Mustafa Kalafat
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Öğretim Görevlisi
İşletme Bilim Uzmanı
mkalafat@guris.com.tr

Elektrik Üretim Firmalarında Elektrik Satış İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi

Değerli Okurlar,

Günümüz Türkiye’sinde enerji sektörü her geçen gün daha da ilgi çekici hale gelmektedir. Ülke olarak elektrik üretimine ihtiyaç duymamız ve firmaların da bu ihtiyaca cevap verme çabası sürekli artış göstermektedir. Bu makalede elektrik üretimi yapan firmaların yaptıkları elektrik satışı işlemlerinin muhasebeleştirilme aşamasında dikkat etmesi gereken hususlar üzerinde durulacaktır.

Elektrik üretim firmaların kesecekleri faturaya ilişkin bilgiler, takip eden ayın 15.günü EPİAŞ (Enerji Piyasaları İşletme A.Ş.) ekranlarında netleşmektedir. Resmi tatile denk gelen durumlarda takip eden ilk iş gününde verilere ulaşım sağlanabilir.

Bu bilgiler ışığında yapılacak olan kaydın, muhasebenin temel kavramları içinde yer alan dönemsellik ilkesi dikkate alınarak yapılması son derece önemlidir.

ÖRNEK 1:

Ünye A.Ş. Haziran/2019 dönemine ait 940.000,00 TL+ %18 KDV ’lik elektrik satış faturasını 16.07.2019 tarihinde EPİAŞ’a düzenlemiştir. İlgili faturaya ilişkin muhasebe kaydı şu şekilde yapılmalıdır;

-----------------------------30/06/2019 ------------------------------------

181.001 EPİAŞ GELİR TAH. HS.        940.000,00

           600.001 EPİAŞ ELK.SATIŞ HS.                    940.000,00                      

 (Haziran/2019 Dönemi Gelir Tahakkuku İşlemi)

-----------------------------16/07/2019 ------------------------------------

120.001  EPİAŞ                                  1.109.200,00

          181.001 EPİAŞ GELİR TAH. HS.                    940.000,00

          391.018 %18 HES.KDV                                  169.200,00

 (Elektrik Satış Fatura Tahakkuku İşlemi)
--------------------- ---------------/----- ------------------------------------

Yukarıdaki kayıtlardan da görüleceği üzere elde edilen gelir faturada her ne kadar Temmuz/2019 olarak görünse de, Haziran/2019 dönemine aittir. Dönemsellik kavramı gereği gelir Haziran/2019 dönemine tahakkuk edilmiştir.  Bu, özellikle geçici vergi dönemlerinde ve yıl sonlarında daha önemli hale gelmektedir. İlgili dönemine alınmayan gelir, beyannamelerin yanlış hazırlanmasına neden olacağından eleştiri konusu olması muhtemeldir. Yılsonlarında dikkat edilmesi gereken bir başka husus da beyannamede yazan kümülatif KDV matrahı ile gelir tablosunda yer alan brüt satış tutarlarının farklı olmasıdır. Bunun nedeni gelir ayağının bir önceki yılda kalmasıdır. Bu durum Vergi Daireleri tarafından takip edilmekte ve izahat istenmektedir. Özellikle enerji sektöründe olan firmaların bunu kontrol altında tutmaları ve Kurumlar Vergisi Beyannamesinin dipnotlarında açıklamaları tavsiye edilmektedir.

Bazı firmalarda tek tüzel kişilik üzerinden birden fazla santrale ait elektrik satış işlemi gerçekleşebilir. Fatura tek kesileceğinden ortaya çıkan gelirin dağıtılması ile ilgili çeşitli anahtarlar kullanmak mümkündür. Eğer elinizde her santrale ait detaylı bir şekilde gelire ulaşacağınız birim fiyat ve üretim miktarı yoksa, en güzeli santrallere ait üretim miktarlarına göre geliri dağıtmaktır. Bu dağıtım maliye açısından çok önemli olmasa da santrallere ait çeşitli hesaplamalarda önem arz etmektedir.

ÖRNEK 2:

Ünye A.Ş. Aralık/2018 dönemine ait 3 santralden toplam 1.500.000,00 TL+ %18 KDV ’lik elektrik satış faturasını 15.01.2019 tarihinde EPİAŞ’a düzenlemiştir. İlgili faturaya ilişkin veriler aşağıda belirtilmiştir. Dağıtım anahtarı ve muhasebe kaydı şu şekilde yapılmalıdır;

G Santrali Üretim Miktarı  = 1.650 MWH

M Santrali Üretim Miktarı = 1.150 MWH

K Santrali Üretim Miktarı  =    700 MWH

Toplam Üretim Miktarı      = 3.500 MWH

--------------------------------------------------------------------------

G Santrali Geliri  = (1.500.000,00 TL / 3.500 MWH x 1.650 MWH) = 707.142,86 TL

M Santrali Geliri  = (1.500.000,00 TL / 3.500 MWH x 1.150 MWH) = 492.857,14 TL

K Santrali Geliri  = (1.500.000,00 TL / 3.500 MWH x     700 MWH) = 300.000,00 TL

------------------------------ -------31/12/2018 -----------------------------------------

181.001 G SANTRALİ EPİAŞ GELİR TAH. HS.         707.142,86

181.002 M SANTRALİ EPİAŞ GELİR TAH. HS.        492.857,14

181.003 K SANTRALİ EPİAŞ GELİR TAH. HS.         300.000,00

      600.001 G SANTRALİ EPİAŞ ELK.SATIŞ HS.                       707.142,86

      600.002 M SANTRALİ EPİAŞ ELK.SATIŞ HS.                      492.857,14

      600.003 K SANTRALİ EPİAŞ ELK.SATIŞ HS.                       300.000,00     

(Aralık/2018 Dönemi Gelir Tahakkuku İşlemi)

--------------------- --------------15/01/2019 -------------------------------------------

120.001  EPİAŞ                                                           1.770.000,00

       181.001 G SANTRALİ EPİAŞ GELİR TAH. HS.                  707.142,86

       181.002 M SANTRALİ EPİAŞ GELİR TAH. HS.                 492.857,14

       181.003 K SANTRALİ EPİAŞ GELİR TAH. HS.                  300.000,00

       391.018 %18 HES.KDV                                                      270.000,00

 (Elektrik Satış Fatura Tahakkuku İşlemi)
--------------------- ---------------------/----- --------------------------------------------

Yukarıdaki kayıtta KDV ayrımına gidilmemiştir. İstenilen durumlarda 391 hesapta detaylandırılarak santrallere ait KDV de ayrı olarak takip edilebilir.

25.07.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.