Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

İşkur İşbaşı Eğitim Program Kapsamında İstihdamı Sağlanan Kursiyerlerinin İşbaşı Eğitim Program Süresi Kıdem Süresinden Sayılır Mı?

İşbaşı Eğitim Programları

İşbaşı eğitim programı; nitelikli işgücü temin etmekte zorlanan işverenlere işe alacakları kişileri işyerinde belli bir süre gözlemleyerek ve eğitim vererek kişiler hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olma ve işe alma konusunda isabetli bir karar verme imkânı sunmaktadır. Bu sayede işverenler ihtiyaç duydukları işgücünü herhangi bir maliyete katlanma zorunluluğu bulunmadan kendileri yetiştirme imkanına kavuşmakta ve doğru işçi bulma olanağı elde etmektedirler.

Mesleki deneyimi olmayan kişilere mesleki deneyim ve iş tecrübesi kazandırarak bu kişilerin istihdam edilebilirliklerini artırmak amacıyla işbaşı eğitim programı düzenlenmektedir. Ayrıca, program ile birlikte işverenler işe alacakları kişileri, kendi işyerlerinde yetiştirmektedirler.

İşverenler istedikleri vasıftaki katılımcı adayını kendileri bulabilecekleri gibi İş Kurdan da kendilerine katılımcı adayı bulunmasını talep edebilmektedirler.

İşbaşı Eğitim Programlarından Yararlanma Şartları

İşbaşı eğitim programı en az 2 sigortalı çalışanı bulunan ve Kuruma kayıtlı olan tüm işyerlerinde uygulanabilmektedir. Kamu kurumu olmayan, kamu kurumu teşkilatı içerisinde yer almayan, kısa çalışma ödeneğinden ve ücret garanti fonundan yararlanmayan tüm işverenler programa başvurabilmektedirler.

 İŞKUR’a kayıtlı işsiz olmak

• 15 yaşını tamamlamış olmak
• İşverenin birinci veya ikinci derece kan hısımı veya eşi olmamak
• Program başlangıcından önceki son 1 ayda uzun vadeli sigorta kollarına ait primi yatırılmamış olmak
• Programın başlama tarihinden önceki üç aylık dönemde programa başvuru yapan işverenin çalışanı olmamak
• İş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden faydalanmak
• Emekli olmamak
• Programa katılmama yönünde yaptırım uygulanmıyor olmak.

 Tüm ortaöğretim, yükseköğretim ve açık öğretim öğrencileri de programa katılabilmektedir. Ayrıca, işsizlik ödeneği alanlar da program katılımcısı olabilmektedir.

En az 2 çalışanı olan işverenlerin yararlanabildiği program kapsamında işverenler, sigortalı sayılarının %30’una kadar katılımcı talep edebilmektedir.

İşbaşı eğitim programı kapsamında işverenlerin en az %50 istihdam yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu kapsamda işverenlerin, programa katılanların en az %50’sini 60 günden az olmamak üzere program süresinin en az iki katı kadar süreyle istihdam etmesi gerekmektedir.

İşbaşı Eğitim Programlarının Süresi

İşbaşı Eğitim Programı; günde en az 5 en fazla 8 saat olmak üzere ve haftada 6 günü ve 45 saati geçmeyecek şekilde düzenlenmektedir.
İşbaşı eğitim programı bilişim ve imalat sektörlerindeki işyeri ve mesleklerde en fazla 6 ay,  tehlikeli ve çok tehlikeli mesleklerde MEB Hayat Boyu Öğrenme modüllerinin veya üniversite eğitim modüllerinin asgari süresinden az olmayacak şekilde ve diğer sektörlerde ise en fazla 3 ay uygulanmaktadır..
Siber güvenlik, bulut bilişim, oyun geliştirme uzmanı ve kodlama gibi çağımızın ve geleceğin meslekleri olarak görülen alanlarda düzenlenecek olan işbaşı eğitim programlarına katılan 18-29 yaş arası gençler için işbaşı eğitim programlarının süresi en fazla 9 ay uygulanmaktadır.
Tehlikeli ve çok tehlikeli mesleklerde MEB Hayat Boyu Öğrenme modüllerinin veya üniversite eğitim modüllerinin asgari sürelerinden az olmamak kaydıyla program düzenlenmektedir. Program günde en az 5 en fazla 8 saat olmak üzere ve haftada 6 günü aşmamak kaydıyla haftalık 45 saati geçmeyecek şekilde planlanabilmektedir.

İşbaşı Eğitim Programlarında Karşılanabilecek Giderler

İşbaşı eğitim programına katılan vatandaşlara, programa fiilen katıldıkları gün üzerinden;
İş arayan statüsündeki vatandaşlara günlük 163,59 TL, öğrencilere 122,69 TL, işsizlik ödeneği alanlara günlük 81,80 TL,

• Geleceğin meslekleri olarak belirlenen mesleklerde düzenlenen programlarda katılımcılara günlük 179,95 TL cep harçlığı ödenmektedir.
• Genel sağlık sigortası ile iş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi Kurumumuz tarafından program süresince karşılanmaktadır.

 Programa katılan kişilere İŞKUR’un yaptığı ödemeler dışında programın düzenlendiği işveren tarafından yapılan ve aylık brüt asgari ücretin yarısını geçmeyen fiili ödemelerin gelir vergisi kanunu gereğince vergi matrahından indirilmesi imkânı da bulunmaktadır.
Ayrıca İşbaşı eğitim programı katılımcılarına program sonunda, katıldıkları programa ilişkin bilgileri gösteren İşbaşı Eğitim Programı Sertifikası verilmektedir.

Başvuru Yeri ve Zamanı

İşbaşı eğitim programlarına katılma şartlarını sağlayan tüm vatandaşlarımız, 81 ilde bulunan Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlükleri ile Hizmet Merkezlerine istedikleri zaman programa katılmak için başvuruda bulunabilmektedirler.

Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliğinin ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ’ünde 45-61 maddelerde İşbaşı Eğitim Program konusu düzenlenmiştir.

İlgili maddelere göre;

Program uygulanacak işyerleri MADDE 47 – (1) (Değişik: R.G.12.2.2016-29622) İşbaşı eğitim programı, ilgili mevzuatı gereğince en az iki sigortalı çalışanı olan ve Kuruma kayıtlı işyerlerinde uygulanabilir.

(2) 5018 sayılı Kanunun eki I, II, III ve IV sayılı cetvellerde yer alan kurum ve kuruluşlar ile belediyeler ve il özel idarelerinde ve Kurumca bu Yönetmelik kapsamında yaptırım uygulanan işyerlerinde yaptırım süresince işbaşı eğitim programı düzenlenmez.

(3) İşveren, işyerini (Mülga: R.G.-6.11.2014-29167) diğer işverenlere devrettiğinde, devam etmekte olan işbaşı eğitim programı ve istihdam yükümlülüğü de (Mülga: R.G.- 6.11.2014-29167) devralan işverene aktarılır.

(4) İşbaşı eğitim programlarının düzenlendiği işverenden (Mülga: R.G.-6.11.2014- 29167) vergi, SGK prim ve prime ilişkin borcu ile (Değişik: R.G.12.2.2016-29622) SGK ve Kurumca kesilmiş ve ödenmemiş idari para cezası olmadığına dair belge istenmez.

(5) (Ek: R.G.-6.11.2014-29167) Kısa çalışma (Ek: R.G.-12.2.2016-29622) ve ücret garanti fonu uygulamasından yararlanan işyerleri, bu uygulamadan yararlandıkları dönemde katılımcı talebinde bulunamazlar.

İşverenin yükümlülükleri

MADDE 48 – (1) İşverenin, katılımcının programa katıldığı mesleğe yönelik işbaşı eğitimini fiilen sağlaması ve Kurum ile imzalanan işbaşı eğitim sözleşmesinde belirtilen görev, sorumluluk ve yükümlülüklere uyması gerekir.

(2) İşbaşı eğitim programı düzenlenecek işyeri tarafından, katılımcının işbaşı eğitim programından usulüne uygun şekilde yararlanmasını ve deneyim sahibi olmasını sağlamak üzere gerekli mesleki bilgiye ve deneyime sahip en az bir sorumlu belirlenir. renin yükümlülükleri

Kontenjanların belirlenmesi

MADDE 49- (1) (Değişik: R.G.-6.11.2014-29167) İşbaşı eğitim programına katılabilecek kişi sayısı, programın başlama tarihi itibarıyla aynı il sınırları içerisinde, aynı işverene bağlı işyerlerinde programın başladığı tarihe ait fiili çalışan sayısını gösteren belgede yer alan çalışan sayısı üzerinden, kontenjan oluşturmak suretiyle belirlenir.

(2) İşyerlerinin belirlenen kontenjanın bir kısmını doldurarak daha sonra tekrar başvuru yapması durumunda, programa katılabilecek kişi sayısına ilişkin kontenjan hesaplaması, işbaşı eğitim programının yeni başlama tarihine göre (Ek: R.G.-12.2.2016-29622) fiili çalışan sayısını gösterir belgede yer alan çalışan sayısı üzerinden tekrar yapılır.

Programın uygulanması

Madde 50- (1) İşverenlerden iki ile on arasında çalışanı bulunanlar bir, on bir ve üzerinde çalışanı olanlar ise fiili çalışan sigortalı sayısının onda biri kadar işbaşı eğitim programı katılımcısı talep edebilir. (Ek: R.G.-12.2.2016-29622) İşverenlerce katılımcıların en az yüzde ellisinin program sonunda istihdamının taahhüt edilmesi durumunda, fiili çalışan sigortalı sayısının en fazla yüzde otuzuna kadar katılımcı talep edilebilir. Söz konusu talebe ilişkin uygulama esasları Genel Müdürlükçe belirlenir.

(2) (Mülga: R.G.12.2.2016-29622)

(3) İşveren tarafından başvuru yapılan tarihe ait çalışan sayısını gösterir belgenin ibraz edilememesi durumunda; işverence izleyen ayda ilgili belgeleri vermek üzere bu tarihe ait fiili sigortalı çalışan sayısına ilişkin taahhütname verilir. Bu taahhütnamede, bu maddede yer alan hususlar ile Kurumca belirlenecek diğer hususlar da yer alabilir. Taahhütnamede beyan edilen çalışan sayısının, izleyen ayda çalışan sayısını gösterir belge üzerinden yapılacak kontrolde tespit edilen programın başladığı tarihteki fiili çalışan sayısından farklı olması durumunda söz konusu belgedeki sayı esas alınır. Taahhütnamedeki sayının ilgili belgedeki sayıdan yüksek olması ve bu durumun fazla kontenjan kullanılmasına neden olması halinde, kontenjan fazlası katılımcıya yapılan ödemeler tespit tarihinden itibaren yasal faizi ile işverenden tahsil edilir, (Ek: R.G.-12.2.2016-29622) işverence belirlenecek fazla katılımcının program ile ilişiği kesilir ve programa devam olunur.

(4) İşbaşı eğitim programı için yapılan başvuru ile program başlangıcının aynı tarihte olmaması halinde başvuru yapılan tarihteki duruma göre değil, (Değişik: R.G.12.2.2016- 29622) program başlangıç tarihine göre işlem yapılır. Bu durumda işverenden programın başladığı tarihe ilişkin fiili çalışan sayısını gösteren yeni bir taahhütname alınır ve bu maddenin üçüncü fıkrası hükümleri uyarınca işlem tesis edilir.

(5) İşverenin programın bittiği tarihteki fiili çalışan sayısının, programın başladığı tarihteki fiili çalışan sayısından düşük olduğunun tespiti halinde; işveren bu tespit tarihinden itibaren bir ay içerisinde programın başladığı ve bittiği tarih arasındaki fiili çalışan sayıları arasındaki farka karşılık gelecek sayıda kişiyi istihdam ettiğini bir aylık sürenin bitiminden itibaren en geç beş işgünü içinde il müdürlüğüne işe giriş bildirgesi ile birlikte bildirmezse işveren ile bu bir aylık sürenin son gününden itibaren on iki ay süreyle bu Yönetmelik kapsamında kurs ve program düzenlenmez. (Ek: R.G.-12.2.2016-29622) Programın bitiş tarihi ile bu tarihe ait çalışan sayısının tespit edildiği tarih arasındaki işe girişler de söz konusu farkın tamamlanması kapsamında kabul edilir. İl Müdürlüğü programın başladığı ve bittiği tarihteki sigortalı fiili çalışan sayısının kontrolüne ilave olarak program devam ederken işverenin sigortalı fiili çalışan sayısının programın başladığı tarihteki fiili çalışan sayısının altına düşüp düşmediğini Genel Müdürlükçe belirlenecek esaslar çerçevesinde kontrol edebilir.

(6) Programın başlatılması ve devamı sırasında, programın ilgili mevzuata ve sözleşme hükümlerine uygunluğuna yönelik her türlü tedbir il müdürlüğü tarafından alınır. Bu kapsamda işveren, il müdürlüğü tarafından istenen belgeleri süresi içerisinde ibraz etmekle yükümlüdür, aksi takdirde işveren ile on iki ay süreyle bu Yönetmelik kapsamında kurs ve program düzenlenmez.

(7) (Ek: R.G.-12.2.2016-29622) İl müdürlüğü her program için unvan farkı olmaksızın bir asil ve bir yedek personeli program sorumlusu olarak görevlendirir. Program sorumlusu;

a) Programı, her safhasında, incelemek, değerlendirmek, yönetmek, gerekli bilgi ve belgeleri almak,

b) Program dosyasını, programla ilgili evrak ve belgeleri, sözlü-yazılı müracaat ve şikâyetleri incelemek,

c) Ortaya çıkabilecek olumsuzlukları gerektiğinde yerinde tahkik ve tetkik etmek,

ç) Olumsuzlukların ve sorunların giderilip giderilmediğini takip etmek, giderilememesi durumunda, derhal gerekli işlemleri başlatmak; olumsuzluklar ve sorunları gerektiğinde ilgililere iletmek,

d) Sorumlu olduğu programı program süresince en az bir kez olmak üzere ziyaret etmek,

e) Program ile ilgili kaydedilen gelişmelerin ve varsa sorunların yer aldığı raporları hazırlayıp ilgili makama sunmak,

f) Katılımcı ve işverenlerin bu Yönetmelik, sözleşme ve ilgili mevzuatta belirlenmiş yükümlülüklerini yerine getirip getirmediklerini kontrol etmek, ile yükümlüdür.

Yeni katılımcı talebi ve katılımcıların istihdamı

MADDE 51- (1) Yeni katılımcı talebinde bulunan işverenin talebinin kabul edilebilmesi için, işverenin başvuru tarihinden geriye doğru son bir yılda işbaşı eğitim programını tamamlayan katılımcılardan en az yüzde yirmisini kendi işyerinde veya başka işyerinde aynı meslekte en az altmış gün istihdam etmiş olması veya istihdam etmeye başladığına dair taahhütname vermesi gerekmektedir. Tamamlanmış ancak henüz bitiş tarihindeki fiili çalışan sayısı tespit edilememiş programların 50’nci maddenin beşinci fıkrası hükümlerine uygunluğu da göz önüne alınır ve söz konusu taahhütnamede bu hususa da yer verilir. İşverenin, başvuru esnasında programı tamamlayan katılımcıların istihdam durumlarını gösterir belgeleri il müdürlüğüne ibraz etmesi gerekir.

(2) Katılımcıların bir kısmını veya tamamını işe alan ve/veya katılımcı sayısında azalma olan ve/veya talep edebileceği katılımcı sayısından daha az katılımcıyla program başlatan işveren, devam eden programın her safhasında yeni katılımcı talebinde bulunabilir. Yeni talep değerlendirilerek varsa mevcut katılımcılar hariç geriye kalan kontenjan kadar katılımcı ile işbaşı eğitim programı düzenlenebilir.

(3) 60 ıncı madde hükümleri hariç bu Yönetmelik kapsamında programdan on iki ay süreyle yararlanamama yönünde yaptırım uygulanan işverenin; son bir yılda yaptırım uygulanmasına neden olan programlara başlayan toplam katılımcı sayısının en az yüzde ellisini en az altmış gün süreyle aynı meslekte istihdam ettiğini belgelemesi halinde, uygulanan yaptırım kaldırılır ve söz konusu işveren yeni program başvurusu yapabilir.

(4) (Mülga: R.G.12.2.2016-29622)

(5) Program başlangıcında işveren tarafından istihdam taahhüdü verilmişse program sonunda bu taahhüdün yerine getirilip getirilmediği kontrol edilir, söz konusu yükümlülük yerine getirilmezse işveren ile on iki ay süreyle bu Yönetmelik kapsamında kurs ve program düzenlenmez.

Programa katılım şartları

MADDE 52 – (Değişik: R.G.-6.11.2014-29167) 

(1) İşbaşı eğitim programına katılmak için;

a) Kuruma kayıtlı işsiz olmak,

b) 15 yaşını tamamlamış olmak,

c) İşverenin birinci veya ikinci derece kan hısmı veya eşi olmamak,

ç) Emekli olmamak,

d) Programın başlama tarihinden önceki üç aylık dönemde (Değişik: R.G.12.2.2016- 29622) programa başvuru yapan işverenin çalışanı olmamak,

e) (Değişik: R.G.12.2.2016-29622) İş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden faydalanmak,

f) (Mülga: R.G.12.2.2016-29622) şartları aranır.

(2) İşsizlik ödeneği alan kişiler de katılımcı olabilirler. Ancak bu kişiler işsizlik ödeneği aldıkları süre boyunca işten ayrılma bildirgesinin tarafı olan işyerinde katılımcı olamazlar.

(3) 4857 sayılı Kanun kapsamında, çalışma yaşı ve çalıştırma yasağına ilişkin özel düzenlemeler çerçevesinde çalıştırılmaları yasaklananlar programlara katılamazlar. Tehlikeli ve çok tehlikeli mesleklerde ilgili mevzuatın öngördüğü düzenlemeler saklı kalmak kaydıyla program düzenlenebilecektir.

(4) Katılımcılar, yirmi dört ay içinde en fazla (Değişik: R.G.12.2.2016-29622) üç yüz yirmi fiili gün işbaşı eğitim programından yararlanabilirler.

(5) (Ek: R.G.-12.2.2016-29622) Birinci fıkradaki şartları haiz olup programa devam etmelerine engel durumları bulunmayan öğrenciler de programa katılabilir.

Programların süresi

MADDE 53 – (1) Program süresi, günlük en az beş en fazla sekiz saat olmak üzere, haftalık kırk beş saatten (Ek: R.G.-6.11.2014-29167) en fazla altı günden ve toplamda (Değişik: R.G.12.2.2016-29622) üç yüz yirmi fiili günden fazla olamaz. (Değişik: R.G.12.2.2016-29622) 90 Programa katılım saatleri, denetim imkanları dikkate alınarak ve sözleşmede belirtilmek şartları ile il müdürlüğünce belirlenebilir.

(2) Engelliler için işbaşı eğitim programının süresi yirmi dört ay içerisinde üç yüz yirmi fiili gün olarak uygulanabilir. Bu durumda ikinci yüz altmış güne ait ödemeler, 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi gereğince kurulan Komisyon kararı ile (Değişik: R.G.-6.11.2014-29167) ilgili idari para cezalarından karşılanabilir.

Devam zorunluluğu

MADDE 54 – (1) Katılımcıların programa devam etmeleri zorunludur. Kabul edilebilir mazereti olan katılımcılara, işveren ya da işveren vekili tarafından, mazeret izni verilebilir. Bu izinler, katılımcıların devam çizelgelerine yazılır. Ancak, bu izin sürelerinin toplamı, doktor raporu ile tevsik edilebilen en fazla beş günlük sağlık izni dışında, hangi sebeple olursa olsun toplam program süresinin onda birini aşamaz. Bu sürenin aşımı halinde, katılımcıların programla ilişikleri kesilir. Beş günü aşan sağlık izinleri onda birlik izin süresinden düşülür.

(2) Sözleşmenin işverenden dolayı feshedilmesi durumunda, il müdürlüğünün uygun görmesi halinde katılımcılar yeni bir işyerinde işbaşı eğitimine katılabilirler. Ancak devam edilecek işbaşı eğitim programı ile yapılan işbaşı eğitim programının toplam süresi yirmi dört ay içinde en fazla (Değişik: R.G.12.2.2016-29622) üç yüz yirmi fiili gün olabilir.

(3) İşveren tarafından programın başlangıcından bitişine kadar olan süre içerisinde katılımcıların devam durumlarının haftalık olarak en geç cumartesi saat 23:59’a kadar sisteme girilmesi gerekir. Devam durumlarının sisteme girilmemesinden dolayı ortaya çıkabilecek zararlardan işveren sorumludur. İl müdürlüğü, işverenin bu yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğini kontrol eder. Giriş yapılmayan günler il müdürlüğünce tamamlanır. (Ek: R.G.- 12.2.2016-29622) Kurum, katılımcıların devam durumlarını takip için bilgi iletişim teknolojilerini de kullanabilir.

Statü	Süre	Miktar
İş Arayan Vatandaş	Günlük	163,59 TL
İş Arayan Öğrenci	Günlük	122,69 TL
İşsizlik Ödeneği Alana	Günlük	81,80 TL

 

 

   

İŞKUR işbaşı eğitim programlarında karşılanan hizmetler ve ücretler kişilerin programa katıldıkları gün üzerinden şöyledir:

Geleceğin meslekleri olarak belirlenen mesleklerde düzenlenen programlarda katılımcılara günlük 179,95 TL zaruri gider ödemesi,

• İmalat sektöründeki mesleklerde düzenlenecek işbaşı eğitim programlarına katılan kadınların bakmakla yükümlü oldukları 2-5 yaş arası çocukları için aylık 400 TL bakım desteği ödemesi,
• İŞKUR kursiyer maaşlarına ek olarak program süresince Genel sağlık sigortası primi,
• İş kazası ve meslek hastalığı sigortası primi Kurumumuz tarafından işbaşı eğitim programı süresince karşılanmaktadır.

İŞKUR İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAM KAPSAMINDA İSTİHDAMI SAĞLANAN KURSİYERİN İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAM SÜRESİ KIDEM SÜRESİNDEN SAYILIR MI?

Mesleki deneyimi olmayan kişilere mesleki deneyim ve iş tecrübesi kazandırarak bu kişilerin istihdam edilebilirliklerini artırmak amacıyla işbaşı eğitim programı düzenlenmektedir. Ayrıca, program ile birlikte işverenler işe alacakları kişileri, kendi işyerlerinde yetiştirmektedirler.

Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliğinde İşbaşı Eğitim Programının amacı 45. Maddesinde şöyle açıklanmıştır.

Programın amacı

MADDE 45 – (1) İşbaşı eğitim programı, Kuruma kayıtlı işsizlerin yine Kuruma kayıtlı işyerlerinde, daha önceden edindikleri teorik bilgileri uygulama yaparak pekiştirmelerini veya mesleki deneyim kazanmalarını sağlamak amacıyla işgücü piyasası araştırma sonuçları, iş ve meslek danışmanlarının işyeri ziyaretleri sırasında veya işsizlerle yapılan görüşmelerde tespit edilen ihtiyaçlar, işyerlerinden veya katılımcı adaylarından gelen talepler doğrultusunda bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerinde belirlenen şartlara uyulmak kaydıyla düzenlenebilir. Denilmiştir.

Programların süresi

MADDE 53 – (1) Program süresi, günlük en az beş en fazla sekiz saat olmak üzere, haftalık kırk beş saatten en fazla altı günden ve toplamda üç yüz yirmi fiili günden fazla olamaz.

Programa katılım saatleri, denetim imkanları dikkate alınarak ve sözleşmede belirtilmek şartları ile il müdürlüğünce belirlenebilir.

(2) Engelliler için işbaşı eğitim programının süresi yirmi dört ay içerisinde üç yüz yirmi fiili gün olarak uygulanabilir. Bu durumda ikinci yüz altmış güne ait ödemeler, 4857 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi gereğince kurulan Komisyon kararı ile ilgili idari para cezalarından karşılanabilir.

Hizmet akdinin unsurları;

1-Hizmetin belirli veya belirli olmayan bir zaman içinde görülmesi,

2-Hizmet akdinin konusu olan edimin işverene ait işyerinde yerine getirilmesi

3-Edimin ifası sırasında işverenin denetim ve gözetimi altında bulunması

4-Edimin ücret karşılığında yapılması ve ücretin zaman esası üzerinden saptanmasıdır. Ücret zaman itibariyle olmayıp yapılan işe göre verildiği takdirde dahi belirli ya da belirli olmayan bir zaman için alınmış veya çalışılmış oldukça hizmet akdi yine mevcuttur.

Baskın olan bilimsel ve yargısal görüşlere göre "zaman" ve "bağımlılık" unsurları hizmet akdinin ayırıcı ve belirleyici özellikleridir. Çalışan kişi "zaman" ve "bağımlılık" unsurlarını gerçekleştirecek biçimde çalışmaktaysa aradaki çalışma ilişkisi hizmet akdine dayanıyor demektir. Bilindiği gibi zaman unsuru çalışanın iş gücünü belirli ya da belirli olmayan bir süre içinde işverenin buyruğunda bulundurmasını kapsar. 

Burada özellikle kursiyerlerin çalışmalarının “işin öğrenilmesine yönelik olması” hizmet akdine tabii çalışanlarda olduğu gibi “üretime yönelik” çalışmalar kapsamında olmaması gerektiğidir.

“Çalışmalarının, işin öğrenilmesine yönelik” olması Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliğin Madde 53’te belirtildiği üzere de “Program süresi, günlük en az beş en fazla sekiz saat olmak üzere, haftalık kırk beş saatten en fazla altı günden fazla çalışamayacağı belirtilmiştir.”

Konu ile ilgili Yargıtay kararlarında;

İnceleme konusu davada, mahkemece ücret ödemeleri dikkate alınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ise de dosyada yer alan bilgi ve belgeler karar vermeye elverişli görünmemektedir. Bu bakımdan; Mahkemece, öncelikle, davacının çalışmalarının, işin öğrenilmesine yönelik mi yoksa hizmet akdine tabi mi gerçekleştiği, davacının kursa ihtiyacı olup olmadığı araştırılmalı, davacının çalışmalarının işin öğrenilmesine yönelik olmayıp, üretime yönelik olduğunun anlaşılması durumunda ise; davalı Kurum tarafından yapılan denetim raporu da dikkate alınarak davacının, normal mesai ile tam zamanlı olarak mı çalıştığı, yoksa, part-time usulü çalışıp, ücretinin ürettiği parça hesabına göre ödenip-ödenmediği üzerinde durulmalı; gerekirse yine uyuşmazlık konusu dönemleri kapsayacak şekilde bu dönemde çalışan kursiyerlerin titizlikle araştırılarak beyanlarına başvurulmalı, davacının kayıtlarda görünmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu, çalışmanın varlığı ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılarak toplanan tüm kanıtlar birlikte değerlendirildikten sonra davacının kursa ihtiyacı olmadığının tespiti durumunda ilk kurs tarihi dahil hizmet akti ile çalıştığı, kursa ihtiyacının olduğunun tespiti durumunda ilk kurs tarihinden sonraki çalışmaların hizmet akti ile çalışma olduğu kabul edilerek anılan hususlar kuşkuya yer vermeyecek şekilde belirlenip, sonucuna göre karar verilmesi gerekir. Tarihi: 20.06.2014 No: 2012/242-2014/368

Diğer bir Yargıtay kararında;

Dosya kapsamından; davacının 13.01.2009 - 29.05.2009, 01.07.2009- 20.11.2009, 01.12.2009 - 2.06.2010, 14.06.2010 - 10.12.2010, 10.01.2011 - 27.05.2011, 11.07.2011 - 07.10.2011 tarihleri arasında davalı işveren ile Halk Eğitim Müdürlüğü arasında düzenlenen protokollere göre açılan kurslarda kursiyer olarak gösterildiği, kursun bitiş saatinin 10.30 olduğu halde davalı Kurum tarafından 12.03.2012 tarihinde yapılan denetimde kursun saat 15.30 itibariyle faal olduğu, 7 kişinin çalışırken tespit edildiği, ifadelerinden uzun süredir kursta çalıştıklarının saptandığı, belirlenen kurs saatleri dışında çalışanlar içinde davacının isminin yer almadığı, davalı işverenin davacının parça başı ücret aldığını ve çalışmalarının işin öğrenilmesine yönelik gerçekleştiğini ileri sürdüğü, dinlenen kamu ve davacı tanıkları, halı tamiri yaptıklarını, kursiyer olmadıklarını, sigorta yapılacağı için çalıştıklarını, çalışmalarının 08.00-18.00 arası olduğunu, makbuz karşılı aylık ücret aldıklarını, davalı tanıkları ise kurs gören kişinin tekrar kurs gördüğünü, tamir edilen işe göre ücret ödendiğini beyan ettikleri, davacıya fatura karşılığı her ay düzenli olarak 31.12.2008-29.07.2011 ve 31.10.2011-28.2.2012 tarihleri arası ücret ödemesi yapıldığı anlaşılmaktadır....
İnceleme konusu davada, mahkemece ücret ödemeleri dikkate alınarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ise de, dosyada yer alan bilgi ve belgeler karar vermeye elverişli görünmemektedir. Bu bakımdan; Mahkemece, öncelikle, davacının çalışmalarının, işin öğrenilmesine yönelik mi yoksa hizmet aktine tabi mi gerçekleştiği, davacının kursa ihtiyacı olup olmadığı araştırılmalı, davacının çalışmalarının işin öğrenilmesine yönelik olmayıp, üretime yönelik olduğunun anlaşılması durumunda ise; davalı Kurum tarafından yapılan denetim raporu da dikkate alınarak davacının, normal mesai ile tam zamanlı olarak mı çalıştığı, yoksa, part-time usulü çalışıp, ücretinin ürettiği parça hesabına göre ödenip-ödenmediği üzerinde durulmalı; gerekirse yine uyuşmazlık konusu dönemleri kapsayacak şekilde bu dönemde çalışan kursiyerlerin titizlikle araştırılarak beyanlarına başvurulmalı, davacının kayıtlarda görünmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu, çalışmanın varlığı ve kesintili olup olmadığı yöntemince araştırılarak toplanan tüm kanıtlar birlikte değerlendirildikten sonra davacının kursa ihtiyacı olmadığının tespiti durumunda ilk kurs tarihi dahil hizmet akti ile çalıştığı, kursa ihtiyacının olduğunun tespiti durumunda ilk kurs tarihinden sonraki çalışmaların hizmet akti ile çalışma olduğu kabul edilerek anılan hususlar kuşkuya yer vermeyecek şekilde belirlenip, sonucuna göre karar verilmesi gerekir.

Yargıtay 10. Hukuk Dairesi Esas No:2014/21509 Karar No:2014/26834

İstanbul BAM, 31. HD. Kararında;

Somut uyuşmazlıkta; dava dilekçesinde davacının iş sözleşmesinin 22.09.2017 tarihinde yazılı fesih bildirimi yapılmadan feshedildiğinin belirtiği gözetildiğinde taraflar arasında iş sözleşmesinin 22.09.2017 tarihi itibariyle feshedildiği konusunda uyuşmazlık olmayıp taraflar arasındaki uyuşmazlık davacının işe başlama tarihine ilişkindir.

Davalı taraf davacının 23.03.2017 tarihinde işi başladığını, fesih tarihi itibariye 6 aylık kıdem koşulunun gerçekleşmediğini, Aktif İş Gücü Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında kursiyer olarak çalışılan sürenin 6 aylık kıdem koşulunda esas alınmasının mümkün olmadığını savunmuş ise de; Dava dışı Türkiye İş Kurumunun taraf olmadığı belirtilen davacı işçi ile davalı arasında imzalanan 20/02/2017-22/03/2017 tarihleri arasında geçerli Kocaeli Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü Gebze Hizmet Merkezi İşbaşı Eğitim Programı Tip sözleşmesine göre davacının bu program dahilinde kursiyer olarak davalı işverenliğe ait işyerinde emniyet kemeri montaj işçisi mesleki programı kursiyeri olarak çalışmaya başladığı, sözleşme ve program hükümlerine uygun hareket etmesi ve şartlarının uygun olması sebebiyle davalı işverenlikçe program bitiminde davacının 23.03.2017 tarihinde işe alımının gerçekleştirildiği ve bu kez davacı ile davalı arasında 4857 sayılı İş Kanunu 2.maddesine uygun işçi-işveren ilişkisi kurulduğu anlaşılmaktadır. Davacı başlangıçta kursiyer olarak davalı işverenlikte çalışmış olup devamında ara vermeksizin davalı işyerindeki çalışmasını sürdürdüğünden davacının başından itibaren 4857 sayılı İş İş Kanunu’nun 2. maddesinin 1. fıkrasında anlamında iş ilişkisi kapsamında çalıştırıldığının kabulü gerekir. Bu doğrultuda davacının fesih tarihi itibariyle 6 aylık kıdeminin bulunduğu ve iş güvencesi kapsamında olduğunu kabul etmek gerekir.

İstanbul BAM, 31. HD., E. 2018/2454 K. 2019/356 T. 7.3.2019

Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi Kararında ise ;

Davacı, davalı şirketle imzalanan iş başı eğitim programı tip sözleşmesi sonrasında 01/02/2016 tarihinden 31/07/2016 tarihine kadar sözleşme kapsamında davalıya ait iş yerinde .....departmanında çalışmıştır.
Tanık beyanından davacının gelen malzemelerin girdi - çıktıları, sayım işleri, bilgisayar girişi stok kontrolü işlerini yaptığı, bir kaç gün fabrikayı gezdikten sonra diğer fabrika çalışanları gibi işten sorumlu tutularak çalışmaya başlatıldığı, bu dönemde de normal işçi gibi çalıştığı anlaşılmıştır.
Davacıya ait hizmet döküm cetvelinin incelenmesinde ..... Şubat- Temmuz aylarında davacıya ...... TL aylık ödeme yapıldığı anlaşılmıştır.
İş Kur tarafından davacıya .....yılı asgari ücreti kadar ödeme yapıldığı görülmüştür. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 2008/ 33883 Esas 2009/1887 Karar 10/02/2009 tarihli kararında belirtildiği üzere işçinin iş görme edimini yerine getirdiği, işverene bağımlı olarak çalıştığı durumda ücretinin üçüncü şahıs tarafından ödenmesi iş ilişkisinin geçerliliğini etkilemez. Davacının ücretinin İş Kur tarafından ödenmesi davacıyla davalı arasında iş ilişkisinin kurulmasını engellemez.  
Davacıyla davalı arasında ….- ......tarihleri arasındaki dönemde iş ilişkisi bulunduğu anlaşıldığından 6 aylık kıdem şartının gerçekleştiğinin kabulünde hatalı bir yön bulunmamaktadır"  hükmü verilmiştir.
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi 2018/1352 Esas 2018/1243 Karar

SONUÇ OLARAK

Türkiye İş Kurumu tarafından istihdamın korunmasına ve artırılmasına, işsizlerin mesleki niteliklerinin geliştirilmesine, işsizliğin azaltılmasına ve özel politika gerektiren grupların işgücü piyasasına kazandırılmasına yardımcı olmak üzere aktif işgücü hizmetleri kapsamında mesleki eğitim kursları, işbaşı eğitim programları, toplum yararına programlar ve diğer kurs, program, proje ve özel uygulamalar düzenlenmektedir.

İŞKUR’UN AKTİF İŞGÜCÜ PROGRAMLARI KAPSAMINDA TEMEL FAALİYETLERİ 

• Mesleki Eğitim Kursları
• İşbaşı Eğitim Programları
• Toplum Yararına Programlar

Bulunmaktadır.

Aktif İşgücü Hizmetleri Yönetmeliğinde İşbaşı Eğitim Programının amacı 45. Maddesinde şöyle açıklanmıştır.

Programın amacı

MADDE 45 – (1) İşbaşı eğitim programı, Kuruma kayıtlı işsizlerin yine Kuruma kayıtlı işyerlerinde, daha önceden edindikleri teorik bilgileri uygulama yaparak pekiştirmelerini veya mesleki deneyim kazanmalarını sağlamak amacıyla işgücü piyasası araştırma sonuçları, iş ve meslek danışmanlarının işyeri ziyaretleri sırasında veya işsizlerle yapılan görüşmelerde tespit edilen ihtiyaçlar, işyerlerinden veya katılımcı adaylarından gelen talepler doğrultusunda bu Yönetmeliğin ilgili hükümlerinde belirlenen şartlara uyulmak kaydıyla düzenlenebilir. Denilmiştir.

Programların süresi

MADDE 53 – (1) Program süresi, günlük en az beş en fazla sekiz saat olmak üzere, haftalık kırk beş saatten en fazla altı günden ve toplamda üç yüz yirmi fiili günden fazla olamaz.

İŞKUR'UN AKTİF İŞGÜCÜ programları kapsamında temel faaliyetlerinin temel amacı Mesleki deneyimi olmayan kişilere belirlenen Program süresi, “günlük en az beş en fazla sekiz saat” olmak üzere, “haftalık kırk beş saatten en fazla altı günden” ve toplamda üç yüz yirmi fiili günden fazla olamayacak şekilde mesleki deneyim ve iş tecrübesi kazandırarak bu kişilerin istihdam edilebilirliklerini artırmak amacıyla işbaşı eğitim programı düzenlenmektedir “

İşveren işçinin İşbaşı Eğitim Programından usulüne uygun şekilde yararlanmasını ve deneyim sahibi olmasını sağlamak üzere gerekli mesleki bilgiye ve deneyime sahip en az bir sorumlu belirlemek zorundadır. İşveren tarafından işbaşı eğitim programı sorumlusu olarak belirlenen kişi, program kapsamında çalışan işçinin programın amacına uygun şekilde mesleğini iş başında öğrenmesi ve tecrübe kazanması için gerekli kolaylığı sağlamak ve işçiye sadece program düzenlenen meslek ile sınırlı olmak üzere görev vermekle yükümlüdür. Dolayısıyla işçiye işbaşı eğitim programındaki meslekle ilgili iş dışında başka bir iş yaptırılamaz. Eğer işveren işbaşı eğitim programı sorumlusu belirlememişse o zaman bu sorumluluğu kendisi yerine getirir.

İşveren, iş sağlığı ve güvenliği konusunda gerekli önlemleri almak zorundadır. İşçinin eğitim aldığı sırada iş kazası geçirmesi durumunda kazanın, işveren tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhâl, Sosyal Güvenlik Kurumuna ise en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde bildirilmesi gerekir.

İlgili Yargıtay kararları değerlendirildiğinde İŞKUR'UN AKTİF İŞGÜCÜ programlarında İşbaşı Eğitim Programı kapsamında “işin öğrenilmesine yönelik” işyerinde kurs programına katılan kursiyerlerin, İşveren tarafından İşbaşı Eğitim Program Kursunun amacı dışında “normal işçi” kapsamında hizmet akdine tabii çalışanlarda olduğu gibi “üretime yönelik” çalışmalar kapsamında çalıştırılması durumunda. Kursiyerin sırf ücretinin Program kapsamında İş Kur tarafından ödenmesi Kursiyerin İşverenle arasında iş ilişkisinin kurulmasını engellemeyeceği bu nedenle İşveren tarafından İşbaşı Eğitim Program Kursunun amacı dışında Program kapsamında belirlenen sürelerden fazla çalıştırılarak bu kapsamda fazla ücret ödenerek

Normal işçi kapsamında hizmet akdine tabii çalışanlarda olduğu gibi “üretime yönelik” çalışmalar kapsamında çalıştırılması ve bu durumun “tespit ettirilmesi” halinde Program kapsamı sonunda “İŞKUR İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAM KAPSAMINDA İSTİHDAMI SAĞLANAN KURSİYERİN İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAM SÜRELERİ;

• İş güvencesine ilişkin kıdemin başlangıcından da “işe başlama tarihi olarak değerlendirileceği,
• İŞKUR işbaşı eğitim program süreleri de yıllık izin ve kıdem başlangıç tarihi olarak

 Değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Sonuç olarak İŞKUR'UN AKTİF İŞGÜCÜ programları kapsamında temel faaliyetlerinin temel amacı Mesleki deneyimi olmayan kişilere belirlenen Program süresi, “günlük en az beş en fazla sekiz saat” olmak üzere, “haftalık kırk beş saatten en fazla altı günden” ve toplamda üç yüz yirmi fiili günden fazla olamayacak şekilde mesleki deneyim ve iş tecrübesi kazandırarak bu kişilerin istihdam edilebilirliklerini artırmak amacıyla işbaşı eğitim programı düzenlenmektedir.

İşverenlerin program kapsamında olan Kursiyerleri belirlenen amaç dışında hem program süresinden fazla çalıştırarak fazla ücret ödeyip Program Kursunun amacı dışında “normal işçi” kapsamında hizmet akdine tabii çalışanlarda olduğu gibi “üretime yönelik” çalışmalar kapsamında çalıştırılması durumun tespiti halinde sırf Kursiyerin ücretinin İş Kur tarafından ödenmesi Kursiyer ile İşveren arasında iş ilişkisinin kurulmasını engellemeyeceği Bu durumun Mahkemelerce, öncelikle, kursiyerin çalışmalarının, işin öğrenilmesine yönelik mi yoksa hizmet akdine tabi mi gerçekleştiği kursiyerin kursa ihtiyacı olup olmadığı araştırılacağı Bu durumun tespiti halinde kursiyerin çalışmalarının işin öğrenilmesine yönelik olmayıp, üretime yönelik olduğunun anlaşılması ve çalışmanın varlığı ve kesintili olup olmadığı araştırılarak toplanan tüm kanıtlar birlikte değerlendirildikten sonra kursiyerin kursa ihtiyacı olmadığının Program Kursunun amacı dışında “normal işçi” kapsamında hizmet akdine tabii çalışanlarda olduğu gibi “üretime yönelik” çalışmalar kapsamında çalıştırılması tespiti durumunda ilk kurs tarihi dahil hizmet akti ile çalışma olduğu kabul edilerek “İŞKUR İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAM KAPSAMINDA İSTİHDAMI SAĞLANAN KURSİYERİN İŞBAŞI EĞİTİM PROGRAM SÜRELERİNİN;

İş güvencesine ilişkin kıdemin başlangıcı yıllık izin ve kıdem başlangıç tarihi olarak

Değerlendirilmesi gerektiği ilgili Yargıtay kararlarında belirtilmiş olup bu nedenle İŞKUR’un, Kuruma kayıtlı işsizlerin yine Kuruma kayıtlı işyerlerinde, daha önceden edindikleri teorik bilgileri uygulama yaparak pekiştirmelerini veya mesleki deneyim kazanmalarını sağlamak amacıyla düzenlemiş olduğu Program ve Kursların İşverenlerce amacı dışında kullanılmaması hususunun dikkatte alınması gerekmektedir.

25.02.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.