Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanan İşçiler İş Görmezlik, Kadın İşçiler Analık İş Görmezlik Parası Alabilecekler Mi?

Çalışanlar tarafından genelde rapor parası ya da doğum parası şeklinde ifade edilen geçici iş göremezlik ödeneği; Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından hastalık, analık, iş kazası veya meslek hastalığı nedeni ile belirli bir süre çalışamayacak durumda olan sigortalılara yapılan bir ödemedir.

Hastalık, analık, iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle çalışamayan işçiler, kurumca yetkilendirilmiş olan hekim veya sağlık kurulu tarafınca düzenlenen raporlar karşılığında hak kazanılan ve 5510 Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Kanunu’nun 15, 16, 18. maddelerinde düzenlenmiş bir ödenektir.

Hastalık ve Analık Hali

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun, 15’inci maddesinde Hastalık ve Analık Hali tanımı yapılmıştır.

Hastalık ve analık hali MADDE 15- (Değişik: 17/4/2008-5754/9 md.) 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalının, iş kazası ve meslek hastalığı dışında kalan ve iş göremezliğine neden olan rahatsızlıklar, hastalık halidir.

4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalı kadının veya sigortalı erkeğin sigortalı olmayan eşinin, kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadının ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşinin gebeliğinin başladığı tarihten itibaren doğumdan sonraki ilk sekiz haftalık, çoğul gebelik halinde ise ilk on haftalık süreye kadar olan gebelik ve analık haliyle ilgili rahatsızlık ve engellilik halleri analık hali kabul edilir

Analık Sigortasından Sağlanan Haklar

Analık sigortasından sağlanan haklar (2) MADDE 16-

Hastalık ve analık sigortasından sigortalıya hastalık veya analık hallerine bağlı olarak ortaya çıkan iş göremezlik süresince, günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilir.

Analık sigortasından sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe, bu Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılardan; kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadına ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşine, her çocuk için yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan ve Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden emzirme ödeneği verilir.

Sigortalı kadına veya sigortalı olmayan eşinin doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe emzirme ödeneği verilebilmesi için, Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının;

a) (a) bendi kapsamında olanlar için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması,

b) (b) bendi kapsamında olanlar için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primi yatırılmış ve genel sağlık sigortası primi dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması, şarttır.

Emzirme ödeneğine hak kazanan sigortalılardan 9 uncu maddeye göre sigortalılığı sona erenlerin, bu tarihten başlamak üzere üç yüz gün içinde çocukları doğarsa, sigortalı kadın veya eşi analık sigortası haklarından yararlanacak sigortalı erkek, doğum tarihinden önceki on beş ay içinde en az 120 gün prim ödenmiş olması şartıyla emzirme ödeneğinden yararlandırılır.

GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİĞİN BAŞLADIĞI TARİHTEN ÖNCEKİ “BİR YIL İÇİNDE EN AZ 90 GÜN” KISA VADELİ SİGORTA KOLLARI PRİMİ BİLDİRİLMİŞ OLMASI GEREKMEKTEDİR.

Geçici İş Göremezliğin başladığı tarihten önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması gerekmektedir.

İş kazası kapsamında alınan raporlar için, geriye dönük 90 gün prim şartı aranmamaktadır.

Bir yıllık sürenin hesabında, aynı işverene ait işyerinde çalışılmış olmasıyla ilgili bir zorunluluk bulunmamaktadır.90 günlük primin sigortalı adına işveren tarafından Kuruma ödenmiş olması (veya tahakkuk etmiş olması) yeterlidir. Prim ödemesi yapan işverenlerin farklı işverenler olması, sonucu değiştirmeyeceğinden, farklı işverenler tarafından ödenen primlerin toplamı 90 günlük prim gün sayısı hesabına dahil edilerek hesaplanmaktadır.

Geçici İş Göremezlik Ödeneği

MADDE 18- Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması şartıyla;

a) İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş göremezliğe uğrayan sigortalıya her gün için,

b) (Değişik: 17/4/2008-5754/11 md.) 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile 5 inci madde kapsamındaki sigortalılardan hastalık sigortasına tabi olanların hastalık sebebiyle iş göremezliğe uğraması halinde, iş göremezliğin başladığı tarihten önceki “bir yıl içinde en az doksan gün” kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla geçici iş göremezliğin “üçüncü gününden” başlamak üzere her gün için,

c) (Değişik: 17/4/2008-5754/11 md.) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile (b) bendinde belirtilen muhtarlar ile aynı bendin (1), (2) ve (4) numaralı alt bentleri kapsamındaki sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilâve edilerek çalışmadığı her gün için,

d) (Değişik: 17/4/2008-5754/11 md.) 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi ile (b) bendinde belirtilen muhtarlar ile aynı bendin (1), (2) ve (4) numaralı alt bentleri kapsamındaki sigortalı kadının, erken doğum yapması halinde doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılamayacak süreler ile isteği ve hekimin onayıyla doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için, (1) geçici iş göremezlik ödeneği verilir.

Köy ya da mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmadan kendi namına çalışanlara geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenebilmesi için, prim borçlarının olmaması ve yatarak tedavi görmeleri gerekir.

Kendi hesabına çalışanlar, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar ile tarımsal faaliyette bulunanların analık nedeniyle geçici iş göremezlik ödeneğinden faydalanabilmeleri için yine doğumdan önceki 1 yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta priminin bildirilmiş olması ve prime ilişkin her türlü borçların ödenmiş olması gerekmektedir.

1 yıl olarak belirtilmiş olan dönemin hesabında dikkate alınmayan bazı süreler bulunmaktadır.

Bu süreler şu şekildedir:

• Herhangi bir sebeple silah altına alınan sigortalının askerlikte geçen hizmet süresi,
• Hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta geçen süre,
• İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortalarından geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalının iş göremediği süre,
• Sigortalının greve iştirak etmesi veya işverenin lokavt yapması hallerinde geçen süre,

Bu süreler 5510 sayılı Kanunun 18.maddesinde, belirtilmiş olan çalışma sürelerinden sayılmadığı için, iş göremezliğin başladığı, hastalığın tespit edildiği veya doğumun gerçekleştiği tarihten önceki 1 yılın hesabında da dikkate alınmaz.

Geçici İş Göremezlik Ödeneğinin Hesaplanması

İş Göremezlik ödeneği hesaplanırken, 3 aylık brüt geliriniz, son 3 aylık prim gününüze bölünür. Bulunan rakam istirahat raporunuzun ödemesinin hesabında dikkate alınır. Kaç gün rapor alındı ise çıkan sonuçla çarpılır. Ayakta tedavilerde çıkan sonucun 2/3’ü oranında ödeme yapılırken, yatarak tedavilerde çıkan sonucun 1/2‘si oranında ödeme yapılır.

1. 3 aylık brüt geliri ve 3 aylık prim günü ayrı şekilde toplanır,
2. Elde edilen 3 aylık brüt gelir rakamı, 3 aylık prim gününe bölünür, son 3 aydaki ortalama günlük kazanç hesaplanır,
3. Ayakta tedavide, bulunan ortalama günlük kazancın 2/3 ü ile raporda belirtilen gün sayısı ile çarpılır,
4. Yatarak tedavide, bulunan ortalama günlük kazancın 1/2 si ile raporda belirtilen gün sayısı ile çarpılır,

MADDE 18- Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması şartıyla;

(Değişik ikinci fıkra: 17/4/2008-5754/11 md.) 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanlara iş kazası veya meslek hastalığı ya da analık halinde geçici iş göremezlik ödeneği, genel sağlık sigortası dahil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması şartıyla yatarak tedavi süresince veya yatarak tedavi sonrası bu tedavinin gereği olarak istirahat raporu aldıkları sürede ödenir. Ancak bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendine göre doğum öncesi ve doğum sonrası çalışmadığı sürelerde geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenebilmesi için yatarak tedavi şartı aranmaz. (Değişik üçüncü fıkra: 17/4/2008-5754/11 md.) İş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve sigortalı kadının analığı halinde verilecek geçici iş göremezlik ödeneği, yatarak tedavilerde 17’nci maddeye göre hesaplanacak günlük kazancının yarısı, ayaktan tedavilerde ise üçte ikisidir.

Sigorta prim ve ödeneklerinin hesabına esas tutulacak günlük kazançların alt sınırında meydana gelecek değişikliklerde, yeniden tespit edilen alt sınırın altında bir günlük kazanç üzerinden ödenek almakta bulunanların veya almaya hak kazanmış veya kazanacak olanların bu ödenekleri, günlük kazançlarının alt sınırındaki değişikliklerin yürürlüğe girdiği tarihten başlayarak değiştirilmiş günlük kazançların alt sınırına göre ödenir.

Bir sigortalıda iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinden birkaçı birleşirse, geçici iş göremezlik ödeneklerinden en yükseği verilir.

Geçici iş göremezlik ödenekleri, toplu iş sözleşmesi yapılan işyerleri ile kamu idarelerinin işverenleri tarafından Kurumca belirlenen usûl ve esaslara göre Kurum adına sigortalılara ödenerek, daha sonra Kurum ile mahsuplaşmak suretiyle tahsil edilebilir. Geçici iş göremezlik ödeneklerinin ödeme zamanı ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Analık İş Göremezlik Ödeneği (Doğum Parası) Alma Şartları

4857 sayılı İş Kanunun 74. Maddesine göre;

Analık halinde çalışma ve süt izni Madde 74 –

Kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. (Ek cümle: 13/2/2011-6111/76 md.) Kadın işçinin erken doğum yapması halinde ise doğumdan önce kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır. (Ek cümleler: 29/1/2016-6663/22 md.) Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır. Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır.

(Ek fıkra: 29/1/2016-6663/22 md.) Birinci fıkra uyarınca kullanılan doğum sonrası analık hâli izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde birinci doğumda altmış gün, ikinci doğumda yüz yirmi gün, sonraki doğumlarda ise yüz seksen gün süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir. Çocuğun engelli doğması hâlinde bu süre üç yüz altmış gün olarak uygulanır. Bu fıkra hükümlerinden yararlanılan süre içerisinde süt iznine ilişkin hükümler uygulanmaz.

Yukarıda öngörülen süreler işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim raporu ile belirtilir.

Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir.

Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz.

İsteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. (Ek cümle: 29/1/2016- 6663/22 md.) Bu izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya evlat edinene verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.

Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kulllanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.

(Ek fıkra: 29/1/2016-6663/22 md.) Bu madde hükümleri iş sözleşmesi ile çalışan ve bu Kanunun kapsamında olan veya olmayan her türlü işçi için uygulanır.

Analık Sigortası Kapsamından Sigortalıya Geçici İş Göremezlik Ödeneği Ödenebilmesi İçin 

 • Doğumdan önceki bir yıl içinde en az 90 gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması yani en az 90 prim gün sayısının olması,

• Doğum olayının canlı veya ölü olarak gerçekleşmiş olması,

• 4/a (SSK) sigortalısının rapor süresince işyerinde çalışmamış olması ve sigorta çıkışının verilmemiş olması,

• 4/b (Bağ-Kur) sigortalısının genel sağlık sigortası dâhil prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması,

gerekir.

5510 sayılı Kanun 4.maddesinin 1.fıkrasının “a” bendine tabi (eski SSK) çalışan kadın aranan koşulları sağlamış olması şartıyla, SGK’dan 16 haftalık (112 günlük) süre için doğum parası alınabilir.

Rapor Parası Alabilecek Kadın Sigortalılar

Sadece aşağıda belirtilen sigortalı kadınlar analık hali (doğum) nedeniyle rapor parası alabilirler:

• Hizmet akdine istinaden 4/a (SSK) kapsamında bir veya birden fazla işyerinde sigortalı olarak çalışanlar.

• Muhtarlık nedeniyle Bağ-Kur sigortalısı olanlar.

• Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usûlde gelir vergisi mükellefi olan Bağ-Kur sigortalıları.

• Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olan Bağ-Kur sigortalıları.

• Tarımsal faaliyette bulunan Tarım BAĞ-KUR sigortalıları.

• Ev hizmetlerinde bir veya birden fazla gerçek kişi tarafından ayda 10 gün veya daha fazla çalıştırılması nedeniyle Ek 9 kapsamında sigortalı olanlar.

• Konut kapıcılığı nedeniyle Ek 9 kapsamında sigortalı olanlar.

• Hizmet akdi ile çalışmamakla birlikte, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde 5/a kapsamında sigortalı olarak çalıştırılan hükümlü ve tutuklular.

• Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen ve 5/g kapsamında sigortalı olarak çalıştırılanlar.

SSK Doğum Parasının Hesaplanması

SGK’lı çalışan kadın olarak, doğumun gerçekleştiği tarihten itibaren 1yıl içinde en az 90 gün adına SGK primi ödenmiş olması şartıyla, SGK’dan 16 haftalık (112 günlük) süre için SGK’dan son 3 aylık brüt ücret ortalamanızın 3/2 si kadar doğum parası alabilir. Çoğul gebelik halinde 136 gün doğum parası alınabilmektedir.

Örneğin:

Aylık brüt asgari ücret =3.577,50 TL olduğuna göre (2021 yılı için doğum parası)

3.577,50 TL / 30 = 119,25 TL (Günlük brüt ücret)

119,25 X 2 = 238,50 TL

238,50 TL / 3 = 79,50 TL (Hak kazanılan günlük ücret)

112 gün rapor parası alınabildiği için toplam hak edilen tutar 8.904,00 TL dir.

Aylık olarak hesaplayacak olursak 30 gün üzerinden hesaplanabilir (79,50 x 30 = 2.2385,00 TL)

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ VE PANDEMİ ÜCRETSİZ İZİN DESTEĞİNDEN YARARLANAN İŞÇİLER, İŞ GÖRMEZLİK; KADIN İŞÇİLER, ANALIK İŞ GÖRMEZLİK PARASI ALABİLECEKLER Mİ?

Kısa Çalışma Uygulaması 
Genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. 

İşçinin Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanabilmesi İçin;

• İşverenin kısa çalışma talebinin iş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu uygun bulunması,
• Kısa çalışmaya tabi tutulan işçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte çalışma sürelerini ve prim ödeme şartlarını sağlamış olması (Covid-19 etkisiyle yapılan kısa çalışma başvurularında, son 60 gün hizmet akdine tabi olmak kaydıyla son 3 yıl içinde 450 gün prim ödemiş olması),
• İş müfettişlerince yapılacak inceleme sonucu kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunması, gerekmektedir.
  Prim ödeme şartını sağlamadığı için kısa çalışma ödeneğine hak kazanamayanların daha önce çeşitli nedenlerle kesilmiş (yeni işe başlama vs.) son işsizlik ödeneği hak sahipliğinden varsa kalan süre kısa çalışma süresini geçmemek üzere kısa çalışma ödeneği olarak ödenir.

İşverenin yaptığı kısa çalışma talebinin uygun bulunması halinde şartları taşıyan işçilere İşsizlik Sigortası Fonundan kısa çalışma ödeneği ödenmektedir. İşçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, hizmet akdinin feshi hariç işsizlik ödeneği hak etme koşullarını (İşten ayrılmadan önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olanlardan, son 3 yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak çalışılması) sağlaması gerekmektedir. Ancak, Covid-19 Salgını kaynaklı zorlayıcı sebep gerekçesiyle yapılan başvurular için 4447 sayılı Kanuna 7226 sayılı Kanunun 41’inci maddesiyle eklenen geçici 23’üncü madde ile; işsizlik ödeneği hak etme koşullarını sağlaması gerekliliği kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 60 gün hizmet akdine tabi olanlardan, son 3 yıl içinde en az 450 gün sigortalı olanlar şeklinde yumuşatılmıştır.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDE HANGİ EKSİK GÜN KODLARINI KULLANMALISINIZ?

• 18 “Kısa Çalışma Ödeneği”
• 27 "Kısa çalışma ödeneği ve diğer nedenler"

Kodlarını kullanmalısınız. İşyerinde kısa çalışma yapılmasına rağmen bu kodların kullanılmaması halinde kısa çalışma ödeneğinden yararlanılamaz.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ SÜRESİ BEŞİNCİ KEZ UZATILMIŞTIR

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanma süreleri Cumhurbaşkanı kararıyla 30/6/2021 tarihine kadar uzatılabilir.

Bilindiği üzere yeni koronavirüs (Covid-19) nedeniyle 30/06/2020 tarihine kadar (bu tarih dahil) kısa çalışma başvurunda bulunmuş ve bu uygulamadan yararlanmış olan iş yerlerinde kısa çalışma ödeneğinin süresi;

• 2706 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile bir ay (Temmuz),
• 2810 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile bir ay (Ağustos),
• 2915 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile iki ay (Eylül-Ekim),
• 3134 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile iki ay (Kasım-Aralık),
• 3317 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile iki ay (Ocak-Şubat) uzatılmıştır

• 30.06.2020 tarihi öncesinde herhangi bir kısa çalışma ödeneği başvurusu olmayan işyerlerinin yeni başvuru kapsamındaki talepleri sadece e-devlet üzerinden elektronik ortamda alınacak olup şahsen ya da posta/e-posta kanalı ile herhangi bir başvuru alınmayacaktır.
• 30.06.2020 tarihi öncesinde kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işyerlerinin yeni kişi ekleme ya da önceki kişiler için başlangıçta belirlenen haftalık çalıştırılmayacak saat oran arttırma talepli başvuruları yenileme başvurusu olarak uygulanacak bu kapsamdaki başvurular yine sadece e-devlet üzerinden elektronik ortamda alınacak, şahsen ya da posta/e-posta kanalı ile herhangi bir başvuru alınmayacaktır.
• 30.06.2020 tarihi öncesinde kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işyerlerinin 01/07/2020-31/12/2020 tarihleri arasındaki bütün uzatma işleminden yararlanmış olanların kısa çalışma bitiş tarihine otomatik iki ay ilave edilmiş ve Ocak-Şubat ödemeleri oluşturulmuştur. Bu kapsamdaki işçiler için başvuru yapılmasına gerek yoktur.

COVID-19 ZORLAYICI SEBEBİNE DAYALI KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ UZATMA SÜRELERİ
DÜZENLEME	SÜRESİ	AÇIKLAMA
7226 Sayılı Kanun md.41 (4447– Geçici Md. 23)	3 ay
2706 Cumhurbaşkanlığı Kararı (RG 30.06.2020- 31171)	Kısa çalışma ödeneği süresi 1 ay uzatılmıştır	30.06.2020 tarihine kadar (bugün son gün) kısa çalışma ödeneğine başvurmuş olan işverenler, daha önce kısa çalışma ödeneğinden yararlanan aynı işçiler için aynı süreleri aşmamak kaydıyla yararlanabilir.
2810 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (31.07.2020 31202 sayılı Resmî Gazete)	Kısa çalışma ödeneği süresi 2. defa 1 ay uzatılmıştır	Önceki uzatma kararındaki esaslar çerçevesinde 2. uzatma kararından yararlanılacaktır.
2915 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (31.08.2020 31230 sayılı Resmî Gazete)	Kısa çalışma ödeneği süresi 3. defa 2 ay uzatılmıştır	İlk uzatma kararındaki esaslar çerçevesinde, 2.uzatma süresinin bitiminden itibaren 3. uzatma kararından yararlanılacaktır.
3134 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (27.10.2020 31287 sayılı Resmî Gazete)	Kısa çalışma ödeneği süresi 4. defa 2 ay uzatılmıştır	İlk uzatma kararındaki esaslar çerçevesinde, 3.uzatma süresinin bitiminden itibaren 4. uzatma kararından yararlanılacaktır.
3238 sayılı Cumhurbaşkanı kararı (1/12/2020 3238 sayılı i Resmî Gazete)		30/6/2020 ve öncesinde; - Kısa çalışma ödeneğine hiç başvurmamış veya başvurmuş olmakla birlikte kısa çalışma ödeneğinden hiç yararlanamamış işyerlerinin, - Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmış olmakla birlikte, kısa çalışma ödeneğine ilave sigortalı dahil etmek isteyen işyerlerinin, -Kısa çalışma ödeneğinden yararlanılan sigortalıların çalıştırılmayacak sürelerini artırmak isteyen işyerlerinin 1/12/2020 ila 31/12/2020 tarihleri arasında kısa çalışma ödeneğine ilk defa/yeniden başvurmalarına imkân sağlanmıştır.
3317 sayılı Cumhurbaşkanı kararı (23/12/2020 31343 sayılı Resmî Gazete)	Kısa çalışma ödeneği süresi 5. defa 2 ay uzatılmıştır (Ocak-Şubat)	İlk uzatma kararındaki esaslar çerçevesinde, 4.uzatma süresinin bitiminden itibaren 5. uzatma kararından yararlanılacaktır.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

7256 sayılı Kanun ile COVİD-19 kaynaklı zorlayıcı sebeplerden dolayı gerek kısa çalışma başvuru süresinin gerekse kısa çalışma ödeneğinden yararlanma süresinin 30/6/2021 tarihine kadar uzatılması hususunda sayın Cumhurbaşkanımıza yetki verilmiştir.

Bu bağlamda, mevcut yasal düzenlemeler ve Cumhurbaşkanı kararları doğrultusunda kısa çalışma ödeneğinden yararlanma süreleri yukarıda izah edilen sürelerin sonunda sona eriyor olmakla birlikte, söz konusu süreler Sayın Cumhurbaşkanımızın alacağı kararlar doğrultusunda 30/6/2021 tarihine kadar uzatılabilecektir.

PANDEMİ ÜCRETSİZ İZİN (4857 GEÇ.10.MD) UYGULAMASI

Bilindiği gibi, 17.04.2020 tarihli Resmî Gazete ‘de yayımlanan 7244 Sayılı Kanun’un 7’nci maddesi ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici 24’üncü maddeyle, ücretsiz izne ayrılan işçilere ve 15/3/2020 tarihinden sonra işten çıkarılmış olup, işsizlik ödeneğinden istifade edemeyen işçilere, İşsizlik Fonundan her gün için 39,24 Türk lirası nakdi ücret desteği verileceği düzenlenmiş olup, 2021 yılında bu tutar %21,56 oranında arttırılarak günlük 47,70Tl olarak düzenlenmiştir.

17 Nisan 2020 CUMA	Resmî Gazete	Sayı: 31102
KANUN
YENİ KORONAVİRÜS (COVID-19) SALGINININ EKONOMİK VE SOSYAL HAYATA ETKİLERİNİN AZALTILMASI HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN Kanun No. 7244

MADDE 7 – 4447 sayılı Kanuna aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 24 – Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte iş sözleşmesi bulunmakla birlikte 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesi uyarınca işveren tarafından ücretsiz izne ayrılan ve kısa çalışma ödeneğinden yararlanamayan işçiler ile 15/3/2020 tarihinden sonra 51 inci madde kapsamında iş sözleşmesi feshedilen ve bu Kanunun diğer hükümlerine göre işsizlik ödeneğinden yararlanamayan işçilere, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almamak kaydıyla ve 4857 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinde yer alan fesih yapılamayacak süreyi geçmemek üzere, bu süre içinde ücretsiz izinde bulundukları veya işsiz kaldıkları süre kadar, Fondan günlük 39,24 Türk lirası nakdi ücret desteği verilir. Bu tutar %21,56 oranında arttırılarak günlük 47,70Tl olarak düzenlenmiştir.

Yapılan ödemelerden damga vergisi hariç herhangi bir kesinti yapılamaz

NAKDİ ÜCRET DESTEĞİNE HANGİ İŞÇİLER İÇİN BAŞVURU YAPILABİLİR?

• 17.04.2020 öncesi işe giren ve iş akdi devam ederken işveren tarafından 4857 sayılı Kanunun Geçici 10’uncu maddesi uyarınca ücretsiz izne ayrılanlar,
• Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmayanlar,
• Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı almayanlar,
• SGK’ ya 01, 04, 05, 06, 12, 14, 20, 29, 32, 35, 39, 52, 53, 54 veya 55 no.lu belge türlerinden bildirilmiş olanlar, için nakdi ücret desteğine başvuru yapılabilir.
• İşveren, 17.04.2020 sonrası işe giren işçilerini ücretsiz izne gönderebilir. Fakat bu işçilere nakdi ücret desteği ödemesi yapılmaz.

NAKDİ ÜCRET DESTEĞİNDE HANGİ EKSİK GÜN KODLARI KULLANMALISINIZ?

• 28- “Pandemi Ücretsiz İzin (4857 Geç. 10.Md.)
• 29- “Pandemi Ücretsiz İzin (4857 Geç. 10.Md.) ve diğer” kodlarını kullanmalısınız. İşyerinde ücretsiz izne ayrılan işçileriniz olmasına rağmen bu kodların kullanılmaması

Halinde nakdi ücret desteğinden yararlanılamaz.

İşverenin ücretsiz izne çıkarma yetkisinde süre beşinci kez uzatıldı.

30 Aralık 2020 tarih ve 31350 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan 3344 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile İş Kanunu Geçici 10. Maddesinde düzenlenen fesih yasağı ve ücretsiz izin uygulaması 17.01.2020 tarihinden itibaren iki ay uzatılmıştır.

Bu durumda, fesih yasağı ile işverenin ücretsiz izne çıkarma yetkisi 17.03.2021 tarihine kadar (bu tarih dahil) uzatılmış bulunmaktadır.

28 Temmuz 2020 tarih ve 31199 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7252 sayılı Kanun ile

a) İş Kanunu Geçici 10. Maddede düzenlenen fesih yasağını,

b) İş Kanunu Geçici 10. Maddede yer alan işverenin çalışanı tek taraflı ücretsiz izne çıkarma yetkisi ile;

17.03.2021 tarihine kadar işverenlerin, “ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri, belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, ilgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri” dışında iş sözleşmesini feshetmesi yasaklanmıştır.

FESİH YASAĞI VE ÜCRETSİZ İZİN DÜZENLEMELERİ ÖZET TABLO
DÜZENLEME	FESİH YASAĞI VE ÜCRETSİZ İZİN BAŞLANGIÇ TARİHİ	SONA ERME TARİHİ
7244 Sayılı Kanun 9. Md. (İş Kanunu Geçici Md.10 Eklendi)	17.04.2020	17.07.2020
2707 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı (RG 30.06.2020- 31171)	17.07.2020 den itibaren 1 ay uzatma kararı verilmiştir.	17.08.2020
2811 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (RG 31.07.2020- 31202)	17.08.2020 den itibaren 1 ay uzatma kararı verilmiştir.	17.09.2020
2930 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (RG 04.09.2020-31234)	17.09.2020 tarihinden itibaren 2 ay uzatma kararı verilmiştir.	17.11.2020
3135 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı (RG 27.10.2020-31287)	17.11.2020 tarihinden itibaren 2 ay uzatma kararı verilmiştir.	17.01.2021
3344 CB Kararı (RG 30.12.2020-31350)	17.01.2021 tarihinden itibaren 2 ay uzatma kararı verilmiştir.	17.03.2021

En fazla üçer aylık dönemlerle 30.06.2021 tarihine kadar uzatma konusunda Cumhurbaşkanı’na yetki verilmiştir

Belirtilen yetki çerçevesinde yasal olarak tekrar uzatılması mümkündür.

5510 sayılı Kanun’un 18’inci maddesine göre;

 MADDE 18- Kurumca yetkilendirilen hekim veya sağlık kurullarından istirahat raporu alınmış olması şartıyla İş görmezlik ödeneği ödenmektedir.

5510 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesine göre kısa vadeli sigorta kolları;

• İş kazası, meslek hastalığı,
• Hastalık,
• Analık, sigortalarından oluşmaktadır.

Tanımlar MADDE 3- Bu Kanunun uygulanmasında;

1) Bakanlık: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,

2) Kurum: Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığını,

3) Sosyal sigortalar: Kısa ve uzun vadeli sigorta kollarını,

4) Kısa vadeli sigorta kolları: İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık sigortası kollarını,

5) Uzun vadeli sigorta kolları: Malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası kollarını,

6) Sigortalı: Kısa ve/veya uzun vadeli sigorta kolları bakımından adına prim ödenmesi gereken veya kendi adına prim ödemesi gereken kişiyi,

Kısa Çalışma Ödeneği ve Pandemi Ücretsiz Ödeneğinden yararlanan işçilere İŞKUR tarafından yalnızca, işçinin kısa çalışma ödeneği aldığı süre için genel sağlık sigortası primleri ödenmektedir. Söz konusu dönemde kısa ve uzun vadeli sigorta primleri aktarılmaz. Denilmiş olup çalışanlar “yaklaşık 1 yıla yakın süren ve süreleri Cumhurbaşkanı kararıyla 30/6/2021 tarihine kadar uzatılabilme imkânı olan” bu süreçte “Kısa Çalışma Ödeneği” ve “Pandemi Ücretsiz İzin” dönemlerinde  çalışanlara bu dönemde malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim kolları ve Kısa Vadeli Sigorta Primleri yatmadığından dolayı çalışanların olası rahatsızlanmaları ve istirahat almaları durumlarında  “iş göremezlik” ödeneği kadın çalışanların Analık Sigortası Kapsamında doğum iş göremezliği ödeneği almaları zor görünüyor. Bu nedenle ivedi olarak yasal bir düzenleme getirilerek çalışanların yaklaşık 1 yıldır KÇÖ ve NÜD ten dolayı yatırılmayan Kısa Vadeli Prim oranından dolayı iş göremezlik ödeneği ve analık iş göremezlik ödeneği alamayacaklarından dolayı mağdur olmaları önlenmelidir. 

Sonuç Olarak:

Sonuç itibariyle

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının Sosyal Koruma Kalkanı kapsamında hazırladığı 13.02.2021 verilerine göre;

Kısa Çalışma Ödeneği	Çalışan	3.756.584
Nakdi Ücret Desteği	Çalışan	2.471.134
TOPLAM	Çalışan	6.227.718

Toplam 6.227.718 çalışan Kısa Çalışma Ödeneği ve Nakdi Ücret Desteğinden yararlanmış olup olup bu sürede çalışanlara yalnızca İŞKUR tarafından Genel Sağlık Sigortası primleri ödenmiş olması çalışanın adına Malullük, Yaşlılık ve Ölüm, Kısa Vadeli Sigorta Kolları yatırılmamış olup bu çalışanların istirahat ve Analık hallerinde İş görmezlik ödeneği alma imkanları gerekli şartlar olan,  5510 sayılı Kanunun Geçici iş göremezlik ödeneği MADDE 18; iş göremezliğin başladığı tarihten önceki “bir yıl içinde en az doksan gün” kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla çalışanların rahatsızlanmaları ve istirahat alma durumunda “bir yıl içinde en az doksan gün” kısa vadeli sigorta primi bildirilmemiş olması nedeniyle iş göremezliğin ödenmemesi durumunda çalışanlar  mağdur olacaklardır.

Tüm dünyada ve ülkemizde yaşanan pandemi sürecinde işverenler ve çalışanlar oldukça etkilenmiş olup, özellikle çalışanlar “yaklaşık 1 yıla yakın süreleri Cumhurbaşkanı kararıyla 30/6/2021 tarihine kadar uzatılabilme imkânı olan” bu süreçte ücretleri “KÇÖ” ve NÜD” oranlarına göre ödendiğinden maddi anlamda sıkıntı yaşamaktadırlar. Çalışanlara bu dönemde adına Malullük, Yaşlılık ve Ölüm, Kısa Vadeli Sigorta Kolları yatırılmamış olup; olası rahatsızlanması ve istirahat almaları durumunda ve analık hallerinde iş göremezlik ödeneği alamayacaklarından dolayı daha da mağdur olacaklarıdır.

 Bu nedenle ivedi olarak bu konu ile ilgili bir düzenleme yapılarak çalışanların mağdur olmaları engellenmelidir.  

16.02.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.