Mustafa Doruk
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
malimusavirmustafadoruk@gmail.com

Teknokent Firmalarının Edinmek Zorunda Oldukları Patent, Patente Eşdeğer Belgeler ve Proje Bitirme Belgesi

19 Ekim 2017 Tarih ve 30215 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 2017/10821 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun Geçici 2’nci maddesine ilişkin önemli düzenlemeler yapılmıştır.  22 Şubat 2018 ve 30340 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Uygulama Yönetmeliğinde ise Proje Bitirme Belgesine açıklık getirilmiştir.

İlgili yazımızda Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren firmaların, almak zorunda oldukları Patent , Patente Eşdeğer Belgeler ve Proje Bitirme Belgesi konu edinilecektir.

*19.10.2017 tarihli 30215 sayılı resmi gazetede (yayınlanarak yürürlüğe giren 2017/10821 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı) ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde faaliyet gösteren Gelir Ve Kurumlar vergisi mükelleflerinin bu kazançlarının gayri maddi hakların satışı ,devri veya kiralamasından elde edilmesi halinde ,söz konusu gayri maddi hakların ilgili mevzuat çerçevesinde tescil, kayıt veya bildirim şartına bağlamaya,

*Mükellefin gayri maddi hak geliri ve varsa bağlı olduğu grubun satış hasılatına göre tescil şartına bağlı olmaksızın belgelendirme usulüne tabi tutmaya,

*İstisnadan yararlanacak kazancı; bu kazancın elde edilmesine yönelik faaliyetler kapsamında gerçekleştirilen nitelikli harcamaların toplam harcamalara oranına isabet eden kısmı ile sınırlandırmaya,

*Bu oranı toplam harcama tutarını aşmamak üzere yüzde 30'una kadar artırımlı uygulatmaya, nitelikli ve toplam harcamaları tanımlamaya 1.7.2017 Resmi Gazete tarihli, 7033 Sayılı Kanun ile Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır. 

Bakanlar Kurulu bu yetkisini kullanarak, 2017/10821 sayılı Kararla, Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerine; gayri maddi hakların satışı, devri veya kiralanmasından kazanç elde etmeleri durumunda, söz konusu gayri maddi haklardan kaynaklanan kazançlar dolayısıyla istisnadan yararlanabilmeleri için bu hakların niteliğine göre ilgili mevzuat çerçevesinde tescile veya kayda yetkili kuruma başvurarak, patent veya fonksiyonel olarak patente eşdeğer belgelere bağlama zorunluluğu getirilmiştir.

Yukarıda ki kanun açıklamalarında görüleceği üzere kurumlar vergisi istisnası belge şartına bağlanmış ve ayrıca yararlanacak kazanç kısmının belirlenmesi ile ilgili hesaplama yapılması koşulu getirilmiştir.

27 Mart 2018 tarihli 30373 sayılı kanunun madde 51 de yer alan 26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununun geçici 2 nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “bu hakların ilgili mevzuat çerçevesinde tescil, kayıt veya bildirim şartına bağlamaya,” ibaresi “bu hakların, mahiyetlerine göre, AR-GE faaliyetleri neticesinde elde edilmesi ve ilgili mevzuat çerçevesinde tescil veya kayıt ettirilmesi ya da bildirilmesi şartına bağlamaya, istisnadan kazancın elde edildiği vergilendirme dönemine ilişkin beyannamelerin verilmesi gereken sürenin sonuna kadar tescil veya kayıt için yetkili kuruma başvurulmuş olması kaydıyla bu kazançları doğuran işlemlerin gerçekleştirildiği vergilendirme döneminden başlayarak faydalandırmaya,”, “bu kapsamda uygulamaya” ibaresi “bu kapsamda tescil, kayıt veya bildirim şartının yerine getirilmesine ve uygulamaya” şeklinde değiştirilmiş, fıkranın sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.

“Belirlenen esaslar çerçevesinde tescil, kayıt veya bildirim şartının yerine getirilmemesi durumunda, zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergi, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte tahsil olunur.”

Bakanlar Kurulu Kararı ile gelir ve kurumlar vergisi istisnasının bir kısmı kapsama almaktadır. Diğer bir ifadeyle teknokentlerdeki gelir ve kurumlar vergisi kazançlarının bir kısmı BKK ya tabi olacaktır.

Teknokentlerde aşağıdaki gelirler elde edilmektedir;

1. Ar-Ge ve yazılım faaliyeti sonucunda ortaya çıkan bir ürünün yada gayri maddi hakkın satışı veya devri
2. Kiralanması,
3. Seri üretimi

Yoluyla elde edilen kazançlar kurumlar vergisi istisnasına tabidir.Bununla birlikte ;

1. Uyarlama,yerleştirme,geliştirme,revizyon,ek yazılım ve benzeri faaliyetlerden elde edilen kazançlar, (18.06.2018 tarihli 30449 sayılı kanun)
2. Tübitak vs. diğer kuruluşlardan alınan hibeler de istisna kapsamında değerlendirilmektedir.

Buradan görüyoruz ki istisnalar devam ediyor fakat bazı ürün/gayrimaddi hakların BKK süzgecinden geçtiğini görüyoruz.

Bakanlar kurulu kararı kapsamına sadece gayri maddi hakların satışı,devri ve kiralanmasından doğan kazançlar girmektedir. Bu çerçevede gayri maddi hakkın    mülkiyetini devretmeden yapılan seri üretim faaliyetleri,Uyarlama,yerleştirme,geliştirme,revizyon,ek yazılım ve benzeri faaliyetlerden elde edilen kazançlar BKK hükümlerine tabi olmayacak ve eski düzendeki uygulama devam edecektir.

Örneğin ;

Hacettepe Teknokentte faaliyet gösteren HTC Kaya Yazılım Ltd.Şti. 2018 yılında başladığı Ar-Ge Projesini aynı başarıyla tamamlamış , proje kapsamında geliştirdiği makinelerin seri üretimini de teknokentte gerçekleştirmiş ve ürettiği makinelerden 20 adet satmıştır.

Bu örnekte görüleceği üzere seri üretim faaliyeti BKK kapsamında olmadığından , şirketin ürününü belgeye bağlaması veya nitelikli harcamalara göre hesaplama yapmasına gerek kalmayacaktır. Burada dikkat edilecek husus gayri maddi hakka isabet eden kazanç bölümü için istisnadan yararlanılacaktır. Seri üretim halinde BKK nın bir etkisi olmayacak ve eski düzende işleyen sistem devam edecektir.

HTC Kaya Yazılım Ltd.Şti. bu makineye ilişkin gayri maddi hakkın mülkiyetinin satışı,kiralaması ve devri halinde yani Lisans devri durumunda BKK devreye girecektir.Sonuç olarak seri üretim faaliyetinin devamında ürünün/gayri maddi hakkın mülkiyetini satacak veya kiralayacak şirketlerin buna göre hareket etmeleri yerinde olacaktır.

Örneğin;

ELİF Teknoloji A.Ş. 2018 yılında başladığı Ar-Ge Projesini aynı başarıyla tamamlamış  proje kapsamında geliştirdiği makinelerin seri üretimini de teknokentte gerçekleştirmiş ve ürettiği makinelerden 10 adet satmıştır. 2018 ,2019 ve 2020 yıllarında seri üretim kapsamında istisnaya tabi kazanç elde ettikten sonra 2021 yılında gayrimaddi hakkını 1 yıllığına Boyraz A.Ş. ye kiralamıştır; 2022 yılında ise gayri maddi  hakkın mülkiyetini Saygın Limited Şirketine satmıştır.

2018,2019 ve 2020 yıllarında seri üretim çerçevesinde makine satışı sonucu kazanç elde eden Elif Teknoloji A.Ş.  bu yıllar için BKK kapsamında olmayacaktır. Ancak 2021 yılı kiralama kazancı ile 2022 yılında oluşan mülkiyet satışında Bakanlar kurulu kapsamına girecektir. Yani burada BKK belirtilen şartlar çerçevesine kiralama ve mülkiyet satış gelirleri istisnaya konu olacaktır.  BKK’daki şartları taşımaması durumunda ise, 2021 ve 2022 yıllarındaki kazançlar için kurumlar vergisi istisnası uygulanmayacaktır.

BKK ya tabi olan projeler,

1. 19.10.2017 tarihinden sonra yönetici şirket hakem heyetlerinde onaylanmış projeler yeni BKK ya tabidir.19.10.2017 tarihinden önce onaylanmış projeler , eski sistemde istisnadan yararlanmaya devam edecektir.
2. 19.10.2017 tarihinden (bu tarihte dahil) olmak üzere onaylanan projelere ilişkin olarak 30.06.2021 tarihinden sonra kazanç elde edilmesi durumunda , 30.06.2021 tarihi itibariyle bu projeler için de BKK uygulanacaktır.

Örneğin;

Ankara Üniversitesi Teknokentte faaliyet gösteren K Yazılım A.Ş. , 30.04.2017 tarihinde onaylanan Ar-Ge projesini 10.06.2018 tarihinde sonuçlandırmıştır ve ortaya çıkan gayrimaddi hakkını 1 yıllığına kiralamıştır.

Projeden 2018 yılında elde edilen kazanç için BKK uygulanmayacaktır. Şirket 10.06.2018 tarihinden 30.06.2021 tarihine kadar elde edeceği gelirlerde BKK uygulanmayacaktır. Fakat ilgili şirket bu projeden 30.06.2021 tarihinden sonra bir kazanç elde ederse BKK süzgecinden geçecektir ve BKK hükümleri gereğince istisnadan yararlanacaktır.

BKK Uygulamasında tabi olacak projeler için 2 şart vardır:

1. Proje sonucu ortaya çıkacak maddi hakların belgeye bağlanması,
2. Proje maliyetleri dikkate alınarak yapılacak hesaplama sonucunda bulunacak oran çerçevesinde istisnadan yararlanacaktır.

Belgelendirme Şartı (Patent ve Eşdeğer Belge) Şartı

İlgili Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca Teknokentlerde faaliyet gösteren firmaların gayri maddi hakların

-Şatışı,

-Devri

-Kiralanmasından

-Elde edilmesi halinde, istisnadan yararlanılabilmesi için ilgili mevzuat çerçevesinde tescile veya kayda yetkili kuruma başvurularak patent veya fonksiyonel olarak patente eşdeğer belgelere bağlanması gerekmektedir.

Fonksiyonel olarak patente eşdeğer belgeler ise şöyle sıralanmıştır;

*Faydalı model belgesi,

*Tasarım tescil belgesi,

*Telif hakkı tescil belgesi,

*Entegre devre topografyası tescil belgesi,

*Yeni bitki çeşitlerine ait ıslahçı hakkı tescil belgesi

*Benzeri belgeler olarak kabul edilir.

* ve Benzeri Belgeler

Teknoloji geliştirme bölgelerinde yapılan Ar-Ge ve yazılım faaliyetlerinin niteliğine ve ortaya çıkan ürünün/gayri maddi hakkın çeşidine göre , yukarıda sayılan belgelerden herhangi birisi alınacaktır.

Proje Bitirme Belgesi-Alternatif Belge Uygulaması

22.02.2020 tarih ve 30340 sayılı resmi gazete ile yayımlanan OECD nin belirlediği kriterler çerçevesinde  belli büyüklüklerin altındaki firmalar için , Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca verilecek “ proje bitirme belgesine” dayanılarak teknokent istinasından yararlanılabilir.

11.09.2017 tarihli 2017/10821 sayılı kararname metninin 1/5 maddesinde göre ;

-Son 5 hesap döneminin ortalaması dikkate alınmak suretiyle,

-Gayri maddi haklardan elde edilen yıllık brüt gelirleri 30 milyon Türk Lirasını ve dahil olduğu şirketler grubunun (herhangi bir gruba dahil değilse kendisinin) yıllık net satış hasılatı toplamı 200 milyon Türk Lirasını aşmayan Teknokent mükelleflerin,

-Ar-Ge faaliyetlerine yönelik patentlenebilirlik kriterlerini (yenilik, buluş basamağı, sanayiye uygulanabilirlik gibi) taşıyan gayri maddi haklardan elde ettiği kazançları,

-Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınan proje bitirme belgesine dayanılarak istisnadan yararlandırılacaktır.

Yazılım ve Ar-Ge faaliyetiyle uğraşan tüm şirketler proje bitirme belgesi alabileceklerdir.

01.06.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.