5510 sayılı Kanuna göre, sigortalılara veya sigortalıların vefat etmesi halinde hak sahiplerine aylık bağlanması için sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı gibi kriterler dikkate alınmaktadır. Halk arasında bu iki hususun aynı anlamı ifade ettiği düşünülmektedir.
Kanunun 38. maddesine göre sigortalılık süresi; sigortalının malullük, yaşlılık, ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarih ile aylık bağlanması için yazılı istekte bulunduğu tarih arasında geçen süredir. Bu süre, ölen sigortalılar için sigortalıların malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarih ile ölüm tarihi arasında geçen süre olarak dikkate alınır.
Örneğin; Kanunun 28. maddesinde, sigortalılara yaşlılık aylığı bağlanma şartları düzenlenmiştir. Söz konusu maddede, “İlk defa bu Kanuna göre sigortalı sayılanlara;
kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olmaları ve en az 9000 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır. Ancak, 4. maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için prim gün sayısı şartı 7200 gün olarak uygulanır.” denilmektedir. Burada sigortalıların emekli olabilmesi için sigortalılık süresi aranmamaktadır. Ancak, emeklilik için 7200 ve 9000 gün prim günü şartı konulmuştur.
Aynı kanunun 26. maddesine göre, “Sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının 25. maddeye göre malul sayılması ve en az on yıldan beri sigortalı bulunup toplam olarak 1800 gün uzun vadeli prim gün sayısına sahip olması gerekmektedir. Sigortalı başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması zorunludur.” hükmü yer almaktadır. Burada, sigortalının malullük aylığı alabilmesi için gerekli olan 1800 gün prim şartı (1800/360=5) beş yılda sağlanmaktadır. Ancak tek kriter bu olmadığından sigortalı 1800 gün şartını yerine getirse de ilk sigorta başlangıç tarihinden itibaren 10 yıl geçmemişse malullük aylığına hak kazanamamaktadır.
Sigortalılık süresi için kanun kapsamına girilmesi ve sigortalı adına bir gün sigorta bildirimi yapılması yeterlidir. Sigortalılık süresi için bu sürelerin tamamen çalışılarak ya da prim ödenerek geçirilmesi zorunlu değildir. Ayrıca sigortalılık süresinin başlangıcı ve sonu arasında sigortalının aralıklı ya da birden çok sigortalılık haline tabi çalışmasının, sigortalılık süresinin belirlenmesinde bir önemi yoktur.
Çalışılan dönemde sigortalı adına, işverenin SGK’ ya yatırdığı primlere de prim ödeme gün sayısı deniyor. Herhangi bir yerde çalışmanız yoksa prim ödeme gün sayınız artmaz.
Özetle;
Adınıza bir gün bile uzun vadeli sigorta primi yatsa sigortalılık süreniz başlar. Yani 13.04.2009 tarihinde işe girdiniz ve beş gün çalışıp işten ayrıldınız. Başka da çalışmanız yok. Bu durumda 13.04.2022 tarihinde sigortalılık süreniz 13 yıl, prim ödeme gün sayınız ise 5 gün olacaktır.
13.04.2022
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.