Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

Kıdem Tazminatı Taksitle Ödenebilir Mi? Fiilen Ödenmeyen Kıdem Tazminatı Gider Yazılabilir Mi?

4857 sayılı İş Kanununun 120'nci maddesinde; ''25.8.1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 14'üncü maddesi hariç diğer maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.'' hükmü yer almakta olup işçinin ya da çalışanın kıdem tazminatı almaya hak kazanabilme şartlarının düzenlendiği 1475 sayılı İş Kanununun 14'üncü maddesinde ise; ''Bu Kanuna tabi işçilerin hizmet akitlerinin:

1. İşveren tarafından bu Kanunun 25 üncü maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında,

2. İşçi tarafından bu Kanunun 24 inci maddesi uyarınca,

3. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla,

 4. Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla; 5506 sayılı Kanunun 60'ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı kanunun geçici 81'inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleriyle işten ayrılmaları nedeniyle, feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet akdinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir hükmü bulunmakta olup, yukarıda belirtilen sebeplerle iş sözleşmesi feshedildiği tarihte İş Kanunu ve Yargıtay uygulamaları gereğince kıdem tazminatı peşin ve defaten (bir defada) ödenmesi gereken alacaklardandır. Ancak Kıdem tazminatı bazı nedenlerden dolayı ödenmesi gereken zamanda ödenmemekte veya ödenememektedir. 1475 sayılı İş Kanunu'nda, kıdem tazminatının ödenmesinin gecikilmesi halinde faiz özel olarak belirlenmiştir. Kıdem tazminatının süresinde ödenmemesi halinde ise mahkemece faize hükmedilmektedir. Mahkemece, ihbar ve diğer işçilik hakları için temerrüt tarihinden veya (temerrüdün ispat edilememesi halinde) davanın açıldığı tarihten itibaren kanuni faize hükmedilmektedir. Ancak bu faiz oranı kıdem tazminatı için akdin feshinden itibaren mevduata uygulanan en yüksek faiz olarak belirlenmektedir.

Kıdem Tazminatı Taksitle Ödenebilir mi?

İşçi ve işverenin aşağıda belirtilen şartlarda anlaşmaları durumunda, Kıdem tazminatının çek veya senetle taksitler halinde ödenmesi olanaklı bulunmaktadır

*İşçinin taksitle ödemeyi kabul etmesi onun imzasına bağlıdır. Kabul etmezse işveren tarafından hakları PEŞİN  ödenmelidir. 

*‘Borcun taksitle ödenmesi konusunda yapılan anlaşma aksi öngörülmemişse, kural olarak, işçinin faiz talebinden vazgeçtiğini kapsar. Ancak, bu sonuç işverenin taksit anlaşmasına uygun hareket etmesine bağlıdır. İşverenin taksitlerden birini zamanında ödememesi halinde işçinin faizle ilgili feragati geçersiz hale gelir ve yalnızca ödenmeyen taksit için değil, bütün alacak için faiz talep hakkı doğacaktır. Bu halde ödenmiş olan önceki taksitlerin öncelikle faiz ve masraflara mahsubu gerekecektir. Kuşkusuz taksit sözleşmesinin işçinin serbest iradesi ile meydana gelmiş olması gerekir.’9.Hukuk Dairesi Esas: 2009/49361 Karar: 2010/3057

*İşçiye taksitle ödeme zorla dayatılmışsa işçi buna mecbur edilmişse şartları varsa işçi bu taksitle bağlı değildir bunun için de dava açılması gerekir

. Kıdem tazminatının taksitlendirilerek ödenmesi halinde, gecikme faizleri ödeme tarihleri dikkate alınarak hesaplanır. Yargıtay'a göre, işçi taksitler halinde ödenen kıdem tazminatı için geçmiş günler faizi isteyebilir. Ancak, bu istemde bulunabilmek için ödemelerin ihtirazi (çekince) kayıt konularak alınmış olması gerekir. Yargıtay bir kararında (Yargıtay 9. H.D. E.1988/552,K. 1988/2731,T.8.3.1988) kıdem tazminatının taksitle ödenmesi halinde ihtirazi kayıtla alınan kısımlar için iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren faiz istenebileceğini hükme bağlamıştır.

Sonuç olarak ; Kıdem Tazminatı peşin ve defaten ödenmeli, İşverenin taksitle Ödeme hakkı kanunda bulunmamaktadır. Taksitle Ödenmesi ancak çalışanın serbest kabulü ve imzası ile mümkündür

Taksitle Ödenen Kıdem Tazminatının Gider Yazılması Gereken Dönemler

Sözleşmesi feshedilen işçiler için hesaplanan kıdem tazminatının bir kısmının, ileriki tarihlerde çek veya senet ile ödenmesi durumunda, kıdem tazminatlarının ne zaman gider yazılacağı hususunda tartışma söz konusu olmuştur.

1- Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesindeki özelge havuzundaki; 20/03/2015 tarihli, 84098128-120.01.02.07[40-2013-3]-143sayılı özelgesinde “Yukarıda yer alan hüküm ve açıklamalar çerçevesinde; kıdem ve ihbar tazminatının gider kaydı konusunda Gelir Vergisi Kanununun 40'ıncı maddesinde özel bir hüküm olmamakla birlikte maddenin birinci fıkrasının (3) numaralı bendi çerçevesinde kurum kazancının tespitinde gider olarak indirilebilmesi için İş Kanununa göre işçinin kıdem tazminatına hak kazanması ve hak edilen kıdem tazminatının da işçiye ödenmiş olması gerekir. Tahakkuk etmiş olsa da ödenmemiş kıdem tazminatının gider yazılması mümkün değildir. Bu nedenle, iş akdinin fesih sözleşmesi ile sona erdirilmesi veya mahkeme kararı dolayısıyla şirketiniz tarafından çalışanlarınıza ödenecek kıdem ve ihbar tazminatı giderlerinin, yukarıda yer alan hükümler çerçevesinde ödemenin yapıldığı dönemde kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması mümkün bulunmaktadır.  Denilmekte olup ayrıca,

Gelir İdaresi sözleşmesi feshedilen işçiler için hesaplanan kıdem tazminatının ödendiği tarihte gider yazılması gerektiğini yönünde görüşler vermektedir.  Buna göre; GVK  40/3. maddesinde ; “İşle ilgili olmak şartıyle, mukavelenameye veya ilama veya kanun emrine istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar” gider  olarak dikkate alınabilir denildiği için kıdem tazminatının da gider olarak dikkate alınabilmesi için  mutlaka ödenmiş olması gerekir.

Bu nedenle kıdem tazminat tutarlarının, ödemenin yapıldığı vade tarihi itibariyle kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılması gerekmektedir. (Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesindeki özelge havuzundaki; 23/02/2012 tarihli, B.07.1.GİB.4.34.16. 01-KVK 6-719 sayılı özelgesi ) gibi Gelir İdaresinin birçok özelgesi bulunmakta olup uzman görüşü olarak; vergi matrahının tespitinde kıdem tazminatının ödendiği tarihte gider yazılması gerektiğini şeklindedir.

16.02.2018

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.