Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

İş Akdinin Askıda Olduğu Bir Dönemde Sigortalıya Yapılan Ücret Dışındaki (Prim İkramiye) Niteliğindeki Ödemeler Hangi Dönemde Prime Tabi Tutulur?

Ücret nedir?

Sigortalının çalışmasının karşılığı olarak zamana göre, götürü, yüzde usulüne göre veya bahşiş şeklinde yapılan ya da sigortalıya tam bir çalışma karşılığı olmadan kanundan dolayı işverenin yanında çalıştığı süre ile bağlantılı olarak (yıllık izin ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve tatil günlerinde ödenen ücretler gibi) yapılan ödemeler ile kıdem zammı, vardiya zammı, gece zammı, yıpranma zammı, eleman teminindeki güçlük zammı, makam tazminatı, özel hizmet tazminatı, iş riski zammı, ek görev ücreti, meslek tazminatı gibi işçinin çalışmasının karşılığı olarak çeşitli adlar altında yapılan ödemelerdir.

Ücret; 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda, 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutar; 4857 sayılı İş Kanunu’nda ise, genel anlamda bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutar olarak tanımlanmıştır.

Anılan Kanunlarda yer alan bu tanımlar doğrultusunda ücreti, işveren tarafından işçisine bir çalışma karşılığında, dönemsel olarak ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan yerli veya yabancı nakit para olarak özetlemek mümkündür.

5510 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının on iki numaralı bendinde ücret, 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutar olarak tanımlanmıştır.

Tanımlar MADDE 3- 12) Ücret: 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanlara saatlik, günlük, haftalık, aylık veya yıllık olarak para ile ödenen ve süreklilik niteliği taşıyan brüt tutarı ifade eder.

4857 Sayılı İş Kanunu’nda ise bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutar, Olarak ifade edilmiştir.

4857 Sayılı İş Kanunu MADDE 32

ÜCRET VE ÜCRETİN ÖDENMEMESİ

Madde 32- Genel anlamda ücret bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır.

Olarak ifade edilmiştir.

Yapılan bu tanımlar çerçevesinde, işverenler tarafından işçilere yapılan ödemelerin ücret olarak kabul edilebilmesi için bir çalışma karşılığında ve dönemsel olarak ödenmesi, ayrıca süreklilik niteliği taşıması gerekiyor. 

Prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemeler denilince ne anlaşılmalıdır?

Sigortalılara, işverenleri tarafından ücret dışında, ücretin tamamlayıcısı niteliğinde olan ilave ödemeler de yapılabilmektedir. Ödemenin yapıldığı ayın prime esas kazancına dahil edilecek olan bu nitelikteki ödemeler kapsamına, çeşitli adlar altında ödenip bir iş karşılığında olmayan ve süreklilik niteliği taşımayan prim, ikramiye gibi istihkaklar ile yemek parası, çocuk ve aile zammı adı altında yapılan ödemelerin istisna tutarı düşüldükten sonra kalan kısmı ve işverenler tarafından sigortalılar adına özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu aşan özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları gibi ödemeler girmektedir.

Prim; sigortalının daha verimli çalışmasını ve işyerindeki üretimin arttırılmasını sağlamak için sigortalının gösterdiği başarıya göre yapılan ödemelerdir. Başka bir deyişle prim; işveren tarafından işçiyi isteklendirip verimini artırmak veya sonuca daha kolay ve çabuk ulaşmasını sağlamak amacıyla verilen paradır. Başka bir ifade ile prim, işçinin daha verimli çalışmasını ve üretimin arttırılmasını sağlamak amacıyla işçinin gösterdiği başarıyla orantılı olarak işvereni tarafından işçiye yapılan ödemedir. Satış primi, üretim primi, liyakat primi, randıman primi, tasarruf pirimi, performans primi, bu kapsamda yapılan ödemelerden bazılarıdır.

İkramiye; işverenin sigortalılardan duyduğu memnuniyeti belirtmek ya da işyerine olan aidiyet duygusunu artırmak amacıyla sigortalıların başarısına ve verimliliğe bağlı olmaksızın yılbaşı, bayram, işyerinin kuruluş yıl dönümü, işçilerin evlenmesi gibi durumlara göre, yapılan ödemelerdir. Başka bir deyişle ikramiye; bir yerde çalışan kimselere genellikle kazançtan dağıtılan, işverenin işçiye duyduğu memnuniyetini göstermek veya işçinin işyerine olan aidiyet duygusunu arttırmak amacıyla, verimlilik veya başarıya bağlı olmaksızın yapılmış ödemelerdir. Bayram ikramiyesi, yılbaşı ikramiyesi, doğum günü ikramiyesi, kuruluş yıl dönümü ikramiyesi, evlenme ikramiyesi, bu kapsamda yapılan ödemelerden bazılarıdır.

Ödemelerin Ücret mi Ücret Dışında Bir Ödeme mi Olduğunun Değerlendirmesi Nasıl Yapılır?

Bu açıklamalar çerçevesinde, sigortalıların prime esas kazanç tutarlarının belirlenmesi sırasında, yapılan ödemelerin ücret mi, yoksa ücret dışında bir ödeme mi olduğunun tespitinde;

• Ödemenin süreklilik taşıyıp taşımadığına,
• Ödemenin şekline,
• Ödemenin amacına,

Bakılması gerekmektedir.

Prim-ikramiye niteliğindeki ödemelerin prime tabi tutulması

5510 sayılı Kanunun 80. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, ücretlerin hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulacağı, diğer ödemelerin ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edileceği ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmının, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edileceği öngörülmüştür.

5510 sayılı Kanunun 4’ üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların yukarıda açıklanan ücretlerinin prime esas kazanca dahil edilebilmesi için kanunun 80 ‘inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre hak edilmesi yeterli olup, sigortalıların ay içindeki prime esas kazanç tutarlarının hesaplanması sırasında, söz konusu ücretlerin ödenip ödenmediğine veya ne zaman ödendiğine bakılmaksızın, hak edildiği ayın prime esas kazancına dahil edilmek suretiyle prime tabi tutulacaktır.

Prime esas kazançlar MADDE 80- (Değişik: 17/4/2008-5754/47 Md.)  4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları aşağıdaki şekilde belirlenir:

a) Prime esas kazançların hesabında;

1) Hak edilen ücretlerin,

2) Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların,

3) İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki (1) ve (2) numaralı alt bentlerde belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin, brüt toplamı esas alınır. 

b) Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz.  c) (b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın, tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar bu kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz.

d) Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur.

Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir. Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin   hizmet   akdinin mevcut olmadığı   veya askıda olduğu bir   tarihte ödenmesi durumunda, 82’nci madde hükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz ve 102’nci madde hükümleri uygulanmaz. Denilmektedir.

MUHSGK’DA"HAK EDİLEN ÜCRET" VE "PRİM, İKRAMİYE VE BU NİTELİKTEKİ ÖDEMELER" AYRI AYRI MI GÖSTERİLMESİ GEREKİYOR?

12 Mayıs 2010 tarihli 27579 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan ve yayımı tarihi itibariyle yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin “hakkedilen ücretler ile prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemelerin ayrı ayrı gösterilmesi” başlığını taşıyan Geçici 23’üncü maddesine göre;

Hakkedilen ücretler ile prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemelerin ayrı ayrı gösterilmesi

GEÇİCİ MADDE 23 – (1) Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanların sigorta primine esas kazanç bildirimleri yönünden, bu Yönetmeliğin 102’nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca yapılması gereken ‘hakkedilen ücret’ ve ‘prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemelerin’ ayrı ayrı gösterilmesi uygulaması, bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren verilme süresi dolacak üç aya ait aylık prim ve hizmet belgeleri için uygulanmaz. 

Bu düzenleme ile 4/1-a (SSK) kapsamındaki sigortalıların sigorta primine esas kazanç bildirimleri yönünden aylık prim ve hizmet belgelerinin düzenlenmesinde “HAKEDİLEN ÜCRET” ve “PRİM, İKRAMİYE VE BU NİTELİKTEKİ ÖDEMELER” ayrı ayrı gösterilmesine başlanmıştır. Başka bir deyişle; aylık prim ve hizmet belgesinin “Sigorta Primine Esas Kazanç” bölümü “Hak Edilen Ücret” ve “Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki İstihkak” olmak üzere 2 ayrı bölüme ayrılmıştır.

Uygulama 2010/temmuz ayına ilişkin aylık prim ve hizmet belgesinden başlamak üzere “e-Sigorta” sistemi üzerinden 05/08/2010 tarihi itibariyle işletime açılmış idi.
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin “aylık prim ve hizmet belgesinin düzenlenmesi, verilmesi ve saklanması” başlıklı 102’nci maddesinin (1) numaralı fıkrasına göre;

Aylık prim ve hizmet belgesinin düzenlenmesi, verilmesi ve saklanması

MADDE 102 – (1) İşverenler, bir ay içinde Kanunun 4’üncü ve 5 inci maddelerine tabi çalıştırdığı sigortalıların, sosyal güvenlik destek primine tabi sigortalıların, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 7’nci maddesine göre iş görme edimini yerine getirmek üzere başka işverene geçici olarak devrettiği sigortalıların ve 5434 sayılı Kanuna göre iştirakçi olup Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanların,

a) Sosyal güvenlik sicil numaralarını,

b) Ad ve soyadları ile ikinci soyadı almış olan sigortalıların ilk soyadlarını,

c) Prim ödeme gün sayılarını,

ç) Sigorta primine esas kazanç veya emeklilik keseneğine esas aylık tutarlarını,

d) İşe başlama ve işten çıkış tarihlerini,

e) Ayın bazı günlerinde çalışmamış olmaları halinde, eksik çalışma nedenlerini,

f) Ay içinde işten ayrılmış olmaları halinde, işten çıkış nedenlerini,

g) Sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve sosyal güvenlik destek primlerini,

ğ) Varsa 3568 sayılı Kanuna tabi olan meslek mensubunun adı ve soyadı ile bunların mesleki oda kayıt numarasını,

h) İşverenin kamu idaresi olması halinde tahakkuk veya tediye görevlisinin adı ve soyadını,

ı) Kurumca belirlenen diğer bilgilerini,

taşıyan ve çalıştırılan sigortalının durumuna uygun olan örneği Ek-9, Ek-9/A ve Ek-9/A1’de bulunan aylık prim ve hizmet belgesi (Değişik ibare:RG-16/6/2011-27966) , örneği Ek-9/B’de yer alan aylık fiilî hizmet süresi zammı prim belgesi ve Ek-9/B1’de yer alan yıllık fiilî hizmet süresi zammı prim belgesi ile örneği Ek-9/C ve Ek-9/C1’de yer alan yıllık itibari hizmet süresi prim belgesini, (Değişik ibare:RG-29/5/2016-29726) (13) bu maddenin üçüncü ve on sekizinci fıkrasında belirtilen süre içinde e-sigorta kanalıyla Kuruma vermekle; (Değişik ibare:RG-16/6/2011-27966) sigortalı çalıştırmadığı takdirde, sigortalı çalıştırmaya son verilen tarihten itibaren (Değişik ibare:RG-16/6/2011-27966) onbeş gün içinde durumu ilgili üniteye bildirmekle yükümlüdür. Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanların sigorta primine esas kazanç bildirimlerinde; hakedilen ücretler ile prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemeler ayrı ayrı gösterilir. Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi gereğince sigortalı olan ve sigortalı çalıştıran işverenler ile işveren şirketin ortaklarının aylık prim ve hizmet belgesi ile Kuruma bildirimlerinin yapılması istenilebilir. Kurum, elektronik imza uygulamasına geçildiğinde bu fıkranın (ğ) ve (h) bentlerinde belirtilen kişiler ile işverenlerin veya vekilinin elektronik imzalarını isteyebilir. Denilmektedir.

MUHSGK sayfasında yer alan SGK Bildirimleri bölümünün Sigortalı Çalışan Bilgileri altında 14. sütununda “Hak Edilen Ücret”, 15. sütununda “Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki İstihkak” ayrı ayrı yer almaktadır. MUHSGK kullanım klavuzlarında hak edilen ücret ile prim, ikramiye ve bu nitelikteki istihkak şu şekilde açıklanmıştır

Hak Edilen Ücret: Sigortalının ay içinde hak ettiği brüt ücret ve ücret niteliğinde ödeme (yazılacaktır).

Hak edilen ücretler ile prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemeler MUHSGK’ da ayrı ayrı sütunlarda gösterilmeye devam edilecektir. 

Hak edilen ücretler hak edildiği ayın kazancına; prim, ikramiye ve bu nitelikteki ödemeler ödendiği ayın kazancına dahil edilerek prim kesilecektir

İŞ AKDİNİN ASKIDA OLDUĞU BİR DÖNEMDE SİGORTALIYA YAPILAN ÜCRET DIŞINDAKİ (PRİM İKRAMİYE) NİTELİĞİNDEKİ ÖDEMELER HANGİ DÖNEMDE PRİME TABİ TUTULUR?

Konuyla ilgili İŞVEREN UYGULAMA TEBLİĞİ

7.5- Prime Esas Kazancın Üst Sınırını Aşan Ücret Dışındaki Ödemeler

Sigortalılara, çeşitli nedenlerle (ücretsiz izin, istirahat gibi) ay içinde çalışmasının bulunmadığı ve ücret ödenmediği aylarda prime esas kazanca dahil olacak nitelikte ücret dışında bir ödeme yapılması halinde, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil edilecektir. Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilemeyecektir.

Ücret dışında sigortalılara ödenmekte olan prim, ikramiye gibi her türlü ödemeler, ödemenin yapıldığı ayın kazancına dahil edilerek prime tabi tutulmaktadır. Ancak, sözü geçen ödemelerin ücret ile birleştirilerek prime tabi tutulması durumunda, bazı sigortalıların aylık prime esas kazançları tutarı, prime esas kazancın üst sınırını aşabilmektedir.

Bu durumda, sigortalılara, ücretinin yanı sıra prime esas kazanca dahil edilebilecek nitelikte ücret dışında ödeme yapılması halinde, bu nitelikteki kazançlar, prime esas günlük kazanç üst sınırının otuz katı aşılmamak kaydıyla prime tabi tutulacak, buna karşın her iki kazanç toplamının üst sınırı aşması halinde, ücret dışındaki ödemenin üst sınırı aşan kısmı, Kanunun 82’nci maddesi hükmü de dikkate alınarak en fazla takip eden iki ayın prime esas kazanç tutarına dahil edilecektir.

Bu açıklamalar çerçevesinde ücrete hak kazanılmayan ayda, başka bir ifadeyle iş akdinin askıda (ücretsiz izin, istirahat gibi) olduğu dönemde sigortalının prim gün sayısının “0” olduğu ayda sigortalıya ücret dışı bir ödeme yapılması halinde, MUHSGK’da prim günü “0” gün yazılıp, 15. sütununda “Prim, İkramiye ve bu nitelikteki İstihkak” kazanç girişi yapılması anılan Tebliğ hükümlerine aykırılık teşkil edecektir.

Dolayısıyla, kısa çalışma ödeneği alan sigortalılara İŞKUR tarafından ödenen kısa çalışma ödeneğine ilave olarak işverenlerce sosyal yardım adı altında bir ödeme yapılması halinde yardımın yapıldığı ayda prim günü yoksa (ücret niteliğinde bir ödeme yapılmamış ise), bu yardımın ödemenin yapıldığı ayın kazancına dahil edilmeyip üst sınır aşılmamak kaydıyla, ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil edilmesi gerekiyor.

İŞ AKDİNİN ASKIDA OLDUĞU BİR DÖNEMDE HİZMET AKDİ FESH EDİLEN SİGORTALIYA YAPILAN ÜCRET DIŞINDAKİ (PRİM İKRAMİYE) NİTELİĞİNDEKİ ÖDEMELER PRİME TABİ TUTULUR MU?

İşveren Uygulama Tebliğinde ise “Sigortalılara, çeşitli nedenlerle (ücretsiz izin, istirahat gibi) ay içinde çalışmasının bulunmadığı ve ücret ödenmediği aylarda prime esas kazanca dahil olacak nitelikte ücret dışında bir ödeme yapılması halinde, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil edilecektir. Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilemeyecektir.” şeklinde açıklama yapılmıştır.

Bu durumda; İş akdinin askıda olduğu bir dönemde Kısa Çalışma Ödeneği (45/45 oranında) (Eksik Gün nedeni “27” Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Nedenler), Pandemi Ücretsiz İzin (Eksik Gün nedeni 28 Pandemi Ücretsiz İzin (4857 Geç. 10. md)) yararlanmakta olup ilgili dönemlerde fiili çalışma olmaması nedeniyle prim ödenmeyen veya istirahat nedeniyle bir sigortalının akdin askıda olduğu dönemlerde hizmet akdinin feshedilen çalışana yapılacak ücret dışındaki (prim ikramiye) niteliğinde ödeme yapılması durumunda sigortalının prim gün sayısının “0” olması ve İşveren Uygulama Tebliği  7.5- Prime Esas Kazancın Üst Sınırını Aşan Ücret Dışındaki Ödemeler maddesinde (ücretsiz izin, istirahat gibi) ay içinde çalışmasının bulunmadığı ve ücret ödenmediği aylarda prime esas kazanca dahil olacak nitelikte ücret dışında bir ödeme yapılması halinde, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil edilecektir. Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilemeyecektir. Denilmekte olup ilgili tebliğe göre ödemenin yapıldığı ayda Prim günü “0” olması nedeniyle ve müteakip döneme devretmeyeceği nedeniyle SPEK Primi kesintisi uygulanmayıp yalnızca Gelir Vergisi ve Damga Vergisi Kesintisi yapılacak olup, Bu açıklamalar çerçevesinde ücrete hak kazanılmayan ayda, başka bir ifadeyle sigortalının prim gün sayısının “0” olduğu ayda sigortalıya ücret dışı bir ödeme yapılması halinde, e-Bildirgeye prim günü “0” gün yazılıp, kazanç girişi yapılması anılan Tebliğ hükümlerine aykırılık teşkil edecektir.

Sonuç olarak:

Yukarıda belirttiğimiz üzere İŞVEREN UYGULAMA TEBLİĞİ

7.5- Prime Esas Kazancın Üst Sınırını Aşan Ücret Dışındaki Ödemeler

Sigortalılara, çeşitli nedenlerle (ücretsiz izin, istirahat gibi) ay içinde çalışmasının bulunmadığı ve ücret ödenmediği aylarda prime esas kazanca dahil olacak nitelikte ücret dışında bir ödeme yapılması halinde, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil edilecektir. Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilemeyecektir.

Bu durumda, sigortalılara, ücretinin yanı sıra prime esas kazanca dahil edilebilecek nitelikte ücret dışında ödeme yapılması halinde, bu nitelikteki kazançlar, prime esas günlük kazanç üst sınırının otuz katı aşılmamak kaydıyla prime tabi tutulacak, buna karşın her iki kazanç toplamının üst sınırı aşması halinde, ücret dışındaki ödemenin üst sınırı aşan kısmı, Kanunun 82’nci maddesi hükmü de dikkate alınarak en fazla takip eden iki ayın prime esas kazanç tutarına dahil edilecektir.

Belirtilen bu duruma göre; özelikle dünyada ve ülkemizde yaşanan covid-19 pandemi krizi nedeniyle birçok işletme Kısa Çalışma Ödeneği (45/45 oranında) (Eksik Gün nedeni “27” Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Nedenler), Pandemi Ücretsiz İzin (Eksik Gün nedeni 28 Pandemi Ücretsiz İzin (4857 Geç. 10. md) yararlanmakta olup ilgili dönemlerde fiili çalışma olmaması nedeniyle prim ödenmeyen veya istirahat nedeniyle iş akdi askıda olan bir sigortalıya;

• Akdin askıda olduğu dönemlerde prime esas kazanca dahil olacak nitelikte ücret dışında bir ödeme yapılması halinde, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil edilecektir. Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilemeyecektir.
• Akdin askıda olduğu dönemlerde hizmet akdinin feshedilen ve çalışana ay içinde çalışmasının bulunmadığı ve ücret ödenmediği aylarda prime esas kazanca dahil olacak nitelikte ücret dışında bir ödeme yapılması halinde, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil edilecektir. Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilemeyecektir. Denilmekte olup ilgili tebliğe göre ödemenin yapıldığı ayda Prim günü “0” olması nedeniyle ve müteakip döneme devretmeyeceği nedeniyle SPEK Primi kesintisi uygulanmayıp yalnızca Gelir Vergisi ve Damga Vergisi Kesintisi yapılacaktır.

Bu açıklamalar çerçevesinde ücrete hak kazanılmayan ayda, başka bir ifadeyle sigortalının prim gün sayısının “0” olduğu ayda sigortalıya ücret dışı bir ödeme yapılması halinde, e-Bildirgeye prim günü “0” gün yazılıp, kazanç girişi yapılması anılan Tebliğ hükümlerine aykırılık teşkil edecektir.

Kısa Çalışma Ödeneği (45/45 oranında) (Eksik Gün nedeni “27” Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Nedenler), Pandemi Ücretsiz İzin (Eksik Gün nedeni 28 Pandemi Ücretsiz İzin (4857 Geç. 10. md) yararlanmakta olup ilgili dönemlerde fiili çalışma olmaması nedeniyle prim ödenmeyen veya istirahat nedeniyle iş akdi askıda olan bir sigortalıya; Ücret dışı (Prim İkramiye) niteliğinde ödemelerin yapılması durumunda İşveren Uygulama Tebliği 7/5 de Ücret dışı (Prim İkramiye) niteliğinde ödemelerin yapılması durumunda, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil edilecektir. Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilemeyecektir. Denilmesine rağmen işin ilginç yanı Kurumun SGK sisteminin buna izin vermesi durumudur. Bu nedenle SGK sisteminin fiili çalışma olmaması nedeniyle prim ödenmeyen veya istirahat nedeniyle iş akdi askıda olan bir sigortalıya; Ücret dışı (Prim İkramiye) niteliğinde ödemelerin yapılması durumunda SGK sisteminin bu durumda prim günü “0” olan dönemde prime Esas Kazanç dahil edilerek SGK Primi tahakkuk etmesine izin verme durumunu ivedilikle düzeltmesi gerekmektedir

12.01.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.