Dr. Mustafa Alpaslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
m.alpaslan@windowslive.com

Yeni TTK'da Şirketten Kişisel İşletmeye Geçiş Nasıl Olacaktır?

6102 sayılı Yeni TTK 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Bu kanun ile ilgili   30 Haziran 2012 Resmi Gazetede yayımlanan  6335 sayılı yasa ile TTK’nun 100’ün üzerinde maddesinde değişiklik  yapılmıştır.

Bu  çalışmamızda  yeni TTK’nun hükümlerine göre sermaye şirketi olarak faaliyette bulunan iki ortaklı önceden  kurulmuş olan örneğin bir limited şirketin yeni TTK hükümlerine göre (Yeni TTK md.194) ticari işletmeye dönüştürülmesi konusu  ele alınarak  konu  tartışmaya açılacaktır. 

Öncelikle belirtelim, 6102 sayılı yeni TTK konumuzla ilgili  194. maddesinin 3. bent  hükmü tartışma konusu  olayımıza temas etmektedir. 

Aşağıda  madde 194 ile ilgili: “VI-Ticari işletme ile ilgili birleşme ve tür değiştirme”

“Madde 194: (1) Bir ticari işletme, bir ticaret şirketiyle, onun tarafından devralınmak suretiyle birleşebilir. Bu hâlde devralan ticaret şirketinin türüne göre 138 ilâ 140, 142 ilâ 158 ve ortak hükümlere ilişkin 191 ilâ 193 üncü madde hükümleri kıyas yoluyla uygulanır.

(2) Bir ticari işletmenin bir ticaret şirketine dönüşmesi hâlinde 182 ilâ 193 üncü maddeler kıyas yoluyla uygulanabilir.

(3) Bir ticaret şirketinin bir ticari işletmeye dönüştürülebilmesi için, söz konusu ticaret şirketinin paylarının tümü, ticari işletmeyi işletecek kişi veya kişiler tarafından devralınmalı ve ticari işletme bu kişi veya kişiler adına ticaret siciline tescil ve ilan edilmelidir. Bu hâlde, ticari işletmeye dönüştürülen ticaret şirketi, bir kollektif veya komandit şirket ise mezkûr ticaret şirketinin borçlarından, ticari işletmeyi işletecek kişi ve kişiler ile ticaret şirketinin eski ortakları da 264 üncü maddedeki zamanaşımı süresince sıfatlarına göre müteselsilen sorumlu olurlar. Dönüştürmeye bu Kanunun 264 ilâ 266 ncı maddeleri de uygulanır.

(4) 182 nci maddenin üçüncü fıkrası hükmü saklıdır.”

6102 sayılı  Yeni TTK’nun 194/3 md hükmüne göre; Bir ticaret şirketinin bir ticari işletmeye dönüştürülebilmesi için, söz konusu ticaret şirketinin paylarının tümü, ticari işletmeyi işletecek kişi veya kişiler tarafından devralınmalı ve ticari işletme bu kişi veya kişiler adına ticaret siciline tescil ve ilan edilmelidir. Bu hâlde, ticari işletmeye dönüştürülen ticaret şirketi, bir kollektif veya komandit şirket ise mezkûr ticaret şirketinin borçlarından, ticari işletmeyi işletecek kişi ve kişiler ile ticaret şirketinin eski ortakları da 264 üncü maddedeki zamanaşımı süresince sıfatlarına göre müteselsilen sorumlu olurlar. Dönüştürmeye bu Kanunun 264 ilâ 266. maddeleri de uygulanmaktadır. 

Bu durumda, bir ticaret  şirketinin  örneğin bir limited şirketin eski TTK hükümlerine göre kurulduğunu  varsayalım. Bu  şirket, bugünkü koşullarda şahıs işletmesine dönmek istemesi halinde aşağıdaki şekilde işlemlerini yürütmesi  gerekecektir.

1)     Mevcut limited şirketin karar defterine bu  doğrultuda (şahıs işletmesine dönüş ile ilgili) karar alınması

2)     Bu irade beyanının  ticaret  siciline tescil ve ilanı

3)     Limited şirketten şahıs işletmesine dönüş ile ilgili kesin  hesap çıkarılması (kapanış  bilançosu, gelir tablosu  ve ara mizan, borç yüklenim taahhütnamesi)

4)     Şirketin önceki ortaklarının  yeni şahıs işletmesinde  bulunmaları

5)     Şirketin eski ortaklarının aynen yeni şahıs işletmesinde devam etmeleri ve bu durumun  ticaret  siciline tescili

6)     Ticari işletmeye dönüştürülecek olan şirket şirketi bir kolektif veya  komandit şirket ise söz konusu  ticaret  şirketinin borçlarından  ticari işletmeyi işletecek kişi ve kişiler ile ticaret şirketinin eski ortakları da  yeni TTK md.264 hükümlerine göre zamanaşımı  süresince sıfatlarına göre  müteselsilen sorumlu olacaklardır.

7)     Diğer yandan, yine bir sermaye  şirketi türü olan  sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde eski TTK’da olduğu  gibi en az 5 kişi tarafından  kurulabilecektir.

8)     Dönüştürme sırasında  yeni TTK md.264 zamanaşımı  ve 266. md hükümlerinin dikkate alınması  gerekir.

Sonuç olarak, yeni TTK’da  anonim veya limited şirketten  şahıs işletmesine

dönüş ile ilgili  yeterli açıklama bulunmamaktadır. Ancak, yaşanan ekonomik konjonktür gereği  pek çok  limited şirket otomatik olarak  kolay biçimde tasfiye edileceği  anlaşılmaktadır.  Sayıları  yaklaşık  247.558 civarında olan   şirket otomatik tasfiye edilecektir.  Türkiye’de faal 65.409, gayrifaal 332.782 olmak  üzere toplam 98.191 anonim şirket ve 568.567 faal, 175.434 gayrfaal olmak üzere toplam  744.1  limited şirket bulunmaktadır.

Sonuç olarak, gayrifaal şirketlerin   ticaret  sicili tarafından belirli koşullarda  otomatik masrafsız tasfiye edileceği  hüküm altına alınmıştır. (Bkz. 30 Haziran 2012 gün ve 28339 RG’de yayınlanan 6335 sayılı yasa md.38 ve ayrıca 6102 sayılı yasaya eklenen geçici md.7) . Böylece, önceden  çeşitli nedenlerle vergiden kaçınmaya yönelik kurulan limited şirketler bugünkü haliyle gayrifaal ise bunların  tasfiyesi ticaret  sicili tarafından  resen  yapılacaktır.   Bu şirketlerin  birçoğu bugün itibariyle vergi daireleri tarafından  gayrifaal olması nedeniyle resen  sicil kayıtları  silinmiştir.

Öte yandan, aktif halde olan  anonim veya limited şirketlerden  şahıs işletmelerine dönüş aruzunda olan ve küçülmeyi planlayan birçok sermaye şirketi ortakları; şahıs işletmelerine dönüş ile ilgili gerekli çalışmalar yapılarak  yeni TTK’nun 194. maddesine göre şahıs işletmesine dönüş  olanakları araştırılmalıdır. 

16.08.2012

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.