Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

15 Yıl ve 3600 Günden Kaç Kez Kıdem Tazminatı Alınabilir?

Normal şartlar altında kendi isteğiyle işten ayrılan bir işçi, haklı bir gerekçesi yoksa kıdem tazminatı alamazken; 15 yıl ve 3600 gün şartını taşıyan işçi kıdem tazminatını alabilmektedir. Mülga 1475 Sayılı İş Kanunun yürürlükte bulunan 14. Maddesine istinaden, SGK’dan yazı alarak istifa edilmesi halinde hangi şartlarda Kıdem tazminatı alınacağı konusunda en önemli ayrıntı İlk işe giriş tarihidir.  15 yıl 3600 gün şartını yerine getiren ve kıdem tazminatı almaya hak eden çalışanların, 08.09.1999 tarihinden önce sigortalılık süresinin başlamış olması gerekmektedir. Yani Kıdem Tazminatı ödenmesine ilişkin şartlardan birisi 15 yıl ve 3600 gün sigortalılığın yerine getirilmesidir. Buna göre, 08.09.1999 tarihinden önce işe başlayan sigortalılar, adına emeklilik için sigortalılık süresini ve prim gün sayısını doldurup emekli yaşını beklemeleri halinde kıdem tazminatı ödenmektedir. 15 yıl ve 3600 gün sayısının aynı işyerinde tamamlanması gerekmiyor. Bu süreler tüm çalışma hayatı boyunca çalıştığı işyerleri ve sigortalılık süreleri dikkate alınır. Fakat kıdem tazminatı hesaplanırken sadece son çalıştığı işyerindeki çalışma süresine karşılık gelen değer baz alınır.

Ayrıca vurgulamak gerekir ki, çalışanın kıdem tazminatına 15 yıl 3600 prim gününden hak kazanabilmesi, en az 1 yıl aynı işverene bağlı işyerinde çalışmış olma şartının da aynı zamanda sağlanması ile mümkündür.

15 yıl 3600 gün şartıyla kıdem tazminatı alarak iş akdi sonlanan sigortalılar için, ihbar süresi şartı da aranmaz. Bu nedenle bu sebeple işten ayrılan çalışanın bildirim süresi kadar çalışması gerekmez, ihbar tazminatı da söz konusu olmaz.

08.09.1999 Ve 30.04.2008 Tarihleri Arasında İlk Defa İşe Girenler?

08/09/1999 tarihi ile 30.04.2008 tarihleri arasında ilk sigortalılığı başlamış kişiler için, sigorta yılı dikkate alınmaksızın 7000 prim günü ya da 4500 prim günü ve 25 yıl sigortalılık şartı ile yaşı beklemek üzere SGK’dan yazı alarak istifa edilmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanılacaktır.

01.05.2008 Tarihinden Sonra  İlk Defa İşe Girenler?

01.05.2008 den sonra ilk defa işe başlayanlar ise 25 yıl sigortalılık ve 5400 prim günü koşullarını sağlamaları ve yaşı beklemek üzere SGK’dan yazı alarak işten ayrılmaları halinde kıdem tazminatına hak kazanabileceklerdir.

15 Yıl 3600 Günle Kıdem Tazminatı Alanlar Başka Yerde Çalışabilir Mi?

İşverenlerin dikkat ettiği asıl konu burasıdır. İşçi, yukarıdaki şartları taşıdığından kıdem tazminatını almış ama başka bir işyerinde çalışmaya başlamışsa ne olacaktır?

Bu sorunun cevabını bir Yargıtay kararlarıyla verebiliriz. Yargıtay’ın 03/06/2015 tarihinde verdiği 2015/20326 esas sayılı kararı, Yargıtay 22. Hukuk Dairesi E. 2012/10954, K. 2013/909, T. 25.1.2013 sayılı Kararlarına göre; 1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının 5 numaralı bendinde yazdığı üzere, işçinin emeklilik konusunda yaş dışında diğer kriterleri taşıması halinde SGK’dan yazı alarak işçiye kendi isteğiyle işten ayrılması ve daha sonra başka bir işyerinde çalışmaya başlaması hakkın kötü niyetli kullanılması olarak değerlendirilemeyeceği belirtilmiş olup İşçi, kanunun kendine verdiği yasal hakkı kullanmıştır denilmiştir. Bu kararlar dikkate alındığında, çalışanın 15 yıl ve 3600 günü doldurup kıdem tazminatı aldıktan sonra başka bir işyerinde çalışması durumunda “işveren tarafından kıdem tazminatının iadesi talep edilemeyecektir”.

 

15 Yıl 3600 Gün Şartı Kaç Kez Kullanılabilir?

Emeklilik için yaş dışındaki şartları sağladıktan sonra bu sebeple SGK’dan yazı alarak işten ayrılıp kıdem tazminatını alan kişinin tekrar çalışma hayatına dönmesinde kanunen bir engel bulunmamaktadır. Tekrar çalışma hayatına dönen kişi, yeni işyerinde 1 yıl çalıştıktan sonra 15 yıl 3600 prim gününü tamamlamış olması sebebiyle yeniden işten ayrılarak kıdem tazminatını talep edebilir. Bu konu ile ilgili yasal bir kısıtlama söz konusu değildir.

08.09.1999 yılından önce sigortalılığı başlamış kişilerin 15 yıl 3600 prim günü şartını sağladıkları ilk günden itibaren SGK’dan bu yazıyı talep ederek işten ayrılma hakları saklıdır. Bu yazıyı birden fazla kez temin ederek 1 yıl aynı işverende çalışma şartını sağlamak koşuluyla işten ayrılıp kıdem tazminatını bir çok kez alabilir. Bunun önünde kanunen olarak hiçbir engel yoktur.

 

Sonuç olarak:

 İlk kez sigortalı olunan tarihe göre değişen emeklilik koşullarından prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresini dolduran işçiler, bu durumlarını tespit eden yazıyı bağlı oldukları SGK il veya ilçe müdürlüklerinden alıp işverene verdikleri takdirde kıdem tazminatlarını alabilirler. SGK gerekli kontrolleri yaparak kişinin emeklilik için gerekli yaş dışındaki diğer şartları tamamlamış olması halinde çalışana “Kıdem tazminatı alabilir” yazısı vermektedir. İşverenin bu yazıyı kabul etmemesi veya kıdem tazminatı ödememesi mümkün değildir. 

Kanunda belirtilen şartları sağlayarak istifa ederek kıdem tazminatını alan çalışanların kısa bir süre sonra yeniden çalışmaya başladıklarında tazminatı ödeyen işveren bu kişiler hakkında “hakkın kötüye kullanıldığı” iddiasıyla dava açıp tazminat istiyordu. Diğer yandan, Anayasa’da açıkça yer alan çalışma hürriyeti kapsamında bu kişilerin tazminat aldıktan sonra yeniden çalışmasının “hakkın kötüye kullanılması” olup olmadığı konusunda farklı kararlar da söz konusuydu. 15 yıl 3.600 günle kıdem tazminatı alan bir işçinin bu hakkını kötüye kullandığı iddiası ile açılan davada Yargıtay açıkça, bu durumdaki işçilerin yeniden çalışmaya başlamasının “hakkın kötüye kullanılması” olmadığı yönünde karar verdi.

15 yıl, 3.600 günle kıdem tazminatı aldıktan sonra yeniden çalışmaya başlayan bir işçi, yeni başladığı işyerinde en az 1 yıl çalıştıktan sonra yeniden aynı gerekçe ile kıdem tazminatı talep edebilir. Bunun önünde herhangi bir engel yok. Yine aynı prosedür izlenerek SGK’dan yazı alınıp son işyerinde geçirilen süreye ilişkin kıdem tazminatı istenmesi mümkün. İşveren bu yazıya ilişkin olarak işçiye kıdem tazminatı ödemek durumundadır.

SGK bu yazıyı yasal düzenleme olmamakla yerleşik uygulama olarak 2 kez vermektedir deniyor. Birçok SGK’nın istendikçe verdiğini de biliyoruz. Bu hakkın kullanımını sayısal olarak sınırlayan bir yasal düzenleme bulunmamaktadır.

27.03.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.