Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

Mevzuata Uygun Koşulları Oluşmadan Fesih Yasağı Döneminde Yapılan 23 ve 24 İşten Çıkış Kodları İşverenleri Zor Durumda Bırakıyor!

Tüm dünya ile birlikte ülkemizi de etkisi altına alan Covid–19 virüsünün neden olduğu Pandeminin olumsuz etkilerinin önlenmesi amacı ile hazırlanarak 17.04.2020 tarihli 31102 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7244 sayılı yasa ile her türlü iş sözleşmesinin, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık halleri dışında işveren tarafından feshedilememesi hükmü belirtilmiştir.

17 Nisan 2020 CUMA	Resmî Gazete	Sayı: 31102
KANUN
YENİ KORONAVİRÜS (COVID-19) SALGINININ EKONOMİK VE SOSYAL HAYATA ETKİLERİNİN AZALTILMASI HAKKINDA KANUN İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN

MADDE 9 – 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu’na aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 10 – Bu Kanunun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın her türlü iş veya hizmet sözleşmesi, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez.

Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç aylık süreyi geçmemek üzere işveren işçiyi tamamen veya kısmen ücretsiz izne ayırabilir. Bu madde kapsamında ücretsiz izne ayrılmak, işçiye haklı nedene dayanarak sözleşmeyi fesih hakkı vermez.

Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir.

Cumhurbaşkanı birinci ve ikinci fıkrada yer alan üç aylık süreleri altı aya kadar uzatmaya yetkilidir.

İlgili Kanun 9. Maddesine göre; bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle 25 inci maddenin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde ve diğer kanunların ilgili hükümlerinde yer alan ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işveren tarafından feshedilemez. Hükmü ile ilgili madde hariç işverene fesih yasağı getirilmiştir.

Bu hüküm 7252 sayılı Kanun’la yapılan düzenleme ile “fesih yasağının istisnaları genişletilmiş”, çıkış yasağının süresini 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatma konusunda Cumhurbaşkanına yetki verilmiştir.

 

28 Temmuz 2020 SALI	Resmî Gazete	Sayı : 31199
KANUN
DİJİTAL MECRALAR KOMİSYONU KURULMASI İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN   Kanun No. 7252                                                                                                     Kabul Tarihi: 23/7/2020

MADDE 5 – 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun geçici 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına “haller ve benzeri sebepler” ibaresinden sonra gelmek üzere “, belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi, işyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi, ilgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri” ibaresi eklenmiş ve dördüncü fıkrasında yer alan “altı aya” ibaresi “her defasında en fazla üçer aylık sürelerle 30/6/2021 tarihine” şeklinde değiştirilmiştir.

İŞTEN ÇIKIŞ KODLARINDA DEĞİŞİKLİK YAPILDI

Özellikle son zamanlarda “KOD 29” “İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih “işten çıkış kodu konusunda yaşanan tartışmalar üzerine 01/04/2021 tarihi 2021-9 sayılı SGK Genelgesi "2013/11 sayılı Genelgede Değişiklik yapılarak SGK “KOD 29” u yürürlükten kaldırarak işten çıkış kodlarında, 41 numaralı koddan sonra gelmek üzere yeni kodlar eklemiştir

SGK İŞTEN AYRILIŞ KODLARINDA DEĞİŞİKLİK SÜRESİ

İşverenlerin, işten ayrılan personellerinin çıkış nedeni ile SGK’ya ve İŞKUR’a bildirme yükümlülüğü bulunuyor. Bildirimde belirtilecek İşten çıkış kodları, fesih türüne göre özellikle işçinin tazminata ve işsizlik ödeneğine hak kazanıp kazanmayacağı noktasında önem arz etmektedir. İşçinin ayrılış nedeni; işten çıkış sürecinde nasıl ilerleneceği ve hangi yasal ödemelerin hak edildiğini gösteren önemli bir unsur. İşçiye kıdem tazminatı ödenip ödenmeyeceği, ihbar süresi uygulanıp uygulanmayacağını çıkış nedenine göre belirleniyor.

İşsizlik ödeneğine hak kazanmanın şartlarından biri de işten çıkarılma nedeninin işsizlik ödeneği almaya uygun bir kod olmasıdır.

Kurumun 2013/11 sayılı genelgesinde;

3- İşten ayrılış bildirgesi düzeltme/silme işlemleri (Değişik, 3/7/2015 tarihli ve 2015/19 sayılı Genelge) Sigortalı işten ayrılış bildirgesinin, işverenler tarafından verildikten sonra 10 gün içinde silinmesi ve güncellenmesi işlemi ile meslek adı ve kodu, ÇSGB iş kolu ve sigortalının adresi her zaman e-sigorta yoluyla işverenler tarafından güncellenebilmektedir. 10 günlük süre geçtikten sonra işverence bildirgenin sehven verilmesi, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından düzenlenen raporlarla silinmesinin istenmesi ya da mahkeme kararı ile silinmesi gereken durumlarda silme işlemi “4/a Tescil Programı’nın “İşten Ayrılış Silme” menüsü aracılığıyla yapılacaktır.

(Değişik, 3/7/2015 tarihli ve 2015/19 sayılı Genelge) İşverenlerin işten ayrılış bildirgesinin verilme süresi geçtikten sonraki düzeltme ve güncelleme taleplerinin yapılabilmesi bakımından, işverenin sunduğu belgelerdeki işten ayrılış tarihinin aylık prim ve hizmet belgesindeki bildirimle kontrol edilmesi, şüphe ve tereddüt olmaması halinde söz konusu bildirgelerin döküm alındıktan sonra silinmesi, sigortalı işten ayrılış bildirgesinin gün, prime esas kazanç ve işten çıkış tarihi bilgilerinin aylık prim ve hizmet belgesi Kuruma verilmemişse işverenden temin edilerek, verilmiş ve işverenin beyanı ile uyumlu ise aylık prim ve hizmet belgesinde bildirilen kayıtlar esas alınarak düzeltilmesi, oluşan idari para cezasının silinen işten ayrılış bildirgesinin verilme süresi içinde olması halinde komisyon kararı ile kaldırılması gerekmektedir.

(Değişik, 3/7/2015 tarihli ve 2015/19 sayılı Genelge) Diğer taraftan, işten ayrılış nedeni ve işten ayrılış tarihinin 10 günlük süreden sonra Kurumumuzca düzeltilmesi halinde, işsizlik sigortası ödeneği almak isteyen sigortalılara düzeltilen işten ayrılış bildirgesi ile 4447 sayılı Kanunun 51 inci maddesi kapsamında somut belge ile (ihbar veya kıdem tazminatının ödendiğini gösterir bordro veya banka dekontu vs.) İŞKUR’a müracaat etmesi yönünde bilgi verilecektir.

(Değişik, 3/7/2015 tarihli ve 2015/19 sayılı Genelge) Sigortalıların işten ayrılış nedenine yönelik talepleri işverenle birlikte müracaat etmişse değiştirilecek, bunun dışında sigortalı taleplerinde işten ayrılış nedeni ile ilgili herhangi bir değişiklik yapılmayacaktır. İşverenlerin işten ayrılış nedenine yönelik talepleri buna ilişkin belgelerle müracaat edilmesi halinde değiştirilecektir.

(Değişik, 3/7/2015 tarihli ve 2015/19 sayılı Genelge)İşverenlerin sigortalı işten ayrılış bildirgesini kendilerine ait diğer bir işyerinden sehven verilmesine yönelik vermiş olduğu dilekçelere istinaden aylık prim ve hizmet bildirgesinde sigortalının bir önceki aya ilişkin çalışmasının işverenin iddia ettiği şekilde olduğunun tespit edilmesi halinde “(4/a) Tescil Programı”nın “İşten Ayrılış Bildirgesi” menüsünden işyeri numarasının güncellenecek, bu düzeltmeden dolayı idari para cezası uygulanmayacaktır.

Genelgenin İlgili maddesine göre işten ayrılış bildirgesinin silme ve düzeltme işlemleri;

İşten ayrılış bildirgesine yazılan işten ayrılış nedeninin 10 günlük süre geçtikten sonra düzeltilmesiyle ilgili olarak 2013/11 sayılı Genelgede, “Sigortalıların işten ayrılış nedenine yönelik talepleri işverenle birlikte müracaat etmişse değiştirilecek, bunun dışında sigortalı taleplerinde işten ayrılış nedeni ile ilgili herhangi bir değişiklik yapılmayacaktır. İşverenlerin işten ayrılış nedenine yönelik talepleri buna ilişkin belgelerle müracaat edilmesi halinde değiştirilecektir.” şeklinde açıklama yapılmıştır.

Dolayısıyla işten ayrılış nedeninin 10 günlük süre geçirildikten sonra düzeltilebilmesi için;

1-Düzeltilmek istenen fesih kodunu kanıtlayıcı belgelerin (kıdem ihbar tazminatı ödendiğine dair ödeme dekontunun veya devamsızlık halinde devamsızlık tutanağı ile noter kanalıyla gönderilmiş ihtarnamenin) ibraz edilmesi,

2-Fesih nedenine ilişkin değişiklik talebinin her halükârda işverenden gelmiş olması,

Gerekiyor.

Ayrıca aynı Genelgede, “işten ayrılış nedeni ve işten ayrılış tarihinin 10 günlük süreden sonra Kurumumuzca düzeltilmesi halinde, işsizlik sigortası ödeneği almak isteyen sigortalılara düzeltilen işten ayrılış bildirgesi ile 4447 sayılı Kanunun 51 inci maddesi kapsamında somut belge ile (ihbar veya kıdem tazminatının ödendiğini gösterir bordro veya banka dekontu vs.) İŞKUR’a müracaat etmesi yönünde bilgi verilecektir.” denilmiştir.

FESİH YASAĞI KAPSAMINA GİRMEYEN SGK İŞTEN ÇIKIŞ KODLARI

17.04.2020 tarihli 31102 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe giren 7244 sayılı yasa ile her türlü iş sözleşmesinin, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık halleri dışında, üç ay süreyle işveren tarafından feshedilememesi gerektiği belirtilmiş olup “Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir.” Hükmü bulunmaktadır.

Aşağıda belirtilen SGK çıkış kodlarına göre işçilerin işten ayrılış bildirgesinin “16” numaralı kutucuğuna yazılan aşağıda belirtilen SGK çıkış kodlarına göre işçilerin İşten ayrılış bildirgesinde iş akdi feshi yapmaları halinde, herhangi bir idari para cezası söz konusu olmayacaktır.

02 – Deneme süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (4857 sayılı Kanun Madde 15)

03 – Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından feshi (istifa) (4857 sayılı Kanun Md.  17)

05 – Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi (4857 sayılı Kanun Madde 11)

08 – Emeklilik (yaşlılık) veya toptan ödeme nedeniyle (1475 sayılı Kanun Madde 14 – 4857 Sayılı Kanun Madde 120)

09 – Malulen emeklilik nedeniyle (1475 sayılı Kanun Madde 14 – 4857 sayılı Kanun Md.120)

10 – Ölüm (1475 sayılı Kanun Madde 14 – 4857 sayılı Kanun Madde 120)

11 – İş kazası sonucu ölüm (1475 sayılı Kanun Madde 14 – 4857 sayılı Kanun Madde 120)

12 – Askerlik (1475 sayılı Kanun Madde 14 – 4857 sayılı Kanun Madde 120)

13 – Kadın işçinin evlenmesi (1475 sayılı Kanun Madde 14 – 4857 sayılı Kanun Madde 120)

14 – Emeklilik için yaş dışında diğer şartların tamamlanması (1475 sayılı Kanun Madde 14 – 4857 sayılı Kanun Madde 120)

16 – Sözleşme sona ermeden sigortalının aynı işverene ait diğer işyerine nakli

17 – İşyerinin kapanması (4857 sayılı Kanun Madde 3)

18 – İşin sona ermesi

19 – Mevsim bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. İşçi tekrar işe başlatılmayacaksa “4” No.lu kod kullanılır)

20 – Kampanya bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. İşçi tekrar işe başlatılmayacaksa “4” No.lu kod kullanılır)

21 – Statü değişikliği

23 – İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih (4857 sayılı Kanun Madde 24/III)

24 – İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih (4857 sayılı Kanun Madde 24/I)

25 – İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih (4857 sayılı Kanun Madde 24/II, 5953 sayılı Kanun Madde 11/I)

29 – İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih (4857 sayılı Kanun Madde 25/II)

30 – Vize süresinin bitimi (İş akdinin askıya alınması halinde kullanılır. İşçi tekrar işe başlatılmayacaksa “4” No.lu kod kullanılır)

33 – Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi (5953 sayılı Kanun Madde 7)

35 – 6495 sayılı Kanun nedeniyle Devlet memurluğuna geçenler (Ek 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge)

36 – KHK ile işyerinin kapatılması (Ek 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) (Değişik, 24/4/2019 tarihli ve 2019/9 sayılı Genelge)

37 – KHK ile kamu görevinden çıkarma (Ek 1/9/2016 tarihli ve 2016/20 sayılı Genelge) (Değişik, 24/4/2019 tarihli ve 2019/9 sayılı Genelge)

38 – Doğum nedeniyle işten ayrılma (Ek, 24/4/2019 tarihli ve 2019/9 sayılı Genelge)

39 – 696 sayılı KHK ile kamu işçiliğine geçiş (Ek, 24/4/2019 tarihli ve 2019/9 sayılı Genelge)

40 – 696 sayılı KHK ile kamu işçiliğine geçilmemesi sebebiyle çıkış (Ek, 24/4/2019 tarihli ve 2019/9 sayılı Genelge)

41 – SGK tarafından re ’sen işten ayrılış bildirgesi düzenlenenler (Ek, 24/4/2019 tarihli ve 2019/9 sayılı Genelge)

42 – İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde bulunduğunu ileri sürerek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-a /2021/9 sayılı Genelge)

43 – İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak sözler sarf etmesi veya davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnatlarda bulunması. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-b /2021/9 sayılı Genelge)

44 – İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde bulunması. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-c /2021/9 sayılı Genelge)

45 – İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-d /2021/9 sayılı Genelge)

46 – İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-e /2021/9 sayılı Genelge)

47 – İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-f /2021/9 sayılı Genelge)

48 – İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü yahut bir ayda üç işgünü işine devam etmemesi. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-g /2021/9 sayılı Genelge)

49 – İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-h /2021/9 sayılı Genelge)

50 – İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması. (4857 sayılı Kanun Madde 25-II-ı /2021/9 sayılı Genelge)

FESİH YASAĞI KAPSAMINA GİREN SGK İŞTEN ÇIKIŞ KODLARI

17.04.2020 tarihli 31102 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanarak yürürlüğe giren 7244 sayılı yasa ile her türlü iş sözleşmesinin, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık halleri dışında, üç ay süreyle işveren tarafından feshedilememesi gerektiği belirtilmiş olup “Bu madde hükümlerine aykırı olarak iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası verilir.” Hükmü bulunmaktadır.

Aşağıda belirtilen SGK çıkış kodlarına göre işçilerin işten ayrılış bildirgesinin “16” numaralı kutucuğuna yazılan aşağıda belirtilen SGK çıkış kodlarına göre işçilerin İşten ayrılış bildirgesinde iş akdi feshi yapmaları halinde idari para cezası söz konusu olacaktır.

01 – Deneme süreli iş sözleşmesinin işverence feshi (4857 sayılı Kanun Madde 15)

04 – Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi (4857 sayılı Kanun Madde 17, 854 sayılı Kanun Madde 16, 5953 sayılı Kanun Madde 6/4. Fıkra)

15 – Toplu işçi çıkarma (4857 sayılı Kanun Madde 29)

22 – Diğer nedenler (Listede belirtilen fesih nedenleri dışında kalan nedenler)

26 – Disiplin kurulu kararı ile fesih (4857 sayılı Kanun Madde 25/II)

27 – İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih (4857 sayılı Kanun Madde 25/III-IV)

28 – İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih (4857 sayılı Kanun Madde 25/I, 5953 sayılı Kanun Madde 12/I)

31 – Türk Borçlar Kanunu, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmeleri Kanunu, kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih

32 – 4046 sayılı Kanunun 21 inci maddesine göre özelleştirme nedeni ile fesih

34 – İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih (4857 sayılı Kanun Madde 6)

İŞÇİ ALINAN HER SAĞLIK RAPORU İLE HAKLI NEDENLE FESİH YAPABİLİR Mİ?

4857 Sayılı Kanun İş Kanunu 24/1. maddesi uyarınca iş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa veya işçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir denilmektedir.

İşçinin 24/1. maddesi uyarınca sağlık nedeniyle fesih yapabilmesi için;

I. Sağlık sebepleri:

a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.

b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa

İş yerinin özellikleri, işçinin çalışma koşulları, yaptığı işi, yaşı ve hizmet süresi gibi hususlar dikkate alınarak işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olduğunun tespiti gerekmektedir. Bu anlamda, işçinin çalışmasına engel olabilecek bir rahatsızlığının bulunup bulunmadığının tespiti için tam teşekküllü bir Devlet Hastanesi veya Üniversite Hastanelerinden sağlık kurulu raporu alınmalıdır.

İşçinin sağlık sebepleri nedeniyle bir diğer haklı fesih gerekçesi ise işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilmesidir.

İşçi tarafından alınan her sağlık raporu işçinin sağlık sebebiyle iş akdini haklı nedenle feshi yapabilmesi için öncelikle işçinin çalışmasına engel olabilecek bir rahatsızlığının bulunup bulunmadığının tespiti için tam teşekküllü bir Devlet Hastanesi veya Üniversite Hastanelerinden sağlık kurulu raporu alınmalıdır

Konya Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi ilgili kararında:

"Somut olayda; davacının işverene sunduğu rapor ağır kokulu ortamlarda çalışamayacağını belirtmekte olup anılan rapor bu yönüyle işçinin sağlık nedeniyle akdi bildirimsiz derhal feshi için elverişli değildir. 
 Mahkemece yapılacak iş; davacı tanıklarını dinlemek, konusunda uzman doktor, iş güvenliği ve işçi sağlığı uzmanı bilirkişiler ile mahallinde yeniden keşif yapmak, yapılacak keşifte; dava dilekçesinde işyerinin fiziki koşullarına ilişkin beyan edilen hususların tespitini yapmak, ayrıca; işyerinin ve çalışma koşullarının davacıda meydana gelen hastalığın oluşumunda etkili olup olmadığını, işyerinde bu konuda iş güvenliği ve işçi sağlığı için tedbirlerin alınıp alınmadığını tespit etmek, ardından; davalı işyerinin niteliği, davacının çalışma koşulları ve yaptığı iş ile yaşı ve hizmet süresi belirtilerek; iş sözleşmesinin konusu olan işin yapılmasının işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olup olmadığı konusunda tam teşekküllü devlet hastaneleri veya üniversite hastanelerinden rapor almak ve böylece toplanan deliller değerlendirilerek varılacak sonuca göre hüküm kurmaktan ibarettir."  Hükmü bulunmaktadır.

Bu nedenle uygulanan “24” İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih (4857 sayılı Kanun Madde 24/I) çıkış kodlarında koşullar oluşmadan, buna uygun sebep, belge ve kayıtlar gerçekleşmeden işverenler tarafından uygulanan bu işten çıkış kodları yapılacak denetimlerde işverenleri zor durumda bırakacaktır.

MEVZUATA UYGUN KOŞULLARI OLUŞMADAN FESİH YASAĞI DÖNEMİNDE YAPILAN “23” “24” İŞTEN ÇIKIŞ KODLARI İŞVERENLERİ ZOR DURUMDA BIRAKIYOR!

7244 sayılı Kanun’la getirilen düzenlemeye göre 4857 Sayılı Kanun kapsamında olup olmadığına bakılmaksızın 17/04/2020 tarihi itibariyle üç ay süreyle ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler dışında işverenler tarafından iş sözleşmesinin sona erdirmesi kısıtlandı. Bu süreçte iş akdinin 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 25/2 maddesinde belirtilen sebepler dışında feshedilmesi durumunda; iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret idari para cezası uygulanacaktır hükmü bulunmaktadır.

7244 sayılı Kanun’la getirilen Fesih Yasağı Döneminde İşverenler Fesih Yasağı uygulanmasından idari para cezası ve kısa çalışma uygulamasının durdurulmasını önleyeceklerini düşünerek İşten işten çıkarmak istediği çalışanlar için İşten Çıkış Kodlarını “23” – İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih (4857 sayılı Kanun Madde 24/III) veya “24” İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih (4857 sayılı Kanun Madde 24/I) uyguladıkları yapılan denetimlerde tespit edilmektedir.

İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı Madde 24- Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

I. Sağlık sebepleri:

a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.

b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa

III. Zorlayıcı sebepler: İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir denilmektedir.

Yapılan denetim ve teftişlerde koşullar oluşmadan, buna uygun sebep, belge ve kayıtlar gerçekleşmeden uygulanan “23” ve “24” çıkış kodlarında işverenler tarafından Fesih yasağı döneminde uygulanan bu işten çıkış kodları işverenleri zor durumda bırakmaktadır

SONUÇ OLARAK

17.04.2020 tarihli 31102 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7244 sayılı yasa ile her türlü iş sözleşmesinin, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırılık halleri dışında işveren tarafından feshedilememesi ve bu süreçte iş akdinin 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 25/2 maddesinde belirtilen sebepler dışında feshedilmesi durumunda; iş sözleşmesini fesheden işveren veya işveren vekiline, sözleşmesi feshedilen her işçi için fiilin işlendiği tarihteki aylık brüt asgari ücret idari para cezası uygulanacaktır hükmü bulunmaktadır. Ayrıca TÜRKİYE İŞ KURUMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ İşsizlik Sigortası Dairesi Başkanlığı 27.05.2021Tarih ve Konu: Kısa Çalışma Ödeneği yazısında bu kapsamdaki işyerlerinde kısa çalışma uygulamasının durdurulmaması gerektiği değerlendirilmiştir.

Bilindiği üzere yeni koronavirüs (Covid-19) nedeniyle dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlar kapsamındaki zorlayıcı sebep gerekçesiyle kısa çalışma uygulanan işyerlerinde kısa çalışma uygulamasından yararlananlar için yeni bir başvuru alınmadan daha önceki şartları aşmamak üzere kısa çalışma ödeneğinin süresi 19/02/2021 tarih ve 3556 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile (3556 sayılı CBK) 31/3/2021 tarihinde sona ermişti. 23/4/2021 tarihli ve 31463 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak, 1/4/2021 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe giren 22/4/2021 tarih ve 3910 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile kısa çalışma ödeneğinin süresi yine aynı şartlarla 1/4/2021-30/6/2021 tarihlerini kapsayacak şekilde üç ay daha uzatılmıştır. Bu kapsamda birimlerimizden gelen sorular doğrultusunda kısa çalışma uygulamasına ilişkin olarak aşağıda belirtilen açıklamaların yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.

1) 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa eklenen Geçici 23’üncü madde gereği bu madde kapsamında kısa çalışma uygulamasından yararlanabilmek için, iş yerinde kısa çalışma uygulanan dönemde 4857 sayılı Kanunun 25 inci maddesinin birinci fıkrasının (II) numaralı bendinde yer alan sebepler hariç olmak kaydıyla işveren tarafından işçi çıkarılmaması gerekmektedir. Ayrıca 21/04/2020 tarihli ve 5418728 sayılı talimatımızda da kısa çalışma uygulanan dönemde teknik veya yasal zorunluluk dışında işçi alınmaması gerektiği bildirilmiştir. Bu kapsamdaki işyerlerinde kısa çalışma uygulamasının durdurulmaması gerektiği değerlendirilmiştir

7244 sayılı Kanun’la getirilen Fesih Yasağı Döneminde İşverenler Fesih Yasağı uygulanmasından idari para cezası ve kısa çalışma uygulamasının durdurulmasını önleyeceklerini düşünerek İşten işten çıkarmak istediği çalışanlar için İşten Çıkış Kodlarını “23” – İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih (4857 sayılı Kanun Madde 24/III) veya “24” İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih (4857 sayılı Kanun Madde 24/I) uyguladıkları yapılan denetim ve teftişlerde tespit edilmektedir.

Özellikle koşullar oluşmadan, buna uygun sebep, belge ve kayıtlar gerçekleşmeden uygulanan “23” ve “24” çıkış kodlarında işverenler tarafından Fesih yasağı döneminde uygulanan bu işten çıkış kodları yapılacak denetimlerde işverenleri zor durumda bırakarak fesih yasağının ihlali nedeniyle ve işyerinde uygulanan Kısa Çalışma ödeneklerinin iptali gibi yaptırımlarla karşılaşabileceklerdir.

17.02.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.