Mustafa Akçayır
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
KGK Bağımsız Denetçi
mustafa.akcayir@mynet.com

Sermaye Kaybı veya Borca Batık Olma Durumu

25/09/2018 Tarihinde Muhasebe TR ‘da yayınlanan( Öz Varlık Hesabı Türk Ticaret Kanunu (2/3 Oranı), Öz Sermaye Hesabı Kurumlar Vergisi Kanunu (3 Misli))

Başlıklı yazımda-15.09.2018 Resmî Gazete Sayısı: 30536 tarihli resmi gazetede yayınlanan aşağıdaki tebliğde yer alan

GEÇİCİ MADDE 1 – i Yorumlamış bu geçici maddeyle ilgili öneri ve görüşlerimi belirtmiştim.

2020 yılında ki pandemi koşulları ve bu koşulların finansal tablolar üzerinde getirdiği olumsuz koşullar hükümete  yeniden bu maddeyi ele alma ihtiyacı doğurmuş ve geçici 1.maddeyi 26/12/2020 Tarih 31346 sayılı Resmi Gazetede aşağıdaki şekilde değiştirmiştir.

Daha değişikliği yayınlarken tebliğin ilk maddesinde tarih hatası  yapılmıştır.

Daha önce değişikliği içeren geçici 1.madde 14/09/2018 değil 15/09/2018 tarihli Resmi Gazetede yayınlanmıştı.

 Değişikler aşağıdaki gibidir.

MADDE 6

ESKİ ŞEKLİ

Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının karşılıksız kalması halinde genel kurul

*MADDE 6 – (1)  Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının karşılıksız kalması halinde yönetim organı, bu genel kurula uygun gördüğü iyileştirici önlemleri sunar.

YENİ ŞEKLİ

“Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının zarar sebebiyle karşılıksız kalması halinde genel kurul”

MADDE 6 “(1) Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının karşılıksız kalması durumu zararın, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının yarısına eşit veya bu tutardan çok ve üçte ikisinden az olmasıdır. Bu durumda yönetim organı, genel kurula uygun gördüğü iyileştirici önlemleri sunar.”

MADDE 7

ESKİ ŞEKLİ

Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kalması halinde genel kurul

MADDE 7 – (1) Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kalması halinde, toplantıya çağrılan genel kurul;

a) Sermayenin üçte biri ile yetinilmesine ve Kanunun 473 ilâ 475 inci maddelerine göre sermaye azaltımı yapılmasına,

b) Sermayenin tamamlanmasına,

c) Sermayenin artırılmasına,

karar verebilir.

YENİ ŞEKLİ

Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az üçte ikisinin zarar sebebiyle karşılıksız kalması halinde genel kurul

MADDE 7- – (1) Zararın, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının üçte ikisine eşit veya bu tutardan çok olması halinde, toplantıya çağrılan genel kurul;

a) Kanunun 473 ilâ 475 inci maddelerine göre sermaye azaltımı yapılmasına,

b) Sermayenin tamamlanmasına,

c) Sermayenin artırılmasına,

karar verebilir.

MADDE 8

ESKİ ŞEKLİ

Sermayenin azaltılması

MADDE 8 – (1) Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az üçte ikisi zarar sebebiyle karşılıksız kalan şirketin genel kurulu, sermayenin üçte biriyle yetinmeye karar verdiği takdirde sermaye azaltımı Kanunun 473 ilâ 475 inci maddelerine göre yapılır.

(2) Bu madde kapsamında yapılacak sermaye azaltımında yönetim organı, alacaklıları çağırmaktan ve bunların haklarının ödenmesinden veya teminat altına alınmasından vazgeçebilir.

YENİ ŞEKLİ

Sermayenin azaltılması

MADDE 8 – (1) Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az üçte ikisi zarar sebebiyle karşılıksız kalan şirketin genel kurulu, sermayenin kalan sermayeyle  yetinmeye karar verdiği takdirde sermaye azaltımı Kanunun 473 ilâ 475 inci maddelerine göre yapılır.

“Sermaye ve kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının özvarlık içerisinde korunması şartıyla, sermaye asgari sermaye tutarına kadar indirilebilir.”

(2) Bu madde kapsamında yapılacak sermaye azaltımında yönetim organı, alacaklıları çağırmaktan ve bunların haklarının ödenmesinden veya teminat altına alınmasından vazgeçebilir.

MADDE 9

ESKİ ŞEKLİ

Sermayenin tamamlanması

MADDE 9 –

(3) Bilanço zararlarının kapatılması için getirilen yükümlülükler uyarınca yapılan ödemeler öz kaynaklar içerisinde sermaye tamamlama fonu hesabında toplanır ve takip edilir.

YENİ ŞEKLİ

Sermayenin tamamlanması

MADDE 9 –

 (3) Bilanço zararlarının kapatılması için getirilen yükümlülükler uyarınca yapılan ödemeler öz kaynaklar içerisinde sermaye tamamlama fonu hesabında toplanır ve takip edilir. “Sermaye tamamlama fonu yalnızca zararların mahsup edilmesi suretiyle kullanılabilir.”

MADDE 10

ESKİ ŞEKLİ

Sermayenin artırılması

MADDE 10 – (1) Genel kurul tarafından;

a) Sermayenin zarar sonucu ortaya çıkan kayıp kadar azaltılması ile birlikte eş zamanlı olarak istenilen tutarda artırımına karar verilebilir. Sermayenin azaltılması işlemi ile birlikte eş zamanlı sermaye artırımında artırılan sermayenin en az dörtte birinin ödenmesi şarttır.

b) Sermayenin zarar sonucu ortaya çıkan kayıp kadar azaltılması yoluna gidilmeden sermaye artırımına karar verilebilir. Bu şekilde yapılacak sermaye artırımında sermayenin en az yarısını karşılayacak tutarın tescilden önce ödenmesi zorunludur.

YENİ ŞEKLİ

“MADDE 10 – (1) Halka açık anonim şirketler için sermaye piyasası mevzuatı hükümleri saklı kalmak kaydıyla genel kurul tarafından;

a) Sermayenin zarar sonucu ortaya çıkan kayıp kadar azaltılması ile birlikte eş zamanlı olarak istenilen tutarda artırımına karar verilebilir. Sermayenin azaltılması işlemi ile birlikte eş zamanlı sermaye artırımında nakdi sermaye taahhüdü Kanunun 344 üncü ve 585 inci maddelerine uygun olarak ödenir.

b) Sermayenin zarar sonucu ortaya çıkan kayıp kadar azaltılması yoluna gidilmeden sermaye artırımına karar verilebilir. Bu şekilde yapılacak sermaye artırımında, tescil edilecek sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının özvarlık içerisinde korunmasını sağlayacak tutarın sermaye artırımının tescilinden önce ödenmesi zorunludur.

c) Aynı genel kurul toplantısında, bedelleri tamamen ödenmek suretiyle, (b) bendindeki koşul aranmaksızın, sermayenin istenilen düzeyde artırılmasına ve daha sonra azaltılmasına karar verilebilir. Bu şekilde gerçekleştirilecek işlemler sonucunda, tescil edilecek sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının özvarlık içinde korunması zorunludur.

GEÇİCİ MADDE  1

ESKİ ŞEKLİ

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 1/1/2023 tarihine kadar, Kanunun 376 ncı maddesi kapsamında sermaye kaybı veya borca batık olma durumuna ilişkin yapılan hesaplamalarda, henüz ifa edilmemiş yabancı para cinsi yükümlülüklerden doğan kur farkı zararları dikkate alınmayabilir.

YENİ ŞEKLİ

GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 1/1/2023 tarihine kadar, Kanunun 376 ncı maddesi kapsamında sermaye kaybı veya borca batık olma durumuna ilişkin yapılan hesaplamalarda, henüz ifa edilmemiş yabancı para cinsi yükümlülüklerden doğan kur farkı zararlarının tamamı ile 2020 ve 2021 yıllarında tahakkuk eden kiralamalardan kaynaklanan giderler, amortismanlar ve personel giderlerinin toplamının yarısı” dikkate alınmayabilir.

“Bu tutarların belirlenmesinde mükerrerlik oluşmayacak şekilde hesaplama yapılır. Bu fıkra kapsamında yapılacak hesaplamalara ilişkin olarak 13 üncü madde uyarınca hazırlanan finansal tablolarda herhangi bir kayda yer verilmeyerek, bu durum bilgi mahiyetinde dipnotlarda gösterilir.”

ÖZETLE: 15.09.2018 Resmî Gazete Sayısı: 30536 yayınlandıktan sonra döviz kredisi kullanan firmalarımızda 2018-2019 yıllarında uyguladığımız kur farkı zararlarına ,ilaveten daha önce muhasebe kaydının nasıl olacağı belirtilmemişti bu kere muhasebe kaydı olarak  gösterilmeyeceği denerek konuya açıklık getirilmiş .İlaveten 2020 ve 2021 yıllarında tahakkuk eden amortisman –kiralamalar ve personel giderlerinin yarısını sermaye kaybı veya  borca batık hesaplamasında dikkate alınmayacağını bununda dipnotlarda gösterilmesinin yeterli olacağı söylenmektedir.

Bizler mali müşavirler olarak  2018 ve 2019 yıllarında kur farkı için bu şekilde çalışma yapıp dip notlarda göstermiştik. Şimdi buna yukarıdaki ilaveler yapılmıştır.+

BİR ÖRNEK YAPACAK OLURSAK

2020 Yılı Kurumlar vergisi Bilanço dipnotlarına aşağıdaki ilaveyi yapacağız.

Döviz Kredisi	€       500.000,00
Alış Tarihi	13.12.2019
Alış Kuru	₺               6,4434
Ödenen	€       400.000,00
Kalan	€       100.000,00
Değerleme Kuru	₺               9,0079
Kur Farkı Zararı	₺      256.450,00
2020 yılı Amortisman Tahakkuku	₺      150.000,00
2020 Yılı Personel Giderleri Tahakkuku	₺      200.000,00
2020 Yılı Kira Giderleri Tahakkuku	₺      180.000,00
Dikkate alınmayacak Tutar
Kur Farkı Zararı	₺      256.450,00
2020 yılı Amortisman Tahakkuku	₺         75.000,00
2020 Yılı Personel Giderleri Tahakkuku	₺      100.000,00
2020 Yılı Kira Giderleri Tahakkuku	₺         90.000,00
Toplam	₺      521.450,00
SERMAYE	₺   1.000.000,00
KANUNİ YEDEK AKÇE	₺         49.500,00
TOPLAM	₺   1.049.500,00
ZARAR	₺      580.360,00
hesaplama=  Zarar Toplamı / (Sermaye+Yasal Yedekler) (580.360/(1.000.000+49.500)
=	55%

Yukarıdaki hesaplamada görüldüğü  gibi şirketin Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının karşılıksız kalmıştır. Bu durumda şirket

 MADDE 6 “(1) Sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının karşılıksız kalması durumu zararın, sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının yarısına eşit veya bu tutardan çok ve üçte ikisinden az olmasıdır. Bu durumda yönetim organı, genel kurula uygun gördüğü iyileştirici önlemleri sunar.”

 Denilmektedir.

Örneğimize Tebliğ doğrultusunda devam edelim.

hesaplama= (Zarar Toplamı – (Kur Farkı Zararı+2020 yılı Amortisman Tahakkukunun yarısı+2020 Yılı Personel Giderleri Tahakkukunun yarısı+2020 Yılı Kira Giderleri Tahakkukunun yarısı)/(Sermaye + Yasal Yedekler) şeklindeki formüle göre olacaktı.

Buna göre

   =((580.360-(256.450+75.000+100.000+90.000)/(1.000.000+49.500))

Hesaplama Sonucu=%5,61 olarak karşımıza çıkar .

O durumda da tebliğe göre yönetim organının, genel kurula uygun gördüğü iyileştirici önlemleri sunmasına gerek kalmaz. 

Bu formül ve hesaplamaları 2/3 kayıp oranını bulmak içinde kullanabiliriz.

Buradaki sorun TTK ‘ya göre şirketin durumunu açıklamamız ancak bankacılar, bankacılar mali tabloları dikkate alırken bu açıklamalarımızı dikkate almamakta şirketin özkaynaklarını bilançodaki rakam üzerinden değerlendirmektedirler. 

07.01.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.