Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

Doğum Ölüm Yardımları ve Mazeret İzinleri Gibi Herkese Eşit Uygulanması Gereken Hususlarda İşçi Memur Ayrımı Olmalı Mı?

Ülkemizde işçi ve memur arasında çalışma koşulları ve sosyal haklar açısından ciddi farklar bulunuyor. İşçilerin izin hakları İş Kanunu'nda, memurların hakları ise Devlet Memurları Kanunu'nda düzenleniyor. İki yasa arasında izinler konusunda farklar bulunuyor. İşçiler 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi çalışıyor ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında 4/A’lı olarak yani hizmet akdiyle bir veya birden çok işverene bağlı olarak çalışan statüsünde değerlendiriliyorlar.
Devlet memurları ise 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi ve 5510’a göre de 4/C’li statüsündeler. Dolayısıyla farklı kanunlara tabi oldukları için bazı düzenlemeler işçi ve memurlar açısından ciddi anlamda farklılaşıyor. İşçilerin izin hakları İş Kanunu'nda, memurların hakları ise Devlet Memurları Kanunu'nda düzenleniyor. İki yasa arasında izinler konusunda farklar bulunuyor.

Cenaze Yardımı da Statüye Göre;

2019 ve 2020 yılı cenaze yardımı (ödeneği) tutarlarına baktığımızda;

STATÜSÜ		2019	2020
Milletvekili öldüğünde		15.784,00TL	16.650,00TL
Devlet memuru öldüğünde		2.630,00TL	2,775,00TL
SGK’lı (4/A) Çalışan öldüğünde		716,00 TL	800,00TL
Bağkur’lu (4/B) çalışan öldüğünde		716,00 TL	800,00TL

Milletvekilinin ölümü sonrası yakınlarının aldığı cenaze yardımı SGK’lı bir işçi öldüğünde alınan cenaze yardımı ödeneğinin tamı tamına 20,8 katı. 

Babalara Doğum İzni

Daha önceleri birçok kez eşi doğum yapan SGK ‘lı (4/A) çalışan işçi babalara doğum izni olmadığını ifade edip, işçi babalara da tıpkı memur babalar gibi doğum izni verilmesini birçok makale yazarak talep etmiştik, 23 Nisan 2015 tarihine Resmî Gazetede yayımlanan İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU İLE BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR 6645 Sayılı Kanun  

MADDE 35 – 4857 sayılı Kanunun 46 ncı maddesinin üçüncü fıkrasının (b) bendi ile 55 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendi “Ek 2 nci maddede sayılan izin süreleri,” şeklinde değiştirilmiş, 104 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “ve 65 inci” ibaresi madde metninden çıkarılmış ve Kanuna aşağıdaki ek madde eklenmiştir.

“Mazeret izni

EK MADDE 2 – İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir.

İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar ücretli izin verilir.”

23 Nisan 2015 Tarihinde Resmî Gazetede Yayımlanan İlgili Kanun Maddesine göre 23 Nisan 2015 tarihinden sonra 4/C statüsünde olan devlet memurları gibi eşi doğum yapan SGK ‘lı (4/A) çalışan işçi babalara doğum izni hakkı ancak sağlanmış oldu.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Mazeret İzni” başlıklı 104. maddesinin (B) bendinde Mazeret izni: Madde 104 – (Değişik: 13/2/2011- 6111/106 md.)

B) Memura, eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine on gün babalık izni; kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hâllerinde isteği üzerine yedi gün izin verilir.

Devlet memurlarına eşinin doğum yapmasında verilen izin gün sayısı 10 gündür.

Ölüm İzni

4857 sayılı kanuna tabi olarak çalışan işçilerin ölüm izinlerine ilişkin düzenleme ilgili kanunun ek 2. maddesi ile yapılmıştır.4857 sayılı iş Kanununun Ek 2 maddesine göre işçilerin kanunda sayılan yakınlarının vefat etmesi halinde (ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde) kullanabileceği ölüm izin süresi 3 gündür. Kanun maddesinde anlatılan durumlar işçinin sözleşmesinde hüküm bulunmayan durumlar için geçerli olan sürelerdir ve bu süreler asgari sürelerdir. İşçi ile yapılan sözleşmede bu süreler azaltılamaz, sözleşmeye konmak şartı ile uzatılabilir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Mazeret İzni” başlıklı 104. maddesinin (B) bendinde Mazeret izni: Madde 104 – (Değişik: 13/2/2011- 6111/106 md.)

B) Memura, eşinin doğum yapması hâlinde, isteği üzerine on gün babalık izni; kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ya da eşinin, çocuğunun, kendisinin veya eşinin ana, baba ve kardeşinin ölümü hâllerinde isteği üzerine yedi gün izin verilir.

Devlet memurlarına eşinin doğum yapmasında verilen izin gün sayısı 10 gündür.

4857 sayılı kanuna tabi olarak çalışan işçilerin ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde) kullanabileceği ölüm izin süresi “3” gün iken Devlet memurlarında “10” gündür ayrıca 4857 sayılı Kanuna tabi olarak çalışan işçiye eşinin ana, babasının ölümü halinde izin hakkı tanınmazken devlet memurlarına bu konuda “7” gün mazeret izin hakkı tanınmıştır.

Evlenme İzni

 4857 sayılı kanuna tabi olarak çalışan işçilerin ölüm izinlerine ilişkin düzenleme ilgili kanunun ek 2. maddesi ile yapılmıştır.4857 sayılı iş Kanununun Ek 2 maddesine göre işçiye evlenmesi halinde “3” gün izin verilir denirken

Devlet memurlarına kendisinin evlenmesinde verilen izin gün sayısı “7” gündür.

4857 sayılı kanuna tabi olarak çalışan işçilerin evlenmesi hâlinde kullanabileceği ölüm izin süresi “3” gün iken devlet memurlarında “7” gündür ayrıca 4857 sayılı Kanuna tabi olarak çalışan işçinin çocuğunun evlenmesi halinde izin hakkı tanınmazken devlet memurlarına bu konuda “7” gün mazeret izin hakkı tanınmıştır.

İşçi Memur Statüsüne Göre Mazeret İzin Tablosu

MAZERET DURUMU	4857 Sayılı İş Kanunu	657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu
Evlenmesi Halinde	3 gün	7 gün
Çoçğun Evlenmesi Halinde	*	7 gün
Anne, Baba, Eş veya çoçuğun ölmesi halinde	3 gün	7 gün
Eşinin Anne Babasının veya Kardeşinin Ölmesi Halinde	*	7 gün
Eşin Doğum Yapması Halinde	5 gün	10 gün
Engelli Çocuğu Halinde	10 gün	10 gün
Kardeşinin Ölmesi Halinde	3 gün	7 gün
Emzirme İzni	1,5 saat	6 ay için 3 saat 2.ci 6 ay için 1,5 saat

Sonuç olarak

İşçi ve memurların çalışma koşullarının ve tabi oldukları yasal mevzuatın farklı olması dolayısıyla bazı noktalarda farklı muamelelere maruz kalması elbette ki doğaldır. Ancak herkese eşit uygulanması gereken hususlarda cenaze yardımı, ölüm, doğum, babalık, evlenme ve de emzirme izni gibi herkese eşit uygulanması gereken hususlarda işçi ile memur arasındaki farklılıklar çalışanlar arasında ayrımcılık duygusunu güçlendiriyor.

Bu nedenle cenaze yardımı, doğumda da ölümde, evlenme gibi mazeret izinlerinde İsçi memur hele hele milletin vekiline göre ayırımcılık yapılmaması gerekmekte olup, herkese eşit uygulanması gereken bu mazeret izinlerinin eşitlenmesi gerekmektedir.

14.01.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.