Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

Meclise Sunulan EYT Yasa Teklif Detayları ile EYT Yasa Teklifiyle İle İlgili Cevap Bekleyen Sorular ve Sorunlar!

Merakla beklenen Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Teklifin en geç haftaya salı ya da çarşamba günü yasalaşması hedefleniyor. Şubat ayında başvuranların mart ayında maaşlarını alması bekleniyor. AK Parti Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu ''EYT süreç içerisinde 5 milyona yakın insanı etkileyecek, 2023 yılı içerisinde 2 milyon 250 bin kişi emekliliği hak edecek'' dedi.

Şubat ayında başvuranların mart ayında maaşlarını alması bekleniyor.

EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR (EYT) SORUNU

EYT NEDİR?

8 Eylül 1999'da çıkan yasa ile emeklilik şartı içi geçerli olan prim gün sayısına yaş şartı da eklendi. 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta kaydı olanlar dolayısıyla prim günleri dolsa da emekli olabilmek için yaş şartına takıldılar. Bu nedenle 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için emeklilikte yaşa takılanlar kısaltması olan EYT kısaltması kullanılmaya başlandı.

Çalışma statülerine göre EYT’lilerde emeklilik için aranacak koşullar şöyle:

SSK:

Normal emeklilik için 5000 prim günü ve kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini tamamlamış olmak yeterli olacak.

Bunun yanı sıra kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl olan sigortalılık süresini doldurmamış olmakla birlikte kadın 50, erkek 55 yaşını doldurmuş ve 5000 prim günü varsa bunlar da normal emekli olacak.

BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı:

BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı’na tabi çalışanların EYT’den normal emekli olabilmeleri için kadınlarda 7200, erkeklerde ise 9000 prim gününü tamamlamaları gerekecek.

Prim günü hesabında farklı statülerdeki çalışmalar birleştirilerek hesaplanacak.

Yani EYT, 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta kaydı bulunup prim gün sayısını tamamlamasına rağmen yaş şartına takıldığı için emekli olamayan çalışanları ifade eden kısaltmadır.

EYT YASA TEKLİFİ 4 MADDEDEN OLUŞUYOR

• 4 maddeden müteşekkil bir EYT’ye has yalın bir teklif oluşturduk iki madde

 Esasa ilişkin.

• Özellikle EYT platformlarımız yaş şartının kaldırılmasını talep etmişlerdi.

 Birinci düzenlememiz bu konuda oldu. Mevzuata göre prim gün sayısını ve çalışma süresini dolduran herkes kendi mevzuatı çerçevesinde istisnasız emekli olma hakkına sahip.

• 9 Eylül 1999 tarihi öncesi sigortalı olan çalışanlar için geçerli olacak.
• Çalışma hayatının desteklenmesi ve üretimin devam edebilmesi amacıyla biz

Sosyal güvenlik destek primini getirmek suretiyle, 5 puan iş yerlerine her bir çalışan emekli olduktan sonra aynı iş yerinde 10 gün içerisinde tekrar işe başlama durumunda olanlarla ilgili yaklaşık 500 TL’lik desteklemeyi devletimiz üstleniyor ve yüzde 5 oranında bir destek söz konusu oluyor.

 

 

EN GEÇ SALI VEYA ÇARŞAMBA YASALAŞACAK”

AK Parti Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu; Biz bugün teklifimizi sunduk. Resmî Gazete ‘de yayınlandığında yürürlüğe girecek

5 milyon vatandaşımızı süreç içerisinde etkileyecek. 2 milyon 250 bin çalışanımız 2023 yılı içerisinde emekliliği hak edecek. Emekliliği hak edenler tercihini kendisi yapacak.

İnşallah bu hafta Plan Bütçe Komisyonu’nda bunu görüşmeyi planlıyoruz. En geç haftaya Salı veya Çarşamba günü EYT’nin yasalaşmasını öngörüyoruz diye belirtti.

MECLİSE SUNULAN EYT YASA TEKLİFİ DETAYLARI

Merakla beklenen Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi TBMM Başkanlığı’na sunuldu böylece kamuoyunun İşçi ve İşverenlerin beklediği EYT Yasasının detayları da netleşmiş oldu.

Bundan sonrası ise;

• Kanun Teklifi metinleri hazırlandı
• Meclis Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşülecek
• TBMM Genel Kurulu’nda oylanacak
• Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın onayına sunulacak
• Resmî Gazetede yayımlanıp yürürlüğe girecek

Meclisteki yol haritası böyle fakat Meclis görüşmelerinde Kanuna bazı eklemeler yapılabilmesi, kanun kapsamının da genişletilebilmesi mümkün.

En geç haftaya Salı veya Çarşamba günü EYT’nin yasalaşmasını öngörülmekte olup Kanunun yasalaşması halinde de ilk EYT’lilerin şubat ayı içerisinde başvurması ve takip eden Mart 2023 tarihinden itibaren de maaşların hak edilmeye başlanılması olası gözükmektedir.

2023 yılı içinde 2 milyon 250 bin çalışan hemen emekli olabilecek. Gününü dolduran 5 milyonu aşkın kişinin de peyderpey önümüzdeki yıllarda EYT Kanunu kapsamında emekli olması bekleniyor.

EYT KANUN TEKLİFİ NELERİ İÇERİYOR? DETAYLARI NEDİR?

Kanun Teklifinin ilk maddesi yaş şartı ile ilgili Yasa tasarısında normal koşullardaki emeklilik şartlarında yaş şartı kaldırıldı. Fakat Sigortalıların işe giriş tarihlerine göre 5 bin gün ile 5 bin 975 gün arasındaki kademelerdeki prim gün sayısını doldurma koşulu devam etmekte olup daha önce EYT kanun tasarısında kamuoyunda konuşulduğunda tüm sigortalıların Yaş şartı ile 5 bin prim doldurma şartı doldurarak emeklilik şartı beklentisi vardı, ancak yasa tasarısı ile böyle bir düzenleme getirilmedi.

Ayrıca sigortalıların sigortalılık süresi kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl olarak, Sigortalıların işe giriş tarihlerine göre 5 bin gün ile 5 bin 975 gün arasında gün şartı korunmuş durumda.

Geçici Madde 81 – (Ek: 25/8/1999- 4447/17 md.) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte;

A) Bu Kanunun yürürlük tarihinden önce yürürlükte bulunan hükümlere göre yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanmış olanlar ile sigortalılık süresi 18 yıl ve daha fazla olan kadınlar ve sigortalılık süresi 23 yıl ve daha fazla olan erkekler hakkında, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce yürürlükte bulunan hükümler uygulanır.

B) (Yeniden düzenleme: 23/5/2002-4759/3 md.) 23.5.2002 tarihinde;

a) (A) bendi kapsamında olanlar hariç sigortalılık süresi 18 (dahil) yıldan fazla olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 40 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 23 yıldan (dahil) fazla olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 44 yaşını doldurmaları ve en az 5000 gün,

b) Sigortalılık süresi 17 (dahil) yıldan fazla, 18 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 41 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 21 yıl 6 ay (dahil) dan fazla, 23 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 45 yaşını doldurmaları ve en az 5000 gün,

c) Sigortalılık süresi 16 (dahil) yıldan fazla, 17 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 42 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 20 yıl (dahil) dan fazla, 21 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 46 yaşını doldurmaları ve en az 5075 gün,

d) Sigortalılık süresi 15 (dahil) yıldan fazla, 16 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 43 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 18 yıl 6 ay (dahil) dan fazla, 20 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 47 yaşını doldurmaları ve en az 5150 gün,

e) Sigortalılık süresi 14 (dahil) yıldan fazla, 15 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 44 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 17 yıl (dahil) dan fazla, 18 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 48 yaşını doldurmaları ve en az 5225 gün,

f) Sigortalılık süresi 13 (dahil) yıldan fazla, 14 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 45 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 15 yıl 6 ay (dahil) dan fazla, 17 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 49 yaşını doldurmaları ve en az 5300 gün,

g) Sigortalılık süresi 12 (dahil) yıldan fazla, 13 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 46 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 14 (dahil) yıldan fazla, 15 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 50 yaşını doldurmaları ve en az 5375 gün

h) Sigortalılık süresi 11 (dahil) yıldan fazla, 12 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 47 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 12 yıl 6 ay (dahil) dan fazla, 14 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 51 yaşını doldurmaları ve en az 5450 gün,

ı) Sigortalılık süresi 10 (dahil) yıldan fazla, 11 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 48 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 11 (dahil) yıldan fazla, 12 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 52 yaşını doldurmaları ve en az 5525 gün,

j) Sigortalılık süresi 9 (dahil) yıldan fazla, 10 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 49 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 9 yıl 6 ay (dahil) dan fazla, 11 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 53 yaşını doldurmaları ve en az 5600 gün,

k) Sigortalılık süresi 8 (dahil) yıldan fazla, 9 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 50 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 8 (dahil) yıldan fazla, 9 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 54 yaşını doldurmaları ve en az 5675 gün,

l) Sigortalılık süresi 7 (dahil) yıldan fazla, 8 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 51 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 6 yıl 6 ay (dahil) dan fazla, 8 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 55 yaşını doldurmaları ve en az 5750 gün,

m) Sigortalılık süresi 6 (dahil) yıldan fazla, 7 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 52 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 5 (dahil) yıldan fazla, 6 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 56 yaşını doldurmaları ve en az 5825 gün,

n) Sigortalılık süresi 5 (dahil) yıldan fazla, 6 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 53 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 3 yıl 6 ay (dahil) dan fazla, 5 yıldan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 57 yaşını doldurmaları ve en az 5900 gün,

o) Sigortalılık süresi 4 (dahil) yıldan fazla, 5 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 54 yaşını doldurmaları, sigortalılık süresi 2 yıl 8 ay 15 (dahil) günden fazla, 3 yıl 6 aydan az olan erkekler 25 yıllık sigortalılık süresini ve 58 yaşını doldurmaları ve en az 5975 gün,

p) Sigortalılık süresi 3 (dahil) yıldan fazla, 4 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 55 yaşını doldurmaları ve en az 5975 gün,

r) Sigortalılık süresi 2 yıl 8 ay 15 (dahil) günden fazla, 3 yıldan az olan kadınlar 20 yıllık sigortalılık süresini ve 56 yaşını doldurmaları ve en az 5975 gün,

Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunmaları şartı ile yaşlılık bu düzenleme yaş şartının kaldırılmasını içeriyor. 4447 sayılı Kanunla getirilen kademeli sistemler ise devam etmekte.

Sigortalıların işe giriş tarihlerine göre 5 bin gün ile 5 bin 975 gün arasında gün şartı korunmuş durumda SSK’lılar 5 bin gün ile 5 bin 975 gün arasında kademeli sistemdeki gün şartını doldurarak emekli olabilecek.

Bağ-Kur’lular kadınsa 7 bin 200 erkekse 9 bin günü emeklilik şartı devam etmekte

Emekli Sandığı iştirakçileri kadınsa 7 bin 200 erkekse 9 bin günü emeklilik şartı devam etmekte

KANUN TASARISI KISMİ EMEKLİLİĞİ KAPSAMIYOR KISMİ EMEKLİLİKTE YAŞ ŞARTI DEVAM EDİYOR

8 Eylül 1999 öncesinde SSK’lılar 3600 prim günü ve kadınlar 50, erkekler 55 yaşında; BAĞ-KUR’lular 5400 prim günü ve kadınlar 50, erkekler 55 yaşında; Emekli Sandığı iştirakçileri ise 3600 prim günü ve kadın – erkek 60 yaşında kısmi emeklilik hakkından yararlanabiliyorlardı.

EYT düzenlemesinde bu hakkın da verileceği bekleniyordu.

İlgili Yasa tasarısının maddelerinde açıkça belirtildiği üzere de;

MADDE 1- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. “GEÇÎCİ MADDE 95- Bu maddenin yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması için talepte bulunanlardan 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin (B) bendi ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanunun geçici 205 inci maddesi hükümlerine göre yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartlan taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanırlar denilmiştir.

506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının © bendi ile ilgili bir düzenleme yapılmamıştır.

C) (Yeniden düzenleme: 23/5/2002-4759/3 md.)

a) 23.5.2002 tarihinde 15 yıllık sigortalılık süresini kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurmuş ve 3600 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş bulunanlara istekleri halinde yaşlılık aylığı bağlanır.

b) 23.5.2002 tarihinde (a) bendinde öngörülen şartları yerine getiremeyenlerden bu şartları; ba) 24.5.2002 ile 23.5.2005 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 52, erkek ise 56 yaşını doldurmuş olmaları,

bb) 24.5.2005 ile 23.5.2008 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 54, erkek ise 57 yaşını doldurmuş olmaları,

bc) 24.5.2008 ile 23.5.2011 tarihleri arasında yerine getirenler kadın ise 56, erkek ise 58 yaşını doldurmuş olmaları,

bd) 24.5.2011 tarihinden sonra yerine getiren kadınlar 58, 24.5.2011 ile 23.5.2014 tarihleri arasında yerine getiren erkekler 59 yaşını doldurmuş olmaları,

be) 24.5.2014 tarihinden sonra yerine getiren erkekler 60 yaşını doldurmuş olmaları, Şartı ile yaşlılık aylığından yararlanabilirler

506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının © bendi ile ilgili bir düzenleme yapılmamış olup daha önce yapılan açıklamaların aksine emeklilikte yaşa takılanlar 8 Eylül 1999 öncesindeki koşullarla kısmi emeklilik hakkından yararlanamayacaklardır.

Bu durumda kısmi emeklilikte mevcut kanun hükümleri aynen devam edecek. Prim günü 3600’ün üzerinde olan SSK’lı kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilecekler.
BAĞ-KUR’lu erkekler ise 5400 prim günü olmak şartıyla kadınlar 56, erkekler 58 yaşında emekli olabilecek.

YASA TASARISI İLE EYT KAPSAMINDA ÇALIŞAN EMEKLİLİĞİ HAK EDİP EMEKLİ OLDUKTAN SONRA AYNI İŞ YERİNDE ON GÜN İÇERİSİNDE “TEKRAR İŞE BAŞLADIĞI” TAKDİRDE SGK PRİMLERİNE 5 PUANLIK DESTEK VERİLECEK.

Kanun tasarısına göre EYT kapsamında emekli olanların aynı işyerinde işten ayrılışından itibaren 10 gün içerisinde işe başlamaları halinde 5 Puanlık Teşvik verilecek.

Bu sigortalı işten ayrılırsa da söz konusu teşvikten bir daha yararlanılamayacak

“Birinci fıkra kapsamında yaşlılık veya emekli aylığı talebinde bulunarak ilk defa yaşlılık veya emekli aylığı bağlananlardan, yaşlılık veya emekli aylığı talebi nedeniyle işten ayrılış bildirgesi verilenlerin işten ayrılış tarihini takip eden 10 gün içerisinde en son çalışılan özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya başlamaları halinde, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışılmaya başlandığı tarihten itibaren bu Kanunun geçici 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen sosyal güvenlik destek primi işveren hissesinin beş puanlık kısmına isabet eden tutar Hazinece karşılanır. Sosyal güvenlik destek primi işveren hissesi indiriminden yararlanılan sigortalımn işten ayrılması halinde, söz konusu sigortalıdan dolayı bu indirimden tekrar yararlanılamaz. Bu fıkrada yer alan indirimden, bu Kanunun 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan diğer şartlar sağlanmak kaydıyla yararlanılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlık ile Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.”

5 Puanlık teşvik şu anda mevcut “2 NOLU BELGE: SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİNE TABİ ÇALIŞANLARI” kapsamamakta olup sadece EYT kapsamında emekli olanların aynı işyerinde işten ayrılışından itibaren 10 gün içerisinde işe başlamaları halinde 5 Puanlık Teşvik verilecek.

MECLİSE SUNULAN EYT YASA TEKLİFİ İLE İLGİLİ CEVAP BEKLEYEN SORULAR?

Merakla beklenen Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Teklifin en geç haftaya Salı ya da Çarşamba günü yasalaşması hedefleniyor fakat hala cevap bekleyen sorular bulunmaktadır.

Cevap bekleyen sorular;

Sigortalılar eksik prim günlerini (Askerlik, Yurtdışı, Doğum, Kısmi Süreli vb. süreleri Çalışanlar Borçlanma yapabilecekler mi? Borçlanma süreleri çalışanların Sigorta Başlangıcını 8.9.99 Öncesine Geriye Çekecek Mi?

EYT Kanun tasarısında 8/9/1999 tarihi ve öncesi işe girişi olanlar için 506 sayılı Kanunun mevzuat hükümlerinin geçerli olacağı belirtilmiştir.

506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun 60. Maddesinin F bendinde sadece askerlik ve grev, lokavt borçlanmalarına yer verilmiştir.

F) (Değişik: 24/8/2000- KHK-616/59 md.; İptal: Ana.Mah.nin 31/10/2000 tarih ve E.:2000/65, K.:2000/38 sayılı Kararı ile; Değişik:29/7/2003-4958/34 md.) Bu Kanuna göre sigortalı olarak tescil edilmiş bulunanların, er olarak silâh altında veya yedek subay okulunda geçen sürelerinin tamamını veya bir kısmını, kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları halinde ve bu Kanunun 78 inci maddesi ile belirlenen prime esas kazancın alt sınırının talep tarihindeki tutarı üzerinden hesaplanacak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerini tebliğ tarihinden itibaren altı ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılır, altı ay içinde primi ödenmeyen borçlanma süreleri hizmetten sayılmaz.

Ancak Kanunla kurulmuş bulunan diğer sosyal güvenlik kuruluşları mevzuatına göre sigortalı veya iştirakçi olanlar hakkında yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmaz.

Sigortalıların grev ve lokavtta geçen süreleri, grev ve lokavtın sona ermesinden itibaren altı ay içinde kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları halinde ve bu Kanunun 78 inci maddesi ile belirlenen prime esas kazancın alt ve üst sınırları arasında olmak suretiyle, talep tarihindeki tutarı üzerinden hesaplanacak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, tebliğ tarihinden itibaren altı ay içinde ödemeleri şartıyla borçlandırılır.

Borçlandırılan sürenin karşılığı olan gün sayısı sigortalının prim ödeme gün sayısına katılır. Bu Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür.

Aylık bağlanmasına askerlik, grev ve lokavt borçlanması ile hak kazanılması durumunda kendilerine, borcun ödendiği tarihi takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanır

25.05.1985 tarihinde Resmî gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 3201 SAYILI YURT DIŞINDA BULUNAN TÜRK VATANDAŞLARININ YURT DIŞINDA GEÇEN SÜRELERİNİN SOSYAL GÜVENLİKLERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ HAKKINDA KANUNUN

Amaç ve kapsam Madde 1 – (Değişik: 10/9/2014-6552/28 md.) Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin on sekiz yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, bu Kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri hâlinde, bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilir. Denilmektedir.

Süre tespiti, sigortalılığın başlangıcı ve sürelerin değerlendirilmesi (5) Madde 5 – (Değişik birinci fıkra: 17/4/2008-5754/79 md.) Yurt dışındaki sigortalılık sürelerinin tespitinde, bunu belirten ve istek sahibinin ibraz edeceği ispatlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru olmak üzere gün sayıları esas alınır, bu tespitte 1 yıl 360 gün, 1 ay 30 gün hesaplanır.

Sosyal güvenlik kanunlarına tabi hizmetleri olanların, borçlandıkları gün sayısı, prim ödeme gün sayıları ile ilgili hizmetlerine katılır. Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülür. Sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi hizmeti bulunmayan istek sahiplerinin sigortalılıklarının başlangıç tarihi, borçlarını tamamen ödedikleri tarihten borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülen tarihtir

EYT KAPSAMINDA YAPILAN YURT DIŞI BORÇLANMALARI 4/A KAPSAMINDA MI SAYILACAK YOKSA 4/B KAPSAMINDA MI?

7186 sayılı Torba Kanun 19 Temmuz 2019 tarihli Mükerrer Resmî Gazete ‘de yayımlandı ve Kanunun yurtdışı hizmet borçlanması ile ilgili maddeleri 1 Ağustos 2019 tarihinde yürürlüğe girdi. Kanunda Yurt dışı hizmet borçlanması ile ilgili bazı düzenlemelerde değişiklik yapılmıştır;

Kanunda yapılan değişikliklerle;

• Daha önceleri duruma göre yurtdışı hizmet borçlanması yapılan günler 4/a- (SSK) kapsamında sigortalılık olarak sayılıyordu, ancak yeni düzenlemeye göre durum ne olursa olsun yurtdışı hizmet borçlanması yapılan günler 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalılık sayılacak ve son 7 yıl içerisinde Bağ-Kur prim günü fazla olanlar veya tamamen yurtdışı borçlanması ile emekli olmak isteyenler Bağ-Kur şartlarıyla emekli olabilecek.
• Türkiye’deki sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki sürelerin borçlandırılması hâlinde bu süreler 5510 sayılı Kanunun 41 inci maddesinde yer alan hükümler esas alınarak Türkiye’deki sigortalılık başlangıç tarihinden, Türkiye’de sigortalılık yok ise borçlanma tutarının tamamen ödendiği tarihten geriye götürülen sürelere ait ilgili aylara mal edilecek. Bunun tek istisnası ise uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce âkit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların âkit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih, ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilecek.
• Öte yandan 1 Ağustos 2019 tarihinden önce yurtdışı hizmet borçlanması yapmış olanlar ile bu tarihten önce borçlanma için başvurmuş olup üç aylık süre içerisinde borçlanma primini ödemiş olanlar yeni düzenlemelerden etkilenmeyecek, daha önceki düzenlemeye tabi olacaklar.
• Yurtdışı hizmet borçlanma primi prime esas kazancın yüzde 32’si yerine yüzde 45’i üzerinden alınacak

EYT Kanun tasarısında 8/9/1999 tarihi ve öncesi işe girişi olanlar için 506 sayılı Kanunun mevzuat hükümlerinin geçerli olacağı belirtilmiştir “Belirlenen bu duruma göre EYT kapsamında borçlanma yapan sigortalılar 8/9/1999 tarihi ve öncesi işe girişi olanlar için 506 sayılı Kanunun mevzuat hükümlerinin geçerli olacağı için Yurtdışı borçlanma esaslarında yurtdışı hizmet borçlanması yapılan günler 4/a- (SSK) kapsamında sigortalılık olarak sayılıyordu fakat mevzuatta bu değişiklik 1 Ağustos 2019 tarihinden sonra  yurtdışı hizmet borçlanması yapılan günler 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalılık sayılacağı için

EYT YASA TEKLFİNDE 9/9/1999 ÖNCESİ İŞE GİRİŞİ OLANLAR İÇİN ANILI TARİHTEN ÖNCEKİ MEVZUAT HÜKÜMLERİNİN GEÇERLİ OLACAĞI BELİRTİLMİŞ İSE;

• SİGORTALILARIN EYT KAPSAMINDA YAPILAN BU

  BORÇLANMALARINDA 4/A KAPSAMINDA SAYILMASI GEREKMİYOR MU?

• YURTDIŞI HİZMET BORÇLANMA PRİMİ PRİME ESAS KAZANCIN YÜZDE

 45’İ ÜZERİNDEN DEĞİL YÜZDE 32’Sİ ÜZERİNDEN ALINMASI GEREKMİYOR MU?

SİGORTALILAR EKSİK PRİM GÜNLERİNİ ASKERLİK, YURTDIŞI, SÜRELERİ DIŞINDA DOĞUM, KISMİ SÜRELİ VB. SÜRELERİ ÇALIŞANLAR BORÇLANMA YAPABİLECEKLER Mİ?

ASKERLİK, YURTDIŞI, SÜRELERİ DIŞINDA DOĞUM, KISMİ SÜRELİ VB. SÜRELERİ ÇALIŞANLAR BORÇLANMA SÜRELERİ İLE ÇALIŞANLARIN SİGORTA BAŞLANGICINI 8.9.99 ÖNCESİNE GERİYE ÇEKECEK Mİ?

EYT Kanun tasarısında 8/9/1999 tarihi ve öncesi işe girişi olanlar için 506 sayılı Kanunun mevzuat hükümlerinin geçerli olacağı belirtilmiştir.

506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun 60. Maddesinin F bendinde sadece askerlik ve grev, lokavt borçlanmalarına yer verilmiştir.

Aynı zamanda25.05.1985 tarihinde Resmî gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 3201 SAYILI YURT DIŞINDA BULUNAN TÜRK VATANDAŞLARININ YURT DIŞINDA GEÇEN SÜRELERİNİN SOSYAL GÜVENLİKLERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ HAKKINDA KANUNUN ile de yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri borçlanabileceklerdir.

Bunun dışında herhangi bir borçlanmaya yer verilmemiştir.

EYT Kanun tasarısı ile öngörülen 9/9/1999 öncesi mevzuat hükümleri geçerli olacaksa prim gün sayısının hesabında askerlik, grev ve lokavt haricinde yapılan borçlanmalar dikkate alınıp alınmayacağı tartışma konusu olacak olup, bu durumda sigortalıların EYT kapsamında emekli olmak için borçlandıkları doğum, kısmi süreli çalışma, avukatlık stajı vb. borçlanmaları boş yere mi yapmış olacaklar sorusu ortaya çıkmış olacaktır.

EYT’DE 8 – 10 YIL KADAR YAŞI BEKLEYİP GEÇ EMEKLİ OLAN SİGORTALILARIN DURUMU NE OLACAK?

EYT yasa tasarısı ile “yaş dışındaki diğer şartlan taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanırlar” denilmiş olup ayrıca “BU FIKRA ESAS ALINARAK GERİYE DÖNÜK HERHANGİ BİR ÖDEME YAPILMAZ VE GERİYE DÖNÜK HAK TALEP EDİLEMEZ. İbaresi yazılmıştır.

MADDE 1- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. “GEÇÎCİ MADDE 95- Bu maddenin yürürlük tarihinden sonra aylık bağlanması için talepte bulunanlardan 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Kanunun geçici 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (B) bendi, 2/9/1971 tarihli ve 1479 sayılı Kanunun geçici 10 uncu maddesinin ikinci fıkrası, 17/10/1983 tarihli ve 2925 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesinin (B) bendi ve 8/6/1949 tarihli ve 5434 sayılı Kanunun geçici 205 inci maddesi hükümlerine göre yaşlılık veya emekli aylığı bağlanacak olanlar, söz konusu hükümlerde yaş dışındaki diğer şartlan taşımaları halinde yaşlılık veya emekli aylığından yararlanırlar. Bu fıkra esas alınarak geriye dönük herhangi bir ödeme yapılmaz ve geriye dönük hak talep edilemez.

Bu durumda EYT kapsamında emeklilik için;

• Prim gününü
• Sigortalılık süresini doldurup

Sonradan değiştirilen kanun kapsamında 8 -10 yıl kadar yaşı bekleyip mağdur olan sigortalıların durumunun ne olacağı bu sigortalıların mağduriyeti için herhangi bir çalışma yapılmadığı gözükmektedir.

Zaten mağdur olan bu sigortalıların mağduriyetini gidermek için de yasal bir düzenleme yapılması gerekmektedir.

SONUÇ OLARAK

• 08.09.1999 ve öncesi bir tarihte herhangi bir statüde sosyal güvenliği

 Başlayan sigortalılar ile 08.09.1999 tarihinden sonra sosyal güvenlik kapsamında olmakla beraber “Askerlik, yurtdışı” süreleri borçlanmak sureti ile sigortalılık başlangıcını 08.09.1999 ve öncesi bir tarihe çekenler de EYT yasa tasarısı kapsamında olacaktır.

• Yasa tasarısında Emeklilik şartı için 3 şarttan sadece yaş koşulu kaldırılmış

 Olup SSK’lılar işe giriş tarihlerine göre 5 bin gün ile 5 bin 975 gün arasındaki kademelerdeki prim gün sayısını doldurmaları ve Sigortalılık süresi şartı devam etmektedir. Yani düzenleme yaş şartının kaldırılmasını içeriyor. 4447 sayılı Kanunla getirilen kademeli sistemler ise korunuyor.

• SSK’lılar 5 bin gün ile 5 bin 975 gün arasında kademeli sistemdeki gün şartını

 Doldurarak emekli olabilecek.

Bağ-Kurlular kadınsa 7 bin 200 erkekse 9 bin günü doldurmadan emekli olmayacak.

Emekli Sandığı iştirakçileri kadınsa 7 bin 200 erkekse 9 bin günü doldurmadan emekli şartını sağlayabilecek

• Daha önce yapılan açıklamaların aksine Yasa tasarısına bakıldığında

 Emeklilikte yaşa takılanlar 8 Eylül 1999 öncesindeki koşullarla kısmi emeklilik hakkından yararlanamayacaklar.
8 Eylül 1999 öncesinde SSK’lılar 3600 prim günü ve kadınlar 50, erkekler 55 yaşında; BAĞ-KUR’lular 5400 prim günü ve kadınlar 50, erkekler 55 yaşında; Emekli Sandığı iştirakçileri ise 3600 prim günü ve kadın – erkek 61 yaşında kısmi emeklilik hakkından yararlanabiliyorlardı. EYT düzenlemesinde bu hakkın da verileceği bekleniyordu. Teklifte buna ilişkin hüküm yer almadı.
Bu durumda kısmi emeklilikte mevcut kanun hükümleri aynen devam edecek. Prim günü 3600’ün üzerinde olan SSK’lı kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilecekler.

Bu nedenle BAĞ-KUR, SGK, Emekli Sandığı sigortalıların Yaştan (kısmi) emekli olmak için halen gerekli olan yaş ve gün şartları, aynen korunmaktadır.

• Yasa tasarısına bakıldığında göre EYT kapsamında emekli olanların aynı

İşyerinde işten ayrılışından itibaren 10 gün içerisinde işe başlamaları halinde 5 Puanlık Teşvik verilecek.

Bu sigortalı işten ayrılırsa da söz konusu teşvikten bir daha yararlanılamayacak 5 Puanlık teşvik şu anda mevcut “2 NOLU BELGE: SOSYAL GÜVENLİK DESTEK PRİMİNE TABİ ÇALIŞANLARI” kapsamamakta olup sadece EYT kapsamında emekli olanların aynı işyerinde işten ayrılışından itibaren 10 gün içerisinde işe başlamaları halinde 5 Puanlık Teşvik verilecek

Bununla birlikte Meclise sunulan EYT yasa tasarısında bazı hususlar muğlak kalmakta olup bu konuların bir an önce kamuoyuna açıklanması gerekmektedir.

• Sigortalılar eksik prim günlerini (Askerlik, Yurtdışı, Doğum, Kısmi Süreli vb.

 Süreleri Çalışanlar Borçlanma yapabilecekler mi? Borçlanma süreleri çalışanların Sigorta Başlangıcını 8.9.99 Öncesine Geriye Çekecek Mi?

• BAĞ-KUR’lu erkekler ise 5400 prim günü olmak şartıyla kadınlar 56, erkekler

 58 yaşında emekli olabilecek.

EYT yasa tasarısı Kısmi emeklilikte yaş şartı ile ilgili bir düzenleme

 Yapılmamış olup korunuyor

5 bin 400 günü olan Bağ-Kur’luların kadınsa 58 erkekse 60 yaşını beklemeleri gerekiyor. Aynı şekilde, 3 bin 600 gün primi olan SSK'lıların kısmi emekliliği için de yaş şartı korunuyor.

• Keza, 5 bin 400 günü olan Emekli Sandığı iştirakçileri de yaş haddini doldurmaları veya 61 yaşını doldurmaları halinde emekli olabilecek.
• EYT yasa teklifinde 9/9/1999 öncesi işe girişi olanlar için anılı tarihten

 Önceki mevzuat hükümlerinin geçerli olacağı belirtilmiş ise;

Sigortalıların EYT kapsamında yapılan bu Borçlanmalarında 4/a kapsamında sayılması gerekmiyor mu?

Yurtdışı hizmet borçlanma primi prime esas kazancın yüzde 45’i üzerinden değil yüzde 32’si üzerinden alınması gerekmiyor mu?

• EYT kapsamında emeklilik için;

• Prim gününü

• Sigortalılık süresini doldurup

Sonradan değiştirilen kanun kapsamında 8 -10 yıl kadar yaşı bekleyip mağdur olan sigortalıların durumunun ne olacağı bu sigortalıların mağduriyeti için herhangi bir çalışma yapılmadığı gözükmektedir.

Zaten mağdur olan bu sigortalıların mağduriyetini gidermek için de yasal bir düzenleme yapılması gerekmektedir.

02.02.2023

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.