Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

EYT'de Uzayan Emeklilik Bağlanma Sürecinden Kaynaklı (GSS) Sağlık Hizmeti Sorunu Acil Çözüm Bekliyor!

4/A’lılar, 4/B’liler ve 4/C’liler, 5-g kapsamında ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri, EK 9’uncu madde kapsamında ay içinde 10 günden fazla çalıştırılanlar, EK 15’inci madde kapsamında sigortalı olanlar, polislik eğitime tabi tutulan adaylar, Milli Savunma Üniversitesi ve Polis Akademisi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrencileri; zorunlu sigortalıklarının sona erdiği tarihten önceki bir yıl içinde en az 30 gün GSS prim ödeme gün sayıları varsa; zorunlu sigortalıklarının sona erdiği tarihten itibaren 10 gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanmaya devam edecektir.

Bu kişilerin sigortalılık niteliğini yitirdikleri, tarihten geriye doğru 1 yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren “10+90 gün = 100 gün” süreyle sağlık hizmetlerinden yararlanacaklardır.

Sigortalılık niteliği sona erdikten sonra 10 gün süreyle daha sağlıktan yararlanabilmek için sigortalılık niteliğinin yitirildiği tarihten geriye doğru 1 yıl içinde en az 30 gün GSS prim ödeme gün sayısının olması gerekmektedir.

Şahıs 5 gün çalışıp işten ayrılsa sağlıktan yararlanamayacak ancak; örneğin 50 gün çalışıp işten ayrılsa; işten çıkış tarihinden itibaren 10 gün süreyle sağlıktan yararlanacaktır.

Sigortalılığı sona erdikten sonra 10 gün veya 10+90 gün sağlık hizmetinden yararlananların bakmakla yükümlü olduğu kişiler de bu sürelerde sağlık hizmetlerinden faydalanacaktır.

İşten Çıktığı Tarihten Geriye Doğru 1 Yıl İçinde	İşten Çıktıktan Sonra Kaç Gün
Kaç Gün GSS Prim Ödeme Gün Sayısı Var?	Süreyle Sağlıktan Yararlanabilir
En az 30 gün ila 89 gün arası	10 Gün
En az 90 gün	10 + 90 = 100 gün

60’ıncı maddesi onikinci fıkrası kapsamındaki er – erbaşlardan genel sağlık sigortalılığı sona erenler, terhis tarihinden itibaren 30 gün süreyle genel sağlık sigortasından faydalanabileceklerdir.

İsteğe bağlı sigortalı, isteğe bağlı sigortalılığı sona erdiği tarihten itibaren sağlık hizmetinden yararlanamaz. İsteğe bağlı sigortada; sigortalılığın sona erdiği tarihten itibaren 10 gün süreyle ve geriye doğru son 1 yıl içinde 90 gün varsa 90 gün süreyle daha sağlıktan yararlanma hakkı yoktur.

SİGORTALILIĞI SONA ERDİKTEN SONRA 10 GÜN, 30 GÜN VEYA 10+90 GÜN DAHA SAĞLIK HİZMETİNDEN YARARLANACAKLAR

 (a) Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bendi, 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi, ek 9 uncu maddesinin birinci fıkrası ile ek 15 inci maddesi kapsamında sigortalı olanlar,

(b) Göreve başlamaları şartıyla Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde (POMEM) polislik eğitimine tabi tutulan adaylar, Milli Savunma Üniversitesi ve Polis Akademisi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrencileri,

Zorunlu sigortalıklarının sona erdiği tarihten itibaren on gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanırlar. Bu kişilerin sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle,

(c) Kanunun 60 ıncı maddesinin on ikinci fıkrası kapsamındaki er/erbaşlar, terhis tarihinden itibaren 30 gün süreyle,

Sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır.

GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞININ BİTTİĞİ TARİH İTİBARİYLE SAĞLIK HİZMETLERİNDEN YARARLANMA HAKKI SONA ERENLER

(a) İsteğe bağlı sigortalı sayılan, (Kanunun 50’nci maddesine göre isteğe bağlı, 4/c kapsamında isteğe bağlı iştirakçiler)

(b) Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde (POMEM) polislik eğitimine tabi tutulan adaylar, Milli Savunma Üniversitesi ve Polis Akademisi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrencilerinden göreve naspedilmeyerek öğrenciliği sona eren,

(c) Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (e) bendi, ek 5, ek 6 ıncı maddesi, ek 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası ve ek 13’üncü maddesi ile 2925 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olanlar,

(ç) Kanunun 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c), (d), (e), (f) ve (g) bendinde sayılan,

(d) 60 ıncı maddenin yedinci, sekizinci, dokuzuncu, onuncu, onüçüncü ve ondördüncü fıkrasında sayılan,

Genel sağlık sigortalıları ile bunların bakmakla yükümlü oldukları kişiler, bulundukları bent/fıkra kapsamındaki haklarının sona erdiği tarihten itibaren sağlık yardımlarından yararlanma hakları da sona erecektir.

(e)Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1), (2), (3), (4) numaralı alt bentleri kapsamında sigortalı olanlardan, borcu nedeniyle sağlık hizmetlerinden yararlanamaz durumda iken sigortalılığı sona erenler, sona erme tarihi itibariyle Kurum sağlık hizmetlerinden faydalanmayacaktır. Ancak, sigortalılığın sona erdiği tarihten sonra borçlarını ödeyenler borcu ödedikleri tarihten itibaren 10+90 günden kalan günleri kadar sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır.

Örnek: Berberlik mesleğinden dolayı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında sigortalılığı devam eden ve son bir yılda doksan günden fazla sigortalılığı olan kişi, 15/06/2017 tarihinde işini terk etmiş ve 60 günden fazla borcu bulunmaktadır. Bu kişi borcunu 15/08/2017 tarihinde ödemesi halinde, ödediği tarihten itibaren 10+90 günden geriye kalan günler için sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır.

Genel sağlık sigortalısının sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkının sona erme tarihinden itibaren, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin de söz konusu hakları sona erecektir

GENEL SAĞLIK SİGORTASINDAN YARARLANMA HAKKININ SONA ERMESİ

1. İkametgâh Adresinin Türkiye Dışına Taşınması Nedeni ile Sona Erme

Genel sağlık sigortalılığı; sosyal güvenlik sözleşmesi hükümleri saklı kalmak şartıyla, Kanunun 60 ıncı maddesi kapsamındaki kişilerin yerleşim yerinin Türkiye dışına taşındığı tarihten itibaren sona erecektir.

Sosyal güvenlik sözleşme hükümleri saklı kalmak şartıyla, Kanun kapsamında sigortalılığı ve prim ödeme yükümlülüğü devam edenler ile Kanuna veya diğer kanunlara göre gelir ve aylık alanlardan yurtdışında ikamet edenler ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler, Türkiye’de bulundukları sürelerde Kurum sağlık hizmetlerinden faydalanacaktır.

2. Ölüm Nedeniyle Sona Erme

Genel sağlık sigortalısının ölüm tarihi itibariyle sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı sona erecektir. Ancak; Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliği’ nin yürürlüğe girdiği 18/04/2014 tarihinden sonra ise;

(1) Kurumdan ilgili kanunları gereği gelir/aylık alanların ölümü halinde bakmakla yükümlü olduğu eşlerinin ölüm aylığı bağlanacağı tarihe kadar, diğer bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ise ölüm tarihini takip eden ay sonuna kadar bu sıfatları devam eder.

Örnek 1: Nüfus kayıtlarına ölüm tarihi 03/05/2014 olarak işlenen ve aylık veya gelirini ayın 1’inde alan kişinin, hayatta iken bakmakla yükümlü olduğu kişiler 30/06/2014 tarihine kadar, Örnek 2: Gelir/aylığını 01/05/2014 tarihinde alan ve 28/05/2014 tarihinde vefat edenlerin, hayatta iken bakmakla yükümlü olduğu kişiler 30/06/2014 tarihine kadar,

Sağlık hizmetlerinden faydalanmaya devam edecektir.

(2) Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sayılan zorunlu sigortalıların ölümü halinde ise, bakmakla yükümlü olduğu kişiler on gün süreyle genel sağlık sigortası hizmetlerinden yararlanırlar. Bu kişilerin ölüm tarihinden önce geriye doğru bir yıl içinde doksan günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, on güne ilaveten doksan gün süreyle daha sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır.

Ancak ölen sigortalının 60 günden fazla prim ve prime ilişkin borcunun bulunması halinde bakmakla yükümlü olduğu kişileri genel sağlık sigortalısının öldüğü tarihten itibaren sona erecektir.

Örnek 3: 20/04/2014 tarihinde vefat eden ve son bir yıl içinde 90 gün zorunlu sigortalılığı olanların, hayatta iken bakmakla yükümlü olduğu kişiler 29/07/2014 tarihine kadar sağlık hizmetlerinden faydalanabilecektir.

Vefat eden kişilerin geride kalan ve aylık talebinde bulunanlardan, aylıkları yukarıda belirtilen sürelerde bağlanamayanlar için manuel kayıt açılarak sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır.

3. Tutukluluk ve Hükümlülük Nedeni ile Sona Erme Tutuklu ve hükümlü olanların genel sağlık sigortalılığı, tutukluluk ve hükümlülük tarihinden itibaren sona erecektir.

Ancak tutuklu ve hükümlü olanlardan;

(a) Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının

(b) bendi kapsamında sigortalılığı devam edenlerin, (b) İsteğe bağlı sigortalılığı devam edenlerin,

(c) Gelir/aylık almaya devam edenlerin, bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edecektir.

Ayrıca, Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olup Kanunun 45 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında tutuklanan, gözaltına alınan veya görevden uzaklaştırılanların bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edeceklerdir.

Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olanlardın tutukluluk/hükümlülük, (c) bendi kapsamında sigortalı olanların ise hükümlülük nedeniyle sigortalılığı sona ermesi durumunda, bakmakla yükümlü olduğu kişiler için sigortalılığın sona ermesine ilişkin hükümler uygulanacaktır.

4. Askerlik Nedeni ile Sona Erme

Kanunun 60 ıncı maddesinin on ikinci fıkrası haricinde genel sağlık sigortalısı olanlardan askerliğini er ve erbaş olarak yapanların bu kapsamdaki genel sağlık sigortalılığı, askerliğin başladığı tarihten itibaren sona erecektir. Ancak; Kanunun 60 ıncı maddesinin onikinci fıkrasında sayılanlardan;

(a) Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılığı devam edenlerin,

(b) Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında ücretsiz izinli olanların,

(c) İsteğe bağlı sigorta kapsamında sigortalılığı devam edenlerin,

(ç) Gelir/aylık almaya devam edenlerin, bakmakla yükümlü olduğu kişileri sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edecektir.

Diğer genel sağlık sigortalılarının askerlik nedeniyle genel sağlık sigortalılığının sona ermesi halinde, bakmakla yükümlü olduğu kişiler için sigortalılığın sona ermesine ilişkin hükümler uygulanacaktır.

5. Sigortalılığın Sona Ermesi Nedeni ile Sona Erme

Kanunun 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanlar, zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren on gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanırlar. Bu kişilerin sigortalılığın sona erdiği tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle daha bakmakla yükümlü olduğu kişiler dâhil sağlık hizmetlerinden faydalandırılırlar.

Şayet zorunlu sigortalının, sigortalılığın sona erdiği tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 gün prim ödeme gün sayısı yoksa sigortalılığın sona erdiği tarihten sonraki 10 uncu günden sonra bu kapsamda sağlık hizmetlerinden yararlanma hakları sona erecektir.

Kanunun 60 ıncı maddesinin onikinci fıkrası kapsamındaki er-erbaşlardan genel sağlık sigortalılığı sona erenler, terhis tarihinden itibaren 30 gün süreyle genel sağlık sigortasından faydalanabileceklerdir.

Örnek 1: 01/05/2013 tarihinde Ek-5 inci madde kapsamında tarım işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışan kişi olarak tescili yapılan ve 25/07/2013 tarihinde sigortalılığı sona eren genel sağlık sigortalısının geriye doğru son bir yıl içerisinde 90 günlük sigortalılığı olmaması nedeniyle 04/08/2013 tarihinden sonra bu kapsamda sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı sona erecektir.

Örnek 2: 01/03/2013 tarihinde 4/a kapsamında çalışmaya başlayan ve 31/10/2013 tarihinde sigortalılığı sona eren ve geriye doğru son bir yıl içerisinde 90 gün sigortalılığı bulunan genel sağlık sigortalısı, 08/02/2014 (dahil) tarihine kadar sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır. Sigortalılığı sona erdikten sonra 10 gün veya 10+90 gün sağlık hizmetinden yararlananların bakmakla yükümlü olduğu kişiler de bu sürelerde sağlık hizmetlerinden faydalanacaktır.

10+ 90 GÜN UYGULAMASINDAN KİMLER YARARLANAMAZ?

Aşağıda sayılan sigortalıların genel sağlık sigortalıklarının bittiği tarih itibariyle sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı sona erer.

• İsteğe bağlı sigortalılar
• 4/C isteğe bağlı iştirakçiler,
• Polislik eğitimine tabi tutulan adaylar
• Millî Savunma Üniversitesi ve Polis Akademisi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik

 Akademisi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrencilerinden, göreve naspedilmeyerek öğrenciliği sona erenler.

• 5-b bendinde sayılan aday çırak, stajyer öğrenciler, bursiyerler, tamamlayıcı eğitim

 Ya da alan eğitimi gören öğrenciler, üniversitelerde kısmi çalıştırılan öğrenciler

• 5- e bendinde sayılan İş-Kur kursiyerleri
• 60-c bendinde sayılanlar
• 60-d bendinde sayılan oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler
• 60-e bendinde sayılan işsizlik ödeneği alan kişiler, esnaf ahilik sandık ödeneği alan kişiler, kısa çalışma ödeneği alan kişiler
• 60-f bendinde sayılan sosyal güvenlik kanunlarına göre gelir/aylık alan kişiler
• 60-g kapsamında GSS’li sayılanlar
• 60/7’nci fıkrası kapsamında ülkemizde öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler
• 60/8’inci fıkrası kapsamındaki stajyer avukatlar
• 60/9’uncu fıkrası kapsamında 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin önlenmesine Dair Kanun hükümlerine göre hakkında koruyucu tedbir kararı verilen kişiler
• 60/10’uncu fıkrası kapsamındaki Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri Personeli Eğitim Merkezleri Kanunu kapsamına göre hizmet öncesi eğitime alınanlar
• 60/13’üncü fıkrası kapsamındaki Türkiye’de eğitim ve öğretim gören yabancı uyruklu misafir askeri personel
• 60/14’üncü fıkrası kapsamındaki Türkiye’de Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Akademisi Başkanlığında eğitim ve öğretim gören yabancı uyruklu misafir personel
• Ek 5’inci madde kapsamındaki sigortalı olanlar
• Ek 6’ncı madde kapsamındaki sigortalı olanlar
• Ek 9’uncu maddeye göre ayda 10 günden kısa süreli çalışanlar
• Ek 13’üncü maddeye göre çalışanlar
• 2925 sayılı Kanununa tabi sigortalılar

4/B kapsamında sigortalı olanlardan, borcu nedeniyle sağlık hizmetlerinden yararlanamaz durumda iken sigortalılığı sona erenler, sona erme tarihi itibariyle Kurum sağlık hizmetlerinden faydalanamayacaktır. Ancak sigortalılığın sona erdiği tarihten sonra borçlarını ödeyenler borcu ödedikleri tarihten itibaren 10+90 günden kalan günleri kadar sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır.

Örnek: Berberlik mesleğinden dolayı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında sigortalılığı devam eden ve son bir yılda doksan günden fazla sigortalılığı olan kişi, 15/06/2017 tarihinde işini terk etmiş ve 60 günden fazla borcu bulunmaktadır. Bu kişi borcunu 15/08/2017 tarihinde ödemesi halinde, ödediği tarihten itibaren 10+90 günden geriye kalan günler için sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır. Genel sağlık sigortalısının sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkının sona erme tarihinden itibaren, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin de söz konusu hakları sona erecektir.

İŞTEN ÇIKTIKTAN SONRA SAĞLIKTAN YARARLANMA HAKKI BİTTİĞİNDE GELİR TESTİ YAPTIRILMALIDIR

İşten ayrılan sigortalının son 1 yıl içindeki prim ödeme gün sayısına göre sağlıktan yararlanma hakkının bittiği gün itibariyle şahıs sistem tarafından resen GSS kapsamına alınmakta ve adına GSS prim borcu tahakkuk etmeye başlamaktadır. Bundan dolayı işten ayrılan sigortalılar sağlıktan yararlanma hakları bittikten sonra eğer bakmakla yükümlü olunan kişi değil iseler hemen ikametlerinin kayıtlı olduğu yerdeki SYDV’ye müracaat ederek gelir testi yaptırmalılar ve ilgili SGM’ye müracaat ederek gelir testi sonuçlarına göre GSS tescilini yaptırmalıdırlar.

60/g kapsamında sadece genel sağlık sigortalısı olanların ödemeleri gereken aylık GSS primi 194,13 TL,

Kaynakça

Genel Sağlık Sigortası Sağlık Aktivasyon İşlemleri G E N E L G E 2017 / 26

Sosyal Güvenlik Hukuku /Ramazan Elma

EYT'DE UZAYAN EMEKLİLİK BAĞLANMA SÜRECİNDEN KAYNAKLI (GSS) SAĞLIK HİZMETİ SORUNU ACİL ÇÖZÜM BEKLİYOR!

Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesini içeren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı. Düzenlemenin Cumhurbaşkanının onayından sonra Resmî Gazete ‘de de yayımlanarak mart ayında yürürlüğe girdi.

8 Eylül 1999'da çıkan yasa ile emeklilik şartı içi geçerli olan prim gün sayısına yaş şartı da eklendi. 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta kaydı olanlar dolayısıyla prim günleri dolsa da emekli olabilmek için yaş şartına takıldılar. Bu nedenle 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için emeklilikte yaşa takılanlar kısaltması olan EYT kısaltması kullanılmaya başlandı.

Çalışma statülerine göre EYT’lilerde emeklilik için aranacak koşullar şöyle:

SSK:

Normal emeklilik için 5000 prim günü ve kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini tamamlamış olmak yeterli olacak.

Bunun yanı sıra kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl olan sigortalılık süresini doldurmamış olmakla birlikte kadın 50, erkek 55 yaşını doldurmuş ve 5000 prim günü varsa bunlar da normal emekli olacak.

BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı:

BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı’na tabi çalışanların EYT’den normal emekli olabilmeleri için kadınlarda 7200, erkeklerde ise 9000 prim gününü tamamlamaları gerekecek.

Prim günü hesabında farklı statülerdeki çalışmalar birleştirilerek hesaplanacak.

Yani EYT, 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta kaydı bulunup prim gün sayısını tamamlamasına rağmen yaş şartına takıldığı için emekli olamayan çalışanları ifade eden kısaltmadır.

Sigortalıların sigortalılık süresi kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl olarak, Sigortalıların işe giriş tarihlerine göre 5 bin gün ile 5 bin 975 gün arasında gün şartı korunmuş durumda

Bağ-Kur’lular kadınsa 7 bin 200 erkekse 9 bin günü emeklilik şartı devam etmekte

Emekli Sandığı iştirakçileri kadınsa 7 bin 200 erkekse 9 bin günü emeklilik şartı devam etmekte

EYT KANUN KAPSAMINDA KISMİ EMEKLİLİĞİ KAPSAMIYOR KISMİ EMEKLİLİKTE YAŞ ŞARTI DEVAM EDİYOR

EYT düzenlemesinde bu hakkın da verileceği bekleniyordu.

İlgili Yasa tasarısının maddelerinde açıkça belirtildiği üzere de;

MADDE 1- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. “GEÇÎCİ MADDE 95- Bu maddenin yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması için talepte bulunanlardan 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin (B) bendi ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanunun geçici 205 inci maddesi hükümlerine göre yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartlan taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanırlar denilmiştir.

506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının © bendi ile ilgili bir düzenleme yapılmamıştır.

C) (Yeniden düzenleme: 23/5/2002-4759/3 md.)

a) 23.5.2002 tarihinde 15 yıllık sigortalılık süresini kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş ve 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunanlara istekleri halinde yaşlılık aylığı bağlanır.

b) 23.5.2002 tarihinde (a) bendinde öngörülen şartları yerine getiremeyenlerden bu şartları; ba) 24.5.2002 ile 23.5.2005 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 52, erkek ise 56 yaşını doldurmuş olmaları,

bb) 24.5.2005 ile 23.5.2008 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 54, erkek ise 57 yaşını doldurmuş olmaları,

bc) 24.5.2008 ile 23.5.2011 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 56, erkek ise 58 yaşını doldurmuş olmaları,

bd) 24.5.2011 tarihinden sonra yerine getiren kadınlar 58, 24.5.2011 ile 23.5.2014 tarihleri arasında yerine getiren erkekler 59 yaşını doldurmuş olmaları,

be) 24.5.2014 tarihinden sonra yerine getiren erkekler 60 yaşını doldurmuş olmaları, Şartı ile yaşlılık aylığından yararlanabilirler

8 Eylül 1999 öncesinde SSK’lılar 3600 prim günü ve kadınlar 50, erkekler 55 yaşında;

BAĞ-Kurlular 5400 prim günü ve kadınlar 50, erkekler 55 yaşında;

Emekli Sandığı iştirakçileri ise 3600 prim günü ve kadın – erkek 60 yaşında kısmi emeklilik hakkından yararlanabiliyorlardı.

506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının c bendi ile ilgili bir düzenleme yapılmamış olup daha önce yapılan açıklamaların aksine emeklilikte yaşa takılanlar 8 Eylül 1999 öncesindeki koşullarla kısmi emeklilik hakkından yararlanamayacaklardır.

Bu durumda kısmi emeklilikte mevcut kanun hükümleri aynen devam edecek. Prim günü 3600’ün üzerinde olan SSK’lı kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilecekler.
BAĞ-KUR’lu erkekler ise 5400 prim günü olmak şartıyla kadınlar 56, erkekler 58 yaşında emekli olabilecek.

Tarım SSK sigortalıları yani 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılar için 2925/Geçici 2. maddesindeki emeklilik yaş hadlerinin kaldırılması nedeniyle bunlar 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 gün koşulu ile emekli olabilecekler.

Tarım Sigortalıları dahil olmak üzere Bağ-Kurlular için; 1479 sayılı Kanunun Geçici 10. Mad/ ikinci fıkrasında,

Devlet memurları için, 5434 sayılı Kanunun geçici 205. Maddesinde, Emeklilik koşulları sadece yaş yönüyle kademelendirildiğinden ve yaş hadleri kaldırıldığından, Bağ-kur’lular ve Devlet memurları; kadın ise 20 tam yıl (7200 gün), erkek ise 25 tam yıl (9000 gün) koşullarını yerine getirdiklerinde emekli olabilecekler.

EYT DÜZENLEMESİ İLE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLERLE 8 EYLÜL 1999 ÖNCESİ SİGORTALI OLANLARIN EMEKLİLİK KOŞULLARI; 

SSK tarım sigortalıları için; 

• Yaş koşulu olmaksızın, 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3600 prim ödeme gün sayısı.

Bağ-kur’lular (tarım sigortalıları dahil) için;

• Yaş koşulu olmaksızın, kadın 20 tam yıl (7200 gün), erkek 25 tam yıl (9000 gün) prim ödemek veya,
• Kadında 50’den 56’ya, erkekte 55’ten 58’e kadar kademelendirilen yaş koşulları ile en az 15 tam yıl (5400 gün) prim ödemek.

Devlet Memurları için;

• Yaş şartı olmaksızın kadın 20 tam yıl (7200 gün), erkek 25 tam yıl (9000 gün) prim ödemek,
• Kadın ve erkek 61 yaşında olmak ve en az 15 tam yıl (5400 gün) prim ödemek.

Şeklinde belirlenmiştir.

HANGİ STATÜDE EMEKLİ OLACAĞINIZI BİLİN

EYT’liler açısından ikinci bir durum, birden fazla statüde hizmeti bulunanlara hangi statüde aylık bağlanacağını bilmek ve ona göre eksik günlerini tamamlamak. EYT’lilerden SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı kapsamında çalışması olanlardan son 2520 gün (son yedi yıllık fiili hizmet süresi) hizmet süresi içinde;

• İki statüde örneğin SSK ve Bağ-kur kapsamında çalışması bulunanlar; 1260 gün (3,5 yıllık hizmet) hizmet hangi statüde geçmiş ise o kapsamda, hizmet süreleri eşit ise son statüde,
• Üç ve daha fazla statüde çalışması olanlar ise, hizmetleri en fazla hangi statüde geçmiş ise o kapsamda, emekli olacaklar. 

EYT’liler çalışma sürelerine ve prim ödeme gün sayılarına bakarak hangi statü kapsamında emekli olacaklarını bilmeli ve ona göre aylık talebinde bulunmalılar.

EYT Kanunu yayımlanmasından sonra 2023/Mart ayında emeklilik için Kuruma başvuru yapıp emekli aylığı bağlanmayan ve çalışmaya devam etmeyen kişilerin için sağlık hizmetlerinden faydalanamamaları sorun yaratmaktadır.
Bilindiği üzere 5510 sayılı Kanunun 67. maddesinde yer alan "60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanlar, zorunlu sigortalıklarının sona erdiği tarihten itibaren on gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanırlar. Bu kişilerin sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle (…) bakmakla yükümlü olduğu kişiler dahil sağlık hizmetlerinden yararlandırılırlar." hükmüne istinaden kişiler 10+90 gün olmak üzere 100 gün sağlık hizmetlerinden yararlanmaktadırlar.
Mart ayında emeklilik başvurusu yaptığı halde halen emekli aylığı bağlanmayan ve çalışmaya devam etmeyenler için 100 günlük süre geçtiği için sağlık hizmetlerinden faydalanamamaktadırlar.

SONUÇ OLARAK

EYT’liler çalışma sürelerine ve prim ödeme gün sayılarına bakarak hangi statü kapsamında emekli olacaklarını bilmeli ve ona göre aylık talebinde bulunmalılar.

EYT Kanunu yayımlanmasından sonra 2023/Mart ayında emeklilik için Kuruma başvuru yapıp emekli aylığı bağlanmayan ve çalışmaya devam etmeyen kişilerin için sağlık hizmetlerinden faydalanamamaları sorun yaratmaktadır

Emeklilik aylığının bağlanana kadar geçecek sürede kişilerin sağlık hizmetlerinden faydalanmaları ve mağduriyetlerin giderilmesi için bir an önce düzenleme yapılması gerekmektedir.

03.07.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.