Dr. Mustafa Alpaslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
m.alpaslan@windowslive.com

Serbest Meslek Kazancında: Avans Tahsilat

Bilindiği gibi, serbest meslek  kazancı sermayeden  ziyade kişisel  mesaiye  ilmi veya mesleki  veya teknik bilgiye veya uzmanlığa dayanan  ve ticari özellikli olmayan işlerin  işveren bağlı olmaksızın  kişisel  sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yürütülmesi  serbest  meslek  kazancının  tanımını  oluşturmaktadır.[1]  Serbest meslek  erbabı  193 sayılı  GVK’nın 65 md hükmüne göre;  bilirkişilik, tahkim, mütalaa vermesi durumunda  bu  işleri nedeniyle  aldıkları ücretler de serbest meslek  kazancı  sayılabilir. 

Diğer taraftan, serbest  meslek  faaliyetini mutat  meslek  halinde ifa edenler, serbest  meslek  erbabı  sayılmaktadır.   Serbest  meslek  faaliyetinin  yanı sıra  bu  işle ilgili  olarak meslekten başka bir iş veya  görev ile devamlı olarak  uğraşılması halinde serbest  meslek faaliyeti  vasfı  değişmez.

3568 sayılı yasaya göre unvan almış bir mali  müşavirin mesleği dolayısıyla tasfiye memurluğu yapması, bilirkişi yapması, bir kooperatifte denetçilik  yapması, kanunen yapılamayacak,  yasaklanmış işlerden  sayılmaz.  Serbest  meslek  erbabında  tahsilat  genelde nakit olarak tahsilat  sayılmaktadır.  Serbest  meslek  erbabının  banka hesabına müşteriler tarafından para  yatırılması  tahsilat hükmündedir. Serbest  meslek  ücreti, ayın olarak da tahsil  edilebilir.   Avans olarak yapılan tahsilatlar da tahsilat  hükmündedir.   Bu  nedenle, bir avukatın müşterisinden   keşif bedeli alması, dava açma, temyiz, itiraz vb.  başvuruları nedeniyle aldığı paralar ise serbest meslek  ücreti  kapsamında sayılmamaktadır. 

Kollektif veya adi  komandit  şirket  statüsünde serbest  meslek  faaliyetinin  sürdürülmesi halinde de  gelir serbest meslek  kazancı  sayılır.  Kollektif veya adi komandit şirket  ortakları  tarafından  payları  oranında kişisel olarak  serbest  meslek  kazancı  yıllık  beyanname ile  beyan edilecektir.   Limited şirket olarak serbest meslek  faaliyetinin  sürdürülmesi halinde ise, bu  faaliyet  kurum  kazancı  olarak  değerlendirilecek ve buna göre serbest meslek  kazancı değil, kurum ticari kazancı olarak  beyanı  yapılacaktır. 

Öte yandan, serbest  meslek  erbabı için   naklen  tahsil edilmemiş olsa bile,  bilgisi  dahilinde  alınan paralar, ayrıca  serbest  meslek  erbabı için  PTT, banka, noter  veya  benzeri kurumlara yapılan  ödemeler, havaleler, EFT’ler tahsil sayılmaktadır.   Ayrıca,  bir avukatın  mesleki  hizmetinden  doğan  alacağını  borcu  için  temlik  etmesi de tahsil  hükmündedir. 

Vergi, resim, harç, keşif, tanıklık, bilirkişilik ve ekspertiz gibi hususlara  harcanmak üzere müşteri veya müvekkilden  alınan ve tamamen bu  hususlara sarf  edilen para ve ayınlar kazanç sayılmaz.   

Avukatlar tarafından  karşı  taraftan alınan  “karşı yan  ücretleri” de serbest  meslek  kazancı  hükmündedir. 

Bir Danıştay  kararında: “davanın  kaybedilmesi halinde,  müşteriye iadesi meşrut olan paranın  alındığı  sene gelirleri meyanında yer  alması, bunun iadesi  gerekli bulunduğu yılda masraf olarak yazılması  icap eder.”[2]

---

[1] Bkz. GVK md. 65, 66, 67.

[2] ÖZBALCI Yılmaz, Gelir Vergisi Kanunu  Yorum ve Açıklamaları, Oluş Yayıncılık, Şubat 2012, s.540.

21.08.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.