Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

Meclise Sunulan Yeni Kanun Tasarısına Göre 2022 Yılı İçin Belirlenen Asgari Ücretli Çalışan Fazla Mesai Parası Alabilecek Mi?

Milyonlarca çalışanın heyecanla beklediği 2022 asgari ücret zammı Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde işçi ve işveren temsilcileri ile yeni asgari ücrete ilişkin basın toplantısı düzenlenerek Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından asgari ücretin yüzde 50,54 seviyesinde artırılarak net 4 bin 253 TL olduğunu ve önümüzdeki yılbaşından itibaren asgari ücretten alınan damga vergisi ve gelir vergisini kaldırılacağı kamuoyuna duyuruldu.

Konu ile Asgari Ücret Tespit Komisyonu Kararı 17 Aralık 2021 Tarihli ve 31692 Sayılı Resmî Gazete yayımlandı. İlgili kararda İşçinin bir günlük normal çalışma karşılığı asgari ücretinin; 1.1.2022- 31.12.2022 tarihleri arasında (166.,80) yüzaltmışaltı lira seksen kuruş 30 günlük brüt ücret 5.004 TL olarak tespit edildiği belirtilmiştir.

 Asgari ücretin ilan edilmesinin ardından asgari ücretliden gelir ve damga vergisi alınmayacağı açıklanmıştı bu açıklama birçok soruyu ve sorunu da beraberinde getirmiş;

•  Asgari ücret; gelir ve damga vergisinden muaf olarak belirtildi ancak Asgari ücret

 Üzerinde ücret alanlardan damga ve gelir vergisi hesaplanacak mı? Asgari ücrete kadar olan kısım için gelir ve damga vergisi muaf olacak artan kısım için mi gelir ve damga vergisi hesaplanacak?

• AGİ hesaplamaları nasıl olacak? AGİ belirlenen Asgari ücrete ödenmeyip Asgari

 Ücret üstündeki ücretlere mi ödenecek mi yoksa tamamen mi kaldırılacak?

• Gelir Vergisi dilimleri nasıl belirlenecek
• Ücretlilerin gelir vergisi matrahından yapılacak olan indirimler; özelikle Engelli indirimi,

 OYAK benzeri kamu kurumlarınca yapılan yasal kesintiler, Şahıs sigorta primleri, Sendikalara ödenen aidatlar (işçi ve memur sendikaları), Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) askerlik ve doğum borçlanması olarak sıralanabilir” vergi matrahından indirilebilecek mi?

Başta İşverenler, işçiler, İnsan Kaynakları Yöneticileri. Mali müşavir ve Meslek mensupları belirsizlik içinde ellerinde hesap makineleri ile işçilik maliyetleri için simülasyon çalışmaları yaparak çeşitli senaryo varsayımları oluşturmaya çalışarak bu sorulara cevap arıyorlardı.

Tüm bu soruların cevabı için Çalışma dünyası İşveren ve İşçiler konu ile ilgili yapılacak Kânun değişikliğini beklemeye başladılar, çıkacak Kanun ile tüm soruların cevapları bulunacağı ümit ediliyordu.

2022 YILI İÇİN BELİRLENEN ASGARİ ÜCRET İLE İLGİLİ GELİR VERGİSİ KANUNU İLE BAZI KANUNLARDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ

2022 yılı için açıklanan Asgari Ücret üzerinde oluşan bazı soruların cevabı için beklenen Yeni Kanun Tasarısı 17/12/2021 tarihinde Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi olarak Meclis komisyonuna sunuldu. İlgili Kanun teklifinde:

MADDE 2- 193 SAYILI Kanunun 23’üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiştir.

“18. Asgari ücretli olarak çalışıp ücret ve ücret sayılan ödemelerin toplamı aylık brüt asgari ücret tutarını aşmayan hizmet erbabının ücretleri (şu kadar ki asgari ücretli olarak çalışmadığı veya asgari ücret üzerinde ücret aldığı halde anılan istisnadan yararlandığının tespiti halinde, istisna nedeniyle ödenmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte işverenden tahsil olunur.).”

MADDE 3- 193 sayılı Kanunun 32’nci maddesinin beşinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Asgari ücretin üzerinde ücret almakla birlikte net ücretleri, asgari ücretliye ödenen net ücretin altında kalanlara, bu tutar ile bu tutarın altında kalındığı aylara ilişkin olarak aylık hesaplanan net ücret arasındaki fark tutar, ücretlin asgari geçim indirimine ayrıca ilave edilir”

Maddeleri bulunmaktadır.

MECLİSE SUNULAN YENİ KANUN TASARISINA GÖRE 2022 YILI İÇİN BELİRLENEN ASGARİ ÜCRETLİ ÇALIŞAN FAZLA MESAİ PARASI ALABİLECEK Mİ?

2022 yılı için açıklanan Asgari Ücret üzerinde oluşan bazı soruların cevabı için 17/12/2021 tarihinde Meclis komisyonuna sunulan Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin ilgili maddelerinde 17 Aralık 2021 Tarihli ve 31692 Sayılı Resmî Gazetede yayımlanan  Asgari Ücret Tespit Komisyonu kararı ile tespit edilen işçinin bir günlük normal çalışma karşılığı asgari ücretinin; 1.1.2022- 31.12.2022 tarihleri arasında (166.,80) yüzaltmışaltı lira seksen kuruş 30 günlük brüt ücret 5.004 TL’ Madde 2 belirtilen istisna “5.004,00”Tl’nın istisna rakamı olduğu;

Madde 3 belirtildiği üzere Asgari ücretin üzerinde ücret almakla birlikte net ücretleri, asgari ücretliye ödenen net ücretin altında kalanlara, bu tutar ile bu tutarın altında kalındığı aylara ilişkin olarak aylık hesaplanan net ücret arasındaki fark tutar, ücretlin asgari geçim indirimine ayrıca ilave edilir” hususları bulunmaktadır.

Özetle Meclis komisyonuna sunulan Kanun Taslağında “5.004,00” Tl’nın istisna olduğu “5.004,00” Tl’nın üzerindeki ücretlerin “5.005,00” Tl’nın istisna kapsamı dışında kaldığı belirtilmiştir.

Bu durumda Asgari Ücretli çalışıp fazla mesai yapacak olan bir işçi “5.004,00” Tl’nın üzerinde bir ücret alacağı için istisna kapsamı dışında kalacaktır. Örneğin fazla mesai yapan asgari ücretli işçiden sgk primi ile istisna kapsamı dışına çıktığı için “gelir ve damga vergisi” kesilecek olup daha önce istisna kapsamında olduğu için eline net olarak geçecek olacak olan “4.253,40” Tl gelir ve damga vergisi kesileceği için Net Asgari ücretin altına düşecek olup yeni Kanun tasarısındaki Madde 3 göre “aylık hesaplanan net ücret arasındaki fark tutar, ücretlin asgari geçim indirimine ayrıca ilave edilecektir. “

Bu durumu özetleyecek olursak Yeni Kanun Tasarısına göre Asgari Ücretli

“5.004.00Tl” ücrete vergi istisnası uygulanmakta Asgari Ücretli fazla mesai yapacak olur ise Geliri “5.004.00TL” üstüne çıkacak olup gelir vergisi damga vergisi kesintisi uygulanacak o zaman Asgari Ücretlinin yaptığı Fazla Mesai nedeniyle Ücreti Asgari Ücretin altına düşecek
Bu durumda gerçekten trajik komik bir durum ortaya çıkmakta…

• Asgari Ücretli “5.004.00Tl” ay içi de fazla mesai yapmaz ise eline net 4.253.40TL

 Geçecek

• Aynı dönem içinde diğer bir Asgari Ücretli “5.004.00Tl” fazla mesai yaptığında geliri

 “5.004.00TL” üstüne çıkacak olup gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi uygulanacak olup fazla mesai yaptığı halde eline Asgari ücretin altında bir ücret geçmiş olup aradaki fark için ilave AGİ verilecek

Aynı işyerinde Asgari Ücretli “5.004.00Tl”çalışanlardan biri fazla mesai yapmaz ise eline net 4.253.40TL geçecek diğer Asgari Ücretli “5.004.00Tl” fazla mesai yaptığı halde yani diğer işçiden fazla çalıştığı halde ücreti Asgari ücretin altında kalıp aradaki fark için ilave AGİ alacak hem fazla mesai yapacak hem de az ücret alacak….

Bu durumu Örnekle açıklamaya çalışalım;

A işyerinde 2 işçi çalışmakta ve aldıkları ücret 2022 yılı için belirlenen Asgari ücret brüt ücret 5.004,00 TL.

Örnek: Ocak/2022 döneminde Asgari ücretli işçiden biri olan Tuğba Ocak/2022 döneminde hiç mesai yapmamış olsun diğer Asgari ücretli çalışan Özkan 12,5 saat mesai yapmış olsun bu iki işçinin Meclis komisyonuna sunulan Yeni Kanun Taslağına göre ücret tahakkukunu yapalım

ADI	ÜCRET	FAZLA MESAİ SAAT	BRÜT ÖDEME	SGK İŞSİZLİK	GELİR VERGİSİ	DAMGA VERGİSİ	NET	AGİ	AGİ DAHİL
TUĞBA	5.004,00		5.004,00	750,60			4.253,40		4.253,40
ÖZKAN	5.004,00	12,50	5.421,00	813,15	691,18	41,15	3.875,53	377,87	4.253,40

Örnekte görüldüğü üzere Asgari Ücretli “5.004.00Tl” çalışan Tuğba “Fazla mesai yapmadan” istisna kapsamına girdiğinden dolayı “Gelir ve damga vergisi” kesintisi yapılmayacağından dolayı eline geçen net ücret “4.253,40Tl”. Olacak 

Diğer Asgari Ücretli “5.004.00Tl” çalışan Özkan “12,5” saat Fazla Mesai yaptığı halde Meclis komisyonuna sunulan “Yeni Kanun Tasarısına” göre istisna kapsamına girmediğinden dolayı “Gelir ve damga vergisi” kesintisi yapılacağından dolayı eline geçen net ücret “3.875,53”.Tl. Olduğundan dolayı ilgili Kanun tasarısına göre “aylık hesaplanan net ücret arasındaki fark tutar, ücretlin asgari geçim indirimine ayrıca ilave edilecek” olan “377,87Tl. Agi ödemesiyle eline geçen tutar net “4.253,40Tl”. Olabilecek

Özkan 12,5 saat Fazla Mesai yaptığı halde Fazla Mesai yapmayan Tuğba’dan daha az net ücret alacak aradaki fark AGİ ödemesiyle kapatılacak

Bu durumda gerçekten de trajik komik bir durum ortaya çıkmakta…

SONUÇ OLARAK

2022 yılı için açıklanan Asgari Ücret üzerinde oluşan bazı soruların cevabı için beklenen yeni Kanun Tasarısı 17/12/2021 tarihinde Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi olarak Meclis komisyonuna sunuldu fakat bu Kanun taslağında özellikle “5.004,00” Tl’nın istisna olduğu “5.004,00” Tl’nın üzerindeki ücretlerin istisna dışı kalması durumunda yukarıda belirttiğim soru ve sorunların çözümü yerine önemli sorunları beraberinde getirip özellikle kayıt dışı çalışmanın artacağı hususunun değerlendirilmesi gerektiği göz önüne alınarak Meclis Komisyonuna sunulan Kanun Taslağında;

• Kanun taslağında özellikle “5.004,00” Tl’nın esas alınarak ÜCRETLERDE ASGARİ ÜCRET MATRAHI KADARKİ KISMA GELİR VE DAMGA VERGİSİ İSTİSNA OLARAK ALINMASI  

• Diğer Önemli bir konu ise özellikle Asgari Ücretli “5.004,00” Ücretlilerin gelir vergisi matrahından yapılacak olan indirimler; “Engelli indirimi” ve OYAK benzeri kamu kurumlarınca yapılan yasal kesintiler, Şahıs sigorta primleri, Sendikalara ödenen aidatlar (işçi ve memur sendikaları), Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) askerlik ve doğum borçlanması olarak sıralanabilir” ücretlinin Gelir Vergisi matrahından indirilebilecek hususların düzenlenerek çalışanların gelir kaybı yaşamasının önlenmesi gerekmektedir.

Yani her zaman olduğu gibi önce Kanunları çıkarıp “Kervan Yolda Düzelir” mantığıyla daha sonra aksaklıkları “Tüzük”,” Yönetmelik”, “Genelge” ile düzeltmeye çalışmayalım bir kerede…

20.12.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.