Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

Yemek Kartlarının Market Alışverişinde Kullanımı Yasak Mı? Yemek Bedeli Adı Altında Verilen Yemek Kartını İşçinin Market Alışverişinde Kullanması İşverene Fesih Yetkisi Verir Mi?

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU 2022/22 SAYILI GENELGESİNE GÖRE YEMEK KARTLARINDA (51,01 TL) GÜNLÜK İSTİSNA TUTARI AŞAN RAKAM PRİME TABİ OLACAK

Konu ile ilgili 02.12.2022 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumu Yemek Bedeli 2022/22 Sayılı Genelgesi yayımlandı.

İlgili Genelgede Yemek Kartları ile verilen örnekte;

"2.1- Yemek bedeli 12.5.2010 tarihli Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 97 nci maddesinin 7 nci fıkrasının (a) bendi 11.11.2022 tarihli ve 32010 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan düzenlemeyle değiştirilmiş olup getirilen düzenlemeyle;

İşverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi şartıyla, yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelerin, günlük asgari ücretin Kurum Yönetim Kurulunca belirlenen oranının fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutarının, prime esas kazanca dahil edilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulu tarafından alınan 17.11.2022 tarihli ve 2022/323 sayılı Karar ile yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelerin, günlük asgari ücretin yüzde 23,65’ inin prime esas kazançtan istisna tutulmasına karar verilmiştir.

Bu durumda, yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar,

Brüt Günlük Asgari Ücret x %23,65 = (Günlük İstisna Tutarı)

Ay İçinde Fiilen Çalışılan Gün Sayısı x Günlük İstisna Tutarı = Aylık İstisna Tutarı,

Ödenen Yemek Bedeli- İstisna Tutarı = Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli, formülü vasıtasıyla hesaplanacaktır.

Bu kapsamda uygulamaya ilişkin usul ve esaslar aşağıda açıklanmıştır

2.1.4- Sigortalılar için üçüncü kişilere yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. araçlarla fatura karşılığı ödenen yemek bedellerine ilişkin uygulama

Sigortalılara ay içinde yemek bedeli olarak nakit ödeme yapılmaksızın, çalıştıkları işyerinin dışında yemek üretimi yapan başka firma veya şahıslar tarafından yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. karşılığında yemek verilebilmektedir.

Bu kapsamda sigortalılar için üçüncü kişilere yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. araçlarla fatura karşılığı yemek bedeli ödenmesi halinde günlük brüt asgari ücretin %23,65’ inin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutar, prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 6 : A sigortalısı için 2022/Aralık ayında yemek kartına yemek bedeli adı altında 1.500,00 TL yüklenmiştir. Sigortalının ilgili ayda 22 gün fiilen çalıştığı varsayıldığında yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır. 215,70 TL x %23,65 = 51,01 TL (Günlük İstisna Tutarı)

51,01 x 22 Gün= 1.122,22 TL (Aylık İstisna Tutarı)

1.500,00 TL – 1.122,22 TL = 377,78 TL (Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli)

İlgili örnekte de belirtildiği üzere 51,01 TL (Günlük İstisna Tutarı aşan kısım Prime Esas Kazanca Dahil Edilecektir.

Ayrıca ilgili genelgede;

2.1.1- Sigortalılara işyerinde veya işyerinin müştemilatında yemek verilmesi halinde uygulama

İşverenlerce işyerinde veya müştemilatında kendi imkanlarıyla yemek verilmesi amacıyla işverenler tarafından ödenen yemek bedelleri sigorta primine esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 1: İşveren (A)’nın çalıştırdığı sigortalılara işyerinde bulunan mutfağını ve yemekhanesini kullanmak suretiyle yemek hazırlayarak vermesi halinde yemek için yapılan giderler prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Yemeğin işyerinde veya işyeri dışında yapıldığına bakılmaksızın işverenlerin üçüncü şahıslarla anlaşarak yemek hizmetini kendi işyerinde veya müştemilatında sunması halinde üçüncü şahıslara fatura karşılığı yapılan ödemeler de prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 2: A işvereni B lokantası ile kendi işyerinde veya müştemilatında işçilerine öğle yemeği verilmesi için sigortalı başına günlük 70 TL üzerinden ödeme yapmak üzere anlaşmıştır. Bu durumda fatura karşılığı B lokantasına yapılan ödemeler sigortalıların prime esas kazancına dahil edilmeyecektir.

Örnek 3: A işvereninin işyerinde ve müştemilatında sunduğu yemek hizmeti bedelini yemek kartı/çeki/kuponu vb. araçlarla sağlaması halinde bu amaçla ödenen yemek bedelleri prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

2.1.2- İşverenlerce sigortalılar için üçüncü kişilere nakden yapılan yemek ödemelerinde uygulama

İşverenlerce sigortalılar için işyeri veya müştemilatı dışında kalan yerlerde üçüncü kişilere yemek bedeli adı altında fatura karşılığı nakden ödeme yapılması halinde günlük brüt asgari ücretin %23,65’ inin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutar, prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 4 : A işyeri işvereni çalıştırdığı sigortalısı için B Lokantasından yemek hizmeti almak için anlaşmıştır. A işyeri işvereni ay içinde 22 gün fiilen çalışan sigortalı için B lokantasına 2022/Aralık ayı için fatura karşılığı 1.200,00 TL yemek bedeli ödemiştir. B lokantasından yemek hizmeti alan sigortalı için yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

Brüt Günlük Asgari Ücret x % 23,65 = Günlük İstisna Tutarı

Günlük İstisna Tutarı x Ay İçinde Fiilen Çalışılan Gün Sayısı = Aylık İstisna Tutarı

Yemek Bedeli- Aylık İstisna Tutarı= Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Tutar

215,70 TL x % 23,65 = 51,01 TL (Günlük İstisna Tutarı)

51,01 x 22 Gün = 1.122,22 TL (İstisna Tutarı)

1.200,00 TL – 1.122,22 TL = 77, 78 TL (Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli) 2.1.3- İşverenlerce sigortalılara nakit olarak verilen yemek bedelinde uygulama İşverenlerce işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi şartıyla, sigortalılara yemek bedeli adı altında nakden yapılan ödemelerin günlük asgari ücretin %23,65’ inin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutarı prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 5 : A sigortalısına 2022/Aralık ayında 1.250,00 TL tutarında yemek bedeli ödenmiştir. Sigortalının ilgili ayda 22 gün fiilen çalıştığı göz önüne alındığında yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar;

215,70 TL x % 23,65 = 51,01 TL (Günlük İstisna Tutarı)

51,01 x 22 Gün = 1.122,22 TL (Aylık İstisna Tutarı)

1.250,00 TL – 1.122,22 TL = 127,78 TL (Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli)

YEMEK KARTLARININ MARKET ALIŞVERİŞİNDE KULLANIMI YASAK MI?

Sigortalılara Verilen Yemek Kuponu, Sodexo, Ticket, Multinet, Setcard Gibi Yardımlar muvazaalı durumları Sigorta Primine Tabi olup olmayacağı tartışma konusu olmuştur

Yemek kartları anlaşmalı firmalar dışında da çoğunlukla kullanılmakta olup. Bu elektronik yemek kartları farklı birçok markette kullanılmaya başlanmakta, yemek kartları vasıtasıyla çalışanlar kampanyalardan faydalanmakta hatta çalışanların aile bireyleri de bu kartları kullanmaktadır.

İlgili genelgede bu konu sarih bir şekilde açığa kavuşturulmuştur.

2.1.5-Yemek bedeline ilişkin diğer hususlar

2.1.5.1-Yemek kartlarına/çeklerine/kuponlarına yüklenen yemek bedellerinin sigorta priminden istisna tutulabilmesi için söz konusu kartların/çeklerin/kuponların yalnızca yemek yenilmesi amacıyla kullanılması gerekmektedir. Yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelere ilişkin muvazaalı durumların tespit edilmesi halinde Kurumun prim kaybı işverenlerden 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi uyarınca gecikme zammı ve cezası ile tahsil edilecektir.

Ayrıca;

2.1.5.2- Asgari Ücret Yönetmeliğinin “İşverenin Sorumluluğu” başlıklı 12’nci maddesinde yer alan “İşverenler tarafından, işçilere sağlanan sosyal yardımlar sebebiyle asgari ücretten herhangi bir indirim yapılamaz” hükmü gereğince yemek bedeli asgari ücrete ilave olarak verilmesi gerekmektedir. Buna göre brüt asgari ücretin (prime esas kazanç alt sınırı) içerisine yemek bedeli tutarı dâhil edilmeyecektir.

2.1.5.3- Aynı işyerinde çalışan bazı sigortalılara işyerinde veya müştemilatında, bazı sigortalılara da yemek verme hizmetini sağlayan yerlerde yemek verilmesi durumunda; - İşyerinde veya müştemilatında yemek hizmeti verilmesi halinde bu bölümün 2.1.1 başlığında, - İşyeri veya müştemilatı dışındaki yerlerde yemek hizmeti verilmesi halinde ise ilgisine göre bu bölümün 2.1.2, 2.1.3 ve 2.1.4 başlıklarında, açıklanan esaslar çerçevesinde işlem yapılacaktır."

YEMEK BEDELİ ADI ALTINDA SİGORTALILARA VEYA SİGORTALILAR İÇİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE YAPILAN HER TÜRLÜ ÖDEMELERE İLİŞKİN MUVAZAALI DURUMLARIN TESPİT EDİLMESİ HALİNDE KURUMUN PRİM KAYBI İŞVERENLERDEN 5510 SAYILI KANUNUN 89 UNCU MADDESİ UYARINCA GECİKME ZAMMI VE CEZASI İLE TAHSİL EDİLECEKTİR.

Bu nedenle İşveren tarafından yemek bedeli adı altında verilen yemek kartlarının işçinin market alışverişlerinde kullanılmaması gerekmektedir

YEMEK BEDELİ ADI ALTINDA VERİLEN YEMEK KARTINI İŞÇİNİN MARKET ALIŞVERİŞİNDE KULLANMASI İŞVERENE FESİH YETKİSİ VERİR Mİ?

Yemek kartları anlaşmalı firmalar dışında da çoğunlukla kullanılmakta olup. Bu elektronik yemek kartları farklı birçok markette kullanılmaya başlanmakta, yemek kartları vasıtasıyla çalışanlar kampanyalardan faydalanmakta hatta çalışanların aile bireyleri de bu kartları kullanmaktadır.

Yukarıda yer alan hüküm yemek kartlarının markette, restoranlarda kullanımını yasaklamıyor. Eğer yemek dışında kartların kullanılması halinde prime esas kazanca dahil edilmesi gerektiğini, yemek dışında kullanımların istisna kapsamında olmayacağını, tespiti halinde de yaptırım uygulanacağını belirtiyor.
Sonuç olarak yemek bedeli adı altında verilen yemek kartlarının işçinin market alışverişlerinde kullanılması gibi muvazaalı durumların tespit edilmesi halinde ilgili genelgede Kurumun prim kaybı işverenlerden 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi uyarınca gecikme zammı ve cezası ile tahsil edilecektir. Denilmektedir.

Bu nedenle İşveren tarafından yemek bedeli adı altında verilen yemek kartlarının işçinin market alışverişlerinde kullanılmaması gerekmektedir. Sonucu çıkmaktadır.

İşverenlerin yemek bedeli adı altında verilen yemek kartlarının işçinin ve aile bireylerinin market alışverişlerinde kullanılması ve bu muvazaalı durumların tespit edilmesi halinde;

Kurumun prim kaybı işverenlerden 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi uyarınca gecikme zammı ve cezası ile tahsil edilmesi sonucu İşverene işçiye fesih hakkı verir mi?  Sorusu akla gelecektir.

Öncellikle;

• İşverenlerin yemek bedeli adı altında verilen yemek kartlarının işçiye teslim ederken

 Zimmet formu ile “Yemek kartlarına/çeklerine/kuponlarına yüklenen yemek bedellerinin yalnızca yemek yenilmesi amacıyla kullanılması gerekmektedir.” İfadesi içeren taahhütname imzalatılması gerekmektedir.

• İşverenlerin yemek bedeli adı altında verilen yemek kartlarının “KVKK” Kanunu

Kapsamında Aydınlatma ve Muvafakatname Metni belgesi ile işçinin onayı alınarak İnsan Kaynakları departmanlarının yemek kartları firmalarının sisteminden nerelerde harcama yaptığının takibinin yapılmasının zorlukları ve insan kaynakları departmanlarına ek iş gücü ve külfetini doğuracaktır.

• İşverenlerin yemek bedeli adı altında verilen yemek kartlarının işçiye teslim ederken

Zimmet formu ile “Yemek kartlarına/çeklerine/kuponlarına yüklenen yemek bedellerinin yalnızca yemek yenilmesi amacıyla kullanılması gerekmektedir.” İfadesi içeren taahhütname imzalatılmasına rağmen işçinin kendisine verilen Yemek Kartını markette alışverişte kullanması durumunda tekrarında işçiye ihtar verilmesi, durumlarında;

İşçiye verilen müteaddit defalar “İhtarlar” sonucunda İşverene işçinin iş akdi fesih yetkisi verir mi? gibi maalesef tarafıma sorular gelmeye başladı.

Konu ile ilgili görüşüm öncellikle,

Kurumun Konu ile ilgili yayımlanan 02.12.2022 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumu Yemek Bedeli 2022/22 Sayılı Genelgesinin;

2.1.5-Yemek bedeline ilişkin diğer hususlar

2.1.5.1-Yemek kartlarına/çeklerine/kuponlarına yüklenen yemek bedellerinin sigorta priminden istisna tutulabilmesi için söz konusu kartların/çeklerin/kuponların yalnızca yemek yenilmesi amacıyla kullanılması gerekmektedir. Yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelere ilişkin muvazaalı durumların tespit edilmesi halinde Kurumun prim kaybı işverenlerden 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi uyarınca gecikme zammı ve cezası ile tahsil edilecektir.

İlgili maddesine göre Yemek Kartları şirketlerinin ivedilikle Yemek Kartlarının marketlerden alışveriş özelliklerinin kapatılması gerektiğini düşünüyorum. Böylece Kurumun ilgili genelgesi sonucu başta Yemek şirketleri olmak üzere, İşveren ve İşçi tarafını ilgilendiren birçok sorunun kolayca çözülmesi sağlanacaktır.

Bu konu ile ilgili Yemek Kartları şirketlerinin ivedilikle Yemek Kartlarının marketlerden alışveriş özelliklerinin kapatılması ile ilgili bir işlem yapmaz ise;

Yukarıda belirttiğimiz üzere;

• İşverenlerin yemek bedeli adı altında verilen yemek kartlarının işçiye teslim ederken

 Zimmet formu ile “Yemek kartlarına/çeklerine/kuponlarına yüklenen yemek bedellerinin yalnızca yemek yenilmesi amacıyla kullanılması gerekmektedir.” İfadesi içeren taahhütname imzalatılması durumunda,

• İşverenlerin yemek bedeli adı altında verilen yemek kartlarının “KVKK” Kanunu

Kapsamında Aydınlatma ve Muvafakatname Metni belgesi ile işçinin onayı alınarak İnsan Kaynakları departmanlarının yemek kartları firmalarının sisteminden nerelerde harcama yaptığının takibinin yapılmasının zorlukları ve insan kaynakları departmanlarına ek iş gücü ve külfetini doğurarak işçiye verilen Yemek Kartının amacı dışında market alışverişlerinde kullandığı tespitinde,

• İşverenlerin yemek bedeli adı altında verilen yemek kartlarının işçiye teslim ederken

Zimmet formu ile “Yemek kartlarına/çeklerine/kuponlarına yüklenen yemek bedellerinin yalnızca yemek yenilmesi amacıyla kullanılması gerekmektedir.” İfadesi içeren taahhütname imzalatılmasına rağmen işçinin kendisine verilen Yemek Kartını markette alışverişte kullanması durumunda tekrarında işçiye ihtar verilmesi, durumlarında;

İşverenler geçerli nedenle işçinin iş akdini fesih yetkisi verir mi durumu değerlendirilecektir.

SONUÇ OLARAK

• Sosyal güvenlik kurumu 2022/22 sayılı genelgesine göre yemek kartlarında (51,01 tl) günlük istisna tutarı aşan rakam prime tabi olacak
• Yemek Kartlarının kullanımında ve Yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelere ilişkin muvazaalı durumların tespit edilmesi Kurumun prim kaybı işverenlerden 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi uyarınca gecikme zammı ve cezası ile tahsil edilecektir.
• Kurumun ilgili genelgesi İlgili maddesine göre Yemek Kartları şirketlerinin ivedilikle Yemek Kartlarının marketlerden alışveriş özelliklerinin kapatılması gerektiği Kurumun ilgili genelgesi sonucu başta Yemek şirketleri olmak üzere, İşveren ve İşçi tarafını ilgilendiren birçok sorunun kolayca çözülmesi sağlanacaktır.
• İşverenlerin yemek bedeli adı altında verilen yemek kartları ile işçinin bugün birçok

Büyük marketlerde bulunan hazır yemek ve yiyecek standı bulunup Marketten gidip yemek alması ve yemek ihtiyacını gidermesi durumu nasıl değerlendirilecek gibi bir çok sorusu akla gelmektedir.

Sosyal güvenlik kurumu 2022/22 sayılı genelgesine göre;

Bu bakımdan Genelge’ deki “Yemek kartlarına/çeklerine/kuponlarına yüklenen yemek bedellerinin sigorta priminden istisna tutulabilmesi için söz konusu kartların/çeklerin/kuponların yalnızca yemek yenilmesi amacıyla kullanılması gerekmektedir. Yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelere ilişkin muvazaalı durumların tespit edilmesi halinde Kurumun prim kaybı işverenlerden 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi uyarınca gecikme zammı ve cezası ile tahsil edilecektir. İfadesinde özellikle “YEMEK KARTLARINA/ÇEKLERİNE/KUPONLARINA YÜKLENEN YEMEK BEDELLERİNİN SİGORTA PRİMİNDEN İSTİSNA TUTULABİLMESİ İÇİN SÖZ KONUSU KARTLARIN/ÇEKLERİN/KUPONLARIN YALNIZCA YEMEK YENİLMESİ AMACIYLA KULLANILMASI GEREKMEKTEDİR” kısmının daha net bir şekilde ifade eden Kurum tarafından bu konuya ilişkin İşverenlerin olası yanlış bir uygulama yapmaması ve olası İPC ile karşılaşmaması için ivedi olarak yeni bir genelge veya konuyu aydınlatıcı bir genel yazı yayımlanması gerekmektedir.

• Yemek Kartları şirketlerinin ivedilikle Yemek Kartlarının marketlerden alışveriş özelliklerinin kapatılması ile ilgili bir işlem yapmaz ise, yukarıda belirttiğimiz üzere Yemek Kartını markette alışverişte kullanması tekrarında işçiye ihtar verilmesi, durumlarında; İşverenler geçerli nedenle işçinin iş akdini fesih yetkisi verir mi durumu gibi konular değerlendirilmeye başlanacaktır.

19.12.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.