Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

Kendi Şirketinden Sigortalı Olup EYT Kanunu Kapsamında Emeklilik Başvurusu Yapanlara 2019/09 Genelge Şoku!

Merakla beklenen Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesini içeren Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek yasalaştı. Düzenlemenin Cumhurbaşkanının onayından sonra Resmî Gazete ‘de de yayımlanarak Mart ayında yürürlüğe girmesi bekleniyor.

8 Eylül 1999'da çıkan yasa ile emeklilik şartı içi geçerli olan prim gün sayısına yaş şartı da eklendi. 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta kaydı olanlar dolayısıyla prim günleri dolsa da emekli olabilmek için yaş şartına takıldılar. Bu nedenle 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için emeklilikte yaşa takılanlar kısaltması olan EYT kısaltması kullanılmaya başlandı.

Çalışma statülerine göre EYT’lilerde emeklilik için aranacak koşullar şöyle:

SSK:

Normal emeklilik için 5000 prim günü ve kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini tamamlamış olmak yeterli olacak.

Bunun yanı sıra kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl olan sigortalılık süresini doldurmamış olmakla birlikte kadın 50, erkek 55 yaşını doldurmuş ve 5000 prim günü varsa bunlar da normal emekli olacak.

BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı:

BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı’na tabi çalışanların EYT’den normal emekli olabilmeleri için kadınlarda 7200, erkeklerde ise 9000 prim gününü tamamlamaları gerekecek.

Prim günü hesabında farklı statülerdeki çalışmalar birleştirilerek hesaplanacak.

Yani EYT, 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta kaydı bulunup prim gün sayısını tamamlamasına rağmen yaş şartına takıldığı için emekli olamayan çalışanları ifade eden kısaltmadır.

Sigortalıların sigortalılık süresi kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl olarak, Sigortalıların işe giriş tarihlerine göre 5 bin gün ile 5 bin 975 gün arasında gün şartı korunmuş durumda.

Bağ-Kur’lular kadınsa 7 bin 200 erkekse 9 bin günü emeklilik şartı devam etmekte

Emekli Sandığı iştirakçileri kadınsa 7 bin 200 erkekse 9 bin günü emeklilik şartı devam etmekte

EYT KANUN KAPSAMINDA KISMİ EMEKLİLİĞİ KAPSAMIYOR KISMİ EMEKLİLİKTE YAŞ ŞARTI DEVAM EDİYOR

EYT düzenlemesinde bu hakkın da verileceği bekleniyordu.

İlgili Yasa tasarısının maddelerinde açıkça belirtildiği üzere de;

MADDE 1- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. “GEÇÎCİ MADDE 95- Bu maddenin yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması için talepte bulunanlardan 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin (B) bendi ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanunun geçici 205 inci maddesi hükümlerine göre yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartlan taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanırlar denilmiştir.

506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının © bendi ile ilgili bir düzenleme yapılmamıştır.

C) (Yeniden düzenleme: 23/5/2002-4759/3 md.)

a) 23.5.2002 tarihinde 15 yıllık sigortalılık süresini kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş ve 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunanlara istekleri halinde yaşlılık aylığı bağlanır.

b) 23.5.2002 tarihinde (a) bendinde öngörülen şartları yerine getiremeyenlerden bu şartları; ba) 24.5.2002 ile 23.5.2005 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 52, erkek ise 56 yaşını doldurmuş olmaları,

bb) 24.5.2005 ile 23.5.2008 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 54, erkek ise 57 yaşını doldurmuş olmaları,

bc) 24.5.2008 ile 23.5.2011 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 56, erkek ise 58 yaşını doldurmuş olmaları,

bd) 24.5.2011 tarihinden sonra yerine getiren kadınlar 58, 24.5.2011 ile 23.5.2014 tarihleri arasında yerine getiren erkekler 59 yaşını doldurmuş olmaları,

be) 24.5.2014 tarihinden sonra yerine getiren erkekler 60 yaşını doldurmuş olmaları, Şartı ile yaşlılık aylığından yararlanabilirler

8 Eylül 1999 öncesinde SSK’lılar 3600 prim günü ve kadınlar 50, erkekler 55 yaşında;

BAĞ-Kurlular 5400 prim günü ve kadınlar 50, erkekler 55 yaşında;

Emekli Sandığı iştirakçileri ise 3600 prim günü ve kadın – erkek 60 yaşında kısmi emeklilik hakkından yararlanabiliyorlardı.

506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının c bendi ile ilgili bir düzenleme yapılmamış olup daha önce yapılan açıklamaların aksine emeklilikte yaşa takılanlar 8 Eylül 1999 öncesindeki koşullarla kısmi emeklilik hakkından yararlanamayacaklardır.

Bu durumda kısmi emeklilikte mevcut kanun hükümleri aynen devam edecek. Prim günü 3600’ün üzerinde olan SSK’lı kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilecekler.
BAĞ-KUR’lu erkekler ise 5400 prim günü olmak şartıyla kadınlar 56, erkekler 58 yaşında emekli olabilecek.

Tarım SSK sigortalıları yani 2925 sayılı Kanuna tabi sigortalılar için 2925/Geçici 2. maddesindeki emeklilik yaş hadlerinin kaldırılması nedeniyle bunlar 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 gün koşulu ile emekli olabilecekler.

Tarım Sigortalıları dahil olmak üzere Bağ-Kurlular için; 1479 sayılı Kanunun Geçici 10. Mad/ ikinci fıkrasında,

Devlet memurları için, 5434 sayılı Kanunun geçici 205. Maddesinde, Emeklilik koşulları sadece yaş yönüyle kademelendirildiğinden ve yaş hadleri kaldırıldığından, Bağ-kur’lular ve Devlet memurları; kadın ise 20 tam yıl (7200 gün), erkek ise 25 tam yıl (9000 gün) koşullarını yerine getirdiklerinde emekli olabilecekler.

EYT’LİLER KANUN YÜRÜRLÜĞE GİRDİKTEN SONRA NE YAPMALI?

EYT düzenlemesi ile yapılan değişikliklerle 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanların emeklilik koşulları;   

SSK tarım sigortalıları için; 

• Yaş koşulu olmaksızın, 15 yıllık sigortalılık süresi ve en az 3600 prim ödeme gün sayısı.

Bağ-kur’lular (tarım sigortalıları dahil) için;

• Yaş koşulu olmaksızın, kadın 20 tam yıl (7200 gün), erkek 25 tam yıl (9000 gün) prim ödemek veya,
• Kadında 50’den 56’ya, erkekte 55’ten 58’e kadar kademelendirilen yaş koşulları ile en az 15 tam yıl (5400 gün) prim ödemek.

Devlet Memurları için;

• Yaş şartı olmaksızın kadın 20 tam yıl (7200 gün), erkek 25 tam yıl (9000 gün) prim ödemek,
• Kadın ve erkek 61 yaşında olmak ve en az 15 tam yıl (5400 gün) prim ödemek.

Şeklinde belirlenmiştir.

HANGİ STATÜDE EMEKLİ OLACAĞINIZI BİLİN

EYT’liler açısından ikinci bir durum, birden fazla statüde hizmeti bulunanlara hangi statüde aylık bağlanacağını bilmek ve ona göre eksik günlerini tamamlamak. EYT’lilerden SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı kapsamında çalışması olanlardan son 2520 gün (son yedi yıllık fiili hizmet süresi) hizmet süresi içinde;

• İki statüde örneğin SSK ve Bağ-kur kapsamında çalışması bulunanlar; 1260 gün (3,5 yıllık hizmet) hizmet hangi statüde geçmiş ise o kapsamda, hizmet süreleri eşit ise son statüde,
• Üç ve daha fazla statüde çalışması olanlar ise, hizmetleri en fazla hangi statüde geçmiş ise o kapsamda, emekli olacaklar. 

EYT’liler çalışma sürelerine ve prim ödeme gün sayılarına bakarak hangi statü kapsamında emekli olacaklarını bilmeli ve ona göre aylık talebinde bulunmalılar.

KENDİ ŞİRKETİNDEN SİGORTALI OLUP EYT KANUNU KAPSAMINDA EMEKLİLİK BAŞVURUSU YAPANLARA 2019/09 GENELGE ŞOKU!

Yürürlüğe giren EYT Kanun kapsamında emekliliğe hak kazanan çok sayıda kişi yaşlılık aylığı almak amacıyla gerek merkez müdürlüklerine giderek gerek e-Devlet üzerinden gerekse taahhütlü posta yoluyla emeklilik başvuruları yapmaya başladı.

Emekli olmak için başvuruda bulunan pek çok şirket sahibi SGK’nın 2019/9 Genelge sürprizi ile karşılaştı

Peki nedir bu 2019/9 Genelge Sürprizi;

6.1- Şirket ortağı olup Kurumca (4/b) kapsamında tescili yapılanların, ortağı olduğu şirketten daha sonra (4/a) kapsamında bildirilmesi

1479 sayılı Kanunun mülga 24 üncü maddesi kapsamında şirket ortağı olması nedeniyle (4/b) kapsamında sigortalı olan şirket ortağının, daha sonraki bir tarihte ortağı olduğu şirketten (4/a) kapsamında sigortalı bildirilmesi halinde, önce başlayan sigortalılık sona ermediği sürece diğer sigortalılık devreye girmeyeceğinden, (4/a) kapsamındaki sigortalılık iptal edilecek (4/b) kapsamındaki sigortalılığı geçerli sayılacaktır.

Örnek- Limited şirket ortağı (A), 1/6/1997 tarihinden itibaren (4/b) kapsamında sigortalı iken 15/8/2007 tarihinden itibaren ortağı olduğu şirketten (4/a) kapsamında bildirilmeye başlanmıştır. Sigortalı (A)’nın (4/b) kapsamında sigortalılığının daha önce başlaması nedeniyle, 15/8/2007 tarihinde başlatılan (4/a) sigortalılığı geçerli sayılmayacağından (4/b) kapsamında sigortalılığı devam ettirilecektir.

6.2- Şirket ortağı olup Kurumca (4/b) kapsamında tescili yapılmamış olanların, ortağı olduğu şirketten daha sonra veya aynı gün (4/a) kapsamında bildirilmesi

Kanunun "1479 sayılı Kanuna ilişkin geçiş hükümleri" başlığını taşıyan geçici

8 inci maddesinde; tarım sigortalıları hariç olmak üzere, Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) kapsamındaki sigortalılık niteliği taşıdıkları halde Kanunun yürürlük tarihine kadar kayıt ve tescillerini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülüğünün bu Kanunun yürürlük tarihinden itibaren başlayacağı öngörülmüştür. Diğer taraftan, 2008/Ekim öncesinde Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında hizmet akdiyle çalışırken, çalıştıkları işyerine veya başka bir şirkete ortak, anonim şirkette ise kurucu ortak veya yönetim kurulu üyesi olanlar, 16-60 Ek sayılı Genelge gereğince (4/a) kapsamındaki sigortalılıkları kesintiye uğrayıncaya kadar 4/(b) kapsamına alınmamaktadır.

Ancak, 1/10/2008 tarihinden önce 1479 sayılı Kanun kapsamında tescili yapılması gerektiği halde 506 sayılı Kanun kapsamında tescil yapıldığı söz konusu tarihten sonra tespit edilen sigortalılar, Kanunun geçici 8 inci maddesi kapsamında değerlendirilmeyecek, (4/a)kapsamında yapılan tescil kaydı beyan kabul edilerek, (4/b) kapsamında sigortalı olması gereken tarih itibariyle (4/b) kapsamında sigortalılığı başlatılacak ve (4/a) kapsamındaki hizmetler (4/b) kapsamında hizmet olarak değerlendirilecektir. (4/a) kapsamındaki hizmetlerin (4/b) kapsamında hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin iş ve işlemler cari usullere göre sonuçlandırılacaktır.

Bu durum, (4/a) kapsamında çalışmaya başladığı tarih ile şirket ortağı olduğu tarih aynı olan sigortalılar için de uygulanacaktır. Burada esas olan, (4/a) kapsamında çalışma devam ederken (4/b) kapsamında sigortalılığı gerektiren şirket ortaklığının gerçekleşmesidir. Ancak, şirket ortağı olduğu gün diğer bir ifadeyle, (4/b) kapsamında sigortalı olması gerektiği halde aynı gün ortağı olduğu şirketten (4/a)kapsamında bildirim yapıldığı tespit edilenlerin,şirket ortaklığı nedeniyle (4/b) kapsamında bildirimi;

-Yapılanların (4/a) kapsamındaki sigortalılığı iptal edilecek (4/b) kapsamındaki sigortalılığı geçerli sayılacaktır.

-Yapılmayanların ise, (4/a) kapsamında yapılan tescil kaydı bildirim kabul edilerek, (4/b) kapsamında sigortalı olması gereken tarih itibariyle (4/b) kapsamında sigortalılığı başlatılacak ve (4/a) kapsamındaki hizmetler 4/(b) kapsamında hizmet olarak değerlendirilecektir.

Örnek 1- 17/8/1999 tarihinden itibaren (E) limited şirket ortağı olan ancak, (4/b) kapsamında tescil edilmeyen sigortalı (B), 1/2/2000 tarihinden itibaren ortağı olduğu (E)limite şirketinden (4/a) kapsamında sigortalı bildirilmeye başlanmış ve şirket ortaklığı halen devam etmektedir. Sigortalı (B)’nin (4/a) kapsamında 1/2/2000 tarihinde başlatılan tescil kaydı beyan kabul edilip, (4/b) kapsamında şirket ortağı olduğu 17/8/1999 tarihi itibariyle (4/b) kapsamında sigortalılığı başlatılacak ve (E) limited şirketinden bildirilen (4/a) kapsamındaki hizmet süreleri (4/b) kapsamında hizmet olarak değerlendirilecektir.

Örnek 2- 7/9/2001 tarihinden itibaren (Y) limited şirket ortağı olan ancak, (4/b) kapsamında tescil edilmeyen sigortalı (C), 1/1/2002 tarihinden itibaren ortağı olduğu (Y) limited şirketinden (4/a) kapsamında sigortalı bildirilmeye başlanmış ve bu kapsamda yapılan bildirimler şirket ortaklığının sona erdiği 12/3/2013 tarihine kadar devam etmiştir. Sigortalı (C)’nin (4/a) kapsamında 1/1/2002 tarihinde başlatılan tescil kaydı, bildirim olarak kabul edilecek ve (4/b) kapsamında (Y)limited şirketine ortak olduğu 7/9/2001 tarihi itibariyle (4/b) kapsamında sigortalılığı başlatılacak ve (Y)limited şirketinden 1/1/2002 tarihi itibariyle başlatılan (4/a) kapsamındaki sigortalılık süreleri şirket ortaklığının sona erdiği 12/3/2013 tarihine kadar (4/b) kapsamında hizmet olarak değerlendirilecektir.

Örnek 3- 23/5/2003 tarihinde (A) anonim şirketi kurucu ortağı olan ve yine 23/5/2003 tarihinden itibaren kurucu ortağı olduğu (A) anonim şirketinden (4/a) kapsamında sigortalı bildirimi yapılan sigortalı (D), şirket ortaklığından dolayı Kuruma herhangi bir bildirimde bulunmamıştır. (A) anonim şirketi ortaklığı halen devam eden sigortalı (D)’nin (4/b) kapsamında şirket ortağı olduğu 23/5/2003 tarihi itibariyle (4/b) kapsamında sigortalılığı başlatılacak,1/10/2008 tarihinden yönetim kurulu üyeliği olmadığından 30/9/2008 tarihi itibariyle (4/b) sigortalılığı sonlandırılarak 1/10/2008 tarihinden sonraki (A) anonim şirketindeki(4/a) hizmetleri geçerli sayılacaktır.

Örnek 4- 1/1/1997 tarihinden itibaren (Z) limited şirket ortağı olan ancak, 4/(b) kapsamında tescil edilmeyen sigortalı (S), 1/1/2002 tarihinden itibaren ortağı olduğu(Z) limited şirketinden (4/a) kapsamında sigortalı bildirilmeye başlanmış ve bu kapsamda yapılan bildirimler şirket ortaklığının sona erdiği 27/7/2011 tarihine kadar devam etmiştir. Sigortalı (S)'nin (4/a) kapsamında (Z)limited şirketinde 1/1/2002 tarihinde başlatılan tescil kaydı, bildirim olarak kabul edilecek ve 4/10/2000 tarihi itibariyle (4/b) kapsamında sigortalılığı başlatılacaktır. (Z) limited şirketinden 1/1/2002 tarihi itibariyle başlatılan (4/a) kapsamındaki sigortalılık süreleri şirket ortaklığının sona erdiği 23/7/2011 tarihine kadar (4/b) kapsamında hizmet olarak değerlendirilecektir.

6.3- (4/a) kapsamında sigortalı olup çalıştığı işyerine veya başka bir şirkete ortak olanlar

2008/Ekim öncesinde (4/a) kapsamında hizmet akdiyle çalışırken, çalıştıkları işyerine veya başka bir şirkete ortak, anonim şirkette ise kurucu ortak veya yönetim kurulu üyesi olanlar, (4/a) kapsamındaki sigortalılıkları kesintiye uğrayıncaya kadar (4/b) kapsamına alınmayacaktır. (4/a) kapsamındaki çalışmaları sona erdirip en az bir gün ara vererek ortağı olduğu şirketten yeniden hizmet akdine tabi çalışmaya başlanması durumunda hizmetler kesintiye uğramış kabul edilecektir.

Örnek 1- 13/5/2005 tarihinden itibaren (A) anonim şirketi işyerinden (4/a) kapsamında sigortalı iken 20/6/2007 tarihinde, çalıştığı (A) anonim şirketine ortak ve yönetim kurulu üyesi olan ve kesintisiz devam eden (4/a) kapsamındaki sigortalılığı 31/5/2016 tarihinde sona eren sigortalı (B)’nin, (4/a) kapsamında sigortalılığı geçerli sayılarak 1/6/2016 tarihinden itibaren (4/b) kapsamında sigortalılığı başlatılacaktır. Örnek 2- 19/5/2004 tarihinden itibaren (4/a) kapsamında (F) anonim şirketi işyerinden sigortalı iken, 30/6/2004 tarihinde (Y) limited şirketine ortak olan sigortalının (F) anonim şirketi işyerinden (4/a) sigortalılığı 26/7/2005 tarihinde sona ermiş ve ortağı olduğu (Y) limited şirketi işyerinden 27/7/2005 tarihinden itibaren (4/a) kapsamında işe giriş bildirgesi vererek 7/11/2017 tarihine kadar aralıksız (4/a) kapsamında hizmet bildirimi yapılmıştır. 3/1/2018 tarihinde de (Y)limited şirketindeki ortaklığından ayrılmıştır. Her ne kadar (4/a) kapsamında bildirilen hizmetlerin arasında boşluk olmadığı düşünülse de; H kişisi hizmet akdiyle çalıştığı (F)anonim şirketine değil, (Y)limited şirketine ortak olduğu için; 27/7/2005-7/11/2017 tarihleri arasındaki (4/a) kapsamında bildirilen hizmeti iptal edilecek, 27/7/2005-3/1/2018tarihleri arası 4/(b) kapsamında tescili yapılarak, iptal edilen primler cari usullere göre aktarılacaktır. Örnek 3- 20/5/2005 tarihinden itibaren ortağı olmadığı (Y)limited şirketinin işyerinden(4/a) kapsamında sigortalı iken 30/7/2006 tarihinde (S)limited şirketine ortak olan sigortalı (K)’nın (Y)limited şirketi işyerinden (4/a) sigortalılığı 1/2/2009 tarihinde sona ermiş ve 2/2/2009 tarihinden itibaren ortağı olduğu (S) şirketi işyerinden (4/a) kapsamında bildirilmeye başlanmıştır. Hem hizmet akdiyle çalıştığı (Y)limited şirketine ortak olmadığı, hem de 2008 Ekim ayından itibaren ortağı olduğu şirketten (4/a) kapsamında bildirilmesi mümkün olmadığı için; sigortalı (K)’nın 1/2/2009 tarihine kadar bildirilen (4/a) sigortalılığı geçerli sayılacak, 2/2/2009 tarihinden itibaren (4/b) kapsamında sigortalılığı başlatılacaktır.

Örnek 4- (G) limited şirketinin İstanbul'daki işyerinde 20/9/1995 tarihinden beri (4/a) kapsamında çalışmakta olan sigortalı (M) 7/2/2001 tarihinde (G)limitedşirketine ortak olmuştur.Sigortalı (M)'nin (X) limited şirketinin İstanbul işyerinden 29/3/2018 tarihinde işten ayrılışı, 30/3/2018 tarihinde de (G) şirketinin Ankara'da faaliyet gösteren işyerinden ise işe giriş bildirgesi verildiği tespit edilmiştir. Öncelikle sigortalı (M) çalıştığı işyerine ortak olduğu için; (4/a) kapsamında 30/3/2018 tarihine kadar bildirilen hizmetleri geçerli sayılacaktır. Sigortalı (M) nin (G)limited şirketi ile olan hizmet akdi sonlanmadan, aynı şirketin farklı bir işyerinde, her ne kadar 1/10/2008 tarihinden sonra olsa da; geçiş işlemleri arasında tarih olarak bir boşluk olmadığı ve iki işyerinin de aynı vergi numarasına sahip olması nedenleri ile 29/3/2018 tarihinden sonra (G)limited işyerinin Ankara’da faaliyet gösteren işyerinden bildirilen (4/a) kapsamındaki hizmetleri de geçerli sayılacaktır.

Örnek 5- (Z) limited şirketi işyerinde 3/1/1995 tarihinden beri (4/a) kapsamında çalışmakta olan sigortalı (K) 7/11/2003 tarihinde (Z) ve (Y)limited şirketlerine ortak olmuştur. Sigortalı (K)'nın (Z) limited şirketi işyerinden 27/7/2011 tarihinde işten ayrılışı verilmiş, 28/7/2011 tarihinde (Y) limited şirketinden işe giriş bildirgesi düzenlenerek ortaklığının devam ettiği 29/5/2018 tarihine kadar (4/a) kapsamında hizmet bildirilmiştir. Sigortalı (K)'nın (Z)limited işyerinden 27/7/2011 tarihine kadar bildirilen hizmetleri geçerli kabul edilecektir. Ancak, kişinin önceden gelen hizmet akdi (Z) limited şirketi ile olduğu için; ortağı olduğu (Y)limited şirketinden hizmet bildirilmesi mümkün olmadığından, 28/7/2011-29/5/2018 tarihleri arasında (Y) işyerinden bildirilen hizmetleri iptal edilecektir. Sigortalı (K)'nın 28/7/2011 tarihinden itibaren (4/b) kapsamında tescili yapılarak, iptal edilen primler cari usullere göre aktarılacaktır

6.4- (4/a) kapsamında sigortalı olup çalıştığı şirkete ortak olanlardan, şirkette kendinden başka sigortalı kalmayanlar

Tüzel kişiler, tıpkı gerçek kişiler gibi hak sahibi olabilen ve borç altına girebilen ve hukuk sisteminde kişi olarak kabul edilen mal veya kişi toplulukları olduğundan, tüzel kişilerin topluluğu oluşturan kişilerden ayrı bir kişilikleri bulunmaktadır. Diğer bir ifadeyle, hukukta belirli bir amaç çerçevesinde örgütlenmiş bazı insan ve mal toplulukları tek bir "varlık" niteliğinde kabul edilmiş ve bu topluluklara da insan gibi hak sahibi olmak, yükümlülük ve borç yüklenebilme olanağı tanınmıştır. Tüzel kişilikler yetkilerini organları marifetiyle kullanmakta olup, organlar ise gerçek kişilerden oluşmaktadır. Şirketlerin ortakları ile tüzel kişinin organı arasında kollektif, adi ve adi komandit şirketler hariç hizmet akdi kurulması mümkün bulunmaktadır. Buna göre, ortağı olduğu şirketten (4/a)kapsamında hizmeti bildirilen ve kendinden başka (4/a)kapsamında sigortalı kalmayan şirket ortaklarının, çalıştıkları şirketin sermaye şirketi olması halinde ise, (4/a) kapsamında sigortalılığı devam ettirilecektir. Örnek 1- Sigortalı (N), 5/4/2005 tarihinden itibaren (4/a) kapsamında sigortalı iken, 1/1/2006 tarihinde çalıştığı limited şirketine ortak olmuş 1/5/2013 tarihinden itibaren de şirkette kendisinden başka bildirilen sigortalı kalmamıştır. Sigortalı (N)’nin, ortağı olduğu şirketin sermaye şirketi olması ve kendinden başka bildirilen sigortalı bulunmayan dönemlerde de şirket tüzel kişiliği ile hizmet akdi kesintiye uğramadığından, (4/a) kapsamında bildirilen sigortalılığı devam ettirilecektir.”

Sosyal Güvenlik Kurumu 24.04.2019 tarihinde 2013/11 sayılı Genelgede Değişiklik yapan 2019/9 Genelgeyi yayımladı bu genelgede;

2019/9 sayılı Genelgesi ile dedi ki: “Ortağı olduğu şirketten sigortalı olduğu ve 2008 sonrasında da durumunda değişiklik meydana gelmemiş olsa bile ben bu sigortalının ortağı olduğu şirketten sigortalılığını hangi tarihte başlamışsa o tarihten itibaren bozacağım diyor…
2008 ÖNCESİ DEVAM EDEN KESİNTİSİZ SSK ÖDEMESİ İPTAL EDİLECEK!
Sosyal Güvenlik Kurumu 2019 yılında yayımlamış olduğu 2019/9 sayılı Genelgesi ile kesintisiz devam eden kendi şirketinden 4/a sürelerini iptal etmektedir. Siz, kendi işyerinizde 2008 öncesinden bu yana kesintisiz 4/a hizmeti bildirebiliyorken bu genelge ile tüm hizmetleriniz iptal edilerek 4/b’ye çevrilmektedir. Bu uygulama özellikle EYT KANUNU kapsamında emeklilik başvurusu yapan 2008 öncesinden bu yana kesintisiz 4/a hizmeti olan sigortaların 4/a kapsamında sigortalılıkları iptal edilerek bu genelge ile tüm hizmetleriniz iptal edilerek 4/b’ye çevrilmektedir.
HİZMET ÇAKIŞMALARINDA SİGORTALI MAĞDUR!
Sosyal Güvenlik Kurumu bahsettiğim durumda olan kişilerin 4/a prim bildirimlerini geriye doğru iptal ediyor, ancak iptal ettiği primleri yine 1/1 olacak şekilde 4/b’ye aktarmıyor. Tüm çevirdiği 4/b primleri asgari ücret üzerinden tahakkuk ettiriyor. Kalan kısmı işveren payını işverene, işçi payını işçiye iade diyor.

1 Ekim 2008 öncesine ayrıcalık var

Her ne kadar 1 Ekim 2008 tarihinden sonra Bağ-Kur kapsamında sigortalı olması gereken kişiler, kendilerine ait işyerlerinden 4/a yani SSK sigortalısı olamayacaklar ise de, 1 Ekim 2008 tarihinden önceki sigortalılar için kazanılmış haklar sosyal güvenlik reformu ile korunmuştur. Buna göre; 

1 Ekim 2008 tarihinden önce sigortalılığın başlaması, 

*- Bu sigortalılığın, 1 Ekim 2008 tarihinden sonra da kesintisiz şekilde, gün boşluğu olmadan devam etmesi, 

*- İşyerinde kendisinden başka Kanun md. 4/1/a bendi (hizmet akdiyle çalışan işçiler) kapsamında çalışan en az bir kişinin daha olması, 

Şartları aranmaktadır. 

İptal edilmeyen tek hizmet, sigortalı olarak başladığı işyerine ortak olanların kaldı. Sigortalıyken ortak olduysanız ve ortak olduktan sonra da 4/b tescili yaptırmadan 4/a’nız devam ettiyse ve hiç kesintiniz yoksa kurum sizin 4/a bildirimlerinizi iptal etmiyor. Ancak bunun haricinde olan tüm kendi şirketinden 4/a prim bildirenlerin hizmetleri iptal ediliyor.

ŞİRKETLERİN İNSAN KAYNAKLARI DEPARTMANI “EMEKLİLİK TAHSİS SERVİSİ “DEĞİLDİR!..
BU KONUDA OLASI EMEKLİLİK İPTALLERİ SONUCU DOĞACAK CEZAİ YAPTIRIMLAR İK DEPARTMANLARININ SORUMLULUĞUNA BIRAKILAMAYACAK KADAR ÖNEM ARZ ETMEKTEDİR!…

EYT’lilere ilişkin düzenlemenin yürürlüğe gireceği tarihte çalışmaya devam eden SSK’lıların, emekli aylığı talebinde bulunmaları için öncelikle işten ayrılma koşulunun gerçekleşmesi gerekiyor. Bunun için sigortalılar öncelikle işverenlerine emekli olmak istediklerini yazılı olarak bildirecekler.

İşverenler çalışanların hem de kendilerinin sonradan olası mağduriyet yaşamaması için EYT kanun kapsamında emekli olacak bu sigortalıların hem işten ayrılış bildirgelerini düzenlemek hem de kıdem tazminatlarını ödemek için sigortalıdan SGK’dan alınacak “Emekli Olur” yazısını getirmelerini istemeleri gerekmektedir.

Özellikle yukarıda belirttiğim 2019/9 Genelge kapsamında kendi işyerinde SGK’lı  4/a kapsamında çalışmış ise Emeklilik başvurusu değerlendirmesinde VEDOP veya MERSİS Girişinde üzerinden tespit yapılarak kişinin kendi şirketinde 4/a kapsamında sigortalılığı olup olmadığı sorgulanıp sigortalılık 2008 öncesi olsa da bütün 4/a kapsamındaki sgk süreleri iptal ediliyor.

Sosyal Güvenlik Kurumu bahsettiğim durumda olan kişilerin 4/a prim bildirimlerini geriye doğru iptal ediyor, ancak iptal ettiği primleri yine 1/1 olacak şekilde 4/b’ye aktarmıyor. Tüm çevirdiği 4/b primleri asgari ücret üzerinden tahakkuk ettiriyor. Kalan kısmı işveren payını işverene, işçi payını işçiye iade diyor.

Bu nedenle özellikle EYT kapsamında emeklilik başvuruları yapacak sigortalıların sonradan yaşanacak emekli çakışmaları başta olmak üzere diğer nedenlerden dolayı Kurumdan Emekli yazısı almaları gerektiği ile ilgili sitemizde yayımlanan makalede belirtmiştim

Konu ile sitemizde yazdığımız makalede “ÇALIŞANLAR EYT’LİLERİN “EMEKLİ OLUR” YAZISI İÇİN KURUMUN BU YAZILARI EN KISA ZAMANDA EYT’LİLERE VERMESİ İÇİN GEREKLİ ÖNLEMLERİ ALARAK HAZIRLIKLARINI YAPMASI GEREKMEKTEDİR”

Makalemizde;

EYT’lilere ilişkin düzenlemenin yürürlüğe gireceği tarihte çalışmaya devam eden SSK’lıların, emekli aylığı talebinde bulunmaları için öncelikle işten ayrılma koşulunun gerçekleşmesi gerekiyor. Bunun için sigortalılar öncelikle işverenlerine emekli olmak istediklerini yazılı olarak bildirecekler.

İşverenler çalışanların hem de kendilerinin sonradan olası mağduriyet yaşamaması için EYT kanun kapsamında emekli olacak bu sigortalıların hem işten ayrılış bildirgelerini düzenlemek hem de kıdem tazminatlarını ödemek için sigortalıdan SGK’dan alınacak “Emekli Olur” yazısını getirmelerini isteyecekler. EYT’lilerin maaş kayıplarının olmaması için Mart ayı içinde “Emekli Olur” yazısının SGK’dan temin edilip, işverence bu yazıya istinaden işten ayrılış bildirgesinin verilmesi ve EYT’lilerin yine bu ay içinde aylık talebinde bulunmalarının sağlanması gerekiyor. Bu işlemlerin gecikmesi, her geciken ay için maaş kaybı anlamına geliyor. SGK’nın bu yazıyı en kısa zamanda EYT’lilere vermesi için gerekli önlemleri alması gerekiyor.

SGK birimlerinin Rehberlik servisleri personel yönüyle daha donanımlı hale getirilip özellikle EYT yasası yürürlüğe girdikten sonra “Emekli Olur” yazısını almak isteyen sigortalıların zamanla yarıştıkları dönemde bu talepleri, hizmet sürelerinde sorun olmayan sigortalılar yönünden bu servisler aracılığı ile karşılanabilir. Dosyaları üzerinden bu belgeleri verilecek sigortalılar içinde bu işlemin en kısa sürede yapılması ve mağduriyet yaratılmaması için acil önlem alınmalı. Demiştik.

Konu ile ilgili önce;

Adana Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü ÇUKUROVA SOSYAL GÜVENLİK MERKEZİ Emekli Olur yazıları ile ilgili bir yazı yayımlandı

Daha sonra Kurum bir duyuru yayımladı

İlgili duyuruda “sadece hizmetlerinde tereddüt olan sigortalılar için Kurumumuzdan resmi yazı talep etmeleri aylık bağlama işlemlerinin en kısa zamanda sonuçlanmasını ve sigortalıların herhangi bir mağduriyet yaşamamalarını sağlayacaktır. Denilmiş olup “tereddüt” ifadesi kullanılmış olup İşyerlerinde İnsan Kaynakları Departmanını “EMEKLİ TAHSİS BÖLÜMÜ” departmanı kapsamında sayarak Sigortalıların Hizmet Dökümlerinden Emeklilik durumunu analiz ederek Emekliliği Hak edip etmediklerini değerlendirip “tereddüt” yaşadıkları sigortaları Kuruma yönlendirip “Emekli Olur” yazısı almalarını belirtmektedir.

İşyerlerinin İnsan Kaynakları Departmanı yani “EMEKLİ TAHSİS BÖLÜMÜ” olarak

SİGORTALILARIN EMEKLİLİK ŞARTLARINI;

ÇALIŞMA HAYATIM, NORMAL ŞARTLARDA NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM PORTALLARINDAN ALINACAK BELGELERE İSTİNADEN İŞTEN AYRILIŞ BİLDİRGESİ VERİLMESİ GEREKTİĞİNİ BELİRTİLMİŞTİR
SORULACAK SORU ŞUNLAR;

 KURUMUN 2019/9 GENELGESİ KAPSAMINDA SİGORTALILIK ÇAKIŞMASI OLAN SİGORTALILARIN DURUMU BELİRTİLEN PORTALLARDA DOĞRU ŞEKİLDE KAYIT İŞLEMİ YAPILMIŞMI?

• BELİRTEN PORTALLARDA 4/A KAPSAMINDA BULUNAN SİGORTALILARIN DİĞER SANDIKLARDA (4/B,4C, TARIM BAĞKUR, TARIM SİGORTA BANKA SANDIKLARI VB) HİZMETLER EMEKLİLİK HESABINDA BAZ ALINIYOR MU?
• BELİRTEN PORTALLARDA 4/A KAPSAMINDA BULUNAN SİGORTALILARIN BORÇLANMA DURUMU EMEKLİLİK HESABINDA BAZ ALINIYOR MU?
• BELİRTEN PORTALLARDA 4/A KAPSAMINDA BULUNAN SİGORTALILARIN EYT KAPSAM HESABI YAPARKEN HİZMET DÖKÜMÜNÜZDE S, Ş VE K KODLARI HİZMETLER EMEKLİLİK HESABINDA BAZ ALINIYOR MU?
• BELİRTEN PORTALLARDA 4/A KAPSAMINDA BULUNAN SİGORTALILARIN STAJ DOĞUM, ASKERLİK, YURTDIŞI BORÇLANMA DURUMLARINDA BAŞLANGIÇ GERİYE ÇEKİLEREK VE 4/A, 4/B STATÜSÜ BELİRLENENEREK Mİ SİGORTALILARIN BORÇLANMA DURUMU EMEKLİLİK HESABINDA BAZ ALINIYOR MU?
• BELİRTEN PORTALLARDA 4/A KAPSAMINDA BULUNAN SİGORTALILARIN 18 YAŞIN ALTINDA GEÇEN HİZMETLER EYT KAPSAMINDA SAYILIP HİZMETLER EMEKLİLİK HESABINDA BAZ ALINIYOR MU?
• BELİRTEN PORTALLARDA 4/A KAPSAMINDA BULUNAN SİGORTALILARIN EYT KAPSAM HESABI YAPARKEN HİZMET DÖKÜMÜNDE İPTAL VEYA SEHVEN GİRİLMİŞ BAŞKA BİR SİGORTALININ PRİM GÜN VE KAZANCI VAR İSE EMEKLİLİK HESABINDA BAZ ALINIYOR MU?

BU VE BENZERİ BİR ÇOK SORU AKLA GELMEKTE OLUP BELİRTEN PORTALLARDA ALINAN BELGELERLE HEM İŞÇİ HEM DE İŞVERENİN SONRADAN MAĞDURİYET YAŞAMASI DURUMUNDA İLGİLİ YAZIYI EK GÖSTEREREK MAĞDURİYETLERİ ÇÖZÜLECEK Mİ?
EN BASİT ÖRNEĞİ BU PORTALDAN
İŞVEREN VE SİGORTALI SONRADAN PORTALLARDA ALINAN BELGELERLE BUGÜN ASGARİ ÜCRETLE ÇALIŞAN SİGORTALININ ÇIKIŞI YAPILIP AYIN 4’Ü İTİBARİYLE SGDP GİRİŞİ YAPILDI VERGİ İSTİSNASI NEDENİYLE İŞÇİYE ORTALAMA ÖDENEN HER İŞÇİ İÇİN 800 TL FAZLA PARA ÖDEYECEK 8 AY SONRADAN SİGORTALININ EMEKLİLİĞİ HAK ETMEDİĞİ TESPİT EDİLİNCE ÖDENEN KIDEM TAZMİNATI VE SGDP DEN DOLAYI ÖDENEN FAZLA ÜCRET DURUMU NE OLACAKTIR?

Benzeri birçok soru ile özellikle Kurumun 2019/9 genelgesi kapsamında hizmet çakışması bulunan sigortalıların Emeklilikten sonra yapılacak inceleme ve denetimlerde Emekliliği iptal edilirse sorumluluk bir nevi Emekli Tahsis servisi işlemleri yapan İnsan Kaynakları departmanına yüklenecek kadar basit sorun olmadığı da ortaya çıkacak İşçi ve İşveren karşı karşıya kalacağını düşünmekteyiz.

Kurumun yaptığı duyuruya istinaden aklımız da şu soru gelmekte” NEYE GÖRE TEREDDÜT KİME GÖRE TEREDDÜT”

SONUÇ OLARAK

2019/09 No’lu SGK genelgesi ile bu durumda olan sigortalılara ciddi mağduriyet yaşatacak bir yoruma gidilmek suretiyle 1.10.2008 öncesinde 4/ (a) bendi kapsamında (SSK) sigortalılıklar iptal edilerek bu kişiler 4/b bendi kapsamında (Bağ-Kur) sigortalısı sayılmaktadır.

2019/09 No’lu SGK genelgesinde; “1/10/2008 tarihinden önce 1479 Sayılı Kanun kapsamında tescili yapılması gerektiği halde 506 sayılı Kanun kapsamında tescil yapıldığı söz konusu tarihten sonra tespit edilen sigortalılar, kanunun geçici 8’inci maddesi kapsamında değerlendirilmeyecek, (4/a) kapsamında yapılan tescil kaydı beyan kabul edilerek, (4/b) kapsamında sigortalı olması gereken tarih itibariyle (4/b) kapsamında sigortalılığı başlatılacak ve (4/a) kapsamındaki hizmetler (4/b) kapsamında hizmet olarak değerlendirilecektir. (4/a) kapsamındaki hizmetlerin (4/b) kapsamında hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin iş ve işlemler cari usullere göre sonuçlandırılacaktır. Bu durum, (4/a) kapsamında çalışmaya başladığı tarih ile şirket ortağı olduğu tarih aynı olan sigortalılar için de uygulanacaktır. Burada esas olan, (4/a) kapsamında çalışma devam ederken (4/b) kapsamında sigortalılığı gerektiren şirket ortaklığının gerçekleşmesidir.” denilmiştir.

SGK Başkanlığı’nın 2019/09 sayılı genelgenin revize edilerek 1.10.2008 öncesi kendi şirketlerinde başlayan ve kesintisiz şekilde devam eden 4/ (a) (SSK) sigortalılıklarını iptal ederek 4/b (Bağ-Kur) sigortalısı olarak tescil etmesi nedeniyle yürürlüğe giren EYT Kanun kapsamında emeklilik başvurusu yapacak on binlerce kendi şirketinde 4/a kapsamında sigortalı olan kişinin emeklilikleri iptal edilecektir.

Sosyal Güvenlik Kurumu bahsettiğim durumda olan kişilerin 4/a prim bildirimlerini geriye doğru iptal ediyor, ancak iptal ettiği primleri yine 1/1 olacak şekilde 4/b’ye aktarmıyor. Tüm çevirdiği 4/b primleri asgari ücret üzerinden tahakkuk ettiriyor. Kalan kısmı işveren payını işverene, işçi payını talep ederse işçiye iade diyor.

Bu nedenle EYT Kanun kapsamında emekli başvuruları yapacak sigortaların şirketlerin İnsan Kaynakları departmanlarını Emeklilik Tahsis servisi yerine koyup sırf hizmet dökümüne bakıp çalışma portalından emekliliği hakketmiş denilerek emeklilik başvurusu yapan sigortalılara ödenen Kıdem Tazminatları ve Emekli olduktan sonra tekrar işe girişlerinde belge türü değiştirip SGDP olarak bildirilen sigortalılara vergi istisnasından kaynaklanacak ortalama aylık ödenecek olan 800.00 tl ve belge türü değişiklikleri vb bir çok sorun yaşanacak olup Çalışma barışı açısından İşçi İşveren karşı karşıya gelecektir.

Bu nedenle Kurum aşırı yoğunluktan dolayı Emekli olur yazısı vermek istemiyor bunu şirketlerin İnsan Kaynakları inisiyatifine bırakmakta istiyor, fakat yukarıda belirttiğim nedenlerden emeklilikleri sonradan iptal edilecek sigortalılar hem işverene hem işçiye hem de Kuruma çok daha fazla iş yükü getirecektir.

20.03.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.