Dr. Mustafa Alpaslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
m.alpaslan@windowslive.com

Sene İçerisinde Sık Sık Araç Alım-Satım İşlerinin Vergilendirilmesi

Gelir Vergisi Kanunun 37. maddesi hükmü  gereğince bir takvim yılı  içerisinde birden çok   motorlu  araç  alım satımının  yapılması ticari faaliyet  olarak  değerlendirilmekte ve bu  işi  sürekli yapanların  gelir vergisi  kaydı vergi dairesi tarafından  resen  açılabilmektedir.  Bu  şekilde, gerçek usulde vergi kaydı açılan mükelleflerin gelir vergisi, KDV, gelir geçici  vergi yönünden  mükellefiyet kayıtları  idare tarafından  açılmaktadır.   Bu şekilde kaydı açılan mükelleflerin   her ay düzenli mükellefiyetlerini yerine getirmeleri zorunludur. Başka bir deyimle,  vergi kaydı açılan mükellefler, elektronik beyan yoluyla  aylık KDV beyannamelerini internet üzerinden vergi dairesine sunmak zorundadırlar.[1] 

Bir takvim yılı  içerisinde birden çok  araç  alım satımı  yapılması halinde, bu durum ticari kazanç  yönünden   vergi kaydının  açılmasını  gerektirecektir.[2]  

Gayrimenkullerin  alım satım ve inşa işleri ile sürekli olarak uğraşılması  ticari kazanç  sayılmaktadır.[3]   Öte yandan,  kendi  nam  ve hesaplarına menkul kıymet  alım – satımı ile  devamlı olarak  uğraşanların  bu  faaliyetlerden  elde ettikleri  gelirlerle  ticari kazanç olarak  kabul olunmaktadır.[4] 

Sürekli olarak (yılda birden  fazla taşıt  alıp satmak  ticari faaliyet olarak kabul edilmektedir) taşıt alım satımı  yapmak  ticari faaliyettir. Bu  faaliyetin de vergi dairesine mükellef kaydı yapılarak  beyan edilmesi  gerekmektedir.  Burada bir yıl içerisinde birden çok   araç alım  satımı yapılması  faaliyetin sürekli olarak yapılmış olduğu varsayılmaktadır. Böyle bir durumda olan kimse için  hem  gelir vergisi, KDV, muhtasar ve geçici vergiler yönünden  vergi kayıtlarının  açılması  zorunludur.   Bunun  yanı sıra böyle bir durumda mükellef olan  kişinin  defter  tasdik ettirmesi kazancını  işletme veya bilanço esasına göre tespit etmesi  gerekir.  Ayrıca, bu mükellef, noterden  veya anlaşmalı matbaadan  fatura bastırılması  gerekmektedir.[5]

---

[1] Bir yıl içerisinde birden çok  araç alım satımı işlemleri ticari niteliği kazanacağından dolayı bu işlemler  mutad meslek olarak yapıldığı  varsayılır ve  gerçek usulde  vergi kaydı  açılmaktadır.  Gerçek usulde mükellef olan bir kimse böyle bir araç satım işlemlerine aracılık etmesi durumunda “bir nev’i galericilik”  gibi ticari faaliyet  yapılmış olduğu kabul olunmaktadır.

[2] GVK md. 37

[3] GVK md.38

[4] GVK GT 103 ,104.

[5] VUK md. 230.

Son zamanlarda vergi daireleri kendilerine  trafikten gelen  bilgiler doğrultusunda bir yıl içerisinde  sık sık araç alım satımı yapanlara gerçek usulde gelir vergisi  kaydı  açarak  kendilerinden  e-beyan yoluyla  yıllık beyanname,  KDV, geçici vergi ve muhtasar beyanname vermelerini istemektedir.  Böyle bir durum karşısında mükellefin  araç satışları ile ilgili  banka hesap bilgilerinin irdelenmesi alış satış kazancının   saptanması yönünden  banka kayıtları da önem  taşımaktadır.  Buradan  hareketle  araçların  alış bedellerinin    bilinmesi ve yapılan  giderlerin  alış bedeline eklenmesi  ve sonuçta satış bedeli ile bu tutarların mukayese edilmesi zorunludur.  Örneğin,  10.000 TL’ye alınan  bir araç daha sonra  17.000 TL’ye satılması halinde ve alışla da ilgili 2.500 TL gider katlanması  halinde  bu aracın  net satış bedeli:  17.000-12.500 =  4.500 TL   safi kazanç bulunmaktadır. [1]

Geçmiş yıllarda yıl içerisinde birden  fazla araç alım satımı  yapanların  durumlarını  gözden  geçirmeleri ve  sattıkları araç bedellerinin  satış bedeli ile  alış bedeli arasındaki farkı bulmaları ve buna göre beyanlarını yapmaları  zorunludur.   Bazı durumlarda satış bedelinin bilinmemesi  veya bulunmaması  halinde aracın  emsal  satış bedeli veya  kasko değeri  ölçü olarak  dikkate alınabilir. Bu gibi durumlarda taşıtın  alış bedeli ile  bu bedel üzerine yapılan  masrafların  da  dikkate alınması zorunludur.   Geçmişe yönelik vergi daireleri tarafından  yapılan inceleme  ve araştırmalarda  satışa konu  araçlarla ilgili  bedellerin   takibi  önem  taşımaktadır.  Trafik idareleri  tarafından vergi dairelerine yollanan  listelere göre TC kimlik numaraları  dikkate alınarak  satıcıların  vergiye ilişikleri denetlenmektedir.   Vergi dairesinde hiç  kaydı olmadığı halde sürekli olarak  araç satanların  son  günlerde vergi dairesine beyana davet  edildiği  rastlanılmaktadır.   Aynı durum
gayrimenkul  alım ve satımlarında da benzeri  işlem  yapıldığı  görülmektedir. [2]

Sürekli olarak  araç satımı  ölçüsü hakkında bir kişinin bir takvim yılı içerisinde  birden  fazla araç alıp  satması halinde bu durum mutat meslek  olarak  ifa edildiği  kabul olunmaktadır.   Bir kişinin  bir kez araç alıp satması  halinde  bu işlem  süreklilik  arz etmediğinden  dolayı  mutat  meslek  olarak yapıldığı iddia edilemez.[3]       

---

[1] Aracın  satılması  esnasında yapılan bütün giderler ve ödemeler noter, komisyon, vergi, resim, harç vs. ayni vergiler aracın  satın alma  bedeline eklenerek maliyet belirlenir.

[2] Ayrıntılı  açıklamalar için bkz. SELİMOĞLU Recep, İnşaat Muhasebesi ve Vergi, Hipotez Yayınları, s.6-8.

[3] GVK md.82.
 

17.02.2012

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.