YAZARLARIMIZ
Dr. Mustafa Alpaslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
m.alpaslan@windowslive.com



Kayıtdışı Unsurların Yeniden Ekonomiye Kazandırılması İle İlgili Gerçek ve Tüzel Kişilerin Bu Varlıkları Beyan Usulü

            Uygulamada, varlık barışı olarak    nitelendirilen  5811 sayılı yasa 13.11.2008 tarihinde kabul edilmiş ve 22.11.2008 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş bulunmaktadır. Buna göre,  gerçek veya tüzel kişilere ait olup, Türkiye dışında bulunan döviz, para, altın, menkul kıymetler ve öteki sermaye piyasası araçlarının ulusal ekonomiye kazandırılması ve gayrimenkullerin kayda sokulması ile Türkiye içerisinde bulunan fakat işletmelerin öz kaynakları içinde gözükmeyen bazı  varlıkların  sermaye olarak  konulmak suretiyle   firmaların sermayelerinin  kuvvetlendirilmesi maksadı ile  varlık barışı diye özetleyeceğimiz yasa yürürlüğe girmiştir(1).   

            Yasaya göre, gerçek ve tüzel kişilere, 1.10.2008  tarihi itibariyle beyan edilmeyen varlıklar üzerinden %2 vergi ödemek suretiyle,  Türkiye dışındaki varlıklarını, üzerinden yine %5 vergi ödeyerek de Türkiye içinde kayıt içine alınması imkanı verilmektedir(2).   

            Diğer yandan,  bu şekilde 5811 sayılı yasaya göre  gerçek veya tüzel kişilere ait kanuna uygun bir biçimde kayda alınan  ve üzerinden vergi ödenerek işletmeye kazandırılan değerler veya varlıklar nedeniyle  herhangi bir vergi incelemesi söz konusu olamayacağı ve bu konuda da herhangi bir cezalı vergi tarhiyatının gündeme gelemeyeceği teminatı  kanun içerisinde verilmektedir(3). Bu teminat hem bu varlıkların nerelerden kaynaklandığı ve hem de  bu tarihe kadar beyan edilmeyen veya beyan dışı bırakılan unsurların fer’i getirilerini de içermektedir(4).   

            Şu günlerde  pek çok vergi mükellefi  bu yasadan  faydalanmayı düşünerek geçmişte vergi yönünden  yaşadıkları problemli konuları belirleyerek ileriki yıllarda  vergi incelemesine tabi olma riskini dikkate alarak  5811 sayılı yasaya göre  parayı bankaya bloke ederek ve üzerinden %5 vergi ödemeyi düşünebilmektedir. Bu uygulamayı da bir vergi affı imiş gibi kullanarak  bu konuda planlamalar yapmaktadır.  

Bu çalışmamızda 5811 sayılı yasanın  daha çok getirdiği  avantaj olan vergi incelemesinden  kurtulma olanağının yanı sıra  bu dönemlerde kullanılan yanıltıcı faturalardan dolayı  veya muhasebe hilelerinden dolayı VUK 359. madde hükmünün 5811 sayılı yasa kapsamında  nasıl  uygulanacağı tartışmalarıdır.  Bize göre, 5811 sayılı yasa kapsamında  müracaat edip, bankalara  veya ilgili kuruluşlara para yatıran gerçek veya tüzel kişilerin kullandıkları  veya düzenledikleri  yanıltıcı faturalardan dolayı VUK 359. madde hükmüne göre  yargılamadan  muaf tutulamayacakları  bilinmelidir.  Bir diğer ifade ile, 5811 sayılı yasa vergi incelemeleri açısından bir avantaj  sağlayabileceği  söz konusudur.  Bu yasa hiçbir şekilde  vergi suçları ve hürriyeti bağlayıcı cezalar hakkında herhangi bir kolaylık veya avantaj getirmemektedir. 

Aynı şekilde sahte veya muhteviyatı itibariyle fatura kullanımı veya düzenlenmesi ile ilgili gelir idaresinin düzenlediği kod listesine giren mükellefler açısından  da 5811 sayılı  kanun hükümleri kurtarıcı bir özelliği taşımamaktadır(5).   

Vergi Usul Kanunumuzda hürriyeti bağlayıcı ceza ile cezalandırılan filler 359. maddede sayılmıştır. Bu filler kısaca, yanıltıcı veya sahte belge düzenlemek veya kullanmak, muhasebe hilesi yapmak, defter sayfalarını veya belgeleri tahrif etmek veya yok etmek, olmayan şahıslar adına hesaplar açmak gibi fillerdir.  

Bu fiillerin suç oluşturması, maddede "vergi ziyaı"nın varlığı koşuluna bağlanmamıştır. Bu nedenle, bu filler neticesinde vergi ziyaı olmasa veya Varlık Barışı Kanunu uyarınca beyan edilen değer veya varlıkların mahsubu neticesinde vergi ziyaı yok sayılsa dahi, maddenin yaptırıma bağladığı fiiller neticesinde suç yine oluşmuş olacaktır.  

Bu durumda da, sahte veya yanıltıcı belge kullananlar hakkında, Varlık Barışı Kanunundan yararlanılması dolayısıyla cezalı vergi tarhiyatı yapılamasa dahi, yine suç duyurusunda bulunulacak ve hürriyeti bağlayıcı ceza yine söz konusu olacaktır. Nitekim düşüncesine başvurduğumuz inceleme elemanlarının hepsi, Varlık Barışı Kanunu dolayısıyla tarhiyat önerilememesinin, inceleme elemanlarının suç duyurusunda bulunma yükümlülüğünü kaldırmadığını ifade etmişlerdir(6).  

Kayıtlarında 359. madde açısından suç oluşturan haller bulunan Mükellefleri kurtaracak tek yol, Varlık Barışı Kanunu değil, pişmanlık müessesesidir(7). 

Sonuç olarak, 5811 sayılı yasanın  müracaat tarihi itibariyle  ayrı ayrı irdelenerek  bu kanuna göre vergi dairelerine veya bankalara beyan edilecek olan değerler üzerinden   ilgili oranlarda hesaplanan verginin  ödenmesi gerekecektir. Konuyla ilgili Maliye Bakanlığı’nın  genel tebliğinin incelenmesinde ve tebliğ ekindeki  beyannamelerin çoğaltılarak kullanılmasında yarar olacaktır(8).

 

 

DİPONTLAR: 

(1)   Bkz. RG: 22.11.2008 gün ve 27062 sayı. 

(2)   Bkz. 5811 sayılı yasa md. 3 ve 4. 

(3)   Örneğin,  bir mükellefin bu çerçevede 1.1.2008 tarihinden önceki dönemlerine ilişkin  1.000 YTL’lik bir beyanda bulunarak ve  buna göre de %5 vergi ödemesi durumunda  bu mükellefin 1.1.2008 öncesi bir vergilendirme döneminde, 1.000 YTL tutarında  bulunacak  bir matrah farkının saptanması halinde,  bu şirkette bulunan matrah farkından  beyan ettiği tutarın mahsubu sonucu  gelir, kurum veya KDV tarhiyatı yapılamayacaktır.  Ayrıntılı bilgi için bkz. ŞAFAK Mehmet, Varlık Barışı ve Uygulaması, Dünya Gazetesi, 18.12.2008  

(4)   Bkz. 5811 sayılı yasa md. 2 ve 3. 

(5)   Bkz. ALPASLAN Mustafa – ŞENTÜRK Akın Gencer, “Vergi Hukuku da Hukukun Bir Bölümüdür: Vergi Yükümlülerinin Kategorize Edilmesi: KDV İade ve Mahsup İşlemlerinde Ortaya Çıkan Negatif Yükümlüler (Kod) Çizelgesi Uygulamasının Hukuka Uyarlılığı Sorunu”,   erişim için: http://malihukuk.blogspot.com/2008/12/vergi-hukukuda-hukukun-bir-blmdr.html  

(6)   213 sayılı VUK md. 371 

(7)   Bkz. Aynı görüş için: DOĞRUSÖZ Bumin, Referans Gazetesi, 29.12.2008,  

(8)   5811 sayılı yasa ile ilgili genel tebliğ Seri No:1 6.12.2008 tarih ve 27076 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.  

02.01.2009

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.


GÜNDEM