Muzaffer Demir
Yeminli Mali Müşavir
Erciyes Yeminli Mali Müşavirlik ve Bağımsız Denetim A.Ş.
mdemir@erciyesymm.com.tr

Özel YMM Sınavı

1- 3568 sayılı Kanuna ilk Olarak 5760 Sayılı Kanun ile Eklenen Ancak Anayasanın 89. ve 104. Maddeleri Gereğince Cumhurbaşkanınca Bir Daha Görüşülmek Üzere Geri Gönderilen Kanun Metninin İlgili Bölümü

MADDE 20- 3568 sayılı Kanuna geçici 8 inci maddeden sonra gelmek üzere aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 9- Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte;

a) Türkiye genelinde mali denetim yapan kamu bankalarının müfettişleri ile kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisi almış olanlardan, bu yetkilerini aldıkları tarihten itibaren kamu kurum ve kuruluşlarında sekiz yıllık hizmet süresini dolduranlar ile 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılan konularda en az sekiz yıl öğretim üyesi veya görevlisi olarak çalışmış olanlar için serbest muhasebeci mali müşavirlik,

b) Kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisini almış ve mesleki yeterlilik sınavını vermiş olanlardan 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen süreyi tamamlamış olanlar ile aynı maddenin ikinci fıkrasında sayılan konularda profesörlük unvanını almış olanlar için yeminli mali müşavirlik,

sınav şartı aranmaz.

 Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisini almış ve mesleki yeterlilik sınavını vermiş olanlardan 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen

10 yıllık süreyi tamamlamamış bulunanlar, usul ve esasları Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecek ve Bakanlıkça yapılacak özel yeminli mali müşavirlik sınavında başarılı olmaları kaydıyla, yeminli mali müşavir unvanını almaya hak kazanırlar. Ancak, bunların yeminli mali müşavir ruhsatını alabilmeleri için 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendindeki süreyi tamamlamaları şarttır.

Madde Gerekçesi:

Madde 18- Madde ile Kanuna geçici maddeler eklenmektedir.

Geçici 9 uncu madde ile, sınav şartı getirilen belli meslek mensuplarının müktesep haklarının korunmasına yönelik düzenlemelere yer verilmektedir. 

2- Meclis’çe Aynen Kabul Edilmek Suretiyle Yasalaşan 5786 Sayılı Kanun ile 3568 Sayılı Kanuna eklenen ve Anayasa Mahkemesinin 2011/81 sayılı Kararı ile iptal edilen Geçici 9. Maddenin Son Fıkrası

MADDE 20 – 3568 sayılı Kanuna geçici 8 inci maddeden sonra gelmek üzere aşağıdaki geçici maddeler eklenmiştir. (26.07.2008 tarih ve 26948 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 5786 sayılı Kanunun 20. Maddesi ile eklenen geçici madde)

"GEÇİCİ MADDE 9 – Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte;

a) Türkiye genelinde mali denetim yapan kamu bankalarının müfettişleri ile kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisi almış olanlardan, bu yetkilerini aldıkları tarihten itibaren kamu kurum ve kuruluşlarında sekiz yıllık hizmet süresini dolduranlar ile 5 inci maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılan konularda en az sekiz yıl öğretim üyesi veya görevlisi olarak çalışmış olanlar için serbest muhasebeci mali müşavirlik,

b) Kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisini almış ve mesleki yeterlilik sınavını vermiş olanlardan 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen süreyi tamamlamış olanlar ile aynı maddenin ikinci fıkrasında sayılan konularda profesörlük unvanını almış olanlar için yeminli mali müşavirlik,

sınav şartı aranmaz.

(*) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisini almış ve mesleki yeterlilik sınavını vermiş olanlardan 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen 10 yıllık süreyi tamamlamamış bulunanlar, usul ve esasları Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecek ve Bakanlıkça yapılacak özel yeminli mali müşavirlik sınavında başarılı olmaları kaydıyla, yeminli mali müşavir unvanını almaya hak kazanırlar. Ancak, bunların yeminli mali müşavir ruhsatını alabilmeleri için 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendindeki süreyi tamamlamaları şarttır.

(*) Anayasa Mahkemesinin 2011/81 sayılı Kararı 15.12.2011 tarih ve 28143 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

3- 6487 Sayı ile Yasalaşan Kanun Teklifinde 3568 Sayılı Kanuna Geçici Madde Olarak Eklenmesi teklif edilen Özel YMM Sınavı Yapılmasına İlişkin Düzenleme

Manisa Milletvekili Recai Berber Ve Isparta Milletvekili Süreyya Sadi Bilgiç İle 17 milletvekilinin Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklif Metni:

MADDE 19- 1/6/1989 tarihli ve 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 15- (1) 26/7/2008 tarihi itibarıyla kanunları uyarınca vergi inceleme yetkisini almış ve mesleki yeterlilik sınavını bu tarih itibarıyla veya bu tarihten sonra açılmış sınavlarda başarılı olarak vermiş olanlardan, 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen 10 yıllık süreyi tamamlamamış bulunanlar, Birlik tarafından yapılacak özel yeminli mali müşavirlik sınavında başarılı olmaları kaydıyla, yeminli mali müşavir unvanını almaya hak kazanırlar. Ancak, bunların yeminli mali müşavir ruhsatını alabilmeleri için 9 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendindeki süreyi tamamlamaları şarttır. Söz konusu özel yeminli mali müşavirlik sınavını yapacak komisyon üyelerinin belirlenmesi, komisyonun çalışma usulleri, sınav konuları, sınavın yapılacağı yer ve zaman ile sınava ilişkin diğer usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenir.

(2) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, bu Kanunun Geçici 9 uncu maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı tarafından yapılan özel yeminli mali müşavirlik sınavında başarılı olanların hakları mahfuzdur.”

Madde Teklif Gerekçesi:

Madde 19-Maddeyle, 26/7/2008 tarihli ve 5786 sayılı Kanunla bazı meslek mensuplarına daha önce tanınmış olan yeminli mali müşavirlik sınav muafiyetinin kaldırılması dolayısıyla bu tarihten önce görevlerine başlamış vergi inceleme elemanlarına yönelik Geçici 9 uncu madde ile getirilen geçiş hükümlerine paralel düzenlemeye yer verilmiştir.

Buna göre, 26/7/2008 tarihli ve 5786 sayılı Kanunla 3568 sayılı Kanuna eklenen Geçici 9'uncu maddeyle, 26/7/2008 tarihi itibariyle mesleki yeterlilik sınavından başarılı olmuş bazı meslek mensuplarına tanınmış olan özel yeminli mali müşavirlik sınavına girme hakkının, anılan tarih itibariyle vergi inceleme yetkisine sahip olan ancak mensubu bulundukları kurumların kanunları ve ikincil mevzuatından kaynaklanan yasal süreleri tamamlamadıkları için henüz mesleki yeterlilik sınavına girememiş veya 3568 sayılı Kanunu'nun Geçici 9'uncu maddesi uyarınca yapılan özel yeminli mali müşavirlik sınavına sair nedenlerle katılamamış olan vergi inceleme elemanlarına, benzer bir özel yeminli mali müşavirlik sınavına girme hakkı tanınarak, 26/7/2008 tarihinden önce göreve başlamış olan meslek mensupları arasında benzer bir uygulamanın geçerli olması amaçlanmıştır.

Bu düzenlemede ifade bulan vergi inceleme yetkisinden kasıt, muhtelif kurul veya kurumların ikincil mevzuatı, kendi iç iş işleyişleri veya eğitim politikaları nedeniyle yaptıkları yetki sınavları değil, doğrudan Vergi Usul Kanunu'nun 135'inci maddesinden veya diğer ilgili kanunlardan kaynaklanan vergi inceleme yetkisidir.

Maddenin son fıkrasında, 3568 sayılı Kanunu'nun Geçici 9'uncu maddesinin Anayasa Mahkemesinin yukarıda yer verilen kararı ile yürürlükten kaldırılan son fıkrası uyarınca, iptal kararından önce Maliye Bakanlığı tarafından yapılan özel yeminli mali müşavirlik sınavında başarılı olanların hakları korunmuş, böylelikle, olası çeşitli ihtilafların ve yorum farklılıklarının önüne geçilmiştir. Dolayısıyla, bu durumda olan kişilerin tekrar özel yeminli mali müşavirlik sınavına katılmalarına gerek bulunmamaktadır.

Teklifin ilk halinde 19. olarak yer alan düzenleme ise ilgili mevzuat değişmeden önce işe başlamış vergi inceleme elemanlarının TÜRMOB tarafından yapılan normal Yeminli Mali Müşavirliği sınavı ile değil, yine TÜRMOB tarafından yapılacak özel bir sınav ile YMM olmasını sağlamaya yöneliktir.

3- Plan ve Bütçe Komisyonunun Maddeyi Teliften Çıkarma Gerekçesi

Vergi inceleme elemanları, vergi müfettişleri meslekte geçirdikleri 10 yılın sonunda doğrudan YMM olabiliyorken, 26/7/2008 tarihli ve 5786 sayılı Kanunla bazı meslek mensuplarına daha önce tanınmış olan yeminli mali müşavirlik sınav muafiyeti kaldırılmış, YMM olabilmek için bu kişilerin de mali müşavirleri gibi sınava tabi olması esası getirilmiştir. Ancak mesleğe girdikleri an itibarıyla sınavsız YMM olabilecek kişilerin sınavla YMM olabilmesi bir mağduriyet veya hak kaybı olarak değerlendirildiğinden, 26/7/2008 öncesi işe girmiş vergi müfettişleri için özel sınavla YMM’lik yolu açılmıştır. Teklif ile bu konudaki ikinci düzenleme yapılmak istenmiştir. İlki yine 5786 sayılı Kanunun geçici 9. Maddesiyle 2008 yılında getirilen ve sınavı Maliye Bakanlığınca yapılan bu düzenleme maddeyle yenilenmekte, böylelikle 2008 yılında yapılan özel sınava giremeyenler, o sınavı geçemeyenler de dahil olmak üzere mesleğe girdiğinde sınavsız YMM olabilecek herkese özel sınavla YMM’lik yolu açılmaktadır. Ancak mesleğe yardımcılıktan girmeyen ve yeterlilik sınavı vermeyen vergi müfettişleri, daha önceki gibi bu maddenin dışında tutulmaktadır.

Ancak 2008 yılında yapılan bu düzenlemeye ilişkin olarak 15/12/2011 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 2011/81 sayılı Kararında : Kazanılmış hak tartışmalarına ilişkin olarak , “3568 sayılı Kanun’un Geçici 9. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte vergi inceleme yetkisini almış ve mesleki yeterlik sınavını vermiş ve 10 yıllık süreyi tamamlamış olanlar için yeminli mali müşavirlik sınav şartı aranmamakta ve bu kişilerin kazanılmış hakları korunmaktadır. Vergi inceleme yetkisini almış olmakla birlikte mesleğinde 10 yılını doldurmamış olanlar için ise kazanılmış herhangi bir haktan söz edilemeyeceğinden kural hukuk devleti ilkesine aykırılık oluşturmamaktadır.” denilmiş, Yine sınavı Maliye Bakanlığının yapmasına ilişkin olarak da, “Merkezi idarenin, kamu kurumu niteliğindeki bir meslek kuruluşu olan TÜRMOB’un yerine geçerek, vergi inceleme yetkisini almış ancak 10 yıllık süreyi tamamlamamış olan kişiler için yeminli mali müşavirlik sınavı yapması, idari ve mali denetim kapsamına girmemektedir. Bu durum, denetimin ötesinde, merkezi idarenin kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşunun yerine geçerek faaliyet göstermesi anlamına gelmektedir. Bu nedenlerle bazı kişilerin gireceği yeminli mali müşavirlik sınavının idari ve mali denetim yetkisini aşacak biçimde merkezi idare içerisinde yer alan Maliye Bakanlığı’na verilmesi Anayasaya aykırıdır” denilmiştir.

Kısacası, Anayasa Mahkemesi, oybirliği ile aldığı söz konusu kararı ile 2 hususa açıklık getirmiştir.

1- YMM’lik için sınav muafiyetinin kaldırılması 2008 itibarıyla 10 yılını doldurmuş vergi inceleme elemanları için kazanılmış hak değildir.

2- Özel YMM’lik sınavını yapması gereken TÜRMOB’dur. Sınav TÜRMOB’un görev ve yetki alanındadır, onun işidir. Aksi durum yani sınava Maliye Bakanlığının karışması İdarenin yetkisini aşmasıdır.

Anayasa Mahkemesi kararı bu iken alt komisyon çalışmalarında önce kazanılmış hak tartışması yapılmış, kazanılmış hak olmadığının açıkça ortaya konması durumunda ise mahkeme kararının yerine getirildiği, sınavı TÜRMOB’un yapacağı şeklinde bir açıklama getirilmiştir. Evet, Teklif metnine göre sınav TÜRMOB tarafından yapılacaktır ancak sınava ilişkin tüm usul ve esaslar Maliye Bakanlığınca belirlenecektir. Yani aslında sınavı yine Maliye bakanlığı yapacak, TÜRMOB’a da bir nevi gözetmenlik görevi verecektir. Yapılmak istenen Anayasa Mahkemesi kararının gereğinin yerine getirilmesi değil, kelime oyunu ile kararın etrafından dolanarak dilediğini hayata geçirmektir.
 

10.06.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.