Mustafa Akçayır
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
KGK Bağımsız Denetçi
mustafa.akcayir@mynet.com

Şirketlerin Dövizle Borçlanması Yasaklanıyor Mu?

Şirketler 3.çeyrek geçici vergi beyannamelerini verdiler. Üçüncü çeyrek geçici vergi beyannamelerinde en dikkat çeken şey dövizli borcu olan firmaların faaliyet karı elde etmiş olsalar bile; dövizli borçlarını yüksek döviz kurundan değerlemeleri bu değerlemeden oluşan kur farklarından dolayı zarar etmiş olmaları.

Hükümet bu konu hakkında halen görüşülmekte olan torba yasaya Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in açıklamalarından anladığımız bir madde koymuş ve o madde de torba yasayla beraber çıkacak.

NE KADAR FİRAMNIN DÖVİZ AÇIK POZİSYONU VAR?

Şu an Türkiye’de faaliyet gösteren 25.000 firmanın döviz açık pozisyonu mevcut.

Bunun açık pozisyonun %83 ü 2,000 firmaya

                                      %17 ise 23.000 firmaya ait.

(Kaynak: Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek)

KİMLERE YASAK GELECEK

Küçük İşletmeler:

- ihracatçı değillerse dövizle borçlanamayacak.

- İhracatçı firmalar son 3 yıllık ortalama ihracatlarının belirlenecek kata kadar (3 veya 5 kat)

Örnek : Son üç yılda ortalama 100.000.000 USD ihracat yaptıysa 300 yüz veya 500 yüz milyon USD’ye kadar döviz kredisi kullanacaklar.

İhracatçı Olmayan Büyük İşletmeler:

İhracatçı olmayan büyük işletmeler ise (HEDGE) yapacak.

Hedge nedir?

Hedge, ileri tarihte oluşabilecek finansal risklere karşı korunma amacıyla herhangi bir döviz veya emtia ya da finansal üründe sahip olunan pozisyonun tam tersi yönünde işlem açmak olarak tanımlanabilir.

Hedge etmek, finansal veya ticari faaliyetleriniz sırasında oluşacak fiyat hareketlerine karşı korunmak için yapılan işlemlerdir. Hedging işlemi ile aldığınız riski sıfırlayabilir veya sınırlandırabilir ve karınızı sabitleyebilirsiniz. Hedge işlemi döviz riskleri için yapılabileceği gibi, emtia, faiz ve hisse senedi için bile yapılabilir.

Hedge nasıl yapılır?

Hedge, bir tür riski sınırlandırma işlemidir ve çok çeşitli yöntemlerle yapılabilir.

Çeşitli hedging örnekleri ile anlatmaya çalışalım.

Çin’den teknoloji ürünleri ithal eden bir firmasınız ve ürünlerinizi Türkiye’de iç piyasaya satıyorsunuz. Çin’deki tedarikçinize Dolar ile ödeme yaparken, Türkiye’deki müşterilerinize de Dolar karşılığı TL fatura kesiyorsunuz. Bu durumda, herhangi bir döviz kuru riski taşıdığınızı söyleyemeyiz. Ürünleri Dolar ile alıp Dolar ile satıyorsunuz. Döviz pozisyonlarınız kendini hedge etmiş durumda. Ama, döviz fiyatlarındaki artıştan kaynaklı pazarınızda daralma olacağını öngörüyor ve fiyatları sabitlemek istiyorsanız, Çin’deki tedarikçinize ödeyeceğiniz Dolar’ı da bugünden ya fiziki olarak kasanıza koymak veya banka ile yapacağınız bir opsiyon sözleşmesi ile fiyatı garanti altına almak zorundasınız. Bu durumda ister spot piyasadan döviz alın, isterseniz de vadeli işlem piyasasından kontrat alın, her durumda hedging yapmış olursunuz.

Akdeniz Bölgesi’nde döviz kredisi alarak otel yatırımı yapmış ve Avrupa pazarına çalışan bir turizmcisiniz. Bölgemizde yaşanan gerilimlerden sonra, acenteleriniz sizinle olan anlaşmalarını bir bir iptal ettiler ve bu sezon yerli turiste çalışmak zorunda kaldınız. Bütün ödemeleriniz döviz ama elde edeceğiniz gelir Türk Lirası. Bu durumda Türk Lirası’nın değer kaybetmesi, sizin döviz kredinizin taksitlerinin de artması anlamına gelecek. Bu döviz riskine karşı kendinizi korumaya almanız lazım. Bankanızla görüşüp opsiyon veya forward işlemi yapabilir veya Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası (VİOP)’ta Dolar/TL sözleşmesi satın alabilir veya herhangi bir döviz bürosuna gidip o günkü kur üzerinden spot piyasada döviz alımı yaparak, kârınızı fiksleyebilirsiniz.

Hedge işleminin maliyeti nedir?

Hedging örneklerinden gördüğünüz üzere, hedge işlemi karınızı korumaya yönelik bir tür sigorta işlemidir. Sigorta poliçelerine nasıl prim ödemesi yapılıyorsa, hedging enstrümanlarının da bir takım maliyetleri oluyor.

Hedge maliyeti ne? 

Bunu da bir örnekle açıklamaya çalışalım.

Diyelim ki Bugün  Dolar TL kuru 3.50. Bundan tam 1 ay sonra,  1 milyon Dolar ödemeniz var. 1 milyon Dolar’ın bugünkü değeri 3,500,000 lira. 1 ay sonra ödemenizin olduğu gün 1 milyon Dolar 3,900,000 TL olacak ve siz 1 ayda 400 bin lira zarar etmiş olacaksınız. 

Bu zararı önlemek için nasıl hedge işlemi yapılabilir?

Bir ay sonra 1 milyon Dolar ödeme yapacağınızı bildiğiniz için bugün gidip 1 milyon Dolar satın alabilirsiniz. Bu durumda 3,500,000 milyon liranın 1 aylık faiz maliyetine katlanmış olursunuz ki yaklaşık 10 bin dolar maliyeti olacaktır. Ayrıca bu parayı hesabınızda dokunmadan 1 ay bekleteceğiniz için nakit akışınızda da bozabilir. Ayrıca, önümüzdeki her ay için böyle bir ödemenizin olduğunu varsayarsak, bütün naktinizi dolara dönmek bile sizi kurtarmayabilir.

Peki döviz riskini nasıl hedge edeceğim?

 

BİR MİLYON DOLARI KORUMANIN MALİYETİ
			MALİYET/PRİM
ÜRÜN		VADE	TEMİNAT
Opsiyon
(Call Opsiyonu Alma)		1 AY	30,000 USD
Forward		1 AY	27.000 USD
Futures
(VİOP ta Dolar/TL			145.000,00 TL
sözleşmesinde Alım)		1 AY	434 Swap Point
Spot Piyasada		1 AY	40.000 usd eğer
			dolar 4 TL ye yükselirse
			kaynak BHT Araştırma

Cevabı basit. Bankanızı arayıp, durumunuzu izah edeceksiniz ve size uygun bir hedging enstrümanı önermelerini isteyeceksiniz. Böylelikle önümüzdeki dönem için ödeyeceğiniz dolarları bugünün fiyatına sabitlemiş olacaksınız. Doların aşağı ya da yukarı hareketi sizin kazancınızı etkilememiş olacak. Bloomberg HT’den alınan yukarıdaki tablodan da görüldüğü üzere, 1 milyon USD’nin 1 aylık hedge maliyeti ortalama 30 bin USD civarında, yani hedge işleminin maliyeti ortalama %3 diyebiliriz. Döviz fiyatlarındaki dalgalanma yüzünden şirketi batırmak yerine, %3 maliyete katlanarak en azından dalgalı piyasada kendimizi korumaya almak daha mantıklı bir seçenek olarak görünüyor.(kaynak paranya Can Balkan)

 NE ZAMAN BAŞLAYACAK MEVCUT BORÇLAR NE OLACAK?

Bakanın açıklamalarından halen kayıtlarda mevcut olan ve düzenlemenin yapıldığı tarihte yürürlüğe gireceği o tarihe kadar herhangi bir kısıtlama olmayacağı.

Yukarıda saydığım kısıtlamalar düzenleme yapıldığı tarihten itibaren geçerli olacak.

22.11.2017

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.