Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

28 Ekim Öğleden Sonra Çalışan İşçinin Ücreti Nasıl Hesaplanır?

2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun’a göre bir takvim yılı içinde ulusal bayram ve genel tatil günlerinin toplamı 15.5 gündür. Buna göre ulusal bayramlar ve genel tatiller aşağıdaki gibi olacaktır; 

2020 YILI RESMİ TATİL GÜNLERİ

NOT: 17.03.1981 tarih ve 2429 sayılı ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİLLER HAKKINDA KANUN 'a göre hazırlanmıştır.
*25.10.2016 kabul tarihi ve 6752 sayılı ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİLLER HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR Kanun’a göre hazırlanmıştır.

İş Kanunumuzda işçilerin çalıştırılamayacağı günler, çalıştırıldığı takdirde işçinin onayının alınması gerektiği ve bu günlerde yapılan çalışmaların normal ücretlendirmeden farklı olacağı Yasa ile korunmaktadır.

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işçinin çalıştırılmaması esastır. Ancak İş Kanunu yine de bu günlerde işçilerin çalıştırılabilmesinin de önünü açmıştır. İş Kanunu’na göre Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir

4857 Sayılı İş Kanunu MADDE 44

ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL GÜNLERİNDE ÇALIŞMA

Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılır. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması halinde söz konusu günlerde çalışılması için işçinin onayı gereklidir.

 Bu günlere ait ücretler 47’nci maddeye göre ödenir

4857 sayılı İş Kanunu’nun 44. maddesine göre, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işyerlerinde çalışılıp çalışılmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılabilecektir. İş sözleşmesinde veya Toplu İş Sözleşmesinde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılma zorunluluğu olmayan işçiler zorla çalıştırılamayacaktır.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti

Bu günlere ait ücretler 47’nci maddeye göre ödenir;

4857 Sayılı İş Kanunu MADDE 47;

Ulusal bayram ve Genel tatil Günlerinde Çalıştırılan İşçilere Ücret Yerine İzin Verilebilir mi?

Denetim yaptığım bazı işyerlerinde böyle uygulamalar olduğunu görüyorum. Şunu net bir şekilde ifade etmeliyim ki; resmî tatil çalışması yapılmışsa, bunun karşılığında işçiye ücret vermek yerine izin kullandırmak mümkün değildir. İşçinin rızası bile olsa, bu durum yasal olmaz. Ulusal bayram ile genel tatil günü olarak kabul edilen bu günlerde çalışan işçiye, o günlük yevmiyesi dışında bir yevmiye daha ödenmesi gerektiği İş Kanunu’nda öngörülmüştür. İş Kanunu’nun 47nci maddesine göre kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen bu günlerde işçiler çalışmazsa, bir iş karşılığı olmaksızın o güne ait ücretleri tam olarak ödenirken; tatil yapmayıp da çalışırlarsa ayrıca çalıştıkları her gün için bir günlük ücretleri de ödenir.

İşçilerin Ulusal Bayram ve Genel Tatil günlerinde çalıştırılıp, ertesi gün ya da başka bir zaman izin verilmesi yasal değildir. Asıl olan çalışmaları karşılığı Yasanın öngördüğü zamlı ücreti ödemektir. Yargıtay Dokuzuncu Hukuk Dairesine göre de “İş Kanunu’nda fiili izin müessesesi yalnızca fazla çalışma için öngörülmüş olup çalışılan hafta ve genel tatil karşılığı izinle telafi edilemez (Yarg.9.HD.25.06.2018 T., E.2018/5764, K.2018/13666). İşçilerin hafta ve genel tatil yapmayarak çalışmaları halinde, hafta tatilinde her gün için 1,5 kat, genel tatillerde ise, 1 kat fazla günlük ücret ödenir

Bununla birlikte “iş sözleşmesinde ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmanın ücrete dahil olduğu şartı da Yargıtay’ın ilgili diğer kararları gereği geçerli kabul edilmemektedir.”

İşçiye bu günlerdeki çalışmalarına karşılık izin verilmesi yani serbest zaman uygulaması İş Kanunu’na göre mümkün değildir.

28 EKİM ÖĞLEDEN SONRA ÇALIŞAN İŞÇİNİN ÜCRETİ NASIL HESAPLANIR?

29 Ekim Ulusal Bayramı, Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramından önceki gün arefe günüdür. Bayram günleri arefe günü 13.00’den sonra başlar bayramın sonuna kadar devam eder. Bu kapsamda 29 Ekim Ulusal Bayramı 1,5 Ramazan Bayramı 3,5 ve Kurban Bayramı 4,5 gündür. Kanunda, ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günler için tam gün yarım gün ayrımı yoktur. Ancak, arefe günü saat 13:00’ten sonra yapılan çalışmalar için yanlış bir algı var.

• Fazla mesai tahakkuku yapılarak arefe günü saat 13:00’ten sonra yapılan çalışmalar için çalışılan her fazladan saat için ödenecek ücret %50 zamlı mı ödenecek?
• Arefe günü saat 13:00’ten sonra yapılan çalışmalar için bir günlük ücret mi ödenecek?
• Arefe günü saat 13:00’ten sonra yapılan çalışmalar için yarım gün için ilave                  (½) yarım günlük ücret mi ödenecek?

 Arife gününde çalışan her işçiye fazla mesai ödenmesi gerektiği yönünde yanlış bir algı var Özellikle Şirketlerde yaptığımız İş ve Sosyal Güvenlik mevzuat denetimlerinde sıklıkla karşılaştığımız üzere Bprdro tahakkuklarında arefe günü saat 13.00’den sonra yapılan çalışmalara fazla mesai tahakkuku yapıldığı tespit etmekteyiz. Fazla mesai yapılıp yapılmadığı işçinin hafta tatilinden sonraki günlerdeki çalışmalarının 45 saatin üzerine çıkıp çıkmadığına bakılır. Arife gününden önceki günlerde 45 saatin üzerinde çalışmış işçiye arife günündeki çalışması için fazla mesai ödenir. Arife günü İş Kanunu’na göre genel tatil günüdür ve genel tatil günlerindeki ücret ödeme kriterlerine göre işçiye ücret ödenir.

Bayram tatili arife günü saat 13:00’ten itibaren başladığından işçinin 13:00’ten sonra çalıştırılmaması, çalıştırılması halinde ilave ücretin ödenmesi gerekmektedir. 28 Ekim saat 13:00’ten sonra yapılan çalışmalar için işçiye ilave (½)yarım günlük ilave ücret ödemesi yapılmalıdır.

Örneğin: 28 Ekim günü saat 13:00’den sonra çalışmayan işçinin ücreti bir iş karşılığı olmaksızın tam olarak ödenecektir. İşçinin gündeliği 100 TL ise, bu işçiye bir iş karşılığı olmaksızın 100 TL ödenecektir. İşçi 28 Ekim günü saat 13:00’den sonra çalışırsa, yani tam gün çalışırsa, ½ oranında ilave yevmiye ücret olarak 50 TL ödenecektir. İşçiye ödenecek toplam ücret ise 100+50 = 150 TL olacaktır.

Sonuç olarak

2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanununa göre Cumhuriyet Bayramının 28 Ekim öğleden sonra başladığını unutmamak ve 28 Ekim’de yapılan yarım günlük çalışmanın karşılığında işçiye ilave (½)yarım günlük ilave genel tatil ücret ödemesi yapılması gerekmektedir.

İşçiye yapılacak tatil günü çalışması ödemesi ücret niteliğinde olup sigorta primi, Gelir vergisi ve damga vergisine tabi olduğundan işverenlerce ödenmediği takdirde geriye dönük verilecek ek belgeler nedeniyle ilgili kurumlar nezdinde de sorunlar yaşanabilecektir. Ayrıca işçinin ücretinin ödenmemesi ona haklı fesih imkânı veriyorsa, 28 Ekim öğleden sonra çalışmasına ait ilave (½)yarım günlük ilave genel tatil ücretinin ödenmemesi de işçi için haklı nedenle fesih nedenidir.

Özellikle denetim yaptığım bazı işyerlerinde 28 Ekim günü saat 13:00’den sonra yapılan çalışmalar için çalışma karşılığı çalışanlara “işçiye ilave (½)yarım günlük ilave genel tatil ücret ödemesi yapılması yerine” çalışılan her fazladan saat için ödenecek ücret Fazla Çalışma ücreti %50 zamlı olarak hesaplanarak genel tatil ücreti yanlış hesaplama yapıldığı tespit etmekteyiz. Resmî tatilde tatil yapmayıp çalışan işçilere 4857 sayılı İş Kanunu’nun 47. Maddesine istinaden “çalışılan her gün için bir günlük ücreti” ödenmesi gerekmektedir. Ayrıca 28 Ekim’de yapılan yarım günlük çalışmanın karşılığında işçiye ilave (½)yarım günlük ilave genel tatil ücret ödemesi yapılması gerekmektedir.

27.10.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.