Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

Bir İşyerinden Malulen Ayrılmak Zorunda Kalıp Da Sonradan Maluliyeti Ortadan Kalkan İşçiler Eski İşyerlerinde Tekrar İşe Alınmalarını İstediklerinde İşveren Bu İşçileri İşe Almak Zorunda Mıdır?

MALULEN EMEKLİLİK

Malulen emeklilik, ilk defa çalışmaya başladığı tarihten itibaren çalışma gücündeki kayıp oranını en az %60 oranında yitirenlerin diğer gerekli şartları sağlamaları halinde yararlanabildikleri bir emeklilik koludur.

5510 sayılı sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanununun 4. bölümü Uzun Vadeli Sigorta Hükümlerini açıklamaktadır. Kanunun 25. maddesi malul sayılmayı anlatmıştır.

Malûl sayılma

MADDE 25- (Değişik: 17/4/2008-5754/13 md.) Sigortalının veya işverenin talebi üzerine Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60'ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az %60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malûl sayılır.

Ancak, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün %60'ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilirse, sigortalı bu hastalık veya engelliliği sebebiyle malûllük aylığından yararlanamaz

17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 65 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “dördüncü fıkrasında” ibaresi “üçüncü fıkrasında”, “hastalık ve analık” ibaresi “analık” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

 25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “özrü” ibaresi “engelliliği” şeklinde değiştirilmiştir.

Yedek subay, yedek astsubay veya erbaş ve er olarak ya da talim, manevra, seferberlik veya harp dolayısıyla görevleri ile ilgileri kesilmeksizin silâh altına alındıkları dönemde malûl olup, bu malullükleri asıl görevlerini veya işlerini yapmaya mani olmayanlar hakkında, bu hastalık veya engellilik hâlleri sebebiyle malullük sigortasına ilişkin hükümler uygulanmaz.

4’üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalıların yazılı talepleri halinde, haklarında bu madde hükümleri uygulanmaksızın malullüklerinin mâni olmadığı başka vazife veya sınıflara nakil suretiyle tayinleri yapılmak üzere istifa etmiş sayılırlar. Bunların, istifa etmiş sayıldıktan sonra dahi, bu Kanun hükümlerinin uygulanmasını isteme hakları mahfuzdur. Ancak, kurumlarında başka vazife ve sınıflara nakli mümkün olanlardan özel kanunlarına göre yükümlülük süresine tabi olanlar, bu yükümlülüklerini tamamlamadıkça veya malûliyetlerinin yeni vazifelerine de mâni olduğuna dair usulüne uygun yeniden rapor almadıkça bu haklarını kullanamazlar.

4’üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılardan, vazifelerini yapamayacak derecede hastalığa uğrayanlar, hastalıkları kanunlarında tayin edilen sürelerden fazla devam etmesi halinde, hastalıklarının mahiyetlerine ve doğuş sebeplerine göre birinci fıkra uyarınca malûl veya 47’nci madde hükümlerine göre vazife malûlü sayılırlar.

4’üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalılardan; personel kanunlarına tabi olmayanların hastalık sebebiyle malûl sayılmalarına esas alınacak hastalık süresi hakkında kendi özel kanunları yürürlüğe girinceye kadar 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun hastalık iznine ilişkin hükümleri uygulanır. Kanunlarındaki yazılı sürelerden önce geçen hastalığı en çok bir yıl içinde nüksetmesi halinde eski ve yeni hastalık süreleri birleştirilmek suretiyle işlem yapılır.

Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar, Kurum tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Malullük sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları

MADDE 26- Malullük sigortasından sigortalılara sağlanan hak, malullük aylığı bağlanmasıdır. Sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;

a) 25 inci maddeye göre malûl sayılması,

 b) (Değişik: 17/4/2008-5754/14 md.) En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,

 c) Malûliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra Kurumdan yazılı istekte bulunması,

25/4/2013 tarihli ve 6462 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle, bu fıkrada yer alan “özürleri” ibaresi “engellilik hâlleri” şeklinde değiştirilmiştir.

25/6/2019 tarihli ve 7179 sayılı Kanunun 62’nci maddesiyle bu fıkrada yer alan “Yedek subay veya er” ibaresi “Yedek subay, yedek astsubay veya erbaş ve er” şeklinde değiştirilmiştir.

Halinde malullük aylığı bağlanır. Ancak, 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendine göre sigortalı sayılanların kendi sigortalılığı nedeniyle genel sağlık sigortası primi dahil, prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının ödenmiş olması zorunludur.

 Malullük aylığının hesaplanması, başlangıcı, kesilmesi ve yeniden bağlanması

MADDE 27- (Değişik: 17/4/2008-5754/15 md.) Malullük aylığı; prim gün sayısı 9000 günden az olan sigortalılar için 9000 gün üzerinden, 9000 gün ve daha fazla olanlar için ise toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden, 29 uncu madde hükümlerine göre hesaplanır. Sigortalı başka birinin sürekli bakımına muhtaç ise tespit edilen aylık bağlama oranı 10 puan artırılır. Ancak, 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için 9000 prim gün sayısı 7200 gün olarak uygulanır.

Malullük aylığı, 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri kapsamındaki sigortalılar ile (c) bendi kapsamında sigortalı iken görevinden ayrılmış ve daha sonra başka bir sigortalılık haline tabi olarak çalışmamış olanların;

a) Malûl sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden önce ise yazılı istek tarihini,

b) Malûl sayılmasına esas tutulan rapor tarihi yazılı istek tarihinden sonra ise rapor tarihini,

c) 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışmakta olanların ise, malûliyetleri sebebiyle görevlerinden ayrıldıkları tarihi, takip eden ay başından itibaren başlar.

Malullük aylığı almakta iken bu Kanuna göre veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlayanların malullük aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilir ve bu Kanuna tabi olarak çalıştıkları süre zarfında 80 inci maddeye göre belirlenen prime esas kazançları üzerinden 81 inci madde gereğince kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait prim alınır. Bunlardan işten ayrılarak yeniden malullük aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunan ya da emekliye ayrılan veya sevk edilenlere; kontrol muayenesine tabi tutulmak ve ilk aylığına esas malullüğünün devam ettiği anlaşılmak kaydıyla, 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışıyorsa görevinden ayrıldığı tarihi, diğerlerine ise istek tarihlerini takip eden ödeme döneminden itibaren yeniden malullük aylığı hesaplanarak bağlanır.

Bu durumdakilerden ilk bağlanan malullük aylığına esas prim ödeme gün sayısı;

a) 9000 günün üzerinde olanların aylıkları 30 uncu maddenin üçüncü fıkrasının (a) bendi hükümleri uygulanarak hesaplanır.

17/4/2008 tarihli ve 5754 sayılı Kanunun 14’üncü maddesiyle; bu fıkrada yer alan “prim ve her türlü borçlarının” ibaresi “prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının” şeklinde değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.

b) 9000 günden az olanların aylıkları ise, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılan artışlar uygulanmak suretiyle aylığın başlangıç tarihi itibariyle hesaplanan tutarının emeklilik öncesi ve sonrası prim ödeme gün sayısı toplamının emeklilik öncesi prim ödeme gün sayısına orantılı bölümü ile emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylığın toplamından oluşur. Emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylık, emeklilik öncesi ve sonrası prim ödeme gün sayısı toplamı ve emeklilik sonrası çalışmaya ait prime esas kazançları üzerinden bu maddenin birinci fıkrasına göre hesaplanan aylığın emeklilik sonrası prim ödeme gün sayısına orantılı bölümü kadardır. Yeni aylık, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılan artışlar uygulanmak suretiyle bulunan tutarın altında olamaz.

Yukarıdaki (a) ve (b) bentlerinde belirtilen 9000 prim gün sayısı, 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için 7200 gün olarak uygulanır.

MALULİYET AYLIĞI

Maluliyet Başvuru Koşulları :
- En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartlarına haiz olmanız gerekir.

Nereye Başvuruda Bulunulur:
- Bağlı bulunduğunuz Sosyal Güvenlik İl veya Merkez Müdürlüğünün ilgili servislerine başvurabilirsiniz.

Maluliyet Tespitinde Esas Alınan Mevzuat:
4/a ve 4/b sigortalıları için Maluliyet Tespitinde :
- Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği
4/c Sigortalıları için Maluliyet Tespitinde,
- Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde çalışan askeri ve sivil personel ile askerlik görevi ile yükümlüler için Türk Silahlı Kuvvetleri Sağlık Yeteneği Yönetmeliği
- İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışan personel için Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği
- 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine dair Kanun kapsamında çalışan ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi Koruma Güvenlik görevlileri için Özel Güvenlik Hizmetlerine dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte belirlenen Sağlık şartları
Esas alınır.

Maluliyete Esas Teşkil Edecek Rapor Nasıl ve Nerede Hazırlanır:
- Sosyal Güvenlik il/merkez müdürlüğü tarafından size verilen sevk yazısında  belirtilen, Devlet üniversite hastaneleri,  Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastaneleri ile  Askeri Hastaneler sağlık raporu düzenleyebilir. Bu nitelikteki hastanelerin bulunmaması halinde Devlet Hastaneleri de sağlık raporu düzenleyebilir.

Maluliyet Kararı Veren Birim:
- Sevkiniz sonucu hakkınızda düzenlenen sağlık kurulu raporları ve diğer belgeler bağlı bulunduğunuz Sosyal Güvenlik İl/merkez müdürlüğünce bir dosya şeklinde görüşülmek üzere ilgili Kurum Sağlık Kuruluna gönderilir. Kurum Sağlık Kurulunca Maluliyet Kabul edilebilir. Red edilebilir veya  Ara Karar verilebilir.

Sonuç Nereden Öğrenilir:
- Müracaat ettiğiniz sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğünden gerekli bilgiyi alabilirsiniz,

Maluliyet Talebinden Sonra Yeniden Muayene veya Bir Takım Belgelerin İstenme Sebebi:
- Sevkiniz sonucunda düzenlenen ilk sağlık kurulu raporu karar vermek için yetersiz veya eksik olduğu durumlarda, talebinizin hemen reddedilmesini ve mağduriyetinizin önlenmesini teminen,  Kurumumuz tespit yönetmeliğine göre gerekli olan  tıbbi bilgi ve belgelerin, tetkiklerin  veya dosyanızdaki eksik belgelerin tamamlanması açısından Sağlık Kurullarımızca  hakkınızda “Ara  Karar “ vererek  ek bilgi  yapılmaktadır.

“Çalışma Gücünün %60 ını Kaybetmediği” Gerekçesiyle Talebin “Red” İle Sonuçlanması:
- Kurum Sağlık Kurullarınca hakkınızda düzenlenen sağlık kurulu raporlarının, bir kere de Yüksek sağlık Kurulunda incelenmesini bağlı bulunduğunuz Sosyal Güvenlik İl/Merkez Müdürlüğüne bir dilekçe ile müracaat ederek  isteyebilirsiniz,

“İşe Girildiği Tarihte ‘de Malul Olduğu” Kararı Verildiği halde Malul Aylığının Bağlanamama Durumu:
- Sigortalı olarak ilk defa işe girdiğiniz tarihte de malul sayılmayı gerektirecek derecede (çalışma gücünüzün %60’ını)  hastalık ve arazlar ile başladığınız anlamındadır, Kanun gereği, Maluliyet aylığından yararlanamazsınız, ancak  yaşlılık aylığından erken emeklilik için başvuru yapabilirsiniz.

Kurum Sağlık Kuruluna Gönderilen Maluliyet Dosyasında;
- Maluliyet talep dilekçesi,
- İlk işe giriş bildirgesi
- Erkek sigortalılar için askerlik süre belgesi
- Eğer sigortalı askerlikten muaf tutulmuş ise buna ait askeri hastanece düzenlenmiş ayrıntılı muayene bulgularını içeren sağlık raporu (askerlik sakat raporu),
- İlk işe giriş sağlık raporu veya beyanı,
- Sevk sonucu sağlık tesisince usulüne uygun düzenlenmiş sağlık kurulu raporu aslı ve dayanağı tıbbi belgeler
- Sigortalının mevcut rahatsızlığı ile ilgili daha önce almış olduğu raporlar, tıbbi belge ve epikrizlerin (çıkış özeti) birer örneği
- Kurumumuzca sigortalıyla ilgili daha önce verilmiş bir maluliyet kararı mevcutsa, bunun bir örneği ile dayanağı olan rapor ve diğer belgeler
bulunmalıdır.

Yaşlılık Aylığı

5510 Sayılı Kanunun 28. maddesinin 4 üncü Fıkrası:
Kurum Sağlık Kurullarınca  haklarında  “İşe Girdiği Tarihte ’de Malul Kararı Verilenlerden:
- En az on beş yıldan beri sigortalı olmak ve 3960 gün Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaş şartı aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanılabilir.

5510 Sayılı Kanunun 28. maddesinin 5 inci Fıkrası:
Çalışma Gücü Kaybı  %60 ‘In Altında, Ancak  % 40 Ve Üzerinde Özürlü olanlardan:
- Özür Oranı, % 50 ilâ % 59 arasında ise, en az 16 yıldan beri sigortalı  olmanız ve  4320 gün,
- Özür Oranı % 40 ilâ % 49 arasında ise, en az 18 yıldan beri sigortalı olmanız ve 4680 gün,
Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaş şartı aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanılabilir.

5510 Sayılı Kanunun 28. maddesinin 8 inci  Fıkrası:
Kadın Sigortalılardan “Başka Birinin Sürekli Bakımına Muhtaç Derecede Ağır Engelli Çocuğu” bulunanların emeklilik yaş haddinin indirilmesi:
- Bağlı bulunduğunuz sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğüne müracaatınız sonucu, özürlü çocuğunuz hakkında düzenlenecek sağlık kurulu raporları ve dayanağı tıbbi belgelerin Kurum Sağlık Kurullarınca incelenmesi neticesinde, çocuğunuzun “ Başka birinin sürekli bakımına muhtaç Olduğuna” dair karar çıkması halinde, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayınızın dörtte biri, toplam priminize eklenir ve eklenen bu süre emeklilik yaş haddinden indirilir.

Özürlü Raporu’na Göre Tüm Vücut Fonksiyon Kaybı Oranı % 60’dan Fazla Olduğu Halde, Malulen Emekli Olamama:
- Özürlü sağlık kurulu raporlarında kullanılan ölçüt ve sınıflandırmalar farklıdır. Özürlü Raporlarında Tüm Hastalıklar birleştirilerek (Balthazard formülü) Tüm Vücüt Fonksiyon Kaybı Oranı belirlenir.  Malulen emekli olmak isteyen sigortalılar için Çalışma Gücü Ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği uygulanır. Söz konusu Yönetmelik ekinde belirtilen hastalıklardan birden fazlası mevcut ise, değerlendirmede en ağır olan hastalık dikkate alınır. Hastalıklar birleştirilmez.

Vergi İndiriminden Yararlanmak İçin Ne Yapmalıyım?
- Özür oranınızı bildirir raporunuz ile ilinizde bulunan defterdarlık ya da vergi dairesine başvuruda bulunmalısınız.

Malulen Emekli olup, Kontrol Muayenesine Tabi Tutulma:
- Malulen emekli edildiğiniz kararı ile birlikte, şayet Kontrol Muayene Tarihi bildirilmiş ise Kontrolün hangi tarihte yapılacağı da belirtilmiştir. Sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğü tarafından kontrol muayene tarihiniz hatırlatılacaktır, süre dolmadan hastaneye sevkinizi alıp kontrol muayene raporunuzun kurum sağlık kuruluna gönderilmesini sağlamalısınız. Aksi takdirde malulen emekli aylığınız kesilir, yeni karar oluşturuluncaya kadar aylık ve sağlık yardımı alamazsınız.

Başvuruları Sonucu “Maluliyetleri Reddedilen” Sigortalılar:
- Kurum sağlık kurullarından red kararı almış olan sigortalılar dosyalarının bir kez de Yüksek     Sağlık Kurulunda incelenmesini talep edebilirler. Yüksek Sağlık Kurulu hastayı muayene etmez ancak karar verilen raporlar üzerinden tekrar branş uzmanı görüşleri alarak değerlendirme yapar.

Malulen Emekli Olma Başvurusu Nereye ve Nasıl Yapılmaktadır?

Maluliyete sevk talebinde bulunacak sigortalının son defa çalışmasının geçtiği ildeki SGK ünitesine başvurması gerekmektedir. Sevk ve aylık bağlanma işlemi de bu birim tarafından yapılacaktır. Sigortalının maluliyetinin tespitini isteyebilmesi için 1800gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödemiş olması gerekmektedir. Ancak prim gün sayısı eksik olanlar hizmet borçlanması yaparak prim gün sayısını tamamlayabilirler. Hizmet borçlanma bedellerini ödemeden sevk edilen sigortalılar maluliyetlerinin tespitine ilişkin masraflarını kendileri öder. Sevk işlemi için sigortalının 1800 gün sigortası olması yeterlidir. Bu aşamada 10 yıl sigortalılık süresi olup olmadığına bakılmamaktadır.

Başvuru işlemleri ise sırasıyla:

• İlgili SGK müdürlüğüne dilekçe ile başvuruda bulunulması,
• Malullük oranının tespiti için Kurumun sevk ettiği sağlık kuruluşuna gidilmesi,
• İş gücü kaybı yaşayan kişinin sağlık kuruluşunun oluşturduğu kurula gitmesi,
• Sevk edilen sağlık kuruluşunun vermiş olduğu raporun incelenmesi,
• İlgili kurumun malullük durumunu onaylaması gerekmektedir.

Aylık bağlanması için gereken şartları taşıyanlar Kurum tarafından ikamet ettikleri ildeki SB’lığına bağlı Eğitim ve Araştırma Hastaneleri ve Devlet Üniversitesi Hastanelerine, bunlar yok ise devlet hastanesine sevk edilirler. Çalışanların malullük başvurusunun olumsuz sonuçlanması neticesinde, sağlık kurulu kararının kendisine tebliğinden itibaren süre şartı aranmaksızın (önceden 6 ay idi) Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kuruluna itiraz hakkı bulunmaktadır.

Başvurusu reddedilenler, hastalıklarında artma veya yeni bir hastalığın ilave olduğunu yeni bir sağlık raporu ile belgelendirerek başvuru süreçlerini yeniden başlatabilirler. Bu şekilde başvuruda bir bekleme süresi bulunmamaktadır.

Maluliyet tespiti için çalışıyor olmak veya işten ayrılmak şart değil

Sevk işlemi yapılacak sigortalının sevk tarihinde sigortalılığını sonlandırması şartı aranmamaktadır. Sigortalılık devam ederken de sevk talebinde bulunulabilecektir. İşten ayrılma, işyerini kapatma veya devretme sevk aşamasında değil emeklilik talep aşamasında aranacaktır.

Tüm bu aşamalar gerçekleştikten sonra ve kişinin malulen emekli olma şartlarını sağlaması halinde kişi malulen emekli olmaya hak kazanabilecektir.

Malulen Emekli Maaşı Ne Kadardır? Aylık Başlangıcı Nedir?

Malulen emekli maaşları, prim ödeme gün sayısına, ödenen prime esas kazanca ve malullük oranına göre belirlenmektedir. Bu sebeple malulen emekli olunduğunda herkesin eşit veya aynı maaşı alması mümkün olamamaktadır.

Aylığın başlangıcı,

Sigortalının malul sayılmasına esas tutulan rapor tarihi, malullük aylığının bağlanması için yazılı başvurunun yapıldığı tarihinden önce ise yazılı istek yapılan tarihini, malul sayılmasına esas tutulan rapor tarihi, malullük aylığının bağlanması için yazılı olarak başvurulan tarihten sonra ise rapor tarihini takip eden aybaşından itibaren başlar.

Sigortalı aylığın başlangıç tarihinde geçici iş göremezlik geliri alıyor ise malullük aylığı geçici iş göremezlik gelirinin sona erdiği tarihi takip eden aybaşında başlar.

Malulen Emeklilik Aylığı Hangi Durumlarda Kesilir?

Malullük aylığına hak kazanan kişi, aşağıda ifade edilen durumların varlığı halinde söz konusu aylığın kesileceğini bilmelidir. Bu haller şu şekilde sıralanabilir:

• Aylık alan kişi, 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olarak bir işte çalışırsa,
• Aylık alan kişi, bir yabancı ülkenin mevzuatı dahilinde çalışırsa,
• Kontroller sonucunda malul kapsamında değerlendirilmesine sebebiyet veren durumun ortadan kalkması halinde,
• Kurum tarafından yapılacak kontrol muayenesi sonrası malul kapsamında değerlendirilen kişi esasında malul değilse ancak malullük aylığı alıyorsa,

Alınan malullük aylıkları kesilir. En son maddede ifade edilen durumda kişinin aldığı malullük aylıkları kesilir bununla birlikte ödenen aylıkların faizi ile beraber geri alınacağı ifade edilmelidir. Malulen emeklilik şartları başlığı altında ifade edilen metinden de anlaşılacağı üzere bu husus oldukça kapsamlı birkaç konuyu ihtiva eder. Bu nedenle uzman ve deneyimli bir avukat ile iletişime geçerek hukuki destek alınması oldukça yararlı olacaktır.

 Kontrol Muayenesi Nedir?

Kişinin maluliyet derecesinin değişebileceği göz önüne alınarak Kurum Sağlık Kurulunca, Kurulun kararına istinaden kişinin veya yakınlarının itirazları neticesinde, kişinin maluliyeti hakkında üçüncü şahısların itiraz, şikâyet ve ihbarları üzerine ve kişinin maluliyet durumu ile ilgili olarak Kurumun yeniden yapmış olduğu muayeneler kontrol muayenesi olarak adlandırılmaktadır.

Yapılan kontrol muayeneleri sonucunda;

• Kişinin maluliyet durumu devam ediyor ise kişi aylık almaya devam etmektedir.
• Maluliyet durumu değişti ise maluliyet aylığı yeniden hesaplanacaktır.
• Maluliyet durumunun ortadan kalktı ise (iş gücü kayıp oranı %60’ın altında ise) rapor tarihini takip eden ay başından itibaren malullük aylığı kesilmektedir.

Bununla birlikte kontrol muayenesi sonucunda malul durumda olmadığı halde malullük aylığı bağlandığı tespit edilen kişilerin aylıkları, aylığın bağlandığı tarihten itibaren kesilir ve ödenen aylıklar faizi ile geri alınır ve bu kişiler hakkında yasal işlem başlatılır.

BİR İŞYERİNDEN MALULEN AYRILMAK ZORUNDA KALIP DA SONRADAN MALULİYETİ ORTADAN KALKAN İŞÇİLER ESKİ İŞYERLERİNDE TEKRAR İŞE ALINMALARINI İSTEDİKLERİNDE İŞVEREN BU İŞÇİLERİ İŞE ALMAK ZORUNDA MIDIR?

4857 sayılı İş Kanunu madde 30’da düzenleme yapılmıştır. Buna göre, bir işyerinden malulen ayrılmak zorunda kalıp da sonradan maluliyeti ortadan kalkan işçiler eski işyerlerinde tekrar işe alınmalarını istedikleri takdirde, işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. 

Engelli ve eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu

 Madde 30 –

Bir işyerinden malulen ayrılmak zorunda kalıp da sonradan maluliyeti ortadan kalkan işçiler eski işyerlerinde tekrar işe alınmalarını istedikleri takdirde, işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye altı aylık ücret tutarında tazminat öder.

Sonuç Olarak

Bir işyerinde malulen ayrılmak zorunda kalıp da sonradan maluliyeti ortadan kalkan işçi eski işyerinde tekrar işe alınmak isteyebilir.

Böyle bir durumda işveren müracaatta bulunan işçiyi eski işine yahut benzeri bir işe boş yer olması halinde derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih etmek suretiyle ve o andaki şartlarla işe almak zorundadır.

Bir işyerinden malulen ayrılmak zorunda kalıp da sonradan maluliyeti ortadan kalkan işçiler eski işyerlerinde tekrar işe alınmalarını istediklerinde işveren bu işçileri işe almaz ise işverenin aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye 6 aylık ücret tutarında tazminat öder.

21.11.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> YIL SONU KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL yerine 999 TL + KDV
     Ayrıntılar için tıklayın.

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.