Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

Fazla Mesai Hesabında Çalışanın Kullandığı Bilgisayarın Açılış Kapanış Saatlerini Gösterir Sistem Kayıtları (Log Kayıtları) Delil Olarak Kabul Edilmektedir

FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ NEDİR?

Fazla çalışma ücreti Madde 41

Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.

Ayrıca; İŞ KANUNUNA İLİŞKİN FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ

Madde 6:

Madde 6 —Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi, isterse işverene yazılı olarak başvurmak koşuluyla, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.

İşçi hak ettiği serbest zamanı, 6 ay zarfında işverene önceden yazılı olarak bildirmesi koşuluyla ve işverenin, işin veya işyerinin gereklerine uygun olarak belirlediği tarihten itibaren iş günleri içerisinde aralıksız ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.

İşçinin bu kanundan ve sözleşmelerden kaynaklanan tatil ve izin günlerinde serbest zaman kullandırılamaz.

Fazla çalışma (fazla mesai), İş kanununun belirlediği çerçevede ve şartlarda haftalık 45 saati aşan çalışmalardır. 4857 sayılı İş Kanunu md.63’e göre; işçinin çalışma süresi haftada en çok kırk beş saat olarak tespit edilmiştir. Aksi kararlaştırılmamışsa 45 saatlik bu çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit bir şekilde bölünerek uygulanır.

Çalışma süresi Madde 63- Genel bakımdan çalışma süresi haftada en çok kırk beş saattir. Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. (Ek cümle: 10/9/2014-6552/7 Md.; Değişik cümle: 4/4/2015-6645/36 Md.) Yer altı maden işlerinde çalışan işçilerin çalışma süresi; günde en çok yedi buçuk, haftada en çok otuz yedi buçuk saattir. Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde on bir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilir. (Ek cümle: 6/5/20166715/3 Md.) Turizm sektöründe dört aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz; denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile altı aya kadar artırılabilir.

Çalışma biçimi ne şekilde olursa olsun, işçinin haftalık 45 saati aşan çalışması, fazla çalışma olarak adlandırılır. Fazla Mesai ya da Fazla Çalışma 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesinde düzenlenmiştir. Ayrıca kanunda zorunluluk durumları ile ilgili düzenlemeleri içeren 42. Ve 43. maddeler yer almaktadır.

Fazla çalışma ücreti Madde 41- Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık kırk beş saati aşan çalışmalardır. 63’üncü madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile, bazı haftalarda toplam kırk beş saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.

Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir. 

Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırk beş saatin altında belirlendiği durumlarda yukarıda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırk beş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışmalardır. Fazla sürelerle çalışmalarda, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmi beş yükseltilmesiyle ödenir. 

Fazla çalışmanın detaylarını içeren bir yönetmelik de yayınlanmıştır. Bu yönetmelik 06.04.2004 tarihli Resmî Gazete ’de yayımlanan “İş Kanunu’na İlişkin Fazla Çalışma Ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği” dir.

Madde 3 —Bu Yönetmelikte geçen:

a) Fazla çalışma: İş Kanunu’nda yazılı koşullar çerçevesinde haftalık 45 saati aşan çalışmaları,

b) Fazla sürelerle çalışma: Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlendiği durumlarda bu çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmaları ifade eder.

İş Kanunu’na göre bir işyerinde haftalık çalışma süresi, en fazla 45 saat olarak belirlenebilir. Dolayısıyla “asıl ücret” ya da “çıplak ücret” dediğimiz sadece çalışma karşılığı alınan ücret, en fazla 45 saatlik çalışmayı kapsamaktadır. 45 saati aşan çalışmalar, “fazla çalışma” olmaktadır

FAZLA MESAİ GÜNLÜK VEYA AYLIK OLARAK DEĞİL “HAFTALIK” OLARAK HESAPLANIR

Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma ücreti hesaplanırken “haftalık çalışma süresi” baz alınır, Haftalık 45 saati aşan çalışma fazla çalışma olarak kabul edilir. Haftalık çalışma süresinin sözleşmelerle kırk beş saatin altında belirlendiği durumlarda ortalama haftalık çalışma süresini aşan ve kırk beş saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışma olarak adlandırılmaktadır. YARGITAY 7. Hukuk Dairesi 2014/4246 2014/11488 Karar Tarihi: 28.05.2014 sayılı kararında 4857 sayılı İş Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca kural olarak haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla mesai olarak kabul edilmelidir. Bu nedenle işçinin fazla çalışmaları gece çalışması veya denkleştirme ya da günlük çalışma kararlaştırılmamış ise haftalık esasa göre belirlenmelidir. Hesaplamanın her hafta için belirtilen fazla çalışma sürelerine göre yapılması gerekirken, her iki haftanın ortalaması alınmak suretiyle ve haftalık 12 saat için fazla çalışma ücreti hesaplanması hatalıdır. Denilmiştir.

Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Ücreti

Madde 4 —Fazla çalışmanın her saati için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen tutarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir.

Fazla sürelerle çalışmalarda her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yirmi beş yükseltilmesiyle ödenir.

Parça başına veya yapılan iş tutarına göre ücret ödenen işlerde, fazla çalışma süresince işçinin ürettiği parça veya iş tutarının hesaplanmasında zorluk çekilmeyen hallerde, her bir fazla saat içinde yapılan parçayı veya iş tutarını karşılayan ücret esas alınarak fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma ücreti hesaplanır. Bu usulün uygulanmasında zorluk çekilen hallerde, parça başına veya yapılan iş tutarına ait ödeme döneminde meydana getirilen parça veya iş tutarları, o dönem içinde çalışılmış olan normal ve fazla çalışma saatleri sayısına bölünerek bir saate düşen parça veya iş tutarı bulunur. Bu yolla bulunan bir saatlik parça veya iş tutarına düşecek bir saatlik normal ücretin, yüzde elli fazlası fazla çalışma ücreti, yüzde yirmi beş fazlası fazla sürelerle çalışma ücretidir.

Yüzde usulünün uygulandığı işyerlerinde fazla çalışma ücreti, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 51 inci maddesinde öngörülen yönetmelik hükümlerine göre ödenir.

(Ek fıkra: RG-25/8/2017-30165) Yer altında maden işlerinde çalışan işçilere, 4857 sayılı Kanunun 42’nci maddesi uyarınca zorunlu nedenlerle ve 43’üncü maddesi uyarınca olağanüstü hallerde, haftalık otuz yedi buçuk saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde yüzden az olmamak üzere arttırılması suretiyle ödenir.

Kanunda yer alan bir diğer terim “fazla sürelerle çalışma” ise, işyerinde belirlenmiş haftalık çalışma süresi kanuni sınırın altında olması durumunda kanuni sınıra kadar yapılan çalışmaları ifade etmektedir. Örneğin yasal olarak maksimum çalışma süresi 45 saatken, A şirketinde çalışma süresi haftalık 40 saat belirlenmişse, haftalık 45 saate kadar yapılmış fazladan çalışmalar “fazla sürelerle çalışma” olarak adlandırılacaktır. Eğer fazladan çalışma ilgili hafta için 45 saati de aşmışsa, 45 saati aşan kısım “fazla çalışma” olarak adlandırılacaktır.

GÜNLÜK 11 SAATİ AŞAN ÇALIŞMALAR

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 63.maddesi gereğince haftalık iş süreleri haftanın çalışılan günlerine 11 saati aşmamak koşulu ile farklı şekillerde dağıtılabilir. 11 saat günlük çalışma açısından bir üst sınır oluşturmaktadır. Bu çerçevede günlük 11 saati aşan çalışmalar haftalık çalışma süresinin 45 saati doldurup doldurmadığına bakılmaksızın fazla çalışma sayılmaktadır.

Yargıtay 9.Hukuk Dairesinin (E: 2007/30201- K: 2008/33618) kararı da bu yöndedir. “11 saati aşan kısmı fazla mesai kabul edilmelidir. 11 saatlik nöbet süresi ise, haftanın diğer günleri ile değerlendirilmeli, 45 saati geçen süre olduğu takdirde aşan süreler ayrıca fazla mesai sayılmalıdır.”

GECE ÇALIŞMASINDA 7.5 SAATİ AŞAN ÇALIŞMALAR

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 69.maddesi gereğince işçilerin gece çalışmaları yedi buçuk saati geçemez. Gece çalışmaları açısından yedi buçuk saat bir üst sınırdır. 7,5 saati geçen gece çalışmaları haftalık çalışma süresinin 45 saati aşıp aşmadığına bakılmaksızın fazla çalışma sayılmaktadır.

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 24.05.2011 tarih ve E:2011/24236K:2011/15142 sayılı kararında "İşçilerin gece çalışmaları günde yedi buçuk saati geçemez (m.69/3). Bu hal de günlük çalışmanın, dolayısıyla fazla çalışmanın bir sınırını oluşturur. Gece çalışmaları yönünden haftalık 45 saat olan yasal çalışma sınırı aşılmamış olsa da gece çalışmasında 7.5 saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmelidir. “Diyerek duruma açıklık getirmiştir.

FAZLA ÇALIŞMA VEYA FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA SÜRELERİNİN HESABINDA YARIM SAATTEN AZ OLAN SÜRELER YARIM SAAT, YARIM SAATİ AŞAN SÜRELER İSE BİR SAAT SAYILIR

4857 sayılı İş Kanunu’nun 41 inci maddesinin sekizinci fıkrası, “Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz.” hükmünü amirdir. Yine Kanunun 41 inci maddesinin uygulama esaslarını gösteren İş Kanunu’na İlişkin Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliğinin “Fazla Çalışmada Sınır” başlıklı 5 inci maddesi, “Fazla çalışma süresinin toplamı bir yılda ikiyüzyetmiş saatten fazla olamaz. Bu süre sınırı, işyerlerine veya yürütülen işlere değil, işçilerin şahıslarına ilişkindir. Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma sürelerinin hesabında yarım saatten az olan süreler yarım saat, yarım saati aşan süreler ise bir saat sayılır.” hükmünü amirdir.

 FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ YERİNE SERBEST ZAMAN KULLANMAK İSTEYEN İŞÇİ SERBEST ZAMAN BAŞVURUSUNU YAZILI MI YAPMAK ZORUNDA?

İŞ KANUNUNA İLİŞKİN FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİNE göre; Fazla Çalışma Yönetmeliğine göre, Fazla Çalışma Ücreti yerine Serbest Zaman kullanmak isteyen işçi bu başvurusunu yazılı olarak yapılmalıdır.

İŞ KANUNUNA İLİŞKİN FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE

ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ

Serbest Zaman Madde 6:

İşçi hak ettiği serbest zamanı, 6 ay zarfında işverene önceden yazılı olarak bildirmesi koşuluyla ve işverenin, işin veya işyerinin gereklerine uygun olarak belirlediği tarihten itibaren iş günleri içerisinde aralıksız ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.

Yazılı başvuru zorunluluğu işverenlerin işçilere sormadan izin uygulamasına gitmelerinin önüne geçmek için getirilmiştir.

FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ YERİNE SERBEST ZAMAN KULLANMAK İSTEYEN İŞÇİ SERBEST ZAMAN BAŞVURUSUNU NE ZAMAN YAPMALIDIR?

Fazla Çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yaptığı andan fazla çalışma ücretinin tahakkukunun yapılacağı tarihe kadar talep başvurusunda bulunabilir.

Örnek olarak Eylül/2021 dönemi içerisinde, Eylül ayının ikinci haftasında fazla çalışma yapan işçi Eylül ayının sonundan itibaren bordro tahakkuku yapılana kadar Fazla çalışma ücreti yerine Serbest Zaman kullanma için İşverene başvuru talebinde bulunabilecektir. Bordro tahakkuku yapıldıktan sonra Fazla çalışma yapan işçinin Fazla çalışma ücreti ödenmiş olacağından dolayı Fazla çalışma ücreti yerine Serbest zaman İzin talebinde bulunmanın da bir anlamı olmayacaktır

FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ YERİNE SERBEST ZAMAN NE KADAR SÜREDE KULLANILMALIDIR?

4857 Sayılı İş Kanunun 41. Maddesinde Fazla Çalışma Ücreti yerine hak edilen izinlerin “altı ay” içerisinde işverene önceden yazılı olarak bildirilmesi koşuluyla ve işverenin, işin veya işyerinin gereklerine uygun olarak belirlediği tarihten itibaren iş günleri içerisinde aralıksız ve ücrette bir kesinti olmadan kullanılır.

Fazla çalışma ücreti Madde 41

İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanılır

Yine İŞ KANUNUNA İLİŞKİN FAZLA ÇALIŞMA VE FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİNİN

Serbest Zaman Madde 6 

İşçi hak ettiği serbest zamanı, 6 ay zarfında işverene önceden yazılı olarak bildirmesi koşuluyla ve işverenin, işin veya işyerinin gereklerine uygun olarak belirlediği tarihten itibaren iş günleri içerisinde aralıksız ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır

FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ YERİNE SERBEST ZAMAN KULLANMAK İSTEYEN İŞÇİ SERBEST ZAMANI İSTEDİĞİ TARİHTE KULLANABİLİR Mİ?

Yapılan fazla çalışmanın karşılığının ilave ücret olarak değil serbest zaman olarak karşılanması ancak işçinin yazılı isteği ile söz konusu olacaktır. Yani burada işçiye seçimlik bir hak verilmiştir. İşçi isterse ilave ücret yerine serbest zaman talep edebilir. İşveren de yapılan bu taleple bağlıdır.

İşveren işçinin başvurusuyla kesin olarak bağlı değildir. İşçi yazılı başvurusunu yaptıktan sonra işveren işin veya işyerinin gerekliklerine uygun olarak belirleyeceği tarihte işçiye izin kullandırabilir.

FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ YERİNE SERBEST ZAMAN KULLANMA İZİN TALEBİ TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERYLE, İŞ SÖZLEŞMELERİYLE ALINABİLİR Mİ?

4857 Sayılı İş Kanunun 41. Maddesi hükmünde serbest zamanın ancak işçilerin bu yönde bir talebinin olması halinde uygulanabileceği açıkça ifade edilmiştir.

Fazla çalışma ücreti Madde 41

Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.

Ayrıca;

Serbest Zaman Madde 6 

Serbest Zaman

Madde 6 —Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi, isterse işverene yazılı olarak başvurmak koşuluyla, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında bir saat otuz dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında bir saat onbeş dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir.

Kanun hükümleri açık olarak belirtildiği üzere Fazla Çalışma Ücreti yerine Serbest Zaman izni ancak işçilerin bu yönde bir talebinin olması halinde uygulanabileceği açıkça ifade edildiğinden, Toplu iş Sözleşmeleri, İş Sözleşmeleri ve İşyeri yönetmelikleriyle tek taraflı olarak işçilerden Fazla Çalışma Ücreti yerine Serbest Zaman İzin taleplerinin alınması mümkün değildir.

FAZLA ÇALIŞMA HESABINDA GENEL TATİL GÜNLERİNDEKİ ÇALIŞMANIN DIŞLANARAK YAPILMASI GEREKMEKTEDİR

Konuya ilişkin Y. 9. HD Yargıtay kararında; Resmi bayram ve tatil ücreti zamlı olarak hüküm altına alındığı halde fazla çalışma hesabına ulusal bayram günlerinin de katılması hatalıdır. Bu nedenle fazla çalışmanın resmi bayram tatil günleri dışlanarak yapılması gerekmektedir.”,

Y. 9. HD., E.2010/13393, K.2012/23464 T.18.06.2012,

Ayrıca diğer bir YARGITAY 9. Hukuk Dairesi Kararında; Somut uyuşmazlıkta, fazla mesai ücretinin hesaplanması bakımından; Hükme esas bilirkişi raporunda tanıklara göre haftada 6 gün 14 saat çalışma, 2 saat ara dinlenmesi ile 12 saat günlük fiili çalışma, haftada 72 saat fiili çalışma sonucunda haftada 27 saat fazla mesai hesaplandığı, bu şekilde hafta tatili çalışmalarının fazla mesai hesabında dışlandığı anlaşıldığından bu noktada bir hata bulunmamaktadır. Ancak, ulusal bayram genel tatil günlerinin, ara dinlenme süresi düşülünce bulunan fiili çalışma süresinden normal mesai süresi olan 7,5 saatlik kısımlarının fazla mesai hesabında dışlandığına ilişkin bir açıklama veya hesaplama hükme esas bilirkişi raporunda bulunmamaktadır. Ulusal bayram genel tatil günlerinin, ara dinlenme süresi düşülünce bulunan fiili çalışma süresinden normal mesai süresi olan 7,5 saatlik kısımlarının fazla mesai hesabında dışlanması, ara dinlenme düşülerek bulunan günlük fiili çalışma süresinin 7,5 saati aşan kısımlarının ulusal bayram genel tatil günleri bakımından fazla mesai süresine eklenmesi ve bu hesabın denetime elverişli şekilde yapılması gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır.

YARGITAY 9. Hukuk Dairesi Esas No: 2019/1528 Karar No: 2019/5741 hükmü bulunmaktadır.

Bu nedenle Fazla Çalışma Hesabında “GENEL TATİL GÜNLERİNDEKİ ÇALIŞMANIN DIŞLANARAK YAPILMASI GEREKMEKTEDİR”

FAZLA MESAİ HESABINDA ÇALIŞANIN KULLANDIĞI BİLGİSAYARIN AÇILIŞ KAPANIŞ SAATLERİNİ GÖSTERİR SİSTEM KAYITLARI (LOG KAYITLARI) DELİL OLARAK KABUL EDİLMEKETEDİR.

Konuya ilişkin Y. 9. HD Yargıtay kararında; 

Somut olayda, yukarıda anılı bozma ilamında davacının çalıştığı şubeden, çalıştığı dönemler itibariyle kullandığı bilgisayarların açılış kapanış saatlerini gösterir kayıtlar tespit edilmeli, gerektiğinde bilirkişiye yerinde inceleme yapma yetkisi de verilerek, işyeri giriş çıkış ile bilgisayar kayıtları, varsa mesai formları ve emsal dava dosyalarındaki tespitlerle örtüştüğü noktada davacı tanıklarının beyanları ile birlikte değerlendirilmek suretiyle yeniden rapor alınmalı ve sonucuna göre usuli kazanılmış hak ilkesi de gözetilerek bir karar verilmesi gerektiği belirtilmiştir. Mahkemece bozma sonrasında bilirkişi ... (...) ... tarafından hazırlanan 10/08/2020 tarihli bilirkişi ek raporunun 3. seçeneği olan hem tanık hem de kayıtlar esas alınarak yapılan hesaplama doğrultusunda karar verilmiştir. Ancak söz konusu bilirkişi ek raporunun incelenmesinde, raporun hazırlanması esnasında log kayıtlarının dosyada bulunmadığı belirtilmiştir. Mahkemece daha sonra alınan 05.01.2021 tarihli bilirkişi ... tarafından düzenlenen raporda ise 28.01.2011-03.12.2013 tarihleri arasında log kayıtlarının dosyaya getirildiği, log kayıtlarının bulunduğu dönemlerde log kayıtlarına göre, 24.12.2010- 27.01.2011 tarihleri arasında ise log kayıtlarının bulunmaması nedeni ile, emsal dosya içerikleri, diğer belgeler ve tanık beyanlarına göre hesaplama yapılmıştır. Bu halde mahkemece 05.01.2021 tarihli bilirkişi raporu doğrultusunda log kayıtlarına göre hesap yapılan dönem yönünden herhangi bir indirim yapılmaksızın, tanık beyanlarına dayanan dönem yönünden ise uygun bir indirim yapılarak hüküm kurulması gerekirken, yazılı şekilde log kayıtları incelenmeksizin hazırlanan rapor doğrultusunda karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir

9. Hukuk Dairesi 2021/6185 E. , 2021/10507 K.

Ayrıca diğer bir YARGITAY 9. Hukuk Dairesi Kararında;

Mahkemenin ilk kararı; öncelikle her iki taraf da işyeri kayıtlarına delil olarak dayandığından, gerekirse işyeri kayıtları üzerinde konusunda uzman bilirkişiye yerinde inceleme yetkisi de verilerek, davacıya ait bilgisayar açılış kapanış sistem kayıtları (log kayıtları) ve davacının cumartesi çalışmalarına ait emniyet müdürlüğü kayıtları, banka içi talimat niteliği taşıyan ve cumartesi çalışmasına dair kayıtlar ile banka güvenlik defterinin kronolojik sıralı olarak temin edilmesi, ardından, kayıt sunulan dönem için kayıtlara göre, kayıt sunulmayan dönem için ise tanık beyanlarına göre ancak her hafta için ayrı ayrı denetime elverişli olacak şekilde rapor alınması gerektiği belirtilerek bozulmuştur. Ancak Mahkemece bu kayıtlar getirtilmeden dosya bilirkişiye verilmiş, dosyada bulunan ve bozma öncesi değerlendirilmiş olan kayıtlar yeniden değerlendirilmek suretiyle tanzim edilen rapor dosya arasına alınmıştır. Bu şekilde yapılan hesaplama ve bu hesabın hükme esas alınması da hatalı olmuştur. Bu durumda; bozma kararında belirtildiği şekilde gerekirse işyeri kayıtları üzerinde konusunda uzman bilirkişiye yerinde inceleme yetkisi de verilerek, davacıya ait bilgisayar açılış kapanış sistem kayıtları (log kayıtları) ve davacının cumartesi çalışmalarına ait emniyet müdürlüğü kayıtları, banka içi talimat niteliği taşıyan ve cumartesi çalışılmasına dair kayıtlar ile banka güvenlik defteri kronolojik sıralı olarak temin edilmeli, kayıt bulunan dönem için bu kayıtlara göre bulunmayan dönem için ise tanık beyanlarına göre davacı talepleri yönünden hesap yapılmalı, ayrıca haftalık çalışma süresinin 40 saat olduğu da dikkate alınarak davacının fazla sürelerle çalışma ve fazla çalışma alacağı talepleri yeniden bir değerlendirmeye tabi tutulmalı; iş sözleşmesinde fazla çalışma ücretinin ücrete dahil olduğuna dair hükme geçerlilik tanınarak sonuca gidilmelidir. Bozmaya uyulmasına rağmen bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmeden karar verilmesi hatalı olup yeniden bozmayı gerektirmiştir.

SONUÇ OLARAK

Yüksek Mahkemenin yukarıda verdiğimiz iki kararında da fazla mesai hesabında çalışanın kullandığı bilgisayar log kayıtlarının da (açılış kapanış saatleri) delil olarak kabul edilmesi gerektiğine hükmetmiştir.

Özellikle evden çalışmalarda ve ofiste geç saatlere kadar çalışıldığını iddia eden Fazla Mesai talebi bulunan çalışan için Yüksek Mahkeme çalışanın işyeri kayıtları üzerinde konusunda uzman bilirkişiye yerinde inceleme yetkisi de verilerek, çalışana ait bilgisayar açılış kapanış sistem kayıtları (log kayıtları) temin edilerek  inceleme yaparak işçinin  fazla çalışması olup olmadığı tespiti yapılmalı hükmü bulunmaktadır.

YARGITAY 9. Hukuk Dairesi Kararında;

Somut uyuşmazlıkta, dosya içerisinde, davalı banka tarafından 26.02.2014 tarihi yazı cevabı ekinde 31.01.2011 tarihinden sonraki dönem için davacıya ait bilgisayar açılış kapanış saatleri olduğu belirtilen kayıtların dosyaya sunulduğu anlaşılmaktadır. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davalı bankaca dosyaya sunulan 2007 yılı mayıs ayı ile aralık arası dönemine ve 2008, 2009, 2011 yıllarına ilişkin banka işlem kayıtları adındaki belgeler üzerinde yapılan incelemelerde davacının arizi olarak geç saatte işyerinden ayrıldığının anlaşıldığı ancak bunun fazla mesai alacağı hesaplanması için yeterli bulunmadığı gerekçesiyle fazla mesai alacağı talebi hakkında herhangi bir hesaplama yapılmadığı belirtilmiştir. Ne var ki, söz konusu bilirkişi raporunda dosyada mevcut log kayıtlarının incelenmediği anlaşılmaktadır.
Öncelikle her iki taraf da işyeri kayıtlarına delil olarak dayandığından, gerekirse işyeri kayıtları üzerinde konusunda uzman bilirkişiye yerinde inceleme yetkisi de verilerek, davacıya ait bilgisayar açılış kapanış sistem kayıtları ( log kayıtları ) sıralı olarak temin edilmeli, bundan sonra inceleme yapmaya elverişli kayıtların varlığı halinde kayıt sunulan dönem için denetime elverişli olacak şekilde hazırlanacak rapor ile davacının fazla çalışması olup olmadığı belirlenmelidir. Mahkemece anılan hususlar göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme ile karar verilmesi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.

Bu nedenle özellikle işverenlerin;

• İşyerinde çalışanların çalışma saatlerini ara dinlenmelerini gösterir tablonun çalışanların görebileceği bir noktaya asılması ve işçilere tebliğ edilmesi
• Çalışanlar Fazla Mesai yapacak ise Fazla Mesai yapacak çalışanların belirlenerek Fazla mesai başlangıç, bitiş, ara dinlenme saatleri belirlenerek form düzenlenip ilgili Departman sorumlusu ve Genel Müdürün ilgili “Fazla Mesai Formunu” düzenleyip imza altına alarak çalışana önceden tebliğ etmesi
• Belirlenen çalışma saatleri ve Fazla Mesai çalışması yapacak belirlenen çalışanların dışında diğer çalışanların olası sonradan Fazla Mesai talepleri olmaması için çalışanlara zimmetle teslim ettikleri bilgisayarların belirlenen çalışma saatleri dışında bilgisayarını kapatmaları gerektiği ile ilgili yazılı bir tebliğ yapılarak, şirket içi bir sunucuya çalışanların  internet üzerinden erişebildiği bulut sistemini şirketin  Veritabanı sunucusu (Database Server) Dosya Sunucusu (File Server) sisteminin  çalışanlar için  açılış kapanış sistemlerini takip ettikleri” log kayıt” sistemlerini” kapatmalarını İşverenlere önermekteyiz.

01.11.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.