Mustafa Doruk
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
malimusavirmustafadoruk@gmail.com

5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun

5746 sayılı kanunun sağladığı en büyük avantajlardan birisi de ücretlilerle ilgili gelir vergisi stopaj desteğidir.

5746 sayılı Kanun kapsamına tasarım personeli dahil edilmiş ve doktora, yüksek lisans ve lisans mezunları için farklı oranlarda gelir vergisi istisnası getirilmiştir.

6676 sayılı Kanun’un;

• 1 inci maddesi ile Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 75 inci maddesinin birinci fıkrasında,
• 28 inci maddesi ile 5746 sayılı Kanun’un İndirim, istisna, destek ve teşvik unsurları başlıklı 3 üncü maddesinde yapılan değişiklikle;

5746 sayılı Kanun kapsamına tasarım merkezlerinde çalışan tasarım personeli de dâhil edilmiştir. Ayrıca; doktora, yüksek lisans ve lisans mezunları için farklı oranlarda gelir vergisi istisnası getirilmiştir. Bunun yanı sıra temel bilimler alanları mezunlarının da istihdamı teşvik edilmiştir.

Buna göre, Ar-Ge tasarım ve destek personelinin, bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisinin;

• Doktoralı olanlar ile 5746 sayılı Kanun kapsamındaki temel bilimler alanlarından birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için yüzde 95’i,
• Yüksek lisanslı olanlar ile temel bilimler alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için yüzde 90’ı ve
• Diğerleri için yüzde 80’i

verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilecektir.

Temel bilimler, yükseköğretim kurumlarının matematik, fizik, kimya ve biyoloji lisans programını ifade eder.

Aslında bu istisna ,5746 sayılı kanunun 3/2 maddesine göre ücretlinin kendisine tanınmıştır. Diğer bir ifadeyle bu teşvikten personel yararlanacak ve işverene bu istisnanın bir getirisi olmayacak idi, fakat Gelir vergisi kanunun geçici 75.maddeye göre;

• 31.12.2023 tarihine kadar,
• 5746 sayılı kanunda belirtilen Ar-Ge ve destek personelinin bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücret üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplana gelir vergisinin verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilir.

Böylece ,5746 sayılı kanundaki kısmi istisna sistematiği değiştirilmiş ve teşvikten ücretliler değil işletmeler yararlanır duruma gelmiştir. Yapılan düzenleme de gelir vergisi istisnasından, gelir vergisi stopaj desteğine dönüşmüştür.

İlgili durumu basit bir örnek ile açıklamak istersek;

Örneğin;  (Y)  A.Ş.’nin Tübitak tarafından onaylanmış Ar-Ge projesinde çalışan temel bilimler alanından mezun matematikçi Ezgi Yıldırım’a 2020/Nisan da aylık brüt 6.000TL ücret ödenecektir.

5746 sayılı Kanundaki ücret istisnası sisteminde değişiklik olmasaydı, bu ücret üzerinden hesaplanan verginin %90 nı personelin cebinde kalacaktı.

Örnekte damga vergisi ve AGİ dahil edilmemiştir.

Aşağıda ki örnekte açıklama yapılmıştır:

Brüt Ücret	6.000
Sgk Primi(6.000*%15)	900
Vergiye tabi ücret matrahı(Brit Ücret-SGK primi)(6.000-900)	5.100
5746 sayılı Kanuna göre vergiden istisna matrah(5.100*%90)	4.950
5746 sayılı Kanuna göre vergiye tabi matrah ( 4.950*%10)	495
Ödenecek vergi (495*%15)	74.25
Ücretliye ödenecek net tutar(6.000-(900+74.25)	5.025,75
İşverenin cebinden çıkan tutar	6.000

Gelir vergisi kanununa eklenen geçici 75.maddeye göre is mevcut durumda uygulama aşağıdaki şekilde işleyecektir:

Brüt Ücret	6.000
Sgk Primi(6.000*%15)	900
Vergiye tabi ücret matrahı(Brit Ücret-SGK primi)(6.000-900)	5.100
Hesaplana Gelir Vergisi (5.100*%15)	765
Ücretliye Ödenecek net tutar (6000-(900+765)	4.335
5746 sayılı kanuna göre muhtasar beyannamede terkin edilecek tutar (765*%90)	688.50
5746 sayılı kanuna göre ödenecek gelir vergisi (765*%10)	76.50
İşverenin cebinden çıkan tutar (6.000-688,50)	5.311,50

Yukarıda ki örnekte görüleceği üzere;

-Gelir vergisi istisnası sisteminde işverene (SGK İşveren Prim ve SGK İşsizlik İşveren primi hariç)  maliyeti  6.000 TL dir.

-Gelir vergisi stopaj teşviki sisteminde ise işverene yine (SGK İşveren Prim ve SGK İşsizlik İşveren primi hariç)  maliyeti 5.311,50 TL ‘dir.

İlgili örnekte görüyoruz ki GVK nun geçici 75.maddesi ile getirilen sisteme göre teşvik tutarı olan 668,50 TL işverenin cebinde kalmaktadır.

Kesilen gelir vergisi işçiye ödenmediği gibi işverenin cebinde kalmaktadır.

Teşvik, vergiden istisna edilen tutarın muhtasar beyannamede terkini şeklinde uygulanacağından, çalışanlarla net ücret üzerinden anlaşma yapılması durumunda, 5746 sayılı kanun dışında çalışan personelle aynı şekilde işlem yapılacak ve net ücret gelir vergisi teşviki dikkate alınmaksızın brüte iblağ edilecektir.

Başka bir ifadeyle, net ücret üzerinden anlaşma yapılması brüte ilave işlemini değiştirmeyecektir, işletmeler Ar-Ge projesi dışında çalışan personeliyle aynı şekilde brüte ilave işlemini gerçekleştirecek ve gelir vergisi teşviki işletmenin cebinde kalacaktır.

Hem net hem de brüt ücret uygulamasında işletmelerin personel maliyeti, gelir vergisi stopaj tutarında azalacaktır. Kısacası ilgili vergi ödenmemekte ve işverenin uhdesinde kalmaktadır.

Sonuç olarak; bu istisnanın kapsamına hangi personellerin girdiği, hangi ücretlerin istisna kapsamında değerlendirildiği, uygulama esasları, mevzuatta yapılan diğer değişiklikler, Ar-Ge ve Tasarım merkezlerinde dışarıda geçirilen süreler ile bildirim ve muhtasar beyannamenin doldurulması gibi kısımları da düşündüğümüz de konu epeyce önemli ve detayı olan bölümlerden oluşmaktadır

Kaynak: 30 Eylül 2016 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme Ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği (Seri No: 4), 28/2/2008 tarihli 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme Ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun

04.05.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.