Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

SGK 2022/22 Sayılı Genelgesine Göre Yemek Kartlarında (51,01 TL) Günlük İstisna Tutarı Aşan Rakam Prime Tabi Olacak!

28.11.2022 tarihinde sitemizde yayınladığımız “Sosyal Güvenlik Kurumu 2022/20 Sayılı İşveren İşlemleri Genelgesine Göre Yemek Kartları Prime Dahil Mi Olacak? Kaleme aldığımız Makalede;

23 .11 2022 tarihinde Kurumun SGK Genelgesi 2022/20 "Yemek Bedeli" ile ilgili Genelgesi yayımlandı. İlgili Genelgede;

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 97’nci maddesinin 7 nci fıkrasının (a) bendi, 11.11.2022 tarihli ve 32010 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile;

“7) İşverenlerce; a) İşyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi şartıyla, yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelerin, günlük asgari ücretin Kurum Yönetim Kurulunca belirlenen oranının fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutarı,

 ... prime esas kazanca dahil edilmez.” Şeklinde değiştirilmiştir.

Bu değişikliğe istinaden Kurumumuz Yönetim Kurulunca alınan 17.11.2022 tarihli ve 2022/323 sayılı Karar ile yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelerin, günlük brüt asgari ücretin yüzde 23,65’inin prime esas kazançtan istisna tutulmasına karar verilmiştir.

1.12.2022 ila 31.12.2022 tarihleri arasında 5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıların prime esas kazançlarından istisna tutulacak yemek bedeli tutarı;

215,70 TL x %23,65 = 51,01 TL (Günlük) olarak uygulanacaktır.

5510 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine tabi sigortalıların 01.12.2022 tarihinden önceki prime esas kazançlarından istisna tutulacak yemek bedeli tutarının hesaplanmasında yönetmelik değişikliği öncesi mevzuat hükümleri uygulanarak işlem yapılacaktır. Denilmiştir.

Genelgedeki önemli ifadelerden bir tanesi de;

Kurumum Yönetim Kurulunca alınan 17.11.2022 tarihli ve 2022/323 sayılı Karar ile yemek bedeli adı altında SİGORTALILARA VEYA SİGORTALILAR İÇİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE YAPILAN HER TÜRLÜ ÖDEMELERİN, günlük brüt asgari ücretin yüzde 23,65’inin prime esas kazançtan istisna tutulmasına karar verilmiştir.
İki genelge karşılaştırıldığında 2022/20 sayılı genelge ile sigortalılar adına 3. kişilere yapılan her türlü ödemeler genelgeye eklenerek bu ödemelerin, günlük asgari ücretin %23,65'nin prime esas kazançtan istisna tutulmasına karar verilmiştir.
SİGORTALILAR ADINA 3. KİŞİLERE YAPILAN ÖDEMELER, SİGORTALILAR ADINA YEMEK KARTLARINA YAPILAN ÖDEMELERİ KAPSAMAKTA OLUP YEMEK KARTLARINA GÜNLÜK 51,01 TL ÜZERİNDE YAPILAN ÖDEMELERİN PRİME ESAS KAZANCA DAHİL EDİLMESİ GEREKECEKTİR. İfadesinde özellikle “SİGORTALILAR ADINA 3. KİŞİLERE YAPILAN ÖDEMELER” de “YEMEK KARTI” gibi ayni yemek yardımları kastediliyorsa bu durum başta da belirttiğimiz üzere başka bir tartışma konusu ortaya çıkacaktır.

Kanunda belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur.

Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar bu Kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz… denilmiştir.

Yukarıdaki kanun hükümlerinden görüleceği üzere ayni yardımlar prime esas kazanca tabi tutulmayan ödemeler sınıfında yer alırken, yemek yardımı kısmen prime tabi tutulacak ödemeler sınıfında yer almaktadır. Yargı kararlarında “ayni yardım” sayılan yemek yardımı istisnasına geçmeden önce “ayni yardım” kavramını açıklamak faydalı olacaktır. Ayni yardım, para olarak değil mal veya hizmet olarak sağlanan yardım anlamına gelmektedir. Örneğin; çalışana yemek parası yerine işyerinde veya işyeri dışında yemek verilmesi, giyecek parası verilmesi yerine giyecek verilmesi gibi

2022/20 sayılı Genelgede "yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için 3. kişilere yapılan her türlü ödemelerin..." de yıl sonuna kadar 51,01 TL miktarla SGK priminden istisna tutulacağı belirtiliyor. Eğer cümledeki "3. KİŞİLERE YAPILAN ÖDEMELER" detayı ile yemek kartı gibi ayni yemek yardımları kastediliyorsa bu sınırlama 5510/80. Kanun maddesine göre ayni yardımlar SGK'dan tamamen muaftır.

Bu bakımdan Genelge’ deki 

“SİGORTALILAR ADINA 3. KİŞİLERE YAPILAN ÖDEMELER, SİGORTALILAR ADINA YEMEK KARTLARINA YAPILAN ÖDEMELERİ KAPSAMAKTA OLUP YEMEK KARTLARINA GÜNLÜK 51,01 TL ÜZERİNDE YAPILAN ÖDEMELERİN PRİME ESAS KAZANCA DAHİL EDİLMESİ GEREKECEKTİR. İfadesinde özellikle “SİGORTALILAR ADINA 3. KİŞİLERE YAPILAN ÖDEMELER” kısmının daha net bir şekilde ifade eden “KURUM TARAFINDAN BU KONUYA İLİŞKİN İŞVERENLERİN OLASI YANLIŞ BİR UYGULAMA YAPMAMASI VE OLASI İPC İLE KARŞILAŞMAMASI İÇİN İVEDİ OLARAK YENİ BİR GENELGE VEYA KONUYU AYDINLATICI BİR GENEL YAZI YAYIMLANMASI GEREKMEKTEDİR”. Diye belirtmiştik.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU 2022/22 SAYILI GENELGESİNE GÖRE YEMEK KARTLARINDA (51,01 TL) GÜNLÜK İSTİSNA TUTARI AŞAN RAKAM PRİME TABİ OLACAK

Konu ile ilgili 02.12.2022 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumu Yemek Bedeli 2022/22 Sayılı Genelgesi yayımlandı.

İlgili Genelgede Yemek Kartları ile verilen örnekte;

"2.1- Yemek bedeli 12.5.2010 tarihli Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 97 nci maddesinin 7 nci fıkrasının (a) bendi 11.11.2022 tarihli ve 32010 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan düzenlemeyle değiştirilmiş olup getirilen düzenlemeyle;

İşverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi şartıyla, yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelerin, günlük asgari ücretin Kurum Yönetim Kurulunca belirlenen oranının fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutarının, prime esas kazanca dahil edilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulu tarafından alınan 17.11.2022 tarihli ve 2022/323 sayılı Karar ile yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelerin, günlük asgari ücretin yüzde 23,65’ inin prime esas kazançtan istisna tutulmasına karar verilmiştir.

Bu durumda, yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar,

Brüt Günlük Asgari Ücret x %23,65 = (Günlük İstisna Tutarı)

Ay İçinde Fiilen Çalışılan Gün Sayısı x Günlük İstisna Tutarı = Aylık İstisna Tutarı,

Ödenen Yemek Bedeli- İstisna Tutarı = Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli, formülü vasıtasıyla hesaplanacaktır.

Bu kapsamda uygulamaya ilişkin usul ve esaslar aşağıda açıklanmıştır

2.1.4- Sigortalılar için üçüncü kişilere yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. araçlarla fatura karşılığı ödenen yemek bedellerine ilişkin uygulama

Sigortalılara ay içinde yemek bedeli olarak nakit ödeme yapılmaksızın, çalıştıkları işyerinin dışında yemek üretimi yapan başka firma veya şahıslar tarafından yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. karşılığında yemek verilebilmektedir.

Bu kapsamda sigortalılar için üçüncü kişilere yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki vb. araçlarla fatura karşılığı yemek bedeli ödenmesi halinde günlük brüt asgari ücretin %23,65’ inin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutar, prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 6 : A sigortalısı için 2022/Aralık ayında yemek kartına yemek bedeli adı altında 1.500,00 TL yüklenmiştir. Sigortalının ilgili ayda 22 gün fiilen çalıştığı varsayıldığında yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır. 215,70 TL x %23,65 = 51,01 TL (Günlük İstisna Tutarı)

51,01 x 22 Gün= 1.122,22 TL (Aylık İstisna Tutarı)

1.500,00 TL – 1.122,22 TL = 377,78 TL (Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli)

İlgili örnekte de belirtildiği üzere 51,01 TL (Günlük İstisna Tutarı aşan kısım Prime Esas Kazanca Dahil Edilecektir.

Ayrıca ilgili genelgede;

2.1.1- Sigortalılara işyerinde veya işyerinin müştemilatında yemek verilmesi halinde uygulama

İşverenlerce işyerinde veya müştemilatında kendi imkanlarıyla yemek verilmesi amacıyla işverenler tarafından ödenen yemek bedelleri sigorta primine esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 1: İşveren (A)’nın çalıştırdığı sigortalılara işyerinde bulunan mutfağını ve yemekhanesini kullanmak suretiyle yemek hazırlayarak vermesi halinde yemek için yapılan giderler prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Yemeğin işyerinde veya işyeri dışında yapıldığına bakılmaksızın işverenlerin üçüncü şahıslarla anlaşarak yemek hizmetini kendi işyerinde veya müştemilatında sunması halinde üçüncü şahıslara fatura karşılığı yapılan ödemeler de prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 2: A işvereni B lokantası ile kendi işyerinde veya müştemilatında işçilerine öğle yemeği verilmesi için sigortalı başına günlük 70 TL üzerinden ödeme yapmak üzere anlaşmıştır. Bu durumda fatura karşılığı B lokantasına yapılan ödemeler sigortalıların prime esas kazancına dahil edilmeyecektir.

Örnek 3: A işvereninin işyerinde ve müştemilatında sunduğu yemek hizmeti bedelini yemek kartı/çeki/kuponu vb. araçlarla sağlaması halinde bu amaçla ödenen yemek bedelleri prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

2.1.2- İşverenlerce sigortalılar için üçüncü kişilere nakden yapılan yemek ödemelerinde uygulama

İşverenlerce sigortalılar için işyeri veya müştemilatı dışında kalan yerlerde üçüncü kişilere yemek bedeli adı altında fatura karşılığı nakden ödeme yapılması halinde günlük brüt asgari ücretin %23,65’ inin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutar, prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 4 : A işyeri işvereni çalıştırdığı sigortalısı için B Lokantasından yemek hizmeti almak için anlaşmıştır. A işyeri işvereni ay içinde 22 gün fiilen çalışan sigortalı için B lokantasına 2022/Aralık ayı için fatura karşılığı 1.200,00 TL yemek bedeli ödemiştir. B lokantasından yemek hizmeti alan sigortalı için yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

Brüt Günlük Asgari Ücret x % 23,65 = Günlük İstisna Tutarı

Günlük İstisna Tutarı x Ay İçinde Fiilen Çalışılan Gün Sayısı = Aylık İstisna Tutarı

Yemek Bedeli- Aylık İstisna Tutarı= Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Tutar

215,70 TL x % 23,65 = 51,01 TL (Günlük İstisna Tutarı)

51,01 x 22 Gün = 1.122,22 TL (İstisna Tutarı)

1.200,00 TL – 1.122,22 TL = 77, 78 TL (Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli) 2.1.3- İşverenlerce sigortalılara nakit olarak verilen yemek bedelinde uygulama İşverenlerce işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi şartıyla, sigortalılara yemek bedeli adı altında nakden yapılan ödemelerin günlük asgari ücretin %23,65’ inin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutarı prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.

Örnek 5 : A sigortalısına 2022/Aralık ayında 1.250,00 TL tutarında yemek bedeli ödenmiştir. Sigortalının ilgili ayda 22 gün fiilen çalıştığı göz önüne alındığında yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerden prime esas kazanca dahil edilecek tutar;

215,70 TL x % 23,65 = 51,01 TL (Günlük İstisna Tutarı)

51,01 x 22 Gün = 1.122,22 TL (Aylık İstisna Tutarı)

1.250,00 TL – 1.122,22 TL = 127,78 TL (Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Yemek Bedeli)

YEMEK BEDELİ ADI ALTINDA SİGORTALILARA VEYA SİGORTALILAR İÇİN ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE YAPILAN HER TÜRLÜ ÖDEMELERE İLİŞKİN MUVAZAALI DURUMLARIN TESPİT EDİLMESİ HALİNDE KURUMUN PRİM KAYBI İŞVERENLERDEN 5510 SAYILI KANUNUN 89 UNCU MADDESİ UYARINCA GECİKME ZAMMI VE CEZASI İLE TAHSİL EDİLECEKTİR.

Sigortalılara Verilen Yemek Kuponu, Sodexo, Ticket, Multinet, Setcard Gibi Yardımlar muvazaalı durumları Sigorta Primine Tabi olup olmayacağı tartışma konusu olmuştur

Yemek kartları anlaşmalı firmalar dışında da çoğunlukla kullanılmakta olup. Bu elektronik yemek kartları farklı birçok markette kullanılmaya başlanmakta, yemek kartları vasıtasıyla çalışanlar kampanyalardan faydalanmakta hatta çalışanların aile bireyleri de bu kartları kullanmaktadır.

İlgili genelgede bu konu sarih bir şekilde açığa kavuşturulmuştur.

2.1.5-Yemek bedeline ilişkin diğer hususlar

2.1.5.1-Yemek kartlarına/çeklerine/kuponlarına yüklenen yemek bedellerinin sigorta priminden istisna tutulabilmesi için söz konusu kartların/çeklerin/kuponların yalnızca yemek yenilmesi amacıyla kullanılması gerekmektedir. Yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelere ilişkin muvazaalı durumların tespit edilmesi halinde Kurumun prim kaybı işverenlerden 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi uyarınca gecikme zammı ve cezası ile tahsil edilecektir.

Ayrıca;

2.1.5.2- Asgari Ücret Yönetmeliğinin “İşverenin Sorumluluğu” başlıklı 12 nci maddesinde yer alan “İşverenler tarafından, işçilere sağlanan sosyal yardımlar sebebiyle asgari ücretten herhangi bir indirim yapılamaz” hükmü gereğince yemek bedeli asgari ücrete ilave olarak verilmesi gerekmektedir. Buna göre brüt asgari ücretin (prime esas kazanç alt sınırı) içerisine yemek bedeli tutarı dâhil edilmeyecektir.

2.1.5.3- Aynı işyerinde çalışan bazı sigortalılara işyerinde veya müştemilatında, bazı sigortalılara da yemek verme hizmetini sağlayan yerlerde yemek verilmesi durumunda; - İşyerinde veya müştemilatında yemek hizmeti verilmesi halinde bu bölümün 2.1.1 başlığında, - İşyeri veya müştemilatı dışındaki yerlerde yemek hizmeti verilmesi halinde ise ilgisine göre bu bölümün 2.1.2, 2.1.3 ve 2.1.4 başlıklarında, açıklanan esaslar çerçevesinde işlem yapılacaktır."

SONUÇ OLARAK

• Sosyal güvenlik kurumu 2022/22 sayılı genelgesine göre yemek kartlarında (51,01 tl) günlük istisna tutarı aşan rakam prime tabi olacak
• Yemek Kartlarının kullanımında ve Yemek bedeli adı altında sigortalılara veya sigortalılar için üçüncü kişilere yapılan her türlü ödemelere ilişkin muvazaalı durumların tespit edilmesi Kurumun prim kaybı işverenlerden 5510 sayılı Kanunun 89 uncu maddesi uyarınca gecikme zammı ve cezası ile tahsil edilecektir.
• Yemek bedeli asgari ücrete ilave olarak verilmesi gerekmektedir. Buna göre brüt asgari ücretin (prime esas kazanç alt sınırı) içerisine yemek bedeli tutarı dâhil edilmeyecektir.

06.12.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.