Çiftçiler tarafından elde edilen ürünlerin değerlendirilmesi maksadı ile işlenmesi ve zirai faaliyet sınırları içerisinde kalmaktadır. Örneğin, çeltikten pirinç yapılması, sütten peynir, yoğurt veya yağ çıkarılması zirai faaliyet sınırları içerisinde kalacaktır. Aynı şekilde zeytinden yağ elde edilmesi de zirai faaliyet sayılmaktadır. Bu gibi işlerin aynı zirai işletmenin bir bölümünü oluşturan işletmede yapılıyor olması halinde bu işlemin zirai faaliyet sayılabilmesi için işletmenin sınai bir müessese önem ve çapında olmaması ve faaliyetini ana zirai işletmesinin ürünlerine ayırması gerekir. Örneğin, aynı zirai işletme içerisinde ürünlerin işlenmesi, değerlendirilmesi ticari bir faaliyet değil, zirai bir faaliyet olacaktır. Burada önemli olan nokta, dışarıdan herhangi bir ürün alınmadan sadece kendi işletmesi ile ilgili ürünlerin orada değerlendirilmesi esastır. Başka çiftçilerden ürün alınıp, işlendiği takdirde bu faaliyet zirai bir faaliyet olmaktan çıkacak, faaliyet ticari vasfa bürünecektir.
Diğer taraftan, elde edilen zirai ürünlerin satılması amacıyla satış mağazalarının açılması halinde zirai faaliyet, ürünler dükkan veya mağazaya girinceye kadar devam edecektir. Bu süreçten sonra ticari faaliyet safhası başlar. Tarlada ürün satışı zirai faaliyettir. Direkt olarak ürün satışı yapılmayan, zirai faaliyetle ilgili alım satım işlerinin takibi için açılan büro, başka bir işte kullanılmadığı takdirde mağaza sayılmamış ve ticari kazanç kapsamına girmeyecektir. Tarladan tohur olarak veya ağaçta yetişmiş bir ürünü satışı zirai faaliyettir. Ürünü satın alan kişi açısından ise, alım satım anından sonraki süreçlerde alıcı yönünden ticari kazançla ilgili hükümlere göre işlem yapılacaktır.
Canlı hayvan alım satımı işi normal koşullarda zirai bir faaliyet değildir. Başka bir ifade ile, celepcilik faaliyeti ticari faaliyettir. Köylünün kendi tarlasında veya ahırında hayvan yetiştirip satması faaliyeti ise zirai faaliyettir. Aynı şekilde, hayvanlardan elde edilen yün, yapağı ve süt elde edilerek bizzat çiftçi tarafından orada satılması zirai faaliyettir.
Bir zirai faaliyetin dolaylı olarak arazi üzerinde yapılmış olması bu faaliyetin zirai vasfını değiştirmez. Örneğin arıcılık faaliyeti veya bir mağarada kasalar içerisinde mantar yetiştirme işi de aynı şekilde zirai faaliyet olarak değerlendirilecektir.
Sonuç olarak, arazi üzerinde yapılan faaliyetlerde örneğin 2013 yılı için geçerli olan hububat ziraatinde ekili arazinin yüz ölçümü toplamı 1700 dönüm olması halinde bu çiftçi yönünden GVK’nun 53. ve ayrıca 94. maddesine göre tevkif suretiyle zirai vergileme yapılır. Stopaj oranı ürün cinsine göre, %4 veya %2’dir. Bunlar dışında müstahsil makbuzu üzerinden satış bedelinin %2 nispetinde ayrıca SGK prim kesintisi yapılmaktadır. Eğer, ürün satıcı çiftçinin sosyal güvenlik güvencesi varsa bu kesinti yapılmaz.
Diğer taraftan, yine 2013 yılı için geçerli olan büyük baş hayvan sayısı 150, küçükbaş hayvan sayısı 750 adede kadar olan işlerde zirai vergileme stopaj suretiyle yapılabilir. GVK’nun 54. maddesinde yazılı işletme büyüklüğü ölçülerini aşan çiftçilerin kazançları gerçek usulde zirai kazanç esasına göre vergilendirilir. Ve ayrıca, GVK 53. maddesine göre, bir biçer döver veya bu mahiyetteki bir motorlu araca veya 10 yaşına kadar 2 den çok traktöre sahip olmakla birlikte bu araçları zirai işletmesinin dışında tutan çiftçilerin bu araçları kullanmasından dolayı elde ettikleri gelirler ticari kazançlar hükümlerine göre tespit edilir.
10.06.2013
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
Ayrıntılar için tıklayın.
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.