Mustafa Kulak
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
mustafa.kulak06@gmail.com

Kur Farkı Faturalarında Ödenen KDV Yüklenilen KDV Hesaplamasına Dâhil Edilir Mi?

1- GİRİŞ

2021 vergilendirme dönemin son çeyreğinde Türk parasının yabancı paralar karşısında ciddi oranda değer kaybetmesi kur farkının doğmasına neden olmuştur. Bu durum şirket/işletmelerin bilançolarında kur farkı gider veya gelirinden kaynaklan fiktif kar/zarar oluşturmaktadır.

Kur farklarında KDV’nin öyküsünü kısaca hatırlatmak gerekirse, KDV’nin yürürlüğü girdiği tarihten 2019 yılına kadar kur farkı faturalaşmalarında KDV hesaplanması gerektiği ilişkin herhangi bir ibare bulunmamaktaydı. İdare tarafından da ilk yıllarda KDV’ye tabi olmadığı yönünde görüşleri mevcuttu. Daha sonra idare görüş değiştirerek verilen özelgeler de kur farklarında KDV hesaplanması gerektiği yönünde görüşleri oluşmaya başladı. 18 Ocak 2019 tarih ve 30659 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanana 7161 sayılı Kanun ile vergi kanunlarında bir takım değişiklikler yapılmış olup, bu değişikliklerden önemli bir tanesi de kanunun 18. maddesi ile “kur farkı” ibaresinin 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun (KDVK) 24. maddesinin (c) bendine eklenmesidir. Bu tarih itibariyle kur farklarında KDV hesaplanması kanun ile perçinlenmiştir.

Kur farkı faturalarında, ödenen KDV’nin, Yüklenilen KDV hesaplamasına dahil edilip edilmeyeceği yazımızın konusunu oluşturmaktadır.

2- İŞLEMİN BÜNYESİNE GİREN VERGİNİN HESABINA DAHİL EDİLEBİLECEK UNSURLAR

İade tutarının hesaplanmasında, önce işlemin bünyesine doğrudan giren harcamalar nedeniyle yüklenilen KDV dikkate alınır. Daha sonra ilgili dönem genel imal ve genel idare giderleri için yüklenilen KDV’den pay verilir. Bu şekilde hesaplanan tutarın, azami iade edilebilir KDV tutarını aşmaması halinde, bu tutar ile azami iade edilebilir KDV tutarı arasındaki farka isabet eden tutar kadar ATİK’ler dolayısıyla yüklenilen KDV’den iade hesabına pay verilebilir.

İade hakkı doğuran işlemle ilgisi bulunmayan giderler dolayısıyla yüklenilen KDV iade hesabına dâhil edilmez.

3- KUR FARKI ÜZERİNDEN HESAPLANACAK KDV ORANI NE OLMALIDIR? 

Bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade edildiği işlemlerde, bedelin kısmen veya tamamen vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihten sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine ortaya çıkan kur farkı esas itibarıyla vade farkı mahiyetinde olduğundan, matrahın bir unsuru olarak vergilendirilmesi gerekmektedir.

Buna göre, teslim veya hizmetin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarih arasında ortaya çıkan lehte kur farkı için satıcı tarafından fatura düzenlenmek ve faturada gösterilen kur farkına, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan oran uygulanmak suretiyle KDV hesaplanır.

Bedelin tahsil edildiği tarihte alıcı lehine kur farkı oluşması halinde, kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir. Örneğin, %18 KDV oranına tabi sarf malzeme teslimine ilişkin ortaya çıkan kur farkı faturasında yine %18 üzerinden KDV hesaplanması gerekiyor. 

Yılsonlarında ve geçici vergi dönemlerinde, Vergi Usul Kanunu uyarınca yapılan değerlemeler sonucu oluşan kur farkları üzerinden KDV hesaplanmaz.

4- KUR FARKI ÜZERİNDEN ÖDENEN KDV İADE HESAPLAMASINA DAHİL EDEBİLİR Mİ? 

İade hakkı doğuran işlemlerle ilgili olması koşuluyla, kur farkı üzerinden ödenmiş olan KDV’nin, iade hesabına dahil edilmesi mümkündür.

Nitekim konuyla ilgili olarak İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı Gelir Kanunları Grup KDV-ÖTV Grup Müdürlüğü’nün 24.07.2019 tarih ve 39044742-130[Özelge]-E.601259 numaralı özelgesinde; “….satıcı lehine (alıcı aleyhine) oluşan kur farklarının satıcı tarafından alıcıya fatura edilmesi işlemi, KDV matrahının ve indirim hesaplarının düzeltilmesi amacıyla yapılan bir düzeltme işlemi olduğundan, satıcı tarafından düzenlenen kur farkı faturalarında yer alan KDV tutarı indirim konusu yapılabilecektir. İndirimli orana tabi işlemin gerçekleştiği dönem içinde veya öncesinde fatura edilen kur farkları ve vade farklarının iade hesabına dahil edilmesi mümkün olup, işlemin gerçekleştiği dönemden sonra fatura edilenlerin ise iade hesabına dahil edilmesi mümkün değildir.”

5- SONUÇ

Yukarıda yapılan açıklamalardan da fark edileceği üzere, iade hakkı doğuran işlemlerle ilgili olması koşuluyla, kur farkı üzerinden ödenmiş olan KDV’nin, iade hesabına dahil edilmesi mümkün olup, işlemin gerçekleştiği dönemden sonra fatura edilenlerin ise iade hesabına dahil edilmesi mümkün değildir. Kur farkı faturalarında uygulamada yüklenim türü doğrudan yüklenim veya genel gider olarak yüklenim KDV listesine dahil edildiği görülmektedir. Kanaatimce kur farkı faturaları iade hakkı doğuran işlemin doğrudan girdisini oluşturan mal ve hizmetlerden oluşacağı için doğrudan yüklenim seçeneğinin kullanılması daha doğru olacaktır. İdarenin yüklenim türü seçeneğinin daha detaylandırılması sorunlarla karşılaşılmaması açısından önem arz etmektedir.

03.02.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.