YMM Bülent Ak Kafka’yı Sever misiniz? (20.12.2024)

E-bültenimize kayıt olun, yeni yazılar e-posta adresinize gelsin! Üye olmak için tıklayın.

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

YAZARLARIMIZ

Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

Mesleki Eğitim Ustalık Telafi Program (MESEM) İşkur İşbaşı Eğitim Programı (İEP) ve 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanun Programları Kapsamında Çırak Stajyer Adı Altında Çocuk İşçiler Tehlikeli İşlerde Çalıştırılamaz!

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi, Mesleki Eğitim Merkezleri’ne (MESEM) dikkat çektiği Çocuk İş Cinayetleri Raporu’nu yayınladı. Raporda, son 11 yılda en az 671, son yirmi yılda ise en az 907 çocuğunun çalışırken hayatını kaybettiği belirtildi.

Raporda şu hususlara değinildi:

2013 yılında en az 59 çocuk işçi, 2014 yılında en az 54 çocuk işçi, 2015 yılında en az 63 çocuk işçi, 2016 yılında en az 56 çocuk işçi, 2017 yılında en az 60 çocuk işçi, 2018 yılında en az 67 çocuk işçi, 2019 yılında en az 67 çocuk işçi, 2020 yılında en az 67 çocuk işçi, 2021 yılında en az 62 çocuk işçi, 2022 yılında en az 62 çocuk işçi, 2023 yılında en az 54 çocuk işçi olmak üzere,

2013-2023 yılları döneminde en az 671 çocuk işçi hayatını kaybetti…

SON BEŞ AYDA 8 ÇOCUK İŞÇİ (ÇOĞU MESEM KAPSAMINDA) ÇIRAK YA DA STAJYER OLARAK ÇALIŞIRKEN HAYATINI KAYBETTİ...!

4857 SAYILI İŞ KANUNU ÇALIŞTIRMA YAŞI VE ÇOCUKLARI ÇALIŞTIRMA YASAĞI

Çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağı

Madde 71- (Değişik birinci fıkra: 4/4/2015-6645/38 md.) On beş yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. Ancak, on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler. On dört yaşını doldurmamış çocuklar ise bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilirler.

Çocuk ve genç işçilerin işe yerleştirilmelerinde ve çalıştırılabilecekleri işlerde güvenlik, sağlık, bedensel, zihinsel ve psikolojik gelişmeleri, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınır. Çocuğun gördüğü iş onun okula gitmesine, mesleki eğitiminin devamına engel olamaz, onun derslerini düzenli bir şekilde izlemesine zarar veremez.

Onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçiler bakımından yasak olan işler ile onbeş yaşını tamamlamış, ancak onsekiz yaşını tamamlamamış genç işçilerin çalışmasına izin verilecek işler, on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış çocukların çalıştırılabilecekleri hafif işler, onaltı yaşını doldurmuş fakat onsekiz yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi çeşit işlerde çalıştırılabilecekleri ve çalışma koşulları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından altı ay içinde çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.2829 (Değişik dördüncü fıkra: 4/4/2015-6645/38 md.) Zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuz beş saatten; sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışanların ise günde beş ve haftada otuz saatten fazla olamaz. Bu süre, on beş yaşını tamamlamış çocuklar için günde sekiz ve haftada kırk saate kadar artırılabilir.

Okul öncesi çocuklar ile okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde çalışma süreleri yukarıda dördüncü fıkrada öngörülen süreleri aşamaz.30 (Ek fıkra: 4/4/2015-6645/38 md.) Sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinin kapsamı, bu faaliyetlerde çalışacak çocuklara çalışma izni verilmesi, yaş grupları ve faaliyet türlerine göre çalışma ve dinlenme süreleri ile çalışma ortamı ve şartları, ücretin ödenmesine ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ile Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

*- 28 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı Kanunun 32 nci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “hafif işler” ibaresinden sonra gelmek üzere “, onaltı yaşını doldurmuş fakat onsekiz yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi çeşit işlerde çalıştırılabilecekleri” ibaresi eklenmiştir.

*- 29 4/4/2015 tarihli ve 6645 sayılı Kanunun 38 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “ondört yaşını bitirmiş ve ilk öğretimini tamamlamış” ibaresi “on dört yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış” şeklinde değiştirilmiştir.

*- 30 4/4/2015 tarihli ve 6645 sayılı Kanunun 38 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “Okula devam eden” ibaresi “Okul öncesi çocuklar ile okula devam eden”, “birinci” ibaresi “dördüncü” şeklinde değiştirilmiştir

Yer ve su altında çalıştırma yasağı

Madde 72- Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde onsekiz yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır

Ayrıca 4857 sayılı Kanunun 69 uncu maddesine göre gece dönemine denk düşen 20.00-06.00 saatleri arasındaki işçi postalarında, 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin çalıştırılmaları yasaktır.

Gece çalıştırma yasağı

Madde 73- Sanayie ait işlerde onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır. Onsekiz yaşını doldurmuş kadın işçilerin gece postalarında çalıştırılmasına ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilir.

Özellikle 4857 sayılı İş Kanunun bu maddesi oldukça ilginç ve kapsayıcı ilgili maddede “Sanayie ait işlerde onsekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır” hükmü bulunmaktadır.

POSTALAR HALİNDE İŞÇİ ÇALIŞTIRILARAK YÜRÜTÜLEN İŞLERDE ÇALIŞMALARA İLİŞKİN ÖZEL USUL VE ESASLAR HAKKINDA YÖNETMELİK

Gece Çalıştırılma Yasağı

Madde 5 — 4857 sayılı İş Kanunu’nun 69 uncu maddesinin birinci fıkrasında tanımlanan gece dönemine denk düşen 20.00-06.00 saatleri arasındaki işçi postalarında, 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin çalıştırılmaları yasaktır.

ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK

Amaç

Madde 1 —Bu Yönetmeliğin amacı, çocuk ve genç işçilerin sağlık ve güvenliklerini, fiziksel, zihinsel, ahlaki ve sosyal gelişmelerini veya öğrenimlerini tehlikeye atmadan çalışma şekillerinin esaslarını belirlemek ve ekonomik istismarlarını önlemektir.

Kapsam

Madde 2 —Bu Yönetmelik, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 71 inci maddesi gereğince, 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçiler bakımından yasak olan işler ile 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış genç işçilerin çalışmasına izin verilecek işler, 14 yaşını bitirmiş ve ilköğretimini tamamlamış çocukların çalıştırılabilecekleri hafif işler ve çalışma koşullarına ilişkin usul ve esasları kapsar.

Dayanak

Madde 3 —Bu Yönetmelik, 10/6/2003 tarihli ve 25134 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu’nun 71 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

Madde 4 —Bu Yönetmelikte geçen;

Bakanlık : Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını,

Müfettiş : Baş iş müfettişi, iş müfettişi ve yetkili iş müfettişi yardımcılarını,

Genç işçi : 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişiyi,

Çocuk işçi : 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişiyi,

Hafif iş : Yapısı ve niteliği itibariyle ve yerine getirilmesi sırasındaki özel koşullara göre;

a) Çocukların gelişmelerine veya sağlık ve güvenliklerine zararlı etki ihtimali olmayan,

b) Okula devamını, mesleki eğitimini veya yetkili merciler tarafından onaylanmış eğitim programına katılımını ve bu tür faaliyetlerden yararlanmasını engellemeyen işleri,

(Mülga tanım:RG-21/2/2013-28566)

ifade eder

İKİNCİ KISIM

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri ve Çalıştırılamayacakları

İşler ile Çalışma Koşulları

BİRİNCİ BÖLÜM

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri ve Çalıştırılamayacakları İşler

Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Esasları

Madde 5 — Çocuğun ve genç işçinin işe yerleştirilmesinde ve çalışması süresince güvenliği, sağlığı, bedensel, zihinsel, ahlaki ve psikososyal gelişimi, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınır.

Çocuk ve genç işçiler, okula devam edenlerin okula devamları ile okuldaki başarılarına engel olmayacak, meslek seçimi için yapılacak hazırlıklara ya da (Değişik ibare:RG-12/5/2017-30064) Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yeterliliği kabul edilen mesleki eğitime katılmasına engel olmayacak işlerde çalıştırılabilirler.

İşverenler çocuk ve genç işçilerin tecrübe eksikliği, mevcut veya muhtemel riskler konularında bilgisizlik veya tamamen gelişmiş olmamalarına bağlı olarak gelişmelerini, sağlık ve güvenliklerini tehlikeye sokabilecek herhangi bir riske karşı korunmalarını temin edeceklerdir.

(Değişik fıkra:RG-21/2/2013-28566) Çocuk işçilerin çalışmasına izin verilen hafif işler Ek-1’de, genç işçilerin çalışmasına izin verilen işler Ek-2’de ve 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçilerin çalıştırılabileceği işler Ek-3’te belirtilmiştir.

(Ek fıkra:RG-21/2/2013-28566) Çocuk işçiler Ek-1’de, genç işçiler Ek-1 ve Ek-2’de ve 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçiler ise Ek-1, Ek-2 ve Ek-3’te yer alan işler dışında çalıştırılamaz. (Ek cümle: RG-25/10/2013-28802) Ancak, 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamında mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarından mezun olan meslek sahibi 16 yaşını doldurmuş genç işçiler; sağlığı, güvenliği ve ahlakının tam olarak güvenceye alınması şartıyla bu Yönetmeliğin eklerinde belirtilen sınırlamalara bağlı kalmaksızın ihtisas ve mesleklerine uygun işlerde çalıştırılabilirler.

(Ek fıkra:RG-21/2/2013-28566) Ayrıca yaş kayıtlarına bağlı olarak müsaade edilen işlerden olsalar dahi hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinde, alkol, sigara ve bağımlılığa yol açan maddelerin üretimi ve toptan satış işlerinde, parlayıcı, patlayıcı, zararlı ve tehlikeli maddelerin toptan ve perakende satış işleri ile bu gibi maddelerin imali, işlenmesi, depolanması işleri ve bu maddelere maruz kalma ihtimali bulunan her türlü işlerde, gürültü ve/veya vibrasyonun yüksek olduğu ortamlarda yapılan işlerde, aşırı sıcak ve soğuk ortamda çalışma gerektiren işlerde, sağlığa zararlı ve meslek hastalığına yol açan maddeler ile yapılan işlerde, radyoaktif maddelere ve zararlı ışınlara maruz kalınması ihtimali olan işlerde, fazla dikkat isteyen ve aralıksız ayakta durmayı gerektiren işlerde, parça başı ve prim sistemi ile ücret ödenen işlerde, eğitim amaçlı işler hariç iş bitiminde evine veya ailesinin yanına dönmesine imkan sağlamayan işlerde, işyeri hekimi raporu ile fiziki ve psikolojik yeterliliklerinin üzerinde olan işlerde, eğitim, deney eksikliği, güvenlik konusunda dikkat eksikliği getirme ihtimali olan işlerde, para taşıma ve tahsilat işleri ile 4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen gece dönemine rastlayan sürelerde yapılan işlerde 18 yaşını doldurmayan işçiler çalıştırılamaz.

Mesleki eğitim gören öğrenciler

MADDE 5/A – (Ek:RG-12/5/2017-30064)

Mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumları öğrencilerine verilen; işletmede mesleki eğitim, staj ve çıraklık eğitimlerinin, uygulama alanına alınacak veya çıkarılacak işler ve yerler Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenir.

İKİNCİ BÖLÜM

Çalışma Koşulları

Çalışma Süreleri ve Ara Dinlenme Süreleri

Madde 6 —Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuzbeş saatten fazla olamaz. Ancak, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate kadar arttırılabilir.

Çocuk ve genç işçilerin günlük çalışma süreleri, yirmidört saatlik zaman diliminde, kesintisiz ondört saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır.

Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde çalışma süreleri birinci fıkrada belirtilen çalışma sürelerini aşamaz.

İki saatten fazla dört saatten az süren işlerde otuz dakika, dört saatten yedi buçuk saate kadar olan işlerde çalışma süresinin ortasında bir saat olmak üzere ara dinlenmesi verilmesi zorunludur.

Günlük Çalışma Süresinden Sayılan Haller

Madde 7 —4857 sayılı İş Kanunu’nun 66 ncı maddesine göre çalışma süresinden sayılan hallerin yanısıra;

a) İşverenin vermesi gereken eğitimlerde geçen süreler,

b) İşverenin işyeri dışında gönderdiği kurslar ve toplantılarda geçen süreler ile yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından düzenlenen mesleki eğitim programlarında geçen süreler,

c) Ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından çalışan çocuk ve gençler ile ilgili olarak düzenlenen konferans, kongre, komisyon ve benzeri toplantılara temsilci olarak katılmaları nedeniyle işlerine devam edemedikleri süreler,

çalışma süresinden sayılır.

Hafta Tatili

Madde 8 —Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kırk saatten az olamaz. Ayrıca hafta tatili ücreti bir iş karşılığı olmaksızın ödenir.

Ulusal Bayram ve Genel Tatil

Madde 9 —Çocuk ve genç işçiler, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılamazlar. Ayrıca bugünlere ilişkin ücretler bir iş karşılığı olmaksızın ödenir.

Yıllık Ücretli İznin Kullandırılması

Madde 10 —Çocuk ve genç işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi 20 günden az olamaz. Yıllık ücretli iznin kesintisiz kullandırılması esastır. Ancak, yararına olduğu durumlarda çocuk ve genç işçinin isteği üzerine en fazla ikiye bölünerek kullandırılabilir.

Okula veya eğitime devam eden çocuk ve genç işçilere yıllık ücretli izinleri okulların tatil olduğu, kursa ve diğer eğitim programlarına devam edilmediği dönemlerde verilir.

ÜÇÜNCÜ KISIM

İşverenin ve Devletin Yükümlülükleri

BİRİNCİ BÖLÜM

İşverenin Yükümlülükleri

Çocuk ve Genç İşçileri Çalıştıramayacak İşverenler

Madde 11 —Çocuk ve genç işçileri;

a) Çocuklara karşı işlenmiş suçlardan hüküm giyen,

b) Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymiş olan,

işveren veya işveren vekilleri çalıştıramazlar.

İş Sözleşmesi ve Belge Yükümlülüğü

Madde 12 —İşveren;

a) Çocuk ve genç işçinin velisi veya vasisine, çocuk ve genç işçinin çalıştırılacağı iş, karşılaşabileceği riskler ve alınan önlemler hakkında bilgi verir.

b) Okula devam eden çocuk ve genç işçiden çalıştırmaya başlamadan önce, öğrenci olduğuna dair belge ister. Bu belgeyi özlük dosyasında muhafaza eder.

c) Çocuk ve genç işçinin velisi veya vasisi ile yazılı iş sözleşmesi yapmak zorundadır.

İşverenin Eğitim ve Diğer Yükümlülükleri

Madde 13 —İşveren, çocuk ve genç işçilere, çalıştırmaya başlamadan önce işyerindeki riskler, işe uyum ve kanuni hakları ile işin niteliğine göre gerekli iş başı eğitimlerini verir.

İşveren, çocuk ve genç işçinin işe başlamasından önce veya çalışma esnasında, çalışma koşullarında değişiklik olması gerektiği hallerde, bu değişikliği yapabilmesi için aşağıdaki hususları göz önünde bulundurmalıdır;

a) İşyeri ve işin yapıldığı yerin uygunluğu ve tanzimi,

b) Kullanılan iş ekipmanlarının şekli, sırası ve bunların kullanılış biçimleri,

c) İş organizasyonları,

d) Çocuk ve genç işçilere verilen eğitimin ve talimatların düzeyi.

Değerlendirmeye göre çocuk ve genç işçilerin fiziki veya zihinsel gelişmeleri ile güvenlikleri yönünden risk tespit edilirse, en kısa sürede gerekli tıbbi kontrollerin yapılması gerekmektedir.

İKİNCİ BÖLÜM

Devletin Yükümlülükleri

Eğitim

Madde 14 —Bakanlık;

a) Çalışan çocuk ve gençlerle ilgili konularda ailelerin, işçi ve işveren sendikalarının, meslek kuruluşlarının, işverenlerin, toplum ve bireylerin duyarlılaştırılması ve bilgilendirilmesi amacıyla seminer, toplantı, konferans, sempozyum benzeri eğitim programları düzenler, bu amaçla kitap, broşür, dergi yayınlar ve eğitim materyali hazırlar.

b) Çalışan çocuk ve gençlere yönelik olarak çalışma ilişkileri, iş sağlığı ve güvenliği, yasal hakları ve benzeri konularda eğitim seminerleri düzenler ve çalışan çocuk ve gençlerin bu programlara katılımının sağlanması için gerekli tedbirleri alır.

c) Çocuk ve genç çalıştırılan işyerlerinde ve işlerde, kontrol ve denetim yetkisi bulunan kurum ve kuruluşlarda konu ile ilgili çalışanlara bu konudaki mevcut yasal düzenlemeler ve bunların uygulanması ile gerekli diğer hususlarda eğitim semineri verir.

İnceleme-Araştırma

Madde 15 —Bakanlık, çocuk çalıştırılan işyerlerinde ve işlerde, çocuk ve genç işçilerin sağlık durumları, fiziksel, zihinsel, sosyal ve mesleki gelişimleri, iş sağlığı ve güvenliği koşulları ve çalışma ilişkileri konularında inceleme ve araştırmalar yapar. İnceleme ve araştırmalar ile elde edilen bulguları, sorunları ve çözüm yollarını içeren bilgileri yayınlar.

Koordinasyon ve İşbirliği

Madde 16 —Bakanlık, çocuk ve genç işçiler ile ilgili kamu kurum ve kuruluşları, işçi ve işveren kuruluşları, meslek kuruluşları, üniversiteler ve gönüllü kuruluşlar ile işbirliği yapar ve bu kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlar.

Yürürlük

Madde 17 —Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

Madde 18 —Bu Yönetmelik hükümlerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.

Ek-1

Çocuk İşçilerin Çalıştırılabilecekleri Hafif İşler

1. Düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı gerektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek toplama işleri,

2. Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler ve ipek böcekçiliği işleri,

3. Esnaf ve sanatkarların yanında satış işleri,

4. Büro hizmetlerine yardımcı işler,

5. Gazete, dergi ya da yazılı matbuatın dağıtımı ve satımı işleri (yük taşıma ve istifleme hariç),

6. Fırın, pastane, manav, büfe ve içkisiz lokantalarda komi ve satış elemanı olarak yapılan işler,

7. Satış eşyalarına etiket yapıştırma ve elle paketleme işleri,

8. Kütüphane, fuar, panayır ve sergi yerlerinde yardımcı işler (yük taşıma ve istifleme hariç),

9. Spor tesislerinde yardımcı işler,

10. Çiçek satışı, düzenlenmesi işleri.

Ek-2

Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri İşler

1. Meyve ve sebze konserveciliği, sirke, turşu, salça, reçel, marmelat, meyve ve sebze suları imalatı işleri,

2. Meyve ve sebze kurutmacılığı ve işlenmesi işleri,

3. Helva, bulama, ağda, pekmez imalatı işleri,

4. Kasaplarda yardımcı işler,

5. Çay işlemesi işleri,

6. Çeşitli kuru yemişlerin hazırlanması işleri,

7. Küçükbaş hayvan besiciliğinde yardımcı işler,

8. Süpürge ve fırça imalatı işleri,

9. Elle yapılan ağaç oymacılığı, kemik, boynuz, kehribar, lüle taşı, Erzurum taşı ve diğer maddelerden süs eşyası, düğme, tarak, resim, ayna, çerçeve, cam ve emsali eşya imalatı işleri,

10. Toptan ve perakende satış mağaza ve dükkanlarında satış, etiketleme ve paketleme işleri,

11. Büro işyerlerinde büro işleri ve yardımcı işler,

12. İlaçlama ve gübreleme hariç çiçek yetiştirme işleri,

13. İçkili yerler ve aşçılık hizmetleri hariç olmak üzere hizmet sektöründeki işler,

14. Diğer giyim eşyası, baston ve şemsiye imalatı işleri,

15. Yiyecek maddelerinin imalatı ve çeşitli muamelelere tabi tutulması işleri,

16. Yorgancılık, çadır, çuval, yelken ve benzeri eşyaların imalatı ve dokuma yapmaksızın diğer hazır eşya imalatı işleri,

17. Sandık, kutu, fıçı ve benzeri ambalaj malzemeleri, mantar, saz ve kamıştan sepet ve benzeri eşya imalatı işleri,

18. Çanak, çömlek, çini, fayans, porselen ve seramik imaline ait işler (fırın işleri ve silis ve quarts tozu saçan işler hariç),

19. El ilanı dağıtımı işleri,

20. Cam, şişe, optik ve benzeri malzeme imalathanelerinde üretime ilişkin işler (fırın işleri ve silis ve quarts tozu saçan işler, ısıl işlem, renklendirme ve kimyasal işler hariç),

21. Bitkisel ve hayvansal yağların üretimi ve bunlardan yapılan maddelerin imaline ilişkin işler (karbon sülfür gibi parlayıcı veya tahriş edici çözücülerle yapılan prine veya benzeri yağlı maddelerin ekstrasyon yoluyla yağ üretimi işlerinde ekstrasyon kademeleri hariç),

22. Pamuk, keten, yün, ipek ve benzerleriyle bunların döküntülerinin hallaç, tarak ve kolalama tezgahlarından ve boyama ile ilgili işlemlerden bölme ile ayrılmış ve fenni iklim ve aspirasyon tesisatı olan iplikhane ve dokuma hazırlama işleri,

23. Balıkhane işleri,

24. Şeker fabrikalarında üretime hazırlamaya yardımcı işler,

25. Araçsız olarak 10 kg’dan fazla yük kaldırılmasını gerektirmeyen torbalama, fıçılama, istifleme ve benzeri işler,

26. Su bazlı tutkal, jelatin ve kola imali işleri,

27. Sandal, kayık ve emsali küçük deniz araçlarının imalatı ve tamiratı işleri (boya ve vernik işleri hariç).

Ek-3

(Başlığı ile birlikte değişik: RG-21/2/2013-28566)

16 Yaşını Doldurmuş Fakat 18 Yaşını Bitirmemiş Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri İşler

1. Toprağın pişirilmesi suretiyle imal olunan kiremit, tuğla, ateş tuğlası işleri ile boru, pota, künk ve benzeri inşaat ve mimari malzeme işleri.

2. Kurutma ve yapıştırma işleri, kontrplak, kontratabla, yonga ağaçtan mamul suni tahta ve PVC yüzey kaplamalı suni tahta imali işleri ile emprenye işleri.

3. Parafinden eşya imali işleri.

4. Kuş ve hayvan tüyü kıllarının temizlenmesi, didiklemesi, ayrılması ve bunlara benzer işler.

5. Plastik maddelerin şekillendirilmesi ve plastik eşya imali işleri. (PVC’nin imali ve PVC’den mamül eşyaların yapımı hariç)

6. Mensucattan hazır eşya imali işleri (Perde, ev tekstili, otomobil ürünleri ve benzerleri).

7. Kağıt ve odun hamuru üretimi işleri.

8. Selüloz üretimi işleri.

9. Kağıt ve kağıt ürünlerinden yapılan her türlü eşya ve malzemenin imali işleri.

10. Zahire depolarındaki işler ile un ve çeltik fabrikalarındaki işler.

11. Her türlü mürekkep ve mürekkep ihtiva eden malzeme imali işleri.

06/04/2004 tarih ve 25425 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte belirtildiği üzere;

Genç işçi: 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişiyi,
Çocuk işçi: 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişiyi,

İfade eder

İlgili Yönetmeliğin Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Esasları bölümünde;

Çocuğun ve genç işçinin işe yerleştirilmesinde ve çalışması süresince güvenliği,

sağlığı, bedensel, zihinsel, ahlaki ve psikososyal gelişimi, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınır.

Çocuk ve genç işçiler, okula devam edenlerin okula devamları ile okuldaki başarılarına engel olmayacak, meslek seçimi için yapılacak hazırlıklara ya da (Değişik ibare:RG-12/5/2017-30064) Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yeterliliği kabul edilen mesleki eğitime katılmasına engel olmayacak işlerde çalıştırılabilirler.

Çocuk işçilerin çalışmasına izin verilen hafif işler Ek-1’de, genç işçilerin

Çalışmasına izin verilen işler Ek-2’de ve 16 yaşını doldurmuş fakat 18 yaşını bitirmemiş genç işçilerin çalıştırılabileceği işler Ek-3’te belirtilmiştir.

(Ek cümle: RG-25/10/2013-28802) Ancak, 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki

Eğitim Kanunu kapsamında mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarından mezun olan meslek sahibi 16 yaşını doldurmuş genç işçiler; sağlığı, güvenliği ve ahlakının tam olarak güvenceye alınması şartıyla bu Yönetmeliğin eklerinde belirtilen sınırlamalara bağlı kalmaksızın ihtisas ve mesleklerine uygun işlerde çalıştırılabilirler.

(Ek fıkra:RG-21/2/2013-28566) Ayrıca yaş kayıtlarına bağlı olarak müsaade edilen

işlerden olsalar dahi hazırlama, tamamlama ve temizleme işlerinde, alkol, sigara ve bağımlılığa yol açan maddelerin üretimi ve toptan satış işlerinde, parlayıcı, patlayıcı, zararlı ve tehlikeli maddelerin toptan ve perakende satış işleri ile bu gibi maddelerin imali, işlenmesi, depolanması işleri ve bu maddelere maruz kalma ihtimali bulunan her türlü işlerde, gürültü ve/veya vibrasyonun yüksek olduğu ortamlarda yapılan işlerde, aşırı sıcak ve soğuk ortamda çalışma gerektiren işlerde, sağlığa zararlı ve meslek hastalığına yol açan maddeler ile yapılan işlerde, radyoaktif maddelere ve zararlı ışınlara maruz kalınması ihtimali olan işlerde, fazla dikkat isteyen ve aralıksız ayakta durmayı gerektiren işlerde, parça başı ve prim sistemi ile ücret ödenen işlerde, eğitim amaçlı işler hariç iş bitiminde evine veya ailesinin yanına dönmesine imkan sağlamayan işlerde, işyeri hekimi raporu ile fiziki ve psikolojik yeterliliklerinin üzerinde olan işlerde, eğitim, deney eksikliği, güvenlik konusunda dikkat eksikliği getirme ihtimali olan işlerde, para taşıma ve tahsilat işleri ile 4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen gece dönemine rastlayan sürelerde yapılan işlerde 18 yaşını doldurmayan işçiler çalıştırılamaz.

İlgili Yönetmeliğin Çalışma Süreleri ve Ara Dinlenme Süreleri

Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde

yedi ve haftada otuzbeş saatten fazla olamaz. Ancak, 15 yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate kadar arttırılabilir.

Çocuk ve genç işçilerin günlük çalışma süreleri, yirmidört saatlik zaman diliminde, kesintisiz ondört saat dinlenme süresi dikkate alınarak uygulanır.

İlgili Yönetmeliğin İşverenin Eğitim ve Diğer Yükümlülükleri

İşveren, çocuk ve genç işçilere, çalıştırmaya başlamadan önce işyerindeki

riskler, işe uyum ve kanuni hakları ile işin niteliğine göre gerekli iş başı eğitimlerini verir.

a) İşyeri ve işin yapıldığı yerin uygunluğu ve tanzimi,

b) Kullanılan iş ekipmanlarının şekli, sırası ve bunların kullanılış biçimleri,

c) İş organizasyonları,

d) Çocuk ve genç işçilere verilen eğitimin ve talimatların düzeyi.

İlgili Yönetmeliğin Devletin Yükümlülükleri

Bakanlık; Çalışan çocuk ve gençlere yönelik olarak çalışma ilişkileri, iş sağlığı ve

Güvenliği, yasal hakları ve benzeri konularda eğitim seminerleri düzenler ve çalışan çocuk ve gençlerin bu programlara katılımının sağlanması için gerekli tedbirleri alır.

06/04/2004 tarih ve 25425 sayılı Resmî Gazetede Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında yayımlanan Yönetmelikle Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları belirlenmiştir.

MESLEKİ EĞİTİM PROGRAM KAPSAMINDA İSTİHDAMI SAĞLANAN KURSİYERİN EĞİTİM PROGRAM SÜRESİ KIDEM SÜRESİNDEN SAYILIR MI?

Mesleki deneyimi olmayan kişilere mesleki deneyim ve iş tecrübesi kazandırarak bu kişilerin istihdam edilebilirliklerini artırmak amacıyla eğitim programı düzenlenmektedir. Ayrıca, program ile birlikte işverenler iş alacakları kişileri, kendi işyerlerinde yetiştirmektedirler.

Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliğinde İşbaşı Eğitim Programının amacı 45. Maddesinde şöyle açıklanmıştır.

Programın amacı

MADDE 45 – (1) İşbaşı eğitim programı, Kuruma kayıtlı işsizlerin yine Kuruma kayıtlı işyerlerinde, daha önceden edindikleri teorik bilgileri uygulama yaparak pekiştirmelerini veya mesleki deneyim kazanmalarını sağlamak amacıyla işgücü piyasası araştırma sonuçları, iş ve meslek danışmanlarının işyeri ziyaretleri sırasında veya işsizlerle yapılan görüşmelerde tespit edilen ihtiyaçlar, işyerlerinden veya katılımcı adaylarından gelen talepler doğrultusunda bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerinde belirlenen şartlara uyulmak kaydıyla düzenlenebilir. Denilmiştir.

Programların süresi

MADDE 53 – (1) Program süresi, günlük en az beş en fazla sekiz saat olmak üzere, haftalık kırk beş saatten en fazla altı günden ve toplamda üç yüz yirmi fiili günden fazla olamaz.

Programa katılım saatleri, denetim imkanları dikkate alınarak ve sözleşmede belirtilmek şartları ile il müdürlüğünce belirlenebilir.

(2) Engelliler için işbaşı eğitim programının süresi yirmi dört ay içerisinde üç yüz yirmi fiili gün olarak uygulanabilir. Bu durumda ikinci yüz altmış güne ait ödemeler, 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi gereğince kurulan Komisyon kararı ile ilgili idari para cezalarından karşılanabilir.

Hizmet akdinin unsurları;

1-Hizmetin belirli veya belirli olmayan bir zaman içinde görülmesi,

2-Hizmet akdinin konusu olan edimin işverene ait işyerinde yerine getirilmesi

3-Edimin ifası sırasında işverenin denetim ve gözetimi altında bulunması

4-Edimin ücret karşılığında yapılması ve ücretin zaman esası üzerinden saptanmasıdır. Ücret zaman itibariyle olmayıp yapılan işe göre verildiği takdirde dahi belirli ya da belirli olmayan bir zaman için alınmış veya çalışılmış oldukça hizmet akdi yine mevcuttur.

Baskın olan bilimsel ve yargısal görüşlere göre "zaman" ve "bağımlılık" unsurları hizmet akdinin ayırıcı ve belirleyici özellikleridir. Çalışan kişi "zaman" ve "bağımlılık" unsurlarını gerçekleştirecek biçimde çalışmaktaysa aradaki çalışma ilişkisi hizmet akdine dayanıyor demektir. Bilindiği gibi zaman unsuru çalışanın iş gücünü belirli ya da belirli olmayan bir süre içinde işverenin buyruğunda bulundurmasını kapsar.

Burada özellikle kursiyerlerin çalışmalarının “işin öğrenilmesine yönelik olması” hizmet akdine tabii çalışanlarda olduğu gibi “üretime yönelik” çalışmalar kapsamında olmaması gerektiğidir.

“Çalışmalarının, işin öğrenilmesine yönelik” olması Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliğin Madde 53’te belirtildiği üzere de “Program süresi, günlük en az beş en fazla sekiz saat olmak üzere, haftalık kırk beş saatten en fazla altı günden fazla çalışamayacağı belirtilmiştir.”

Konu ile ilgili Yargıtay kararlarında;

İnceleme konusu davada, mahkemece ücret ödemeleri dikkate alınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ise de dosyada yer alan bilgi ve belgeler karar vermeye elverişli görünmemektedir. Bu bakımdan; Mahkemece, öncelikle, davacının çalışmalarının, işin öğrenilmesine yönelik mi yoksa hizmet akdine tabi mi gerçekleştiği, davacının kursa ihtiyacı olup olmadığı araştırılmalı, davacının çalışmalarının işin öğrenilmesine yönelik olmayıp, üretime yönelik olduğunun anlaşılması durumunda ise; davalı Kurum tarafından yapılan denetim raporu da dikkate alınarak davacının, normal mesai ile tam zamanlı olarak mı çalıştığı, yoksa, part-time usulü çalışıp, ücretinin ürettiği parça hesabına göre ödenip-ödenmediği üzerinde durulmalı; gerekirse yine uyuşmazlık konusu dönemleri kapsayacak şekilde bu dönemde çalışan kursiyerlerin titizlikle araştırılarak beyanlarına başvurulmalı, davacının kayıtlarda görünmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu, çalışmanın varlığı ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılarak toplanan tüm kanıtlar birlikte değerlendirildikten sonra davacının kursa ihtiyacı olmadığının tespiti durumunda ilk kurs tarihi dahil hizmet akti ile çalıştığı, kursa ihtiyacının olduğunun tespiti durumunda ilk kurs tarihinden sonraki çalışmaların hizmet akti ile çalışma olduğu kabul edilerek anılan hususlar kuşkuya yer vermeyecek şekilde belirlenip, sonucuna göre karar verilmesi gerekir. Tarihi: 20.06.2014 No: 2012/242-2014/368

Diğer bir Yargıtay kararında;

Dosya kapsamından; davacının 13.01.2009 - 29.05.2009, 01.07.2009- 20.11.2009, 01.12.2009 - 2.06.2010, 14.06.2010 - 10.12.2010, 10.01.2011 - 27.05.2011, 11.07.2011 - 07.10.2011 tarihleri arasında davalı işveren ile Halk Eğitim Müdürlüğü arasında düzenlenen protokollere göre açılan kurslarda kursiyer olarak gösterildiği, kursun bitiş saatinin 10.30 olduğu halde davalı Kurum tarafından 12.03.2012 tarihinde yapılan denetimde kursun saat 15.30 itibariyle faal olduğu, 7 kişinin çalışırken tespit edildiği, ifadelerinden uzun süredir kursta çalıştıklarının saptandığı, belirlenen kurs saatleri dışında çalışanlar içinde davacının isminin yer almadığı, davalı işverenin davacının parça başı ücret aldığını ve çalışmalarının işin öğrenilmesine yönelik gerçekleştiğini ileri sürdüğü, dinlenen kamu ve davacı tanıkları, halı tamiri yaptıklarını, kursiyer olmadıklarını, sigorta yapılacağı için çalıştıklarını, çalışmalarının 08.00-18.00 arası olduğunu, makbuz karşılı aylık ücret aldıklarını, davalı tanıkları ise kurs gören kişinin tekrar kurs gördüğünü, tamir edilen işe göre ücret ödendiğini beyan ettikleri, davacıya fatura karşılığı her ay düzenli olarak 31.12.2008-29.07.2011 ve 31.10.2011-28.2.2012 tarihleri arası ücret ödemesi yapıldığı anlaşılmaktadır....
İnceleme konusu davada, mahkemece ücret ödemeleri dikkate alınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ise de, dosyada yer alan bilgi ve belgeler karar vermeye elverişli görünmemektedir. Bu bakımdan; Mahkemece, öncelikle, davacının çalışmalarının, işin öğrenilmesine yönelik mi yoksa hizmet aktine tabi mi gerçekleştiği, davacının kursa ihtiyacı olup olmadığı araştırılmalı, davacının çalışmalarının işin öğrenilmesine yönelik olmayıp, üretime yönelik olduğunun anlaşılması durumunda ise; davalı Kurum tarafından yapılan denetim raporu da dikkate alınarak davacının, normal mesai ile tam zamanlı olarak mı çalıştığı, yoksa, part-time usulü çalışıp, ücretinin ürettiği parça hesabına göre ödenip-ödenmediği üzerinde durulmalı; gerekirse yine uyuşmazlık konusu dönemleri kapsayacak şekilde bu dönemde çalışan kursiyerlerin titizlikle araştırılarak beyanlarına başvurulmalı, davacının kayıtlarda görünmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu, çalışmanın varlığı ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılarak toplanan tüm kanıtlar birlikte değerlendirildikten sonra davacının kursa ihtiyacı olmadığının tespiti durumunda ilk kurs tarihi dahil hizmet akti ile çalıştığı, kursa ihtiyacının olduğunun tespiti durumunda ilk kurs tarihinden sonraki çalışmaların hizmet akti ile çalışma olduğu kabul edilerek anılan hususlar kuşkuya yer vermeyecek şekilde belirlenip, sonucuna göre karar verilmesi gerekir.

Yargıtay 10. Hukuk Dairesi Esas No:2014/21509 Karar No:2014/26834

İstanbul BAM, 31. HD. Kararında;

Somut uyuşmazlıkta; dava dilekçesinde davacının iş sözleşmesinin 22.09.2017 tarihinde yazılı fesih bildirimi yapılmadan feshedildiğinin belirtiği gözetildiğinde taraflar arasında iş sözleşmesinin 22.09.2017 tarihi itibariyle feshedildiği konusunda uyuşmazlık olmayıp taraflar arasındaki uyuşmazlık davacının işe başlama tarihine ilişkindir.

Davalı taraf davacının 23.03.2017 tarihinde işi başladığını, fesih tarihi itibariye 6 aylık kıdem koşulunun gerçekleşmediğini, Aktif İş Gücü Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında kursiyer olarak çalışılan sürenin 6 aylık kıdem koşulunda esas alınmasının mümkün olmadığını savunmuş ise de; Dava dışı Türkiye İş Kurumunun taraf olmadığı belirtilen davacı işçi ile davalı arasında imzalanan 20/02/2017-22/03/2017 tarihleri arasında geçerli Kocaeli Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü Gebze Hizmet Merkezi İşbaşı Eğitim Programı Tip sözleşmesine göre davacının bu program dahilinde kursiyer olarak davalı işverenliğe ait işyerinde emniyet kemeri montaj işçisi mesleki programı kursiyeri olarak çalışmaya başladığı, sözleşme ve program hükümlerine uygun hareket etmesi ve şartlarının uygun olması sebebiyle davalı işverenlikçe program bitiminde davacının 23.03.2017 tarihinde işe alımının gerçekleştirildiği ve bu kez davacı ile davalı arasında 4857 sayılı İş Kanunu 2.maddesine uygun işçi-işveren ilişkisi kurulduğu anlaşılmaktadır. Davacı başlangıçta kursiyer olarak davalı işverenlikte çalışmış olup devamında ara vermeksizin davalı işyerindeki çalışmasını sürdürdüğünden davacının başından itibaren 4857 sayılı İş İş Kanunu’nun 2. maddesinin 1. fıkrasında anlamında iş ilişkisi kapsamında çalıştırıldığının kabulü gerekir. Bu doğrultuda davacının fesih tarihi itibariyle 6 aylık kıdeminin bulunduğu ve iş güvencesi kapsamında olduğunu kabul etmek gerekir.

İstanbul BAM, 31. HD., E. 2018/2454 K. 2019/356 T. 7.3.2019

Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi Kararında ise ;

Davacı, davalı şirketle imzalanan iş başı eğitim programı tip sözleşmesi sonrasında 01/02/2016 tarihinden 31/07/2016 tarihine kadar sözleşme kapsamında davalıya ait iş yerinde .....departmanında çalışmıştır.
Tanık beyanından davacının gelen malzemelerin girdi - çıktıları, sayım işleri, bilgisayar girişi stok kontrolü işlerini yaptığı, bir kaç gün fabrikayı gezdikten sonra diğer fabrika çalışanları gibi işten sorumlu tutularak çalışmaya başlatıldığı, bu dönemde de normal işçi gibi çalıştığı anlaşılmıştır.
Davacıya ait hizmet döküm cetvelinin incelenmesinde ..... Şubat- Temmuz aylarında davacıya ...... TL aylık ödeme yapıldığı anlaşılmıştır.
İş Kur tarafından davacıya .....yılı asgari ücreti kadar ödeme yapıldığı görülmüştür. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 2008/ 33883 Esas 2009/1887 Karar 10/02/2009 tarihli kararında belirtildiği üzere işçinin iş görme edimini yerine getirdiği, işverene bağımlı olarak çalıştığı durumda ücretinin üçüncü şahıs tarafından ödenmesi iş ilişkisinin geçerliliğini etkilemez. Davacının ücretinin İş Kur tarafından ödenmesi davacıyla davalı arasında iş ilişkisinin kurulmasını engellemez.
Davacıyla davalı arasında ….- ......tarihleri arasındaki dönemde iş ilişkisi bulunduğu anlaşıldığından 6 aylık kıdem şartının gerçekleştiğinin kabulünde hatalı bir yön bulunmamaktadır" hükmü verilmiştir.
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi 2018/1352 Esas 2018/1243 Karar

MESLEKİ EĞİTİM USTALIK TELAFİ PROGRAM (MESEM) İŞKUR İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAMI (İEP) VE 3308 SAYILI MESLEKİ EĞİTİM KANUN PROGRAMLARI KAPSAMINDA ÇIRAK STAJYER ADI ALTINDA ÇOCUK İŞÇİLER TEHLİKELİ İŞLERDE ÇALIŞTIRILAMAZ!

Yukarıda belirttiğimiz üzere de 06/04/2004 tarih ve 25425 sayılı Resmî Gazetede Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında yayımlanan Yönetmelikle Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları belirlenmiştir.

Hem 4857 sayılı İş Kanunun ilgili maddeleri hem de ilgili yönetmelik kapsamı dışında özellikle “MESLEKİ EĞİTİM USTALIK TELAFİ PROGRAM (MESEM) İŞKUR İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAMI (İEP) VE 3308 SAYILI MESLEKİ EĞİTİM KANUN PROGRAMLARI KAPSAMINDA ÇIRAK STAJYER ADI ALTINDA ÇOCUK İŞÇİLER TEHLİKELİ İŞLERDE ÇALIŞTIRILAMAZ!”

YARGITAY 12. Ceza Dairesi kararında;

26/12/2012 tarih ve 28509 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İş Yeri Tehlike Sınıfları Tebliği ek çizelgesine göre metallerin dövülmesi, preslenmesi, baskılanması ve damgalanması niteliğindeki tehlikeli işler sınıfında çalıştırıldığı, yine suç tarihinde yürürlükte bulunan 06/04/2004 tarih ve 25425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ek tablosuna göre, çocuk işçi olan mağdurun bu iş kolunda çalıştırılmasının yasak olduğu anlaşılmakla, tehlikeli işlerden olduğu halde 14 yaşındaki mağduru hidrolikli baskı ve pres makinasında çalıştırarak iş sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanması için gerekli olan önlemleri ihmal eden, bu önlemlere uyulup uyulmadığını denetlemeyerek dikkatsiz ve tedbirsiz davranan sanığın eylemini bilinçli taksirle gerçekleştirdiği ve tayin olunan cezasında TCK’nın 22/3. maddesi uyarınca artırım yapılması gerektiğinin gözetilmemesi aleyhe temyiz olmadığından bozma nedeni yapılmamıştır

YARGITAY 12. Ceza Dairesi Esas No: 2017/7033 Karar No: 2019/1781

İlgili Yüksek Mahkeme kararında;

Resmî Gazetede yayımlanan Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve

Esasları Hakkında Yönetmelik ek tablosuna göre, çocuk işçi olan mağdurun bu iş kolunda çalıştırılmasının yasak olduğu,

Tehlikeli işlerden olduğu halde 14 yaşındaki mağduru hidrolikli baskı ve

pres makinasında çalıştırarak iş sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanması için gerekli olan önlemleri ihmal eden, bu önlemlere uyulup uyulmadığını denetlemeyerek dikkatsiz ve tedbirsiz davranan sanığın eylemini bilinçli taksirle gerçekleştirdiği hükmü karar altına alınmıştır.

SONUÇ OLARAK

Türkiye İş Kurumu tarafından istihdamın korunmasına ve artırılmasına, işsizlerin mesleki niteliklerinin geliştirilmesine, işsizliğin azaltılmasına ve özel politika gerektiren grupların işgücü piyasasına kazandırılmasına yardımcı olmak üzere aktif işgücü hizmetleri kapsamında mesleki eğitim kursları, işbaşı eğitim programları, toplum yararına programlar ve diğer kurs, program, proje ve özel uygulamalar düzenlenmektedir.

İŞKUR’UN AKTİF İŞGÜCÜ PROGRAMLARI KAPSAMINDA TEMEL FAALİYETLERİ

Mesleki Eğitim Kursları
İşbaşı Eğitim Programları
Toplum Yararına Programlar

Bulunmaktadır.

Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliğinde İşbaşı Eğitim Programının amacı 45. Maddesinde şöyle açıklanmıştır.

Programın amacı

İŞKUR'UN AKTİF İŞGÜCÜ programları kapsamında temel faaliyetlerinin temel amacı Mesleki deneyimi olmayan kişilere belirlenen Program süresi içerisinde mesleki deneyim ve iş tecrübesi kazandırarak bu kişilerin istihdam edilebilirliklerini artırmak amacıyla eğitim programı düzenlenmektedir.

İşverenlerin program kapsamında olan Kursiyerleri belirlenen amaç dışında hem program süresinden fazla çalıştırarak fazla ücret ödeyip Program Kursunun amacı dışında “normal işçi” kapsamında hizmet akdine tabii çalışanlarda olduğu gibi “üretime yönelik” çalışmalar kapsamında çalıştırılması durumun tespiti halinde sırf Kursiyerin ücretinin İş Kur tarafından ödenmesi Kursiyer ile İşveren arasında iş ilişkisinin kurulmasını engellemeyeceği Bu durumun Mahkemelerce, öncelikle, kursiyerin çalışmalarının, işin öğrenilmesine yönelik mi yoksa hizmet akdine tabi mi gerçekleştiği kursiyerin kursa ihtiyacı olup olmadığı araştırılacağı Bu durumun tespiti halinde kursiyerin çalışmalarının işin öğrenilmesine yönelik olmayıp, üretime yönelik olduğunun anlaşılması ve çalışmanın varlığı ve kesintili olup olmadığı araştırılarak toplanan tüm kanıtlar birlikte değerlendirildikten sonra kursiyerin kursa ihtiyacı olmadığının Program Kursunun amacı dışında “normal işçi” kapsamında hizmet akdine tabii çalışanlarda olduğu gibi “üretime yönelik” çalışmalar kapsamında çalıştırılması tespiti durumunda ilk kurs tarihi dahil hizmet akti ile çalışma olduğu kabul edilerek “İŞKUR İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAM KAPSAMINDA İSTİHDAMI SAĞLANAN KURSİYERİN EĞİTİM PROGRAM SÜRELERİNİN;

İş güvencesine ilişkin kıdemin başlangıcı yıllık izin ve kıdem başlangıç tarihi olarak

Değerlendirilmesi gerektiği ilgili Yargıtay kararlarında belirtilmiş olup bu nedenle İŞKUR’un, Kuruma kayıtlı işsizlerin yine Kuruma kayıtlı işyerlerinde, daha önceden edindikleri teorik bilgileri uygulama yaparak pekiştirmelerini veya mesleki deneyim kazanmalarını sağlamak amacıyla düzenlemiş olduğu Program ve Kursların İşverenlerce amacı dışında kullanılmaması hususunun dikkatte alınması gerekmektedir.

Ayrıca ilgili Kanun ve Yönetmeliklere istinaden; MESLEKİ EĞİTİM USTALIK TELAFİ PROGRAM (MESEM) İŞKUR İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAMI (İEP) VE 3308 SAYILI MESLEKİ EĞİTİM KANUN PROGRAMLARI KAPSAMINDA ÇIRAK STAJYER ADI ALTINDA ÇOCUK İŞÇİLER TEHLİKELİ İŞLERDE ÇALIŞTIRILAMAZ

Olası durumun tespiti halinde Yüksek Mahkeme kararlarına göre;

Resmî Gazetede yayımlanan Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılma Usul ve

Esasları Hakkında Yönetmelik ek tablosuna göre, çocuk işçi olan mağdurun bu iş kolunda çalıştırılmasının yasak olduğu,

Tehlikeli işlerden olduğu halde 14 yaşındaki mağduru hidrolikli baskı ve

MESLEKİ EĞİTİM USTALIK TELAFİ PROGRAM (MESEM) İŞKUR İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAMI (İEP) VE 3308 SAYILI MESLEKİ EĞİTİM KANUN PROGRAMLARI KAPSAMINDA ÇIRAK STAJYER ADI ALTINDA ÇOCUK İŞÇİ ÇALIŞTIRAN İŞYERLERİNİN İLGİLİ BAKANLIKLAR TARAFINDAN SIKI OLARAK DENETLENMESİ ÖZELLİKLE İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KAPSAMINDA GEREKLİ ÖNLEMLER ALINMASI SAĞLANMALIDIR.

14.02.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
Ayrıntılar için tıklayın.