Dr. Mustafa Alpaslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
m.alpaslan@windowslive.com

Vergi Dairesi, Geçmişe Yönelik Mükellefiyet Tesis Edebilir Mi?

Bilindiği gibi, vergi daireleri yoklama fişine istinaden  veya  yaygın  denetim  tip tutanağına istinaden geçmişe yönelik   vergi kaydı açabilmektedirler.  Geçmişe yönelik  açılan  bu vergi kayıtlarının  dayanakları ve mükellefiyeti sağlıklı olup olmadığı tartışılmaktadır.   Örneğin, 2013 yılının  mart ayında düzenlenen  bir yoklama fişine istinaden   1.5.2008 tarihinden  itibaren  vergi kaydı açılarak,  geçmişe etkili mükellefiyet  tesis edilebilmektedir.

Geçmişe etki edecek  mükellefiyet tesis işlemlerini son yıllarda  sıklıkla  yaşamaktayız.  Örneğin,  araç alım satımlarında vergi daireleri  geçmişe etkili olacak şekilde vergi kaydı açmaktadır.  Bunun dışında yine geçmişe etkili  olacak şekilde  vergi kayıtları   yoklama fişine istinaden  sıklıkla açılmaktadır.   Burada önemli olan   düzenlenen  tutanağın sıhhatli olup olmadığıdır.

Gerek yaygın tip denetim tutanaklarında ve gerekse normal  yoklama fişlerinde  vergiye tabi  olayın   ve işe başlama durumunun açıkça tespiti yapılmalıdır.   Bu  tespitlerin tereddüde yer  vermeyecek şekilde somut bir tutanağa bağlanmalıdır. 

Örneğin;

1)     Bir işyerinin tadilat amacıyla  tutulması  bu  işyerinde boya, badana, tadilat vs yapılması  işe başlamayı göstermez.

2)     Serbest meslek  erbabında  bir işyerinin  açılması  işe başlama için  yeterli görülmektedir. 

3)     Yoklama fişinde mükellef dışında mükellefle ilgisi olmayan  kişilerin ifadelerine dayalı olarak vergi kaydı açılamaz.   Örneğin,  bir kırtasiye  dükkanında  mükellefin  18 yaşından  küçük  oğlunun  beyan ve ifadesine dayanılarak  bu  işyeri ile ilgili  yoklama yapılamaz.

4)     Mükellefin  bir işyerini tutması  ve o işyerine henüz  malzeme almamış olması, bu işyerinde belirli  tesisleri montaj yapması işe başlama olarak  kabul edilmemektedir.   Hatta, mükellefin işyerini mülk  sahibi   ile kira kontratı düzenlemesi  işe başlama sayılmaz. 

5)     Bir gerçek kişinin  evinde veya seyyar olarak  resim  yapması, otantik çeşitli  hediyelik eşya üretmesi  ve bunları satması  gerçek usulde veya basit usulde  mükellef olmayı gerektirmemeye bilir. 

6)     Bir gerçek kişinin  kişisel  otomobilini satması,  yerine yeni otomobil  alması veya  pert olan  otomobilini bir kenara bırakıp, tekrar  ikinci  bir araba alması, hatta aldığı bu  ikinci  otomobili  satması halinde “galericilik” veya “oto alım-satımı”  mükellefiyeti  tesisini gerektirmez. 

7)     Bir gerçek kişinin  kendi  arazisinde veya tarlasında kullanmak  maksadı  ile bir kamyonet alması bu kişinin  nakliyecilikten dolayı  gerçek usulde mükellef olmasını  gerektirmez. 

8)     Bir avukatın ikametgahına levha asması, faaliyette bulunduğu anlamına gelmez.[1]

Sonuç olarak, düzenlenen yoklama fişlerinde  veya işe başlama ile ilgili denetim tutanaklarında  mükellefin  somut  beyan ve ifadelerinin  alınması  ve buna göre ticari  faaliyeti  kavrayan  gerçek ve fiili  tespitlerin  yapılması   esastır.   Yoklama fişlerinde asıl  beyan ve ifadesi yer alması  gereken kişiler dışında olayla açıkça ilgisi  olmayan  hasım ifadeleri,  civardaki komşuların ifadesi,vs. bilgilerden yola çıkılarak  vergi kaydı açılması  yıllar sonra  önemli miktarlara varan cezalar ile  karşılaşılması  sonucunu  ortaya  koymaktadır.   Kesilen  özel  usulsüzlük cezaları  veya e-beyan özel  usulsüzlük cezaları  önemli  meblağlara varmaktadır.[2]

---

[1] Dnş. 11. D., 07.01.1997 gün ve E:1995/5064-K:1997/20 sayılı karar.  Ayrıca bkz.  Maliye Bakanlığı özelgesi, 24.4.1987 gün  ve GVK/3-2130 sayılı.

[2] Bir mükellefe geriye doğru  mükellefiyet tesisi açılarak 1 yıl için  14.600,00 TL özel  usulsüzlük cezası kesilmiştir. 

07.10.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.