Dr. Mustafa Alpaslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
m.alpaslan@windowslive.com

Kod’a Giren (Özel Esaslara) Mükellefe Vergi Dairesi Tebliğ Yapmak Zorunda

Önceki adıyla KOD uygulaması, yeni  versiyonu ile özel esaslar  uygulaması  2010/2 sayılı  uygulama iç genelgesi ile devam ettirilmektedir.[1]  Uygulamada birçok  vergi mükellefi, kendisinin  özel  esaslara  alındığını bir şekilde öğrenebilmektedir.[2]  Özel  esaslara alınan mükellefler hakkında  idarenin  bu durumu   mükellefe yazılı olarak  tebliğ etmesi zorunludur.  Çünkü, mükellefin vergi idaresi tarafından özel  esaslara alındığının  mükellefe  tebliğ edilmemesi halinde  telafisi güç ve tamiri imkansız maddi ve manevi birçok zararlara  uğraması olasıdır.

Mevcut uygulamalara göre  sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı  fatura düzenleyen bir mükellef hakkında vergi incelemesi  sonucu  hem  vergi inceleme raporu ve hem de  “teknik rapor” diye adlandırılan  VTR (vergi tekniği raporu)  düzenlenmektedir.   Bu teknik rapora göre sahte fatura düzenleyen firmadan   fatura alan bütün mükelleflerin  bağlı bulunduğu vergi daireleri tarafından  kullanıcı durumunda olan bu  mükelleflere cezalı tarhiyatlar yapılabilmektedir.  Ya da bu kullanıcı durumunda olan  mükelleflerin ilgili  vergi daireleri  mükellefleri telefonla arayarak ilgili KDV beyannamelerini düzeltmeleri istenmektedir.[3] Kimi zaman bu  düzeltme ile ilgili  yazı  ilgili vergi dairelerinden kullanıcı  mükelleflere yazılı olarak da tebliğ edilebilmektedir. [4]

KOD’a giren  mükellef, (gerek kullanıcı olarak ve gerekse düzenleyici olarak) KOD’dan çıkması   oldukça  güç ve birçok mücadele vermesi gereken   işlemlere maruz kalabilmektedir.  KOD’a giren şirketlerin  ticari itibarları zedelendi gibi piyasada hem müşteri kaybetmekte ve hem de ticari prestiji önemli ölçüde  zedelenmektedir.

Özel Esaslara Alma (KOD 4 veya 5’e Düşme) İşlemi Nedir?

Bilindiği gibi, sahte ve muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge (SMİYB) kullanılması veya düzenlenmesi fiilleri ile doğrudan veya dolaylı olarak ilgisi  bulunan mükelleflerin KDV iade talepleri 84 KDV Tebliği  kapsamında ve “özel esaslar” bölümünde yapılan açıklamalar  çerçevesinde yerine getirilmektedir.[5]

1.1.2010 tarihinden itibaren  KDV iadelerinde merkezi  otorizasyon üzerinde 53 Seri Nolu KDV Sirkülerine göre elektronik ortamda KDV iadesi talep etme uygulaması  başlamıştır. Burada, elektronik ortamda 53 Sıra Nolu KDV Sirküleri  gereğince işlem yapılmaktadır.

Maliye Bakanlığı tarafından  7/1/2010 tarihinde yayımlanan 53 Seri Nolu KDV Sirkülerinin uygulamaya konulmasından sonra  yaklaşık 8 ay geçmiştir.  İnternet vergi dairesi sistemine konulan  yeni iade  mekanizması ile beraber  bilhassa imalatçılar yönünden  iade istenmesi işlemleri  zorlaştırılmıştır.

Maliye Bakanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı  tarafından  2010/2 sayılı KDV İç Genelgesi yayınlanmıştır.  Bu iç genelgeye göre  özel esaslardan genel esaslara  geçiş  ile ilgili konulara açıklık getirilmiştir. Söz konusu genelgede  idarenin kendi iç bünyesel işlemleri ayrıntılı olarak  açıklanmıştır.  Bu genelge 2010 yılından itibaren sahte fatura düzenleyen  ve kullananlar bakımından  genel ve özel esasları yeniden düzenlemiştir. Özellikle özel esaslardan  genel esaslara geçişler, haklarında KDV açısından ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz uygulanan mükelleflerle ilgili açıklamalara yer  verilmiştir.  2010 yılı öncesi  uygulanmakta olan  KOD’a  giriş ve çıkışlar 2010 yılından sonra  yeni bir sisteme entegre edilmeye çalışılmaktadır. [6]

Sahte fatura kullananlar ve düzenleyenlerle ilgili olarak temelde KDV Genel Tebliği 84 baz alınmıştır. Bu tebliğe dayalı olarak  inceleme sırasında sahte fatura kullananlar ve düzenleyenlerle ilgili olarak inceleme elemanları tarafından yapılması gerekli  işlemler  ve düzenlenecek  formların düzenleniş şekli açıklanmaktadır.[7]

Vergi inceleme elemanları tarafından, inceleme sırasında sahte fatura kullandığı tespit edilen  mükelleflerle ilgili olarak “vergi inceleme raporlarına eklenecek özel esaslara tabi olacak mükelleflere ilişkin tablo” eklenmektedir.  Bu tabloda özel esaslar tablosu  bulunmaktadır.  Burada rapora ilişkin bilgilere yer verilmiştir. Raporu düzenleyenin adı soyadı, unvanı, raporun tarih ve numarası, raporun ait olduğu dönemler, raporun türü,   vergi türü ve tarhiyat tutarı,  sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge  düzenlenen dönemler,  yine SMİYB kullanılan dönemler yer almaktadır.  Daha sonra hakkında rapor düzenlenen mükellefe ilişkin bilgiler,  rapora dayanarak özel esaslar kapsamına alınacak mükellefler, SMİYB düzenleme raporlarında; hakkında rapor düzenlenen mükellefin ortakları  ve kanuni temsilcileri ile kurduğu veya ortak olduğu diğer firmalar (1.seviye) olarak yer almaktadır.  Ve en son olarak ise bu tablonun altında 1. seviye kapsamındakilerin kurdukları  veya ortak oldukları firmalar 2. seviye bazlı  tablo halinde adı soyadı, unvanı, TC no, vergi no,  vergi dairesi, ve ilişki türü  bulunmaktadır.[8]

Özet olarak,  sahte fatura düzenlenmesi veya kullanılması ile ilgili olarak KOD uygulaması sonlanmıştır. Bunun yerine “KDV İadesi Risk Analizi Projesi” kapsamında  yeni bir uygulama başlamıştır. Diğer taraftan, düzenlenen  vergi inceleme raporlarına  ek 1 diye adlandırılan  ve iki sayfadan oluşan  özel esaslara geçişe ilişkin bir tablo  eklenmektedir.  Bu tablo  vergi inceleme raporlarının ekinde  yer almaktadır.[9]

Diğer yandan, haklarında olumsuz tespitlere veya ihtiyati tahakkuk ve hacze  ilişkin  ayrı bir tabloda (EK:2 olumsuz tespitlere ilişkin bildirim formu) bu mükellefler internet ortamında yer alacaktır. 

Ek 3 olarak ise, “hakkında olumsuz rapor veya tespit bulunanlardan  mal/hizmet alanlara ait form”  yer almıştır.  Bu form  gereğince olumsuz rapor veya tespit bulunanlardan mal alanların  bildirimi ile ilgili  ayrıntılı tablo düzenlenmiştir. 

Son olarak, ek 4 form “özel  esaslardan çıkış yazısı” olup, bu form özel esaslardan genel esaslara geçişi gösteren  ve 84 Nolu Tebliğin 2. bölümünde belirtilen olumsuz durumlar nedeniyle “özel esaslara tabi” tutulan  mükellefin genel esaslara dönüşünü temin etmektedir.

Özel esaslardan çıkış yazısında 3 adet sütun  yer almıştır.  Bu sütunlarda çıkışla ilgili  olumsuz raporda yer alan   vergi, ceza, gecikme zammı ve faizlerin ödenip/ödenmediği, teminat gösterilip/gösterilmediği, en son düzenlenen olumsuz raporun ilgili olduğu dönemden   itibaren  (5) yıllık tarh zamanaşımı kadarlık bir süre geçip/geçmediği gibi bilgiler yer almaktadır. [10]

Öte yandan, mahkeme kararına dayalı olarak “genel esaslara geçme talebi” olanlar için ise, bu  konuda  ne gibi işlem yapılacağı konusunda açıklık  bulunmamaktadır.   Sahte fatura kullandığı iddiasıyla kendisine tarhiyat yapılan mükellefler bu durumu  inceleme raporuna ekli tablodan (EK:1-Tablo)  öğrenir öğrenmez ilgili vergi dairesini muhatap alarak  vergi mahkemesinde dava açma hakları vardır.[11]  Burada raporun ekindeki  özel esaslara geçiş tablosunun rapor ile mükellefe tebliğ tarihinden itibaren  30 gün içerisinde dava açılması ve yürütmenin durdurulması talep edilmelidir.[12]  2010 yılından önceki KOD uygulamasında  KOD 4 yada 5’e alınan  mükellefler  vergi mahkemelerinde veya  söz konusu  tebliğ esas alınarak Danıştay da dava açtıkları görülmüştür.[13] Bu mükellefler, sahte fatura kullananlarla ilgili   KOD uygulamasını iptal  ettirmişlerdir.[14] 

Açılan bir dava dolayısıyla  KOD uygulaması  nedeniyle KOD 4’e alınan şirket, Danıştay 3. Dairesi tarafından Maliye Bakanlığının bu  uygulaması hakkında  yürütmenin durdurulmasına karar  verilmiştir.  Karar Danıştay 3. Dairesinin E:2009/6111 sayılı kararı ile  durdurulmuştur. Bu  çerçevede maliye idaresi  söz konusu  mükellef hakkında yapmış olduğu  uygulamaları kaldırmıştır.  Konuyla ilgili olarak Maliye Bakanlığı  Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından 9/6/2010 gün ve 1013 sayılı yazı ile  mükellef Form 21 ile EVDO sistemi üzerinden KOD’dan çıkartılmıştır.[15]

Yine açılan bir başka davada ise,  Danıştay 3. Dairesi  tarafından verilen kararda; KOD’dan çıkarılmayan bir mükellefin tazminat talep edeceğine hükmedilmiştir.[16]  Anılan kararda: “KOD’dan çıkarılması,  çıkarılmasının  mümkün görülmemesi halinde  sebep ve yasal  dayanaklarının bildirilmesini talep eden  mükellefin, bu talebinin vergi dairesince yerine getirilmemesi halinde manevi tazminata hükmedilebileceği” şeklinde karar verilmiştir.

---

[1] KOD uygulaması 2010 yılından itibaren  bir iç genelge ile 2010/2  özel esaslara alma şeklinde yeniden düzenlenmiştir.

[2] Özel esaslara alma işlemi genellikle mükelleflerin gıyabında idarenin kendi uyguladığı bir iç işlemdir.  Mükellefler bu durumu  çeşitli  şekillerde öğrenebilirler. Örneğin, mal sattığı firmalardan gelen şikayetler üzerine öğrenebilir.  Ya da  bağlı  bulunduğu vergi dairesi tarafından bir şekilde bu  mükelleflere  KOD’a girdiği  öğrenilebilir.  Veya  vergi inceleme raporlarının  ekindeki  tablodan  muttali olabilirler.

[3] Konuyla ilgili  Bakanlığın  yayımladığı  21.04.2009 gün ve 934 sayılı yazıdan  KOD’a giriş ve çıkışların  nasıl olacağı açıklanmıştır.

[4] Bir kısım vergi daireleri  kendilerine gelen vergi inceleme raporu ekinde yer alan, Vergi inceleme elemanları tarafından, inceleme sırasında sahte fatura kullandığı tespit edilen  mükelleflerle ilgili olarak “vergi inceleme raporlarına eklenecek özel esaslara tabi olacak mükelleflere ilişkin tablo” eklenmektedir. Tabloda ismi gözüken   mükelleflere  ya telefon ile ya da  bir yazı tebliğ ederek  ilgili  yılın ilgili  ayının  KDV beyannamesini düzeltilmesini talep etmektedir.  Bu durum karşısında  gider ya da  alışla ilgili ödenen KDV (191) hesaplardan çekilerek KDV beyannamesinin düzeltilmesi sonucunda ortaya ödenecek KDV çıkabilir.  Sonuçta kullanıcı durumunda olan  mükellefler ile  satıcı  firma arasında  önemli sürtüşmelere neden olmaktadır. 

[5] Söz konusu  tebliğ  23.11.2001 tarih ve 24592 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

[6] KOD uygulamaları 2010 yılından  itibaren yeni bir düzen içerisinde yürütülmektedir. Eski uygulamaya göre KOD’a düşenlerin  buradan  çıkışında  ise vergi aslı, ceza ve gecikme zammı toplamı kadar teminat göstermesi veya ödeme  yapması  veya  yargı kararı ile KOD’dan çıkması  mümkün olabilmektedir.  2010/1 sayılı  iç genelge 13.04.2010 gün ve  33812  sayılı genelge  biçiminde Maliye Bakanlığının  kendi teşkilatına iç genelge olarak yollanmıştır. 

[7] Bkz. SAKAL Mustafa – ALPASLAN Mustafa, Vergi Hukuku Uygulaması-I, İzmir, Ocak 2008, s.77-132.

[8] ALPASLAN Mustafa – KAYA Eda, “KDV’de KOD’a Düşen Şirketlerin Yargı Kararı İle Çıkışı”, Vergici ve Muhasebeciyle Diyalog Dergisi, Sayı:273, Yıl:26, Ocak 2011, s. 177-180.

[9] Ayrıntılı açıklamalar için bkz. VURAL Mahmut,  Katma Değer Vergisi İade Rehberi, 4. Baskı, Nisan 2008, HUD Yayınları, İstanbul, s.506-525.

[10] Çözüm Ortaklığı Platformu PWC İstanbul 7 Aralık 2010, Swissotel,  KDV Sunumları.

[11] Dnş. 4. D.  14/1/2008 gün ve E.2007/4095-K:2008/1 sayılı kararları.  Bu karar,  KIZILOT  Şükrü – KIZILOT Zuhal, “Kaçakçılık Suçları ve Naylon Fatura İhtilafları”, Yaklaşım Yayıncılık, Ekim 2009, s. 338-33

[12] Ayrıntılı açıklamalar için bkz. KIZILOT  Şükrü – KIZILOT Zuhal, “Kaçakçılık Suçları ve Naylon Fatura İhtilafları”, Yaklaşım Yayıncılık, Ekim 2009, s.339

[13] Dnş. 3. Dairesinin bu konuda  bir yürütmeyi durdurma kararı bulunmaktadır.  9/2/2010 gün ve E:2009/6111 sayılı karar.

[14] Dnş. 9. Dairesi tarafından verilen 10/02/2010 gün ve E:2008/4610-K:2010/702 sayılı kararları ile “bedelleri banka  vasıtası ile ödenen faturalarda yer alan KDV’lerin  sırf KOD’a alınan firmaların  SMİYB kullanmalarının muhtemel olduğu  gerekçesi ile  indirimin kabul edilmemesinin mümkün olmadığı” hakkında karar  verilmiştir.  Ayrıntılar için bkz.  GÜNDÜZ Zeki,  “KOD Uygulaması Kapsamında İhtirazi Kayıtla KDV Beyanı”, Dünya Gazetesi, 23/4/2010.

[15] İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı, 12/6/2010 gün ve GİB.1035 sayılı yazıları.

[16] Dnş. 3. D.nin, 26.05.2010 gün ve E:2007/4267-K:2010/1716 sayılı kararları.
 

29.08.2012

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.