Vergi incelemeleri ile ilgili 213 sayılı VUK’nun 139. Maddesinde yapılan yeni düzenleme ile beraber incelemenin yapılacağı yer konusunda önemli bir değişiklik yapılmıştır. Buna göre, vergi inceleme süreçlerine ilişkin 7338 sayılı Kanunla getirilen ve 01.07.2022 tarihinde yürürlüğe girecek olan Vergi Usul Kanununun 139. maddesinde yer alan “İncelemenin Yapılacağı Yer” ve 140. maddesindeki “ İncelemede Uyulacak Esaslar” başlığı altında yapılan değişikliklere yer verilmiştir. (Bkz: R.G: 26.10.2021 gün ve 31640 sayılı)
Bu yazımızda yapılan yeni düzenlemeler ile ilgili kısa kısa özet bilgilere yer verilecektir.
Vergi Usul Kanununun 139. maddesinde vergi incelemelerinin, esas itibariyle incelemeye tabi olanın iş yerinde yapılacağı, iş yerinin müsait olmaması, ölüm, işin terk edilmesi gibi zaruri sebeplerle incelemenin yerinde yapılması imkansız olur veya mükellef ve vergi sorumluları isterlerse incelemenin dairede yapılabileceği belirtilmiştir.
Ancak uygulamada vergi incelemeleri genel itibariyle dairede yapılmakta olup, söz konusu incelemeler hakkında, mükellefler tarafından dava yoluna gidildiğinde özellikle VUK 359 kapsamında adli yargının görev alanına giren davalarda incelemenin neden işyerinde yapılmadığı hususu yargı mercilerince re’sen araştırmaktadır. Bu durum maliye idaresi ile yargı mercileri arasında kanunun farklı yorumlanmasından kaynaklanmakta olup çeşitli ihtilaflara yol açmaktadır. Söz konusu görüş ayrılıklarının ortadan kaldırılmasına ilişkin 26 Ekim 2021 tarih ve 31640 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 7338 sayılı Kanun kapsamında 01/07/2022 tarihinden itibaren incelemenin işyerinde yapılması esasının kaldırılmasıyla birlikte uzun süredir sorunlara yol açan bu görüş farklılığı ortadan kalkacaktır.
14.10.2021 tarihli ve 7338 sayılı Kanun ile Vergi Usul Kanunu 139. maddesinde değişikliğe gidilmiştir. Temmuz ayının başından itibaren vergi incelemelerinin artık esas itibariyle dairede yapılacağı belirtilmiş ve incelemenin dairede yapılması, incelemeye tabi olanın iş yerinde tespit yapılmasına ve çalışmalarda bulunulmasına engel olmayacağına ilişkin düzenlemeler getirilmiştir.
Ayrıca mükellef ve vergi sorumlusunun talep etmesi ve iş yerinin müsait olması halinde incelemenin iş yerinde de yapılabileceği belirtilmiştir. Ancak kanun maddesinde söz konusu talebin karşılanmasının zorunlu olmadığı, idarenin vergi incelemesinin iş yerinde yapılıp yapılmayacağı hususunda karar vermeye yetkili olduğu görülmektedir.
Yeni getirilen düzenlemeye yer vermeden önce inceleme sürecinin mevcut uygulamada nasıl başladığına ve nasıl devam ettiğine kısaca değinmek faydalı olacaktır;[1]
Yukarıda açıklandığı gibi, esas itibariyle mükellef nezdinde inceleme, incelemeye başlama tutanağının düzenlenmesi ile başlamakta idi. 7338 sayılı Kanunla getirilen ve 01.07.2022 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunan bu düzenleme ile Vergi Usul Kanununun 140. maddesinde yer alan 1. bent “İncelemeye tabi olana, vergi incelemesinin konusunu ve incelemeye başlanıldığı hususunu bir yazıyla bildirirler. Ayrıca yazının bir örneğini bağlı olduğu birime ve ilgili vergi dairesine gönderirler.” şeklinde düzenlenmiştir.
7338 sayılı Yasa ile yürürlüğe girmiş olan bu düzenleme sonucunda, incelemeye başlama tutanağının artık tarihe karışmış olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. İncelemeye yetkili olan tarafından incelemeye tabi olana, vergi incelemesi konusunun ve incelemeye başlanıldığı hususunun bir yazı ile bildirilmesi vergi incelemesine başlamak için yeterli olacaktır.[2]
Yapılan bu düzenlemelerden sonra vergi müfettişleri kendi bünyelerinde hazırlamış oldukları incelemeye başlama bildirimi ile mükelleflere incelemeye başlanmış olduğunun tebligatı yaparak bu tebligatta şekil olarak bazı değişiklikler yapılmıştır. Tablo halinde inceleme sürecindeki hak ve yükümlülükler ile ilgili bilgilendirme metni ise yazı ekinde mükellefe müfettiş tarafından tebliğ edilmektedir. Buna göre, ilgili tebligatta tablo halinde mükellefin unvanı, vergi hesap no, mükellef adresi, incelemenin konusu, sorgulama no, tabloda yer alan vergi türleri kapsamında hangi incelemelerin yapılacağı (sınırlı mı yoksa tam inceleme mi, inceleme dönemi, vergi türü) belirtilmektedir.
Öte yandan sorgu numarası ile https://mukellefportali.vdk.gov.tr adresinden incelemenin durumu hakkında bilgi alınabileceği vb. hususlara yer verilmiştir. ayrıca, ilgili müfettişin adı, soyadı, adresi, telefon ve faks no ve kep adresi, e-mail adresi de söz konusu yazı üzerinde yer almaktadır. Bu yazının ekinde ise vergi mükelleflerinin vergi incelemesinde hak ve yükümlülükleri 17 madde halinde haklar olarak sıralanmıştır. Diğer yandan 5 madde halinde de vergi mükellefi olarak inceleme sürecindeki yükümlülükler maddelere eklenmiştir.
Buna göre, vergi mükellefi olarak inceleme aşamasında haklar aşağıda olduğu gibi sıralanmıştır.
Vergi mükellefi olarak inceleme sürecindeki yükümlülükler olarak ta aşağıda 5 madde halinde yükümlülükler gösterilmiştir.
[1] Çiftçioğlu Murat, Vergi İncelemelerinde Yeni Dönem Başlıyor, Dünya Gazetesi, Serbest Kürsü 15.06.2022
[2] Çiftçioğlu Murat, Vergi İncelemelerinde Yeni Dönem Başlıyor, Dünya Gazetesi, Serbest Kürsü 15.06.2022
06.10.2022
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
Ayrıntılar için tıklayın.
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.