Dr. Mustafa Alpaslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
m.alpaslan@windowslive.com

Çalınan Veya Kaybedilen Nüfus Cüzdanları

Son yıllarda sahte veya kayıp nüfus cüzdanı ile şirket kuran kişilerin yaygınlaştığını basından veya günlük hayatımızda sık sık duymaktayız.  Son yıllarda insanların  ahlak erozyonuna uğraması nedeniyle insanlar başkalarının kimlikleri üzerinde kendi fotoğraflarını yapıştırmak suretiyle şirket kurma veya şirket paylarını devir alma  yoluna gittiklerini sıklıkla görebilmekteyiz. Bilhassa limited şirketler yönünden bu uygulamaların sıklıkla yaşandığını ticaret sicil memurluklarında da görebilmekteyiz.

Bilindiği gibi, şirket kuruluşlarında ve şirket pay devirlerinde  bu işlemlerin resmi noter huzurunda yapılması zorunludur. Şirket kuruluşu sırasında bizzat mükellefin noterde bulunması gerekmekte iken kimi zamanda vekaletname yoluyla şirket kuruluşu gerçekleştirilebilmektedir.

Limited şirketlerde pay devirleri  noter huzurunda pay devir sözleşmesi ve karar ile gerçekleştirildiği gibi aynı zamanda da “ortaklar pay defterine” bu pay devri ile ilgili kayıtlarında  şirket merkezinde  deftere düşülmesi zorunludur.[1]  Öte yandan, limited şirkette müdürler,  ortakların ad ve soyadları,  pay miktarları ve yapılan tediyeler, payların devir  ve intikalinin yazıldığı  pay defterini tutmakla yükümlüdürler. 

Pay devir ile ilgili sözleşmelerin bir nüshasının  noter  marifeti ile mükellef şirketin bağlı olduğu vergi dairesine   yollanması da ayrı bir zorunluluktur.

Nüfus cüzdanı kaybolan kişilerin  nüfus cüzdanlarını kaybettikleri tarihi  fark eder fark etmez hemen bir dilekçe ile  bu durumu  ilgili Ticaret Sicil Müdürlüğüne  bildirmeleri ve aynı şekilde böyle bir başvurunun da Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğine bildirilmesinde yarar görülmektedir.  

Diğer yandan, Gelir İdaresi, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 13.11.2008 tarihli özelgesinde de belirtildiği gibi; nüfus cüzdanını kaybeden veya başka bir şekilde elinden çıkan kişilerin bu durumu  vergi dairesine bildirmeleri gerektiği vurgulanmıştır.[2]

Gerçek kişilerin nüfus cüzdanlarının kaybolması veya çalınması halinde, kaybolan bu nüfus cüzdanı ile ilgili olarak kötü  niyetli kişiler tarafından vergi dairelerinin mükellefiyet tesisin önlenmesi için  bilgi verilmesi istenilmektedir.

Vergi mükellefiyeti bulunan ve  nüfus cüzdanını kaybeden kişilerin  bağlı bulundukları  vergi dairesine müracaat etmeleri ve dilekçeleri ekinde, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaraları ve nüfus cüzdanlarının kaybedildiğine veya çalındığına dair gazete ilanın/emniyet  birimlerince düzenlenmiş belgenin aslını ibraz  etmeleri halinde; GİB/Sicil işlemleri/Gerçek Kişi/Kaybedilen veya Çalınan Nüfus Cüzdanlarına İlişkin Bölüme dilekçe ile müracaatta bulunan gerçek kişinin, adı ve soyadı ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası bilgi girişi yapılacaktır.[3]

Sicil programı aracılığıyla  MERNİS/Kimlik Paylaşım Sisteminden kişinin çalınan veya kaybolan nüfus cüzdan bilgileri sorgulanacak sorgu sonucu MERNİS’den gelen Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, adı, soyadı, baba adı, anne adı, doğum yeri, doğum yılı bilgileri vergi dairesince kontrol edilip  onaylandıktan sonra MERNİS’den  gelen bilgiler ile nüfus cüzdanlarının kaybedildiğine veya çalındığına dair gazete ilanı/emniyet birimlerince düzenlenmiş belgenin tarih ve/veya sayısının bilgi girişi  yapılacaktır.

İşlemi biten dilekçe ve ekleri; mükellefin tarh dosyasında, vergi mükellefiyetini terk edenler ile vergi mükellefiyeti bulunmayanların müracaat ettiği vergi dairelerinde ise açılacak klasörlerde tarih sırasına göre saklanacaktır.

Sonuç olarak, eski şirketleri devir alıp, kullanmak isteyenlere yönelik  adayların  ve kimliklerinin  araştırılarak gerçek alıcı veya  hüviyetleri ile beraber gerçek kişi olup olmadıkları irdelenmelidir.

 

---

[1] Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığına verilen bir yazıda limited şirketlerde pay devri konusunda yeni bir açılım getirilmiş bulunmaktadır. Buna göre;

“Bu itibarla, limited şirket ortaklarının paylarının devri için ticaret sicilinde tescil ve ticaret gazetesinde ilan esas olmakla birlikte, tescil ve ilanın  yapılmaması halinde, devre ilişkin devir sözleşmesinin ve bu pay devrinin ortaklar kurulu kararıyla uygun bulunduğunun pay defterine kaydedilmiş olması halinde de pay devredilebilmektedir.

Diğer taraftan, TTK’nun 520. maddesinin 5. fıkrasında yer  alan “Payın devri veya devir vaadi hakkındaki mukavele yazılı şekilde yapılmış ve imzası  noterce tasdik ettirilmiş olmadıkça ilgililer arasında dahi, hüküm ifade etmez” hükmü vergi dairesine gönderilmesi üzerine sözleşmelerin şirketin tarh dosyasına konularak kamu alacaklarının takibinde göz önünde bulundurulması ve ayrıca devrin pay devrine  kaydedilip kaydedilmediğinin de  araştırılması gerekmektedir.”   şeklinde  bir görüş verilerek limited şirketler bakımından hisse devirlerinde yeni bir bakış açısı ve açılım getirilmiştir. Böylece, limited şirketlerde  pay devirlerinde  “pay  defterinin” de Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkındaki Yasa'nın "Limited şirketlerin amme borçları" başlıklı 35. maddesinde 5766 sayılı yasa ile yapılan değişikli...( KB)aranacağı ve bu deftere pay devri konusunun işlenip işlenmediği konuları da ayrıca araştırılacaktır.  (Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığına yolladığı 4.1.2007 gün ve B.07.1.GİB.0.05.71/7176-150  000124 sayılı yazıları).

[2] Gelir İdaresi Başkanlığı,  İstanbul  Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 13.11.2008 gün ve B.07.1.GİB.4.34.19.02/VUK/2-8-3252-12096 sayılı özelgesi.

[3] Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından, 27.03.2012 gün ve 33481 sayılı yazı 2004/13 Seri Nolu İç Genelgesi  gereğince mükellefin bilgisi  dışında  kaybedilmiş  bir nüfus cüzdanından dolayı art niyetli kişilerce açılan  vergi kaydı  kapatılmıştır. 

23.07.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.