Dr. Mustafa Alpaslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
m.alpaslan@windowslive.com

03.07.2009 Tarih İtibariyle Arsası Olup Bina İnşaat Ruhsatı Alamayan Kooperatifler İçin Vergi Kaydı Açılamaz

Bilindiği gibi, KVK’nın 4/1-k maddesine göre, tüketim ve taşımacılık  kooperatifleri hariç olmak üzere, kooperatifler belli şartlarla kurumlar vergisinden muaftır.  Tüketim ve taşımacılık kooperatifleri için ise hiçbir şekilde muafiyet söz konusu  değildir.[1] Bu  kooperatiflerin her halükarda vergi kaydı  vergi daireleri tarafından açılmaktadır.

Söz konusu maddeye göre, kooperatif muafiyeti aşağıda  belirtilen koşulların sağlanması  halinde mümkün olabilecektir.

Bu  koşullar şunlardır:

a) Ana sözleşmelerinde; sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, idare meclis başkan ve üyelerine kazanç üzerinden hisse verilmemesi, ihtiyaç akçelerinin dağıtılmaması, münhasıran ortaklarla  iş görülmesine dair hükümlerin bulunması,

b) Ana sözleşmelerinde fiilen yukarıdaki  kayıt ve şartların  yer alması ve bunlara fiilen  uyulması,

c) Bu kayıt ve şartlara ek olarak ilgili  maddede yapı kooperatifleri için ayrı bir şart daha öngörülmüştür. Buna göre, yapı kooperatiflerinin muafiyetten yararlanabilmeleri için; kuruluşundan inşaatın  bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu  inşaat işlerini kısmen veya tamamen  üstlenen gerçek kişilerle  tüzel kişi temsilcilerine veya  KVK’nun 13. maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu  kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermemesi ve yapı ruhsatı ile arsa tapusunun kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olması gerekmektedir.

Diğer taraftan, konut yapı kooperatiflerine yapılan  inşaat taahhüt işlerinde, mal

teslimi ve  işçilik için  satış protokolü düzenlenmesi durumunda, %1 indirimli KDV oranı  ve/veya KDV istisnası  uygulanıp uygulanmayacağı konusunda tereddütler oluşmuştur.  Bu  tereddüt Maliye Bakanlığı tarafından verilen bir özelge ile %1 KDV oranı  veya KDVK geçici 15. maddesine göre KDV istisnası  uygulaması gerektiği  yönünde özelge verilmiştir.[2]

Konuyla ilgili  olarak Maliye Bakanlığı  tarafından verilen bir özelgede vergi mükellefiyetinin hani hallerde açılacağı ve hangi hallerde mükellefiyet kaydının  açılmayacağına ilişkin belirlemeler yapılmış olup, özelgenin özeti aşağıda olduğu gibidir:

“……

Bilindiği üzere, KDVK’nuna 4369 sayılı kanunla eklenen geçici 15. madde ile, 4369 sayılı kanunun yayımlandığı 29.07.1998 tarihinden önce  bina inşaat ruhsatı alınmış olan  inşaatlara ilişkin  olarak konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri KDV’den istisna edilmiştir.

Öte  yandan, KDVK’nun 17/4-k maddesinde yer  alan konut yapı kooperatiflerinin üyelerine konut teslimlerinin istisna kapsamında olacağına ilişkin ifade, 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı RG’de yayımlanan 16.09.2009  tarih ve 5904  sayılı kanunun 13/b maddesi ile madde metninden çıkartılarak KDVK’nun geçici 28. maddesine taşınmıştır.

Söz konusu  madde hükmüne göre; 03.07.2009 tarihinden önce bina inşaat ruhsatı almış olan konut yapı kooperatiflerince, üyelerine yapılan  konut  teslimleri KDV’den müstesnadır.

Bu  açıklamalara göre konut yapı  kooperatiflerinde mükellefiyet tesisi konusunda aşağıdaki şekilde  hareket edilecektir.

a) Geçici 28. maddenin yayımlandığı 03.07.2009 tarihinden önce bina  inşaat ruhsatı almış olmaları halinde bu  ruhsatlara dayanılarak inşa edilecek konutların üyelere tesliminde (vergiye tabi  başka işlemleri bulunmamak kaydıyla)  69 Seri Nolu KDV GT gereğince,  mükellefiyet tesis ettirmelerine ve beyanname vermelerine gerek bulunmamaktadırlar.

Bu  kooperatiflerin 03.07.2009 tarihi itibariyle inşaat ruhsatı alınmamış başka

arsalarının  bulunması  halinde, bu  arsalarda inşa edilecek konutlar için inşaat ruhsatı alınıncaya kadar mükellefiyetleri tesis edilmeyecektir.

b) 03.07.2009 tarihi itibariyle  arsası olup bina inşaat ruhsatı almamış  kooperatifler ile bu  tarih itibariyle  hiç arsası bulunmayan veya bu  tarihten sonra  kurulacak kooperatiflerin, bina inşaat ruhsatı almadıkları müddetçe  mükellefiyetleri tesis edilmeyecektir.

……….”

şeklinde görüş bildirmiştir.[3]

Bu durumda özellikle yapı kooperatiflerinin 3 Temmuz 2009 tarih itibariyle  arsası  mevcut ise ve bu  arsaya iskan raporu alınmamışsa  vergi kaydı  inşaat ruhsatının  alınması halinde açılacaktır.    Aksi takdirde, yapı kooperatiflerine beyanname verilmemesi dolayısıyla VUK mük. 355/1-1 maddesi  gereğince beyannameyi internet ortamında vermediği gerekçesiyle özel usulsüzlük cezasının kesilmesi  hukuka uyarlı olamaz.

---

DİPNOTLAR
[1] ÜREL Gürol, Yeni Kurumlar Vergisi Kanunu Yorum ve Açıklamaları, Maliye ve Hukuk  Yayınları, Mart  2009, s.54-57.

[2] KIZILOT Şükrü,  KDV Kanunu  ve Uygulaması, Yaklaşım Yayıncılık, 5. Baskı,  2010,  s.363. söz konusu  Bakanlık özelgesinin gün ve sayısı: 6.1.2000 gün ve 0.52/5274-161 sayılı.

[3] Maliye Bakanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın, 04.09.2009 tarih ve B.07.1.GİB.0.01.53/5317-2383 sayılı  Özelgesi.

19.10.2011

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.