Dr. Mustafa Alpaslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
m.alpaslan@windowslive.com

Müstahsil Makbuzunun Düzenlenmesine İlişkin Kurallar

Bilindiği gibi, müstahsil  makbuzu  213 sayılı VUK’nun 235. maddesi hükmüne göre düzenlenmektedir.  

Madde hükmüne göre,

“(4444 sayılı Kanunun 13/C-5 maddesiyle değişen ibare Yürürlük; 14.8.1999) Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazancı basit usulde tespit edilenler ve (****) defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçiler (4369 sayılı Kanunun 81/A-9 uncu maddesiyle değiştirilen ibare Yürürlük: 29.7.1998) gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilerden(*****) satın aldıkları malların bedelini ödedikleri sırada iki nüsha makbuz tanzim etmeye ve bunlardan birini imzalıyarak satıcı çiftçiye vermeye ve diğerini ona imzalatarak almaya mecburdurlar. Mal tüccar veya çiftçi adına bir adamı veya mutavassıt tarafından alındığı takdirde makbuz bunlar tarafından tanzim ve imza olunur.

Çiftçiden avans üzerine yapılan mubayaalarda, makbuz, malın teslimi sırasında verilir.

Müstahsil makbuzunun tüccar veya alıcı çiftçi nezdinde kalan nüshası fatura yerine geçer.

Müstahsil makbuzunda en az aşağıda yazılı bilgiler bulunur:

1.      Makbuzun tarihi;

2.      (2365 sayılı Kanunun 38'inci maddesiyle değişen bent) Malı satın alan tüccar veya çiftçinin soyadı, adı unvanı ve adresi;

3.      Malı satan çiftçinin soyadı, adı ve ikametgahı adresi;

4.      Satın alınan malın cinsi, miktarı ve bedeli;

Bu Maddede yazılı makbuzlar hiçbir resim ve harca tabi değildir.

(2365 sayılı Kanunun 38'inci maddesiyle eklenen fıkra) Müstahsil makbuzları seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir”

Öte yandan,  müstahsil  makbuzu  çiftçiden avans üzerine yapılan  alımlarda  makbuz  alım esnasında alım  tarihine göre düzenlenir.   Ön ödemelerde müstahsil  makbuzu  düzenlenmez. 

Müstahsil  makbuzu  sadece ve sadece tarımsal  ürünlerin  alımı  sırasında  tüccar  tarafından  düzenlenir.  Düzenlenen  makbuz  çiftçi veya  onun  bir adamı  veya  aracısı  tarafından alındığı takdirde müstahsil makbuzu   birlikte imza altına alınır. 

Müstahsil  makbuzlarında çiftçinin  mutlak  surette TC nosu yer almalıdır. 

Tarımsal  ürünlerin  dışında çiftçilere  herhangi bir hizmet  yaptırılması halinde müstahsil  makbuzu  düzenlenmez.  Bunun  yerine, “gider pusulası” düzenlenilerek  gerekli  ödeme yapılır. 

Müstahsil  makbuzu üzerinde KDV gösterilmez. Sadece, zirai stopaj yer  alır.  Ayrıca,  çiftçinin  sosyal  güvenliği yoksa  SGK kesintisi  yapılır.  Yapılan bu  kesintiler çiftçinin  emekli olabilmesi için  ileride  emeklilik  sırasında dikkate alınır.   Tarımsal  kesintilerle ilgili  SGK tarafından   yayımlanan  2.7.2013 gün ve 2013/27 sayılı  genelgede  ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır.  SGK kesintisi  tarımsal  faaliyette bulunanlardan  tüccarın satın  aldığı  ürün bedelleri üzerinden  brüt tutar x %1 olarak  kesilir.  Bu  kesinti   31.12.2013 tarihine kadar %1 olup, 1.1.2014 tarihinden sonra ise, %2 olarak sürdürülecektir. 
Müstahsil  makbuzları  asgari iki  nüsha düzenlenir.   Düzenlenen  makbuzlar seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir. [1]  

Müstahsil makbuzları 213 sayılı VUK  kapsamında düzenlenen   anlaşmalı matbaalar  veya  noterlerde  tasdik  ettirilerek  kullanılması  zorunludur.   Bu makbuzlar  fatura ve  fatura yerine geçen benzeri  kıymetli  evrak  hükmündedir.   Asıl müstahsil  yerine  başka kişi veya  kimseler adına fiktif olarak düzenlenen  makbuzlar  yanıltıcı belge hükmündedir.   Yanıltıcı olarak düzenlenen  müstahsil  makbuzları hakkında 213 sayılı VUK’nun 359. maddesine göre işlem  tesis  edilebilir.  Müstahsil  makbuzları kapsamındaki  ödemelerin  peşin olarak  o esnada çiftçiye ödenmesi zorunludur.  Makbuz bedelleri  çiftçinin  varsa banka hesabına  havale de yapılabilir.

---

[1] Bkz. VUK GT:141,159,164, GVK GT:215

26.07.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.