Mustafa Akarslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
akarslanmustafa@hotmail.com

Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Yapılan Makina ve Teçhizat Teslimlerinde KDV İstisnası

Kalkınma planlarında öngörülen hedeflere uygun olarak tasarrufları yatırıma yönlendirmek, rekabet gücünün, üretim ve istihdamın artmasını sağlamak amacıyla düzenlenen teşvik sistemi, genel, bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımların teşviki uygulamalarından oluşur. Yazımızda Gümrük Vergisi muafiyeti, Gelir Vergisi stopaj desteği, vergi indirimi gibi destek unsurlarının arasında yer alan ve Katma Değer Vergisi Kanunun 13/d maddesi ile hüküm altına alınan teşvik belgeli makine ve teçhizat teslimlerinin KDV istisnasına ilişkin uygulama esasları ile ilgili olarak, kanun, tebliğ ve konu ile ilgili örnek özelgeler de yapılan açıklamalara yer vereceğiz.

Her ne kadar yatırım teşvik mevzuatında KDV istisnasına yer verilmiş olsa da, KDVK’nın 19. Maddesine göre; “Diğer kanunlardaki vergi muaflık ve istisna hükümleri bu vergi bakımından geçersizdir. Katma değer vergisine ilişkin istisna ve muafiyetler ancak bu Kanuna hüküm eklenmek veya bu Kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir.” Bu hükme istinaden YTB kapsamındaki teslimlere ilişkin istisna ile ilgili KDVK 13/d maddesi 01.08.1998 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu maddeye göre; Yatırım Teşvik Belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makina ve teçhizat teslimleri Katma Değer Vergisinden müstesnadır.

 

1-İstisna Hükümlerinden Faydalanabilecekler :

İstisna kapsamında mal satın almak isteyen alıcılar, bağlı oldukları vergi dairesine başvurarak, KDV mükellefiyetlerinin bulunduğuna ve makine-teçhizatı indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanacaklarına dair istisna belgesi alarak, bu belgenin örneğini gümrük idarelerine veya yurtiçindeki satıcılara ibraz ederler.

KDV mükellefiyeti bulunmayanlar ile makine-teçhizatı münhasıran indirim hakkı tanınmayan işlemlerde kullanacak mükelleflere yapılacak teslimlerde istisna uygulanmaz. Makine ve teçhizatın, indirim hakkı bulunan işlemlerde kullanıldığı, hâlihazırda yapılan faaliyetin niteliği ve alınan makine- teçhizatın kullanılacağı işlemlerin KDV açısından indirim hakkı tanınan işlemler olduğu, mükellef tarafından tevsik edilebilir.

“Belediyenizin adına düzenlenen yatırım teşvik belgesi ekindeki makine ve teçhizat listesinde yer alan "ekskavatör (kepçe), kazıcı-yükleyici, hidrolik kırıcı, silindir, sıkıştırmalı çöp kamyonu ve yol süpürme aracı"nın temininde, 3065 sayılı KDV Kanununun 13/d maddesi kapsamında istisna uygulanabilmesi için; Belediyenizin veya Belediyenize ait iktisadi işletmenin KDV mükellefiyetinin bulunması, makine ve teçhizatın Belediyenizin veya iktisadi işletmenizin bilanço veya aktifine kaydedilmesi ve söz konusu makine ve teçhizatın indirim hakkı tanınan işlemlerde kullanılması gerekmektedir.”  17.06.2015 tarih ve 46480499-130[2015/1557]-53 sayılı özelge. 

2-Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Yapılan Hangi Teslimler KDV den İstisnadır :

Makine ve teçhizat kavramı; amortismana tabi iktisadi kıymet niteliği taşıyan ve mal ve hizmet üretiminde kullanılan sabit kıymetleri ifade etmektedir.

Sarf malzemeleri ve yedek parçalar ile hizmet üretiminde doğrudan ve zorunlu olarak kullanılanlar dışındaki masa, sandalye, koltuk, dolap, mefruşat gibi demirbaşlar makine ve teçhizat niteliğinde olmadığından istisna kapsamına girmez.

“ Buna göre, butik otel yapımına ilişkin olarak firmanız adına düzenlenen teşvik belgesi eki listede yer alan ve hizmet üretiminde doğrudan ve zorunlu olarak kullanılan söz konusu mobilya alımlarınızın Kanunun 13/d maddesi uyarınca KDV'den istisna tutulması mümkün bulunmaktadır.” 21.07.2014 tarih ve 96620903-130[13/d-2013/19]-77 sayılı özelge.

Genel olarak taşıtlar makine ve teçhizat niteliğinde olmadığından kapsam dışıdır. Ancak;

- Yüklü ağırlığı 45 tonu geçen offroadtruck tipi kamyonlar ile karayoluna çıkması mümkün olmayan kaya tipi damperli kamyonlar, madencilikte kullanılan damperli kamyonlar, mikserli kamyonlar, silobas vb. monteli olanlar dahil), frigorifik kamyonlar, semi veya frigorifik treylerler, forkliftler, iş makineleri, vinçler, tarım makineleri ve benzerlerinin teslimi ve ithali istisna kapsamındadır.

-Hastanelerin kullandığı ambulanslar.

-Havayolu yolcuların taşınmasında kullanılan apron otobüsleri.tesliminde istisna uygulanır.

Lisans, yazılım, bilgisayar programı ve benzeri ürünlerde YTB’de yer alsa dahi istisna kapsamında değerlendirilmez. Söz konusu maddi olmayan duran varlıklar sabit kıymetin içeriğinde yer alıyorsa istisna kapsamındadır.

 

3- YTB Ekli Listesinde Yer Alan Makine ve Teçhizatlara İlişkin Alınan Kurulum Hizmetleri KDV’den İstisnamıdır?

İstisna sadece yukarıda bahsedilen sabit kıymetlerin teslimini kapsamakta olup, söz konusu sabit kıymetlerin kurulum hizmetlerini kapsamamaktadır. Sabit kıymet ile ilgili kurulum v.b. hizmetler sabit kıymet bedeline dahil edilip faturalandırılırsa istisna hükümlerine tabidir. Ancak söz konusu hizmet ayrı faturalandırılırsa genel oranlarda KDV’ye tabi tutulması gerekmektedir.

“Buna göre, teşvik belgesi sahibi firmaya, belge ekinde yer alan makine ve teçhizatların tesliminden ayrı olarak tarafınızdan verilen otomasyon kurulum hizmetinin KDV Kanununun 13/d maddesinde yer alan istisna hükmü kapsamında değerlendirilmesi mümkün bulunmamaktadır.” 02.12.2012 tarih ve B.07.4.DEF.0.52.10.00-005-2 sayılı özelge.

4-YTB Ekli Listesinde Yer Alan Makine ve Teçhizatların Tutarları ile Fatura Tutarları Farklılık Taşıyorsa İstisna Hükümleri Nasıl Uygulanır?

Katma Değer Vergisi Uygulana Genel Tebliği II/B-5 bölümünde; yatırımcılar, yatırım teşvik belgesi eki listelerde her bir makine ve teçhizat için belirtilen miktardan fazla istisna kapsamında mal alamaz. Satıcılar, ibraz edilen listelerdeki şerhlere bakarak, bu miktarın aşılmamasına dikkat etmelidir denilmekle birlikte; 06.03.2015 tarihinde 39044742-010.01-378 sayılı özelge ile fiyat artış ve azalışları ile ilgili belgede revizeye gidilmeden istisna hükümlerinden faydalanılabileceği belirtilmiştir.

“Öte yandan, 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın uygulanmasına ilişkin 2012/1 sayılı Tebliğin "İthal ve yerli makine ve teçhizat listesi değişikliği" başlıklı (16/2) maddesinde yer alan "İthal ve yerli makine ve teçhizat listelerinde yer alan fiyatların, her bir makine ve teçhizat itibariyle yüzde yüze kadar artış veya yüzde elliye kadar azalışlarda liste tadilatı yapılmaksızın doğrudan işlem yapılabilir" hükmü gereğince belirtilen sınırlar içerisinde kalan fiyat değişikliklerinde YTB eki listelerde revize yapılmasına gerek bulunmamaktadır.”

5-YTB Kapsamında Alınan Makine ve Teçhizatın Satışı

Yatırım tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizatın devir, satış, ihraç veya kiralanması, söz konusu yatırım mallarının teminini müteakip beş yılı doldurmuş olmaları halinde serbesttir

 -Yatırım tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizatın, devir, satış, ihraç veya kiralanması, söz konusu yatırım mallarının teminini müteakip beş yılı doldurmuş olması halinde serbesttir. Ancak, söz konusu satışların işletmenin asgari beş yıl süre ile faaliyette bulunmasını engelleyecek mahiyet taşımaması gerekmektedir.

-Tamamlama vizesi yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın beş yılını doldurmamış makine ve teçhizatın yatırımın bütünlüğünün bozulmaması kaydıyla veya bütünü ile birlikte satışı Ekonomi Bakanlığının iznine tabidir.

-Tamamlama vizesi yapılmamış veya tamamlama vizesi yapılmış olmakla birlikte beş yılını doldurmamış makine ve teçhizata satış izni verilebilmesi için yatırımın bütünlüğünün bozulmaması şartı aranır. Bu tür durumlarda satış izni verilen makine ve teçhizata uygulanan destekler tahsil edilmez. Ancak yatırımcının teşvik belgesinin satış iznini müteakip diğer nedenlerle iptali halinde izin verilen makine ve teçhizata uygulanan destekler de ilgili mevzuatı çerçevesinde kısmen veya tamamen geri alınır.

-Beş yıllık süreyi doldurmamış makine ve teçhizatın tamamlama vizesinin yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın izinsiz satıldığının tespit edilmesi halinde satışı yapılan makine ve teçhizat ile ilgili tahsil edilmeyen gümrük vergisi ve katma değer vergisi ile varsa indirimli kurumlar vergisi veya gelir vergisi uygulanmak suretiyle yararlanılan destekler ilgili mevzuatı çerçevesinde tahsil edilir.

6-YTB Tarihinden Önce Yapılan Satışlar :

İstisnadan yararlanmak isteyen alıcıların, YTB’yi ve ekli listeyi satıcı firmalara ibraz etmesi gerekmektedir. İstisna uygulamasında, istisnanın başlangıç tarihi YTB’nin alındığı tarih olup, bu tarihten sonra belgenin ibrazı ile yapılan belge kapsamındaki makine ve teçhizat alımlarında KDV istisnası uygulanacaktır.  

“Bu çerçevede, yatırım teşvik belgesi için başvuru yapmış ancak henüz belgeyi almamış bir firmaya, firmanız tarafından makina teçhizat tesliminde KDV Kanunun 13/d maddesi kapsamında KDV istisnası uygulanması mümkün bulunmamaktadır.” 26.10.2011 tarih ve B.07.1.GİB.4.35.17.01-35-02-575 sayılı özelge.

“Dolayısıyla, adınıza yatırım teşvik belgesi düzenlenmeden önce şirketinize yapılan makine ve teçhizat teslimlerinde vergiyi doğuran olay malın teslimi ile gerçekleştiğinden vergiyi doğuran olayın vukuundan sonra düzenlenen yatırım teşvik belgesinde söz konusu makine ve teçhizat yer almış olsa dahi KDV den istisna tutulması mümkün bulunmamaktadır. Ayrıca adına yatırım teşvik belgesi bulunmayan ... AŞ.ye yapılan makine ve teçhizat teslimlerinde de istisna uygulanması söz konusu değildir.” 01.12.2010 tarih ve B.07.1.GİB.4.63.15.01-015-11 sayılı özelge.

7-Yatırımın Usulüne Uygun Olarak Gerçekleşmemesi :

Yatırımın teşvik belgesinde öngörüldüğü şekilde gerçekleşmemesi halinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir. Satıcıların KDV iade talepleri ise yürürlükteki mevzuata göre sonuçlandırılır. Zamanında alınmayan vergiler ile vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren başlar.

Yatırımın teşvik belgesinde öngörüldüğü şekilde gerçekleşip gerçekleşmediği Ekonomi Bakanlığı tarafından tespit edilerek, gerekli işlemler yapılmak üzere belge sahibinin bağlı olduğu vergi dairesine bildirilir.

3065 sayılı Kanunun (13/d) maddesinde yer alan istisna kapsamında olmamasına rağmen, söz konusu madde gerekçe gösterilerek ve KDV istisnası uygulanarak yapılan satışlarda vergi ve cezaların satıcıdan aranacağı tabiidir.

8- İstisna Kapsamında Yapılan Teslim İle İlgili Sonradan Ortaya Çıkan Fiyat Farkı ve Kur Farklarının KDV Karşısında Durumu :

KDV Kanunun 24/c maddesinde Vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerlerin matraha dahil olduğu açıklanmıştır. Ancak; diğer tüm istisnai işlemlerde olduğu gibi YTB kapsamında KDV’den istisna edilen teslimlere ilişkin sonradan ortaya çıkan fiyat farkı ve kur farkı faturalarında istisna kapsamında düzenlenen faturaya atıfta bulunmak kaydıyla Katma Değer Vergisi hesaplanmayacaktır.

30.11.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.