Dr. Mustafa Alpaslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
m.alpaslan@windowslive.com
Basit Usule Tabi Mükellefler 27 Şubat 2018 Beyanname Verme Zamanı
Bilindiği gibi, bir kısım ticari ve mesleki kazanç sahipleri her yıl Şubat ayı içerisinde kazançlarını basit usul esasına göre vergilendirmektedir. GVK’nun 47. 48 md hükümlerine göre basit usulde vergilendirilen mükellefler kazançlarını her yıl Şubat ayı içerisinde beyanname ile vergi dairesine beyan etmek durumundadırlar.
Basit usulde vergilendirilen mükelleflerle ilgili 215 Seri Nolu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde bunların belge düzenlemedikleri günlük hasılatlar için gün bitiminde bir fatura ile bunları belgelendirmelerine izin verilmiştir. Düzenlenen faturanın alıcı bilgileri bölümüne ….. tarihli toplam hasılat ibaresi yazılmaktadır.
Basit usule tabi mükellefler yanıltıcı belge düzenledikleri veya kullandıkları takdirde bu hususun kendilerine tebliğ edildiği tarihi izleyen ay başından itibaren ikinci sınıf tüccarlara ilişkin hükümlere tabi olurlar.[1]
Basit usule ait ticari ve mesleki kazanca ait beyannameler internet üzerinden vergi dairesine gönderilmektedir. Bazı hallerde, basit usule ait yıllık beyannameler kağıt ortamda da düzenlenip, elden vergi dairesine verilebilmektedir. Basit usule tabi olmanın genel koşulları GVK’nun 47. maddesinde, özel koşulları ise 48.maddesinde belirlenmiştir. Ayrıca, basit usulün sınırı da GVK’nun 51. maddesinde 12 madde halinde sayılarak belirtmiştir.
Basit usulden yararlanamayacak olanlar daha çok şirket ortakları ile aracılık işi yapanlar ile ve kıymetli maden ve mücevherat alım-satımı yapanlardır.[2]
Bilindiği gibi gelir vergisine tabi olan ticaret ve sanat erbabının kazancının tespitinde iki usul mevcuttur. Bunlar; basit usul, gerçek usuldür.
Basit usulde vergilendirme kapsamında bulunan mükelleflere, gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerden farklı birtakım kolaylıklar sağlanmıştır. Bu mükelleflerin iş hacminin sınırlı olması nedeniyle, kazanç tespiti işlemlerinin basitleştirilmesi amaçlanmıştır.Bu çerçevede basit usulde vergilendirmede sağlanan bazı kolaylıklar şunlardır:
- Defter tutma yükümlülüğü yoktur. Ancak her yıl Şubat ayında yıllık beyanname verilmektedir.
- Vergi tevkifatı yapılmaz ve muhtasar beyanname verilmemektedir.
- Geçici vergi beyan ve ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır.
- Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden istisnadır.
- Ticari kazancın tespitinde amortismana tabi iktisadi kıymet alışları ve satışları dikkate alınmamaktadır.
- Alınan ve verilen belgelerin kayıtları mükelleflerin bağlı oldukları meslek odalarındaki bürolarda tutulmaktadır. Ancak, isteyen mükellefler kayıtlarını hiçbir yerden izin almadan kendileri tutabilecekleri gibi meslek mensuplarına da tutturabilirler.
Basit usulde ticari kazancın tespitine gelince; basit usulde ticari kazanç, bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet farktır. Bu fark, faaliyetle ilgili olarak alınması ve verilmesi mecburi olan alış ve giderler ve hâsılatlara ilişkin belgelerde yazılı tutarlara göre hesaplanacaktır. Kazancın bu şekilde tespiti sırasında emtia ticareti ile uğraşanlarca;
- Hesap dönemi sonundaki emtia mevcudunun değeri hâsılata,
- Hesap dönemi başındaki emtia mevcudunun değeri giderlere
ilave edilecektir.
Ancak, kullanılan sabit kıymetler gider yazılmayacak ve üzerlerinden amortisman hesaplanmayacaktır. Kazancı basit usulde tespit edilen mükelleflerin defter tutma yükümlülükleri bulunmamaktadır.
Basit usulde ticari kazancın beyanı ise; yıllık Gelir Vergisi beyannamesi verilme zamanı ve yeri
- Gelirin sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan ibaret olması halinde, 2017 yılı kazançlarına ilişkin yıllık beyanname 2018 yılı Şubat ayının başından yirmi beşinci günü akşamına kadar verilecektir.
- Basit usulde tespit edilen ticari kazanç yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde, 2017yılı kazançlarına ilişkin yıllık beyanname 2018 yılı Mart ayının başından yirmi beşinci günü akşamına kadar verilecektir.
- Beyanname, kayıtlı bulunulan vergi dairesine verilecektir.
- Beyanname elden verilebileceği gibi posta ile de gönderilebilecektir.
- Beyanname taahhütlü olarak posta ile gönderildiğinde, postaya veriliş tarihi beyannamenin verildiği tarih olarak kabul edilecektir.
- Beyanname normal (adi) posta ile veya özel dağıtım şirketleri aracılığıyla gönderilirse, vergi dairesine ulaştığı tarih beyannamenin verildiği tarih olarak kabul edilecektir.
- Tam otomasyona geçen vergi dairesi mükellefleri beyannamelerini, elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi almış olan, basit usul mükelleflerinin bağlı olduğu meslek odaları veya 3568 sayılı Kanun uyarınca yetki almış olup bağımsız çalışan Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirler aracılığı ile elektronik ortamda gönderebilirler.
Beyanname posta yoluyla gönderilecekse, beyannamenin taahhütlü olarak gönderilmesi daha uygun olacaktır.
Beyan edilecek gelir üzerinden yapılacak indirimler şunlardır:
Ticari kazancı basit usulde vergilendirilen mükellefler, gerçek usule tabi mükelleflerde olduğu gibi,yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerine ilişkin olarak Gelir Vergisi Kanununun 89'uncu maddesinde belirtilen harcamalarını (şahıs sigorta primleri ve bireysel emeklilik katkı payları, eğitim ve sağlık harcamaları, bağış ve yardımlar, sakatlık indirimi vb.) indirim konusu yapabileceklerdir. Söz konusu İndirimlerin yapılabilmesi için, yıllık beyanname ile bildirilecek bir gelirin bulunması ve yapılacak indirimlerin ilgili mevzuatta belirtilen şartları taşıması gerekir.
Yıllık Gelir Vergisi beyannamesinin doldurulmasında dikkat edilecek hususlar Maliye Bakanlığı tarafından bastırılıp dağıtılan beyanname düzenleme kılavuzlarında açıkça belirtilmiştir. Buna göre;
- Beyanname bir örnek doldurulacaktır.
- Mavi veya siyah tükenmez kalem kullanılarak büyük harflerle doldurulacaktır.
- Okunaklı bir şekilde düzenlenmesine özen gösterilecektir.
- Rakamlar arasına herhangi bir işaret konulmayacak ve sayısal ifadeler romen rakamı ile yazılmayacaktır.
Basit usulde gelir vergisine ait ödeme zamanları aşağıda olduğu gibidir:
- Şubat ayı (1-27 Şubat) içerisinde verilecek beyannameler üzerinden hesaplanan gelir vergisi Şubat ve Haziran aylarında olmak üzere, iki eşit taksitte ödenecektir.
- Basit usulde tespit edilen ticari kazanç yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde Mart ayı içerisinde verilecek beyannameler üzerinden hesaplanan gelir vergisi Mart ve Temmuz aylarında olmak üzere, iki eşit taksitte ödenecektir.
- Basit usul mükellefleri vergi matrahlarının tespiti ile ilgili giderlerini ispatlamaya ve dosya içinde saklayarak istenildiği takdirde ibraza mecburdurlar.
- Basit usul mükellefleri defter tutma zorunluluğuna ilişkin hükümleri GVK hükümlerine göre basit usule ilişkin uygulamalarda dikkate alınmaz. Ancak, yazar kasa kullanabilirler.
- Basit usul mükelleflerinin beyanname ve diğer işlemleri bağlı oldukları oda veya birlikler bünyesinde bulunan muhasebe bürolarında tutulabilir. İsteyen mükellefler ise herhangi bir mali müşavir ile anlaşma yaparak kayıtlarını SMMM ofislerinde tutturabilir.
- Basit usul mükellefler kendi aralarında yapılacak ticari işlemler ile son tüketicilerden mal ve hizmet bedeli olarak yapacakları 7.000 TL’yi aşan tahsilat ve ödemelerini banka sistemi üzerinden geçirmek zorundadır.
- Basit usul mükellefler her yıl 31 mayısa kadar vergi levhalarını almak zorundadır.
- Basit usul mükellefleri kendi işyerlerinde bilfiil çalışmaları veya bulunmaları zorunludur. Ancak bu mükelleflerin işlerinde yardımcı işçi çalıştırmaları veya çırak kullanmaları mümkündür. Bu kimseler diğer ücret kapsamında vergilendirilecektir.
- Basit usul mükellefleri KDV beyannamesi vermek zorunda değildir.
- Basit usul mükellefleri ÖTVK’na göre bir işlem olduğu takdirde (ÖTV yasası 1,2,4 sayılı listeler) ÖTV mükellefi olarak beyanname vermeleri gerekir.
Basit usule ait gelir verginin ödenebileceği yerler aşağıda olduğu gibidir:
- Vergi tahsiline yetkili olan banka şubelerine,
- Bağlı bulunulan Maliye Bakanlığına ait vergi dairelerine
- Bağlı bulunulan vergi dairesinin belediye sınırları dışındaki yerlerde bulunuluyorsa herhangi bir vergi dairesine ödenebilir.
Vergi kesintisi ve diğer beyanların durumuna gelince;
- Gelir Vergisi Kanunu'nun 94'üncü maddesinde, yaptıkları ödemelerden vergi tevkif edecekler arasında basit usulde vergilendirilen mükellefler sayılmamıştır. Bu nedenle, bu mükellefler yaptıkları ödemeler üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapmayacaklar ve muhtasar beyanname vermeyeceklerdir.
- Diğer taraftan basit usulde vergilendirilen mükellefler geçici vergi ödemeyeceğinden buna ilişkin- beyanname vermeyecekler ve bildirimde bulunmayacaklardır.
- Yaptıkları teslim ve hizmetler katma değer vergisinden istisna olduğundan katma değer vergisi beyannamesi de vermezler. (3065 sayılı KDVK’nun md.17).
- Basit usule tabi mükellefler 25 Şubat 2018 tarihine kadar beyannamelerini elektronik ortamda veya kağıt beyanname şeklinde vergi dairesine verebilirler.
- Basit usulden yararlanamayacak olanlar GVK md.51’de belirtilmiş olup, bu kimseler büyük çaplı iş yapan gerçek usulde gelir vergisi mükellefleridir. (2017 yılı basit usule tabi mükellefler için vergi rehberi sayfa 4)
- İlk defa basit usule giren mükellefler 8.000,00 TL’lik vergi indiriminden faydalanabilirler. (Bkz. 2017 basit usul vergi rehberi s.12) (Bu uygulama 1.1.2016 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir)
- Ticari kazancı basit usulde vergilendirilen mükellefler, genç girişimcilere ilişkin …… TL’lik kazanç istisnası ile 8.000,00 TL’lik indirime ilişkin koşulları birlikte taşımaları durumunda herhangi birinden yararlanabilirler. Bu konuda seçim yapma olanağı kendilerine aittir.
- Basit usulden herhangi bir nedenle gerçek usule geçen mükelleflerden 8.000,00 TL’lik indirimden yararlanma olanağı yoktur. (Bkz. GVK GT Seri No 292)
- Basit usulde vergilendirilen engellilerin beyan edilen gelirlerine GVK md.31 uyarınca yıllık indirim uygulanır. (Bkz.Rehber s.13)
- GVK’nunda 6663 sayılı yasayla yapılan düzenlemeye göre ticari, zirai ve mesleki faaliyet nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti açılan ve başlangıç tarihi itibariyle 29 yaşını aşmamış olan tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren 3 vergilendirme dönemi süresince elde ettikleri kazançlarından 8.000,00 TL istisna olan kısmı madde de yazılı olan koşullar kapsamında gelir vergisinden müstesnadır.
- 10 şubat 2016 tarihinden önce işe başlayan mükelleflerin 6663 sayılı kanun gereğince söz konusu indirimden yararlanmaları mümkün değildir.
- Basit usul mükellefler beyan ettikleri matrahlardan yıl içerisinde kesinti yoluyla ödenen gelir vergisini tahakkuk eden vergiden mahsup edebilirler. Ayrıca, yıl içerisinde ödenmiş bağkur primlerini ve yine beyannamenin 16 nolu satırında göstererek indirim konusu yapabilirler.
- Varsa geçmiş yıl zararları beyannamenin 19. Satırında düşülebilir. Peş peşe 5 yıl içinde indirilmeyen zarar bakiyesi ertesi yıllara devredilemez.
[1] Bkz. GVK md.46.
[2] Beyanname Düzenleme Kılavuzu 2010, HUD Yayınları, İstanbul, 25.2.2010, s.12-14.
02.02.2018
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.