
3 TL/kg |
Düğme piller çinko-hava ve gümüş oksitli |
10 TL/kg |
Lityum düğme piller |
10 TL/kg |
Lityum silindirik şarjlı ve primer pil çeşitleri (Araç bataryaları hariç) |
5 TL/kg |
Otomotiv pilleri (Kurşun içerenler hariç) |
15 TL/kg |
Lityum içeren araç bataryaları |
15 TL/kg |
Diğer şarjlı piller |
5 TL/kg |
Madeni yağ |
50 kr./kg |
Bitkisel yağ |
10 kr./kg |
Elektrikli ve elektronik eşya: Televizyon/Monitör |
20 kr./kg |
Elektrikli ve elektronik eşya: Bilişim telekomünikasyon ekipmanları (Televizyon ve monitörler hariç) |
20 kr./kg |
Elektrikli ve elektronik eşya: Aydınlatma ekipmanları |
10 kr./adet |
Elektrikli ve elektronik eşya: Küçük ev aletleri ve diğerleri |
20 kr./kg |
Elektrikli ve elektronik eşya: Beyaz eşyalar (Buzdolabı/Soğutucular/İklimlendirme cihazları hariç) |
25 kr./kg |
Elektrikli ve elektronik eşya: Buzdolabı/Soğutucular/İklimlendirme cihazları |
30 kr./kg |
İlaç |
1 kr./kutu veya şişe |
Ambalaj Malzemeleri |
Tutar |
Plastik Ambalajlar |
|
İçecek Ambalajları (Plastik) (0,33 Litreye kadar) |
1 kr/adet |
İçecek Ambalajları (Plastik) (0,3301-0,75 Litre arası) |
2 kr/adet |
İçecek Ambalajları (Plastik) (0,7501-1,5 Litre arası) |
3 kr/adet |
İçecek Ambalajları (Plastik) (1,501 Litre üzeri) |
4 kr/adet |
Diğer Plastik Ambalajlar (Poşet Hariç) |
40 kr/kg |
Metal Ambalajlar |
|
İçecek Ambalajları (Metal) |
3 kr/adet |
Diğer Metal Ambalajlar |
50 kr/kg |
Kompozit Ambalajlar |
|
Kağıt-Karton Ağırlıklı Kompozit İçecek Ambalajları (0,25 Litreye kadar) |
1 kr/adet |
Kağıt-Karton Ağırlıklı Kompozit İçecek Ambalajları (0,2501-0,5 Litre arası) |
2 kr/adet |
Kağıt-Karton Ağırlıklı Kompozit İçecek Ambalajları (0,501 Litre üzeri) |
4 kr/adet |
Diğer Kompozit Ambalajlar |
50 kr/kg |
Kağıt-Karton Ambalajlar |
|
Kağıt-Karton Ambalajlar |
20 kr/kg |
Cam Ambalajlar |
|
Cam İçecek Ambalajları (0,25 Litreye kadar) |
1 kr/adet |
Cam İçecek Ambalajları (0,2501-0,5 Litre arası) |
2 kr/adet |
Cam İçecek Ambalajları (0,501-1 Litre arası) |
3 kr/adet |
Cam İçecek Ambalajları (1,01-5 Litre arası) |
5 kr/adet |
Cam İçecek Ambalajları (5,01 Litre üzeri) |
10 kr/adet |
Diğer Cam Ambalajlar |
20 kr/kg |
Ahşap Ambalajlar |
|
Ahşap Ambalajlar |
10 kr/adet |
28.02.2020
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
Ayrıntılar için tıklayın.
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.