Milyonlarca çalışanın beklediği asgari ücret zammını Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 22.12.2022 perşembe günü açıkladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, asgari ücrete yüzde %54,66 gibi zam geldiğini duyurdu.
Yapılan artışın yüksek enflasyon nedeniyle kısa sürede erimesi ve alım gücünün düşmesi üzerine, çalışanların ekonomik kayıplarını telafi etmek amacıyla artış yapıldı. 1 Ocak 2023 tarihinden geçerli olmak üzere açıklanacak enflasyon oranına göre yeniden değerlendirilecek olan Asgari Ücret ya yılın 2. Yarısına kadar ya da yıl sonuna kadar, günlük brüt asgari ücret yüzde %54,66 oranında artışla 333,60 TL olarak belirlendi. Buna göre aylık asgari ücret brüt 10.008,00 TL, net 8.506,80 TL oldu.
Sigortalı işsizlere 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununda belirtilen şartları taşımaları halinde işsiz kaldıkları dönem için yine Kanunda belirtilen süre ve miktarda yapılan ödemedir.
Türkiye İş Kurumu İş Kur istatistik Verilerine göre 2022 Ocak/Ekim Dönemi itibariyle İşsizlik Ödeneğine Başvuran 1.385.082 kişi ve İşsizlik Ödeneği Hakkeden kişi sayısı 669.731 kişi olarak belirlenmiştir.
Bu verilere en çok başvuru sayısı13 il şu şekilde belirlenmiştir
2022 Ocak-Ekim Döneminde İşsizlik Ödeneğine Başvuran ve Hakkedenlerin İllere Göre Dağılımı |
|
|||
İller |
Başvuru |
İşsizlik Ödeneği Hakeden |
|
|
|
||||
İSTANBUL |
338.845 |
184.482 |
|
|
ANKARA |
103.060 |
48.187 |
|
|
İZMİR |
84.456 |
43.575 |
|
|
BURSA |
67.845 |
37.400 |
|
|
ANTALYA |
47.685 |
22.176 |
|
|
GAZİANTEP |
46.090 |
22.052 |
|
|
KOCAELİ |
44.340 |
21.482 |
|
|
TEKİRDAĞ |
29.351 |
16.642 |
|
|
ADANA |
33.516 |
16.443 |
|
|
MERSİN |
27.172 |
12.637 |
|
|
KAYSERİ |
24.288 |
11.470 |
|
|
KONYA |
28.594 |
10.632 |
|
|
MANİSA |
21.126 |
10.427 |
|
Yukarıdaki verilere bakıldığında İşsizlik Ödeneğine Başvuran her işsize İşsizlik maaşı bağlanmadığı İşsizlik Ödeneğinden Yararlanma koşullarını yerine getirmediği görülmektedir
İşsizlik Ödeneğinin Tanımı
Sigortalı işsizlere yasada belirtilen şartları taşımaları halinde işsiz kaldıkları dönem için belirli süre ve miktarda yapılan ödemedir.
Kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalmak,
İşsizlik Ödeneğine Başvuru
Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine başvurmak gerekmektedir. Başvuru, İŞKUR birimine şahsen gelerek veya elektronik ortamda www.iskur.gov.tr adresinden yapılabilir. Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.
İşsizlik ödeneğinin ödenebilmesi için sigortalı işsizlerin iş almaya hazır durumda olması gerekmektedir. İşsizlik ödeneği başvurusu ile kişinin iş arayan kaydı yapılmakta veya güncellenmektedir. Böylece sigortalı işsizlerin danışmanlık, işe yerleştirme ve mesleki eğitim hizmetlerini alması sağlanmaktadır. Dolayısıyla, vekâletname ile başvuru yapılması imkanı bulunmamaktadır.
İşsizlik Ödeneğine Hak Kazananlara Sunulan Hizmetler
İşsizlik Ödeneği
İşsizlik Ödeneğinin Süresi
hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde;
600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
İşsizlik Ödeneği Miktarı
Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak hesaplanmaktadır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçememektedir. İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.
İşsizlik Ödeneğinden Yapılan Kesintiler
İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi değildir, nafaka borçları dışında haciz ve başkasına devredilemez.
İşsizlik Ödeneğinin Ödenmesi
İşsizlik ödeneği başvuruları izleyen ayın sonuna kadar sonuçlandırılır. İşsizlik ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak işsizin kendisine ödenir. Ödeme tarihini öne çekmeye Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı yetkilidir.
Sigortalı işsizler, T.C. Kimlik Numaralı Nüfus Cüzdanı ile birlikte herhangi bir PTT Bank şubesine başvurarak işsizlik ödeneklerini alabilirler.
İşsizlik Ödeneğinin Kesildiği Haller
İşsizlik ödeneği almakta iken;
İşsizlik ödenekleri tekrar başlatılmamak üzere kesilmektedir.
Sağlık Hizmetinden Yararlanma
İşsizlik ödeneği alanlar genel sağlık sigortası kapsamında olup, işsizlik ödeneği ödenen günler için, ilgililer adına sadece genel sağlık sigortası primleri İşsizlik Sigortası Fonundan yatırılmaktadır. Ödenek alanların bakmakla yükümlü olduğu kişiler de genel sağlık sigortalısı kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir.
İşsizlik Ödeneği Alırken Yapılması Gerekenler
İşsizlik ödeneği alınan süre içinde;
Hallerinde durum 15 gün içinde en yakın İŞKUR birimine veya Alo170’e bildirilmelidir.
İşsizlik ödeneğinden yararlananlar, kendi kusuru ve bilgilerdeki eksiklik veya yanlışlık nedeniyle yapılan fazla ödemeleri yasal faizi ile ödemek zorundadır.
İşsizlik Ödeneği Yeniden Başlatma Durumu
Ödenekten yararlanırken, işsizlik ödeneğinden yararlanma süresi doldurulmadan tekrar işe girilmesi ve işsizlik ödeneğinden yararlanmak için gerekli olan şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalınması halinde daha önceden hak edilen işsizlik ödeneği süresi dolduruluncaya kadar ödenekten yararlanılabilinir. Kalan hak sahipliğinin devamında İŞKUR’a başvurulan tarihten itibaren ödemeler gerçekleştirilir.
Hak kazanma şartlarını sağlamak suretiyle yeniden işsiz kalınması halinde ise sadece bu yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneği ödenir.
e-şube için tıklayınız.
İşsizlik ödeneğinin ödenebilmesi için sigortalı işsizlerin Kanun gereği iş almaya hazır durumda olması gerekmektedir. İşsizlik ödeneği başvurusu ile kişinin iş arayan kaydı yapılmakta veya güncellenmektedir. Böylece sigortalı işsizlerin danışmanlık, işe yerleştirme ve mesleki eğitim hizmetlerini alması sağlanmaktadır. Dolayısıyla, vekâletname ile avukat ya da bir başkası tarafından başvuru yapılması imkânı bulunmamaktadır.
İşten Çıkış Kodu |
İşten Çıkış ve Fesih Nedenleri |
İşsizlik Maaşı |
1 |
Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi |
|
2 |
Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi |
|
3 |
Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa) |
|
4 |
Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi |
+ |
5 |
Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi |
+ |
8 |
Emeklilik (yaşlılık) veye toptan ödeme nedeniyle |
|
9 |
Malulen emeklilik nedeniyle |
|
10 |
Ölüm |
|
11 |
İş kazası sonucu ölüm |
|
12 |
Askerlik |
* * * |
13 |
Kadın işçinin evlenmesi |
|
14 |
Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması |
|
15 |
Toplu işçi çıkarma |
+ |
16 |
Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli |
|
17 |
İşyerinin kapanması |
+ |
18 |
İşin sona ermesi |
+ |
19 |
Mevsim bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) |
|
20 |
Kampanya bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. Başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) |
|
21 |
Statü değişikliği |
|
22 |
Diğer nedenler |
|
23 |
İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih |
+ |
24 |
İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih |
+ |
25 |
İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyiniyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih |
+ |
26 |
Disiplin Kurulu kararı ile Fesih |
|
27 |
İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih |
+ |
28 |
İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih |
+ |
30 |
Vize süresinin bitimi ( İş akdinin askıya alınması halinde kullan Tekrar başlatılmayacaksa “4” nolu kod kullanılır) |
|
31 |
Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih |
+ |
32 |
4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile feshi |
+ |
33 |
Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi |
+ |
34 |
İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih |
+ |
35 |
6495 SK nedeniyle devlet memurluğuna geçenler |
|
36 |
KHK ile işyerinin kapatılması |
|
37 |
KHK ile kamu görevinden çıkarma |
|
38 |
Doğum Nedeniyle İşten Ayrılma |
|
39 |
696 KHK ile kamu işçiliğine geçiş |
|
40 |
696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış |
+ |
41 |
Re’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenenler: SGK tarafından değişik gerekçeler nedeniyle işten ayrılışları re’sen düzenlenenler için seçilecek koddur. |
|
42 |
İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması. |
|
43 |
İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması. |
|
44 |
İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması. |
|
45 |
İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması. |
|
46 |
İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması. |
|
47 |
İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi. |
|
48 |
İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi. |
|
49 |
İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. |
|
50 |
İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması. |
|
|
*** Askerlik sonrasında alınabilir. |
|
Son 120 günde kesinti sayılmayan haller
Hizmet akitleri kendi istek ve kusuru dışında sona eren sigortalı işsizlerin, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde,
Nedenleriyle hizmet akdi devam etmekle birlikte prim yatırılmaması halinde, prim yatırılmayan bu süreler son 120 gün şartının değerlendirilmesinde kesinti sayılmamaktadır.
Bununla birlikte, 18 Ocak 2019 Tarih 30659 Sayı ile Resmî Gazete ‘de yayımlanan 7161 Kanunun 25. Maddesi ile MADDE 25- 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 50’nci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “prim ödeyerek sürekli çalışmış” ibaresi “hizmet akdine tabi” şeklinde değiştirilmiştir. Hükmü gereği 18.01.2019 tarihi ve sonrasında hizmet akdi sona erenler için, aynı işverenle olup olmadığına ve eksik gün nedenlerine bakılmaksızın hizmet akdinin feshinden önceki son 120 günlük dönemde hizmet akdinin bulunması halinde son 120 gün şartının sağlanması bakımından yeterlidir.
İşsizlik Ödeneğinin Süresi
hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde;
Süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir. İşçiler, işsizlik ödeneği alırken kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu ailesi sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir.
İŞSİZLİK MAAŞI NASIL HESAPLANIR?
İşsizlik Ödeneği Miktarı
Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak hesaplanmaktadır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçememektedir. İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz.
2022 yılı için aylık işsizlik ödeneği hesabı
|
Son 4 Aylık Prime Esas Kazançların Aylık Ortalaması |
Hesaplanan İşsizlik Ödeneği Miktarı |
Damga Vergisi Oranı |
Ödenecek İşsizlik Ödeneği Miktarı |
Son 4 Ay 2022 Yılına Ait Asgari Ücretle Çalışan |
5.004,00 |
2.001,60 |
0,00759 |
1.986,41 |
Son 4 Ay 2022 Yılının ikinci dönemine Ait Asgari Ücretle Çalışan |
6.471,00 |
2.588,40 |
0,00759 |
2.568,75 |
Son 4 Ay 9.750 TL ile Çalışan |
9.750,00 |
3.900,00 |
0,00759 |
3.870,40 |
Son 4 Ay 15.000 TL ile Çalışan |
15.000,00 |
6.000,00(*) |
0,00759 |
|
(*) Hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçemeyeceği için işsize ödenecek aylık işsizlik ödeneği bu şekilde hesaplanmıştır. 2022 yılında asgari ücret 1.01.2022 – 30.06.2022 dönemi için brüt 5.004,00 TL, 1.07.2022–31.12.2022 dönemi için ise brüt 6.471,00 TL dir. |
İşsizlik Ödeneğinden Yapılan Kesintiler
İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi değildir, nafaka borçları dışında haciz ve başkasına devredilemez.
İşsizlik maaşından icra kesintisi yapılabilir mi?
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 50nci maddesinde bu husus açıkça ifade edilmiştir. İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz. İşsizlik ödeneği, nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir ve temlik edilemez hükmü bulunmakta olup, İşsizlik maaşı ancak bir durumda haczedilebilmektedir. Eğer işçinin icra takibine konu olan borcu bir nafaka borcu ise, işsizlik maaşının ¼’ü haczedilebilmektedir.
Bunun dışında, işçinin borcundan dolayı işsizlik maaşı hiçbir şekilde haczedilemez ve işçiye tam olarak ödenmeye devam edilir.
Sağlık Hizmetinden Yararlanma
İşsizlik ödeneği alanlar genel sağlık sigortası kapsamında olup, işsizlik ödeneği ödenen günler için, ilgililer adına sadece genel sağlık sigortası primleri İşsizlik Sigortası Fonundan yatırılmaktadır. Ödenek alanların bakmakla yükümlü olduğu kişiler de genel sağlık sigortalısı kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanabilmektedir.
İlgililer adına sadece genel sağlık sigortası primleri yatırıldığı için ödenek alınan süre emeklilik yönünden dikkate alınmamaktadır.
2023 YILI İÇİN BELİRLENEN ASGARİ ÜCRET ARTIŞINDAN DOLAYI İŞSİZLİK MAAŞI ALMAKTA OLANLARIN İŞSİZLİK MAAŞI ARTACAK MI?
Yeni yılda uygulanacak asgari ücretin brüt 10.008,00 TL olarak belirlenmesi, çalışma hayatındaki bütün parametreleri değiştirdi.
Yeni asgari ücret, işsizlik maaşının taban ve tavan rakamlarını da yukarı çekti. Buna göre 2.568,75TL olan en düşük işsizlik maaşı 3.972,82TL’ye; 5.137,51 TL olan en yüksek işsizlik maaşı ise 7.945,63 TL’ye yükselecek.
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun Madde 50 – (Değişik birinci fıkra: 15/5/2008-5763/15 Md.) Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkıdır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39 uncu maddesine göre on altı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemez hükmü bulunmaktadır. Bu duruma göre 2021 Yılındaki işsizlik maaşı
2022 Yılı ikinci dönemine Ait İşsizlik Maaşı |
Aylık Brüt |
Damga Vergisi |
Aylık Net |
Asgari |
2.588,40 TL |
19,65 |
|
Azami |
5.176,80 TL |
39,29 |
5.137,51TL |
2022 yılı için asgari ücret %54,66 oranında artış yapılması dolayısıyla;
2023 yılında İşsizlik maaşı asgari ve azami işsizlik maaşı tutarları artış göstermiştir.
2023 Yılı İşsizlik Maaşı |
Aylık Brüt |
Damga Vergisi |
Aylık Net |
Asgari |
4.003,20 TL |
30,38 |
3.972,82 TL |
Azami |
8.006,40 TL |
60,77 |
7.945,63 TL |
Örneğin 10 aylık işsizlik maaşına hak kazanan ve bunu 2 ayını 2022 dönemine alan bir kişi, yeni yılda 2023 döneminde kalan 8 aylık alacağı işsizlik maaşını zamlı mı alacak?
Asgari ücretteki bu artış, işten ayrılmadan önceki son dört ayda ortalama brüt ücreti “12.942,00” TL’nin üzerinde olup, halen işsizlik maaşı olanları etkileyecek.
Örneğin, 2022 yılında ortalama brüt ücreti 13.500,00 TL olan işsizlik maaşı alan bir kişi, 5.359,01 TL işsizlik maaşı alabilirken, 2022 yılındaki ikinci dönem işsizlik maaşı üst limiti dolayısıyla 5.137,51TL işsizlik maaşı bağlanmıştı. 2020 yılında Asgari ücretteki bu artış nedeni ile bu kişinin maaşı 5.359,01 TL’ye yükselecek
Hali Hazırda Alt Limitten İşsizlik Maaşı Almakta Olanları Etkileyecek mi?
İşsizlik Maaşı halen 2.568,75TL olanlar yeni asgari ücret artışından faydalanamayacak. Sigortalının işsizlikten önceki son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan ortalama brüt kazancı ““12.942,00” TL’nin altında kalanların
İşsizlik maaşı yeni yılda da değişmeyecek.
2023 yılında işsizlikten önceki son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancı Asgari ücret düzeyinde ücret alanlar işsizlik maaşı olarak kendilerine 3.972,82 TL maaş bağlanacak
İşsizlik Ödeneği Miktarı; Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak hesaplanmaktadır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %80’ini geçememektedir. 2023 yılı için asgari ücret yüzde %54,66 oranında artış yapılması dolayısıyla yaklaşık 670 bin işsizlik maaşı almakta olan kişilerin maaşının artıp artmayacağını merak etmektedir.
İşsizlikten önceki son dört ayda ortalama brüt ücreti ortalama brüt kazancı “12.942,00” TL’nin üzerinde olanlar, Brüt ücret tutarlarına göre asgari ücret artışından faydalanabilecek. İşsizlikten önceki son dört ayda ortalama brüt ücreti ortalama brüt kazancı “12.942,00” TL’nin altında olanların işsizlik maaşı ise Asgari Ücret artışından etkilenmeyecek
26.12.2022
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
Ayrıntılar için tıklayın.
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.